Pek çok insan, çocuklar ve gençler de dahil olmak üzere travmatik olaylar yaşayabilir. Kimi araştırmacılar, çocukların ve ergenlerin % 40 kadarının hayatları boyunca en az bir travmatik olay yaşayacağını varsayım etmektedir. Birden fazla insan birkaç gün, hafta yahut ay sonra düzgünleşir fakat öbürleri travmanın tecrübesi ve anısıyla başa çıkmakta zorlanabilir. Çocuklar ve gençler de dahil olmak üzere bu şahıslar, TSSB yahut Travma Sonrası Gerilim Bozukluğu olarak bilinen ruhsal sorunu yaşayabilirler.
Travmatik olaylar çoklukla fizikî şiddet, kaza, doğal afet, savaş yahut cinsel istismarı içerir. Çocuklar yahut gençler bu olayları kendileri yaşamış olabilir yahut diğerlerinin başına geldiğine şahit olmuş olabilirler.
Bir çocuğun yahut gencin TSSB geliştirip geliştirmediği, travmanın ciddiyeti, ne sıklıkta meydana geldiği ve aile üyelerinin olaya nasıl reaksiyon vereceği üzere birçok faktöre bağlıdır. TSSB'li bir çocuk yahut ergen, travmanın tesirinden kaçamayacağını hisseder. Onlara olayı hatırlatan insanlardan yahut durumlardan kaçınmaya çalışırlar. Bazen olayın anılarını yahut “flashbacklerini (anımsama)” yaşarlar yahut bununla ilgili çok gerçekçi kabuslar görebilirler. Bu daima hatırlamalar, günlük hayatı, bilhassa de hissettiklerini ve deneyimlediklerini söz etmekte zorlanabilecek çocuklar ve gençler için gerçek bir zorluk haline gelebilir.
ÇOCUKLARDA VE GENÇLERDE YAYGIN TSSB BELİRTİLERİ
Travmatik olayı hatırlamalarına neden olan durumlardan kaçınmak
Travma hakkında kabuslar yahut “flashbackler (anımsama)” yaşamak
Travmayı tekrarlayan yahut hatırlatan bir biçimde oyunlar oynamak
Dürtüsel yahut agresif davranmak
Sık sık gergin yahut telaşlı hissetmek
Duygusal uyuşukluk yaşamak
Okula odaklanmakta zahmet çekmek
ÇOCUKLARDA VE GENÇLERDE TSSB TEDAVİSİ
Çocuğunuz travma belirtileri gösteriyorsa, birkaç ay içinde birden fazla çocukta beliren belirtilerin azalacak ve kaybolacaklarını unutmamak kıymetlidir. Fakat bu, kıymetlendirme için bir psikoloğa danışmamanız ve semptomlar ortaya çıktığında tedavi seçeneklerini tartışmamanız gerektiği manasına gelmez. TSSB tedavi edilebilir, bu nedenle yardım istemekten ve en düzgün olanı tercih etmekten asla çekinmeyin.
TRAVMA SONRASI GERİLİM BOZUKLUĞU OLAN ÇOCUKLAR İÇİN KİMİ TEDAVİ SEÇENEKLERİ:
BİLİŞSEL DAVRANIŞÇI TERAPİ - BDT, "konuşma terapisinin" en yaygın biçimlerinden biridir ve terapistler, çocuklarla ve yetişkinlerle çalışmak için travma odaklı bir terapi stilini kullanabilir. Travma odaklı bir BDT terapisti, travmanın kendisi yahut günlük ömürde karşılaştıkları şahıslar ve durumlar hakkında sahip olabilecekleri akılcı olmayan kanıları düzeltebilir. BDT ayrıyeten tipik olarak gevşeme ve gerilimle başa çıkma teknikleri hakkında psikoeğitim içerir.
OYUN TERAPİSİ - Bu cins bir terapi, bilhassa travmaya dair yansılarını söz etmek ve olanları anlamak için çaba eden küçük çocuklar için işe yarayabilir. Oyun terapistleri, bir çocuğun bir travmayı işlemesine ve ömürle dirençli bir formda başa çıkmasına yardımcı olmak için sanat terapisi, oyunlar ve öteki müdahaleleri kullanır.
EMDR - ruh sıhhati uzmanları ortasında giderek daha tanınan hale gelen bir tekniktir. Terapi, rehberli göz hareketi idmanlarını içerirken, bir çocuk travmatik olayı hatırlar ve bu mevzuda sahip olduğu bilişler ve duygusal reaksiyonlarla çalışır.
İLAÇ TEDAVİSİ - TSSB'yi “iyileştiren” hiçbir ilaç yoktur, fakat bazen antidepresanlar ve anti-anksiyete ilaçları, bir terapiste giderken birtakım çocuklarda semptomların hafifletilmesine yardımcı olabilir.
TSSB semptomları sıklıkla başka akıl hastalığı çeşitleriyle birlikte ortaya çıkar yahut unsur kullanımı, riskli davranışlar ve kendine ziyan verme üzere çocuklarda ve gençlerde diğer meselelere yol açar. Çocuğunuzu korumak ve tam olarak güzelleşmesine yardımcı olmak için bu meselelerin tedavide de ele alınması gerekebilir.
Bir ebeveyn olarak çocuğunuz için en güzelinden öteki bir şey istemezsiniz. Bu nedenle, travma semptomları gösteren çocuğunuzu izlemek sizi güçsüz ve nereden başlamanız gerektiği konusunda bilgisiz hissetmenize neden olabilir. Başlamak için en yeterli yer, çocuğunuzu dinlemek ve semptomlarını ve uğraşını görmezden gelmemeyi seçmektir. Hem sizi hem de çocuğunuzu destekleyen arkadaşlarınız ve ailenizden dayanak alabilirsiniz.
Travmatik olaylar çoklukla fizikî şiddet, kaza, doğal afet, savaş yahut cinsel istismarı içerir. Çocuklar yahut gençler bu olayları kendileri yaşamış olabilir yahut diğerlerinin başına geldiğine şahit olmuş olabilirler.
Bir çocuğun yahut gencin TSSB geliştirip geliştirmediği, travmanın ciddiyeti, ne sıklıkta meydana geldiği ve aile üyelerinin olaya nasıl reaksiyon vereceği üzere birçok faktöre bağlıdır. TSSB'li bir çocuk yahut ergen, travmanın tesirinden kaçamayacağını hisseder. Onlara olayı hatırlatan insanlardan yahut durumlardan kaçınmaya çalışırlar. Bazen olayın anılarını yahut “flashbacklerini (anımsama)” yaşarlar yahut bununla ilgili çok gerçekçi kabuslar görebilirler. Bu daima hatırlamalar, günlük hayatı, bilhassa de hissettiklerini ve deneyimlediklerini söz etmekte zorlanabilecek çocuklar ve gençler için gerçek bir zorluk haline gelebilir.
ÇOCUKLARDA VE GENÇLERDE YAYGIN TSSB BELİRTİLERİ
Travmatik olayı hatırlamalarına neden olan durumlardan kaçınmak
Travma hakkında kabuslar yahut “flashbackler (anımsama)” yaşamak
Travmayı tekrarlayan yahut hatırlatan bir biçimde oyunlar oynamak
Dürtüsel yahut agresif davranmak
Sık sık gergin yahut telaşlı hissetmek
Duygusal uyuşukluk yaşamak
Okula odaklanmakta zahmet çekmek
ÇOCUKLARDA VE GENÇLERDE TSSB TEDAVİSİ
Çocuğunuz travma belirtileri gösteriyorsa, birkaç ay içinde birden fazla çocukta beliren belirtilerin azalacak ve kaybolacaklarını unutmamak kıymetlidir. Fakat bu, kıymetlendirme için bir psikoloğa danışmamanız ve semptomlar ortaya çıktığında tedavi seçeneklerini tartışmamanız gerektiği manasına gelmez. TSSB tedavi edilebilir, bu nedenle yardım istemekten ve en düzgün olanı tercih etmekten asla çekinmeyin.
TRAVMA SONRASI GERİLİM BOZUKLUĞU OLAN ÇOCUKLAR İÇİN KİMİ TEDAVİ SEÇENEKLERİ:
BİLİŞSEL DAVRANIŞÇI TERAPİ - BDT, "konuşma terapisinin" en yaygın biçimlerinden biridir ve terapistler, çocuklarla ve yetişkinlerle çalışmak için travma odaklı bir terapi stilini kullanabilir. Travma odaklı bir BDT terapisti, travmanın kendisi yahut günlük ömürde karşılaştıkları şahıslar ve durumlar hakkında sahip olabilecekleri akılcı olmayan kanıları düzeltebilir. BDT ayrıyeten tipik olarak gevşeme ve gerilimle başa çıkma teknikleri hakkında psikoeğitim içerir.
OYUN TERAPİSİ - Bu cins bir terapi, bilhassa travmaya dair yansılarını söz etmek ve olanları anlamak için çaba eden küçük çocuklar için işe yarayabilir. Oyun terapistleri, bir çocuğun bir travmayı işlemesine ve ömürle dirençli bir formda başa çıkmasına yardımcı olmak için sanat terapisi, oyunlar ve öteki müdahaleleri kullanır.
EMDR - ruh sıhhati uzmanları ortasında giderek daha tanınan hale gelen bir tekniktir. Terapi, rehberli göz hareketi idmanlarını içerirken, bir çocuk travmatik olayı hatırlar ve bu mevzuda sahip olduğu bilişler ve duygusal reaksiyonlarla çalışır.
İLAÇ TEDAVİSİ - TSSB'yi “iyileştiren” hiçbir ilaç yoktur, fakat bazen antidepresanlar ve anti-anksiyete ilaçları, bir terapiste giderken birtakım çocuklarda semptomların hafifletilmesine yardımcı olabilir.
TSSB semptomları sıklıkla başka akıl hastalığı çeşitleriyle birlikte ortaya çıkar yahut unsur kullanımı, riskli davranışlar ve kendine ziyan verme üzere çocuklarda ve gençlerde diğer meselelere yol açar. Çocuğunuzu korumak ve tam olarak güzelleşmesine yardımcı olmak için bu meselelerin tedavide de ele alınması gerekebilir.
Bir ebeveyn olarak çocuğunuz için en güzelinden öteki bir şey istemezsiniz. Bu nedenle, travma semptomları gösteren çocuğunuzu izlemek sizi güçsüz ve nereden başlamanız gerektiği konusunda bilgisiz hissetmenize neden olabilir. Başlamak için en yeterli yer, çocuğunuzu dinlemek ve semptomlarını ve uğraşını görmezden gelmemeyi seçmektir. Hem sizi hem de çocuğunuzu destekleyen arkadaşlarınız ve ailenizden dayanak alabilirsiniz.
