Evlat ve ergenlerde depresyon sıklığı gün geçtikçe artmaktadır. Depresyon ergenlik öncesi periyot evlatların %2’sinde, ergenlik periyodunda %5-10’unda görülebilmektedir. Evlat ve ergenlerde depresyon çocukluk periyodunda kız ve erkeklerde eşit orantılarda, ergenlik devrinde kızlarda 2 kat daha ziyade görülmektedir.
Evlat ve ergenlerdeki klinik bulgular her hengam erişkinlerdeki tipik depresyon bulgular üzere olmayabilir. Çocuklardaki ilgi kaybı, uyku-iştah bozuklukları, mutsuzluk, evvelce keyif aldığı aktivitelerden keyif alamama, içtimaî faaliyetlere katılmak istememe, kendine olan inançta azalma, dikkat müddetinde azalma, karın-baş ağrısı, idrar-kaka kaçırma, mektep muvaffakiyetinde düşmenin yanı sıra kelam dinlememe, öfke patlamamaları, hiperaktivite üzere dışaatım davranışları da sıklıkla görülebilmektedir. Ergenlik periyodunda davranım bozukluğu, sigara, alkol ve bağımlılık yapıcı madde/ilaç tasarrufunun altında da bir depresyon olabilir.
Depresyonu olan ergenlerin %50’sinden fazlasında dert bozukluğu üzere en az bir tane ek ruhsal bozukluk birlikte bulunabilir.
Ekseriyetle evlat ve ergenlerdeki depresyonun risk etmenleri olarak; ailede depresyon hikayesinin olması (özellikle 1. nokta akrabalarında), daha evvel en az bir defa depresyon atağının geçirilmesi, aile içi ve akran bağlantılarında yaşanan meseleler, akademik sıkıntılar, evlatta kronik bir fizikî illetin olması, cinsî kimlik bocalamasının olması görülür.
Gelişim periyotlarına nazaran depresyonun belirti ve bulguları
Bebeklik periyodu
Depresyon bebeklik periyodundan itibaren görülebilir. Anaklitik depresyon (hospitalizm, yuva illeti, marasmus) olarak tanımlanan depresyon bebeklik periyodunda (yaşamın birinci yılının 2. yarısında) ana kaybı/yokluğuna bağlı olarak gelişir. Bebeklik devri depresyonunda dindirilemeyen ağlamalar, sustuklarında yüzlerinde yorgun ve küskün söz (protesto devri), devirle iştahsızlık ve kilo kaybı, psikomotor gelişimde duraksamalar, kusma, ishal görülebilir. Depresyonun 2. ayından itibaren evladın duygusal reaksiyonları giderek azalır, duygusal küntlük gelişir. Muhite ve yakınlarına ilgisiz kalır (içe kapanım devri). Şayet ana 3 ay içinde geri gelir ise bebek eski haline dönebilir, depresyondan çıkabilir. Gelgelelim ayrılık süreci 3 ayı makbul ise bebeğin depresif periyottan geçmişe dönüşü çok güçlükle, bazen de imkansız olabilir. Birebir bulgular evladın ömrünün birinci yıllarında ailelerinden ayrılıp yurtlara verilen ya da uzun müddet hastanede kalan bebeklerde ihtar eksikliğine bağlı olarak gelişebilmektedir. Bu bebeklerde çoklukla mutsuz ve apatik bir yüz görünümü, oturulan yanda sallanma, parmak emme, geviş getirme, baş sallama, vurma hareketleri üzere bedensel haz kaynaklarına baş vurulur. Yürüme, konuşma, tuvalet eğitimleri geriler, uzunlukları ve kiloları kronolojik yaşın altında olur ve kalıcı zihinsel gerilik gelişebilir. Bu çocuklarda hastalanma ve irtihal nispetleri da çok yüksektir.
Mektep öncesi periyot
Bu devirde en kıymetli gerilim faktörleri; aileye yeni bebeğin katılması, sevilen birisinin kaybı, ebeveynlerin boşanması, muhit değişikliği üzere evladın hayatındaki ani değişiklikleridir. Depresyon belirti ve bulguları olarak çevre geri çekilme, ilgi ve aktiflikte azalma, huzursuzluk, apati, regresyon (önceki gelişim devirlerine geri dönüş; parmak emme, enürezis, enkoprezis gibi), yalnız yatamama, gece endişeleri üzere uyku bozuklukları, baş ve karın ağrısı üzere bedensel yakınmalar görülebilir. Tıbbi bir durum ile açıklanamayan gelişim gecikmesi yahut gerilemesi durumlarında da depresyon akla gelmelidir.
Mektep periyodu
Bu devirde depresyonu olan çocuklarda; üzgün, huzursuz ve/veya depresif duygudurumu, hüzünlü ağlamaklı yüz tabirleri, hareketlerinde yavaşlama yahut hiperaktivite, öfke patlamaları, ses tonlarında tek düzelik, mektep muvaffakiyetinde düşme, içtimaî faaliyetlere katılmada isteksizlik, baş-karın ve/veya göğüs ağrısı, ayrılık derdi üzere korku bozuklukları, uykusuzluk, kendine zarar verici davranışlar, özkıyım tasavvurları, düşük benlik değeri, sanrılar üzere bulgular görülebilir.
Ergenlik devri
Ergenlik 12-22 yaşlar arasında kıymetli fizikî, içtimaî ve ruhsal değişikliklerin gerçekleştiği bir gelişme periyodudur. Ergenlerde depresyona sebep olan faktör, umumiyetle erişkin depresyonlarındaki üzere kayıp yaşantısıdır. Çocukluk devrindeki depresyon belirti ve bulguları erken ergenlik devrinde de görülebilir. Ergenlik periyodu depresyonunun münhasıran erken devrinde çokça entegrasyona, haddinden fazla yorgunluk hissi, iştah ve kilo artışı üzere tipik olmayan belirti ve bulgular da izlenebilir. Ergenlik devrinde yaş ilerledikçe, depresyonun klinik belirti ve bulguları erişkin devirdeki depresyonun belirti ve bulgularına benzemeye başlar ve ilgi azlığı, iştahsızlık, kasvet, başağrısı üzere depresyonun klasik belirtileri daha sık görülür. Ergenlik periyodunda depresyon ile birlikte distimik bozukluk, bağımlılık yapıcı ilaç/madde tasarrufu, davranım ve tasa bozukluğu görülme nispeti daha ziyadedir. Psikotik bulgular depresyonu olan ergenlerin 1/3’ünde meydana gelir, umumiyetle kendilerini eleştiren sesler formunda işitsel varsanılar formundadır.
Evlat ve ergenlerdeki klinik bulgular her hengam erişkinlerdeki tipik depresyon bulgular üzere olmayabilir. Çocuklardaki ilgi kaybı, uyku-iştah bozuklukları, mutsuzluk, evvelce keyif aldığı aktivitelerden keyif alamama, içtimaî faaliyetlere katılmak istememe, kendine olan inançta azalma, dikkat müddetinde azalma, karın-baş ağrısı, idrar-kaka kaçırma, mektep muvaffakiyetinde düşmenin yanı sıra kelam dinlememe, öfke patlamamaları, hiperaktivite üzere dışaatım davranışları da sıklıkla görülebilmektedir. Ergenlik periyodunda davranım bozukluğu, sigara, alkol ve bağımlılık yapıcı madde/ilaç tasarrufunun altında da bir depresyon olabilir.
Depresyonu olan ergenlerin %50’sinden fazlasında dert bozukluğu üzere en az bir tane ek ruhsal bozukluk birlikte bulunabilir.
Ekseriyetle evlat ve ergenlerdeki depresyonun risk etmenleri olarak; ailede depresyon hikayesinin olması (özellikle 1. nokta akrabalarında), daha evvel en az bir defa depresyon atağının geçirilmesi, aile içi ve akran bağlantılarında yaşanan meseleler, akademik sıkıntılar, evlatta kronik bir fizikî illetin olması, cinsî kimlik bocalamasının olması görülür.
Gelişim periyotlarına nazaran depresyonun belirti ve bulguları
Bebeklik periyodu
Depresyon bebeklik periyodundan itibaren görülebilir. Anaklitik depresyon (hospitalizm, yuva illeti, marasmus) olarak tanımlanan depresyon bebeklik periyodunda (yaşamın birinci yılının 2. yarısında) ana kaybı/yokluğuna bağlı olarak gelişir. Bebeklik devri depresyonunda dindirilemeyen ağlamalar, sustuklarında yüzlerinde yorgun ve küskün söz (protesto devri), devirle iştahsızlık ve kilo kaybı, psikomotor gelişimde duraksamalar, kusma, ishal görülebilir. Depresyonun 2. ayından itibaren evladın duygusal reaksiyonları giderek azalır, duygusal küntlük gelişir. Muhite ve yakınlarına ilgisiz kalır (içe kapanım devri). Şayet ana 3 ay içinde geri gelir ise bebek eski haline dönebilir, depresyondan çıkabilir. Gelgelelim ayrılık süreci 3 ayı makbul ise bebeğin depresif periyottan geçmişe dönüşü çok güçlükle, bazen de imkansız olabilir. Birebir bulgular evladın ömrünün birinci yıllarında ailelerinden ayrılıp yurtlara verilen ya da uzun müddet hastanede kalan bebeklerde ihtar eksikliğine bağlı olarak gelişebilmektedir. Bu bebeklerde çoklukla mutsuz ve apatik bir yüz görünümü, oturulan yanda sallanma, parmak emme, geviş getirme, baş sallama, vurma hareketleri üzere bedensel haz kaynaklarına baş vurulur. Yürüme, konuşma, tuvalet eğitimleri geriler, uzunlukları ve kiloları kronolojik yaşın altında olur ve kalıcı zihinsel gerilik gelişebilir. Bu çocuklarda hastalanma ve irtihal nispetleri da çok yüksektir.
Mektep öncesi periyot
Bu devirde en kıymetli gerilim faktörleri; aileye yeni bebeğin katılması, sevilen birisinin kaybı, ebeveynlerin boşanması, muhit değişikliği üzere evladın hayatındaki ani değişiklikleridir. Depresyon belirti ve bulguları olarak çevre geri çekilme, ilgi ve aktiflikte azalma, huzursuzluk, apati, regresyon (önceki gelişim devirlerine geri dönüş; parmak emme, enürezis, enkoprezis gibi), yalnız yatamama, gece endişeleri üzere uyku bozuklukları, baş ve karın ağrısı üzere bedensel yakınmalar görülebilir. Tıbbi bir durum ile açıklanamayan gelişim gecikmesi yahut gerilemesi durumlarında da depresyon akla gelmelidir.
Mektep periyodu
Bu devirde depresyonu olan çocuklarda; üzgün, huzursuz ve/veya depresif duygudurumu, hüzünlü ağlamaklı yüz tabirleri, hareketlerinde yavaşlama yahut hiperaktivite, öfke patlamaları, ses tonlarında tek düzelik, mektep muvaffakiyetinde düşme, içtimaî faaliyetlere katılmada isteksizlik, baş-karın ve/veya göğüs ağrısı, ayrılık derdi üzere korku bozuklukları, uykusuzluk, kendine zarar verici davranışlar, özkıyım tasavvurları, düşük benlik değeri, sanrılar üzere bulgular görülebilir.
Ergenlik devri
Ergenlik 12-22 yaşlar arasında kıymetli fizikî, içtimaî ve ruhsal değişikliklerin gerçekleştiği bir gelişme periyodudur. Ergenlerde depresyona sebep olan faktör, umumiyetle erişkin depresyonlarındaki üzere kayıp yaşantısıdır. Çocukluk devrindeki depresyon belirti ve bulguları erken ergenlik devrinde de görülebilir. Ergenlik periyodu depresyonunun münhasıran erken devrinde çokça entegrasyona, haddinden fazla yorgunluk hissi, iştah ve kilo artışı üzere tipik olmayan belirti ve bulgular da izlenebilir. Ergenlik devrinde yaş ilerledikçe, depresyonun klinik belirti ve bulguları erişkin devirdeki depresyonun belirti ve bulgularına benzemeye başlar ve ilgi azlığı, iştahsızlık, kasvet, başağrısı üzere depresyonun klasik belirtileri daha sık görülür. Ergenlik periyodunda depresyon ile birlikte distimik bozukluk, bağımlılık yapıcı ilaç/madde tasarrufu, davranım ve tasa bozukluğu görülme nispeti daha ziyadedir. Psikotik bulgular depresyonu olan ergenlerin 1/3’ünde meydana gelir, umumiyetle kendilerini eleştiren sesler formunda işitsel varsanılar formundadır.
