Grip, influenza denilen virusun bronşlar ve akciğerden oluşan solunum sisteminde meydana getirdiği, ozellikle sonbahar sonu, kış ve ilkbahar başında salgınlara yol acan yuksek derecede bulaşıcı viral bir enfeksiyondur
İşgucu kaybı acısından bakıldığında tum dunyada işe devamsızlığın %10′undan sorumludur Dunya nufusunun yaklaşık %1020′si her yıl gribe yakalanmaktadır
Grip olan kişilerin aksırık, oksuruk ve hatta konuşmaları ile ust solunum yollarındaki salgılardan yayılan virus yuklu su damlacıkları havaya gecerek orada saatlerce asılı kalabilir Bu damlacıklar nefes yolu ile alındıklarında, alt ve ust solunum yoluna yerleşirler ve orada hızla coğalırlar Kulucka suresi 13 gun arasında değişir ve bu donemde kişide hastalık belirtisi olmamasına karşın hastalık bulaştırıcı ozellik bulunmaktadır Bu ozellik grip belirtileri başladıktan sonra 46 gun kadar da devam eder
BELİRTİLERİ NELERDİR?
Başlangıcı genellikle anidir Kişi kendini iyi hissediyorken, 12 saat icinde once; uşume, titreme, terleme, baş ağrısı, kas ağrıları ve ateş (38°C40°C) başlar, daha sonrasında ise burun akıntısı, baş donmesi, oksuruk, boğaz ağrısı, goğuste yanma, ağrı, gozlerin sulanması ve gozlerde ışığa hassasiyet şikayetlerinden bir ya da birkac tanesi tabloya eklenebilir
Bu belirtiler 35 gun kadar surse de genellikle 23 gun icinde duzelme başlar
EN COK KİMLER RİSK ALTINDADIR?
Kucuk cocuklar ve 65 yaşından buyuk olan kişiler,
Şeker hastaları,
Astım ve kronik akciğer hastalığı olanlar,
Transplantasyonlu organ nakli yapılmış hastalar,
Bobrek hastaları,
Bakımevlerinde ve huzurevlerinde kalanlar,
Bağışıklık sistemini baskılayıcı tedavi goren kişiler,
Anne adayları,
Bebekler,
Turkiye’de bu gruplara giren yaklaşık 30 milyon kişi yaşamaktadır
GRİPTEN NASIL KORUNMALI?
Grip virusunun vucuda girmesi ile başlayan bu bulgular genellikle 57 gunde iyileşme ile sonuclansa da, bazen kulak (otit) veya akciğer enfeksiyonları (zaturre) gibi bazı ciddi enfeksiyonlara yol acabilirler Bu nedenle korunma cok onemlidir
Korunma icin;
Dengeli beslenmeli: Vucudun ihtiyacı olan protein, yağ, şeker ve vitamin yeterli olarak alınmazsa, vucut direnci duşer ve solunum organları mukoza hucreleri de bu durumdan etkilenir Ozellikle besleyici değeri duşuk, yağdan zengin hamburger gibi yiyeceklerin aşırı tuketilmesi grip hastalığına davetiyedir
Yeterli miktarda su icilmeli: Solunum mukoza hucrelerinin nemli olması, virus taşıyan damlacıkların etkisine karşı direnci sağlar Bu nedenle ozellikle su icme ihtiyacının azaldığı kış mevsimi de dahil olmak uzere, her donemde gunde 810 bardak su icilmelidir
Duzenli spor yapılmalı: Yetişkin biri icin haftada 3 gun, gunde 1 saat olmak uzere spor yapılması gereklidir Spor vucut direncinin arttırılması icin cok onemlidir
Stresten uzak yaşamalı: Stres, vucut direncini azaltarak hastalıklara davetiye cıkaran en onemli etkenlerdendir
Sigara icmemeli: Sigara da aynı stres gibi vucut direncini azaltır Ayrıca virus yuklu damlacıklar, sigara icilen ortamlarda, dumana yapıştıkları icin hastalık yapıcı ozellikleri artar
Tokalaşmayın: Grip olan bir kişi ile tokalaşmak, salgın zamanlarında iş yerlerinde bir cok kişi tarafından kullanılan cihazları kullanmak ta bulaş yollarındandır Cunku virus bu gibi yerlerde 23 saat canlı kalabilir Bu nedenle temizlik onemlidir
Kalabalık yerlerden mumkun olduğu kadar uzak durun: Toplu taşıtlar, sinema, tiyatro gibi kalabalık yerlerde grip olan bir kişinin aksırması ile virusler buyuk bir hızla (160 kmsaat) hareket ederek 34 metre uzağa yayılabilir
Duzenli uyuyun: Bir gece uykusuz kalındığında, viruslere karşı savaşan vucut hucreleri yarı yarıya azalmaktadır
Cıplak ayak dolaşmayın: Ozellikle kış aylarında, zemin ısısı duşuk olacağından, refleks olarak solunum mukoza hucrelerini de besleyen vucut damarlarında daralma olacak ve sonuc olarak kan dolaşımı yavaşlayacaktır Mukoza hucrelerindeki nemlilik oranının azalması ile birlikte savunma gucu de azalacak ve viruslerin girişi kolaylaşacaktır
Sıcak ortamlardan kacının: Ozellikle kış mevsiminde daha cok kapalı ve sıcak ortamların tercih edilmesi de solunum mukoza hucre zarlarının kurumasına neden olarak viruslerin vucuda girişini kolaylaştırır
GRİP NASIL TEDAVİ EDİLİR?
Her şeyden once istirahat, mumkunse yatak istirahati onemlidir Yatarken başın yukarıda tutulması (2 ya da daha fazla sayıda yastık ile yatmak) geniz akıntısının vereceği rahatsızlığı azaltacaktır
Yakınmalar duzeldiğinde hemen normal aktiviteye donulmemeli, tam bir iyileşme icin bir sure daha dinlenmeye devam edilmelidir
Bulunulan ortamın uygun ısıda olmasına ve iyi havalandırılmasına dikkat edilmeli, havanın kuruması engellenmeli, nemli olması sağlanmalıdır
Hastalık suresince, ozellikle yuksek ateş varsa bol sıvı alınması cok onemlidir Bu nedenle su icinde eritilerek kullanılan antigribal ilaclar, sıvı alımının artırılması, hızlı etki sağlaması acısından onerilir Hastalıkta; su, meyve suyu ve kafeinsiz icecekler tercih edilmelidir Yeteri kadar sıvı alınması sinuslerdeki ve goğsunuzdeki ifrazatın daha az birikmesine ve vucuttan daha kolay temizlenmesine yardım eder
Hastalık donemlerinde beslenmeye dikkat etmeli, iştahsızlık varsa enerji ihtiyacını gidermek icin karbonhidrattan zengin diyet uygulanmalıdır
Antibiyotik turu ilaclar, ancak viral bir enfeksiyon olan gribin uzerine bakteriyel bir başka enfeksiyon eklendiğinde ancak bir hekimin onerisi ile kullanılabilir
Grip sırasında aspirin kullanılmamalıdır
SOĞUK ALGINLIĞI NEDİR?
Soğuk algınlığı; ceşitli viruslerin yol actığı, ust solunum yollarında bazı belirtilere yol acan ‘hafif’ seyirli bir hastalıktır
En sık gorulen virusler:
Rhinovirusler %1540,
Coronavirusler %1020,
Parainfluenza virusu %510,
Respiratuar sinsityal virusler %6,
Soğuk algınlığı kişiden kişiye bulaşır Başlangıcta bu bulaşmanın aksırma, oksurme ile etrafa sacılan damlacıkların icindeki viruslerin havada kalması ile olduğu sanılmaktaydı Ancak şimdi mevcut kanıtlar bulaşmanın virusu almış hastanın elinden hassas insanlara gecmesi ve hassas bireylerin de ağızburun mukozalarına surmeleri ile olduğu yonundedir Bu nedenle soğuk algınlığının bulaşmasını engellemenin yolu ellerin sık yıkanmasıdır
Yapılan araştırmalarda havanın soğukluğunun soğuk algınlığı hastalığının başlaması ve seyretmesi ile ilintili olmadığını, psikolojik stres, ust solunum yollarını etkileyen alerjiler ve adet donemlerinin hastalığa yakalanma riskini artırdıkları saptanmıştır
Soğuk algınlığına bir cok virus sebep olabileceği icin de vucut hicbir zaman bu viruslerin tumune direnc geliştiremez Bu sebeple her sene tekrar tekrar soğuk algınlığı gecirilebilir
Soğuk algınlığı belirtileri: Ateş, baş ağrısı, eklem ve kas ağrısı, yorgunluk hissi, akan ya da dolu burun, hapşırma, boğaz ağrısı, goğus doluluğu, koku ve tat duygusunun azalması, kulaklarda basınc hissi ve ses kalitesindeki değişiklikler
SOĞUK ALGINLIĞI TEDAVİSİ:
Soğuk algınlığı tedavisinde antibiyotiklerin yeri yoktur Tedavi belirtilere gore yapılmalıdır Su icinde eritilerek kullanılan ve soğuk algınlığına ait belirtileri gideren ilaclar, sıvı alımının artırılması ve hızlı etki sağlaması acısından da onerilmektedir Ayrıca istirahat edilmesi ve stresten uzak durulması da vucut direncinin yeniden kazanılmasına yardım eder
Virusler, mikrobun bulaştığı yerlerde (kapı tokmağı, telefon gibi) canlı kalabildikleri icin, bu yuzeylere temastan sonra virusleri rahatlıkla burnumuza veya gozlerimize transfer edebiliriz Bunu engellemek icin ellerimizi sık sık sabunlu su ile yıkamalıyız
İşgucu kaybı acısından bakıldığında tum dunyada işe devamsızlığın %10′undan sorumludur Dunya nufusunun yaklaşık %1020′si her yıl gribe yakalanmaktadır
Grip olan kişilerin aksırık, oksuruk ve hatta konuşmaları ile ust solunum yollarındaki salgılardan yayılan virus yuklu su damlacıkları havaya gecerek orada saatlerce asılı kalabilir Bu damlacıklar nefes yolu ile alındıklarında, alt ve ust solunum yoluna yerleşirler ve orada hızla coğalırlar Kulucka suresi 13 gun arasında değişir ve bu donemde kişide hastalık belirtisi olmamasına karşın hastalık bulaştırıcı ozellik bulunmaktadır Bu ozellik grip belirtileri başladıktan sonra 46 gun kadar da devam eder
BELİRTİLERİ NELERDİR?
Başlangıcı genellikle anidir Kişi kendini iyi hissediyorken, 12 saat icinde once; uşume, titreme, terleme, baş ağrısı, kas ağrıları ve ateş (38°C40°C) başlar, daha sonrasında ise burun akıntısı, baş donmesi, oksuruk, boğaz ağrısı, goğuste yanma, ağrı, gozlerin sulanması ve gozlerde ışığa hassasiyet şikayetlerinden bir ya da birkac tanesi tabloya eklenebilir
Bu belirtiler 35 gun kadar surse de genellikle 23 gun icinde duzelme başlar
EN COK KİMLER RİSK ALTINDADIR?
Kucuk cocuklar ve 65 yaşından buyuk olan kişiler,
Şeker hastaları,
Astım ve kronik akciğer hastalığı olanlar,
Transplantasyonlu organ nakli yapılmış hastalar,
Bobrek hastaları,
Bakımevlerinde ve huzurevlerinde kalanlar,
Bağışıklık sistemini baskılayıcı tedavi goren kişiler,
Anne adayları,
Bebekler,
Turkiye’de bu gruplara giren yaklaşık 30 milyon kişi yaşamaktadır
GRİPTEN NASIL KORUNMALI?
Grip virusunun vucuda girmesi ile başlayan bu bulgular genellikle 57 gunde iyileşme ile sonuclansa da, bazen kulak (otit) veya akciğer enfeksiyonları (zaturre) gibi bazı ciddi enfeksiyonlara yol acabilirler Bu nedenle korunma cok onemlidir
Korunma icin;
Dengeli beslenmeli: Vucudun ihtiyacı olan protein, yağ, şeker ve vitamin yeterli olarak alınmazsa, vucut direnci duşer ve solunum organları mukoza hucreleri de bu durumdan etkilenir Ozellikle besleyici değeri duşuk, yağdan zengin hamburger gibi yiyeceklerin aşırı tuketilmesi grip hastalığına davetiyedir
Yeterli miktarda su icilmeli: Solunum mukoza hucrelerinin nemli olması, virus taşıyan damlacıkların etkisine karşı direnci sağlar Bu nedenle ozellikle su icme ihtiyacının azaldığı kış mevsimi de dahil olmak uzere, her donemde gunde 810 bardak su icilmelidir
Duzenli spor yapılmalı: Yetişkin biri icin haftada 3 gun, gunde 1 saat olmak uzere spor yapılması gereklidir Spor vucut direncinin arttırılması icin cok onemlidir
Stresten uzak yaşamalı: Stres, vucut direncini azaltarak hastalıklara davetiye cıkaran en onemli etkenlerdendir
Sigara icmemeli: Sigara da aynı stres gibi vucut direncini azaltır Ayrıca virus yuklu damlacıklar, sigara icilen ortamlarda, dumana yapıştıkları icin hastalık yapıcı ozellikleri artar
Tokalaşmayın: Grip olan bir kişi ile tokalaşmak, salgın zamanlarında iş yerlerinde bir cok kişi tarafından kullanılan cihazları kullanmak ta bulaş yollarındandır Cunku virus bu gibi yerlerde 23 saat canlı kalabilir Bu nedenle temizlik onemlidir
Kalabalık yerlerden mumkun olduğu kadar uzak durun: Toplu taşıtlar, sinema, tiyatro gibi kalabalık yerlerde grip olan bir kişinin aksırması ile virusler buyuk bir hızla (160 kmsaat) hareket ederek 34 metre uzağa yayılabilir
Duzenli uyuyun: Bir gece uykusuz kalındığında, viruslere karşı savaşan vucut hucreleri yarı yarıya azalmaktadır
Cıplak ayak dolaşmayın: Ozellikle kış aylarında, zemin ısısı duşuk olacağından, refleks olarak solunum mukoza hucrelerini de besleyen vucut damarlarında daralma olacak ve sonuc olarak kan dolaşımı yavaşlayacaktır Mukoza hucrelerindeki nemlilik oranının azalması ile birlikte savunma gucu de azalacak ve viruslerin girişi kolaylaşacaktır
Sıcak ortamlardan kacının: Ozellikle kış mevsiminde daha cok kapalı ve sıcak ortamların tercih edilmesi de solunum mukoza hucre zarlarının kurumasına neden olarak viruslerin vucuda girişini kolaylaştırır
GRİP NASIL TEDAVİ EDİLİR?
Her şeyden once istirahat, mumkunse yatak istirahati onemlidir Yatarken başın yukarıda tutulması (2 ya da daha fazla sayıda yastık ile yatmak) geniz akıntısının vereceği rahatsızlığı azaltacaktır
Yakınmalar duzeldiğinde hemen normal aktiviteye donulmemeli, tam bir iyileşme icin bir sure daha dinlenmeye devam edilmelidir
Bulunulan ortamın uygun ısıda olmasına ve iyi havalandırılmasına dikkat edilmeli, havanın kuruması engellenmeli, nemli olması sağlanmalıdır
Hastalık suresince, ozellikle yuksek ateş varsa bol sıvı alınması cok onemlidir Bu nedenle su icinde eritilerek kullanılan antigribal ilaclar, sıvı alımının artırılması, hızlı etki sağlaması acısından onerilir Hastalıkta; su, meyve suyu ve kafeinsiz icecekler tercih edilmelidir Yeteri kadar sıvı alınması sinuslerdeki ve goğsunuzdeki ifrazatın daha az birikmesine ve vucuttan daha kolay temizlenmesine yardım eder
Hastalık donemlerinde beslenmeye dikkat etmeli, iştahsızlık varsa enerji ihtiyacını gidermek icin karbonhidrattan zengin diyet uygulanmalıdır
Antibiyotik turu ilaclar, ancak viral bir enfeksiyon olan gribin uzerine bakteriyel bir başka enfeksiyon eklendiğinde ancak bir hekimin onerisi ile kullanılabilir
Grip sırasında aspirin kullanılmamalıdır
SOĞUK ALGINLIĞI NEDİR?
Soğuk algınlığı; ceşitli viruslerin yol actığı, ust solunum yollarında bazı belirtilere yol acan ‘hafif’ seyirli bir hastalıktır
En sık gorulen virusler:
Rhinovirusler %1540,
Coronavirusler %1020,
Parainfluenza virusu %510,
Respiratuar sinsityal virusler %6,
Soğuk algınlığı kişiden kişiye bulaşır Başlangıcta bu bulaşmanın aksırma, oksurme ile etrafa sacılan damlacıkların icindeki viruslerin havada kalması ile olduğu sanılmaktaydı Ancak şimdi mevcut kanıtlar bulaşmanın virusu almış hastanın elinden hassas insanlara gecmesi ve hassas bireylerin de ağızburun mukozalarına surmeleri ile olduğu yonundedir Bu nedenle soğuk algınlığının bulaşmasını engellemenin yolu ellerin sık yıkanmasıdır
Yapılan araştırmalarda havanın soğukluğunun soğuk algınlığı hastalığının başlaması ve seyretmesi ile ilintili olmadığını, psikolojik stres, ust solunum yollarını etkileyen alerjiler ve adet donemlerinin hastalığa yakalanma riskini artırdıkları saptanmıştır
Soğuk algınlığına bir cok virus sebep olabileceği icin de vucut hicbir zaman bu viruslerin tumune direnc geliştiremez Bu sebeple her sene tekrar tekrar soğuk algınlığı gecirilebilir
Soğuk algınlığı belirtileri: Ateş, baş ağrısı, eklem ve kas ağrısı, yorgunluk hissi, akan ya da dolu burun, hapşırma, boğaz ağrısı, goğus doluluğu, koku ve tat duygusunun azalması, kulaklarda basınc hissi ve ses kalitesindeki değişiklikler
SOĞUK ALGINLIĞI TEDAVİSİ:
Soğuk algınlığı tedavisinde antibiyotiklerin yeri yoktur Tedavi belirtilere gore yapılmalıdır Su icinde eritilerek kullanılan ve soğuk algınlığına ait belirtileri gideren ilaclar, sıvı alımının artırılması ve hızlı etki sağlaması acısından da onerilmektedir Ayrıca istirahat edilmesi ve stresten uzak durulması da vucut direncinin yeniden kazanılmasına yardım eder
Virusler, mikrobun bulaştığı yerlerde (kapı tokmağı, telefon gibi) canlı kalabildikleri icin, bu yuzeylere temastan sonra virusleri rahatlıkla burnumuza veya gozlerimize transfer edebiliriz Bunu engellemek icin ellerimizi sık sık sabunlu su ile yıkamalıyız