Allerjik marazlar en sık görülen kronik marazların başında geliyor. Başkaca görülme sıklığı gitgide artıyor. Bahse allerji, allerjen ve alerjik illetlerin tanımlanması ile başlayalım. ‘Allerji’, birçok kişinin problemsizce tolere edebildiği bir unsura anormal bir reaksiyondur. İşte bu reaksiyona neden olan (yani allerjiye neden olan) hususa de ‘allerjen’ diyoruz. En sık görülen alerjenler polenler, hane tozu mite’ları, mantar sporları, hayvan tüy ve deri döküntüleri, azıklar ve ilaçlardır. İşte bu allerjenleri vücutta meydana getirdiği allerjik inflamasyon (allerjik iltihap) sonucu gelişen marazlara ‘allerjik hastalıklar’ diyoruz. Çocukluk çağında en sık görülen alerjik illetler ise allerjik rinit, astım ve atopik dermatittir (çocuk egzaması). Artık bunlardan kısa kısa bahsederek tatbikleri vurgulayalım…
Allerjik rinit
Allerjik rinitin en sık görülen alerjik illetlerden biri olduğunu söylemiştik. Polen, konut tozu akarı, mantar sporu üzere aeroallerjenlere hassas şahıslarda meydana gelir. Bu allerjenlerin burun mukozasında oluşturduğu allerjik inflamasyona (iltihap) bağlı burun akıntısı, burun kaşıntısı, hapşırma ve burun tıkanıklığı üzere belirtiler meydana gelir. Kimi hastalarda belirtiler mevsimsel olarak tekrarlar. Bilhassa bahar aylarında şikayetleri olan hasta kümesinin sıklıkla polen alerjileri vardır. Birtakım hastalarda ise belirtiler yıl uzunluğu sürebilir. Bunlar sıklıkla konut tozu akarı alerjisi, mantar sporları, hayvan tüy ve deri döküntüsü alerjisi olan hastalardır.
Allerjik rinit tanısında en değerli nokta tabibin muayenesinden sonra allerji testlerinin yapılmasıdır. Deri testleri kanda bakılan allerji tetkiklerine nazaran daha hassas ve katiyetle daha hassastır. En çokça yarım saatte sonuç veren inançlı ve süratli bir metottur. Tedavi için öncelikle sakınılması mümkün olan allerjenlerin uzaklaştırılması gereklidir (kedi ve köpek gibi). Lakin mesken tozu üzere kimi allerjenler yok edilmese de azaltılabilir. Fakat polen üzere engelleyemeyeceğimiz birtakım allerjenler için pencereleri sabah saatlerinde biraz geç açmak yarar verebilir. Tedavideki 2. adım ise ilaç tedavisidir. Lakin verilen ilaçlar marazı büsbütün ortadan kaldırmaz, kullanıldığı sürece rahatlatabilir. Birtakım hastalar buna karşın gereğince rahatlayamazlar. Bu türlü hastalarda erkence immunoterapi denilen allerji aşı tedavisi planlanmalıdır.
Allerjik astım
Allerjik astım da çocukluk çağında görülen kronik illetlerden biridir. Belirtileri umumide 5 yaş altında başlar. Astımın belirtileri çok değişkenlik gösterebilir. Olağan bir öksürükten şiddetli nefes darlığı, hırıltı ve morluk üzere teneffüs yetmezliği tablosuna kadar değişebilir. Astımın gelişmesinde genetik faktörler ve muhitin kıymeti vardır. Astımlı hastalar sistemli takip ve tedavisi yapılması gereken kümedir. Yoksa ileri yaşlarda KOAH denilen tedavisi sıkıntı kronik illete kadar ilerleyebilir. Allerjik astım tedavisinde birinci adım aile ve hastaya marazın ve illette kullanılacak ilaç ve cihazların anlatılması olmalıdır. Bunun gereğince yapılmaması ve tutarlı ilaç ile cihazın seçilmemesi tedavinin muvaffakiyetini etkileyebilir. Hastalar sistemli takip edilirse tedavinin gidişatındaki meseleler (ilaç ve cihaz uyumsuzluğu gibi) çözülebilir. Allerjik astımlı hastalarda da bu tedavilerle gereğince karşılık alınamadığı durumlarda, allerji aşı tedavisi uygulanabilir.
Çocukluk çağı egzaması
Çocukluk çağında en sık görülen bir başka hastalık çocukluk çağı egzamasıdır. Ekseriyetle 2-3 aydan itibaren başlar. Tabiri caizse “allerjik marazların birinci istasyonu” diyebiliriz. Daha sonraki istasyonlarda besin allerjileri, allerjik rinit ve allerjik astım üzere vesair illetler görülebilir. Mahsusen yanakta kızarıklık formunda başlayıp dirsek önü ile diz gerisine yayılabilir. Şayet denetim altına alınmazsa tüm vücudu tutan kızarıklık, pullanma ve kabuklanma olabilir. Bu hastalarda uykuyu bozabilecek aşamada kaşıntı mevcuttur. Yumurta üzere illeti alevlendirebilen alerjenler vardır. Bu alerjenlerin allerji testleri ile tespit edilip uzaklaştırılması gereklidir. Testler uygulanmadan yalnızca kestirim ile azıkların kesilmesi sakıncalıdır.
Allerjik rinit
Allerjik rinitin en sık görülen alerjik illetlerden biri olduğunu söylemiştik. Polen, konut tozu akarı, mantar sporu üzere aeroallerjenlere hassas şahıslarda meydana gelir. Bu allerjenlerin burun mukozasında oluşturduğu allerjik inflamasyona (iltihap) bağlı burun akıntısı, burun kaşıntısı, hapşırma ve burun tıkanıklığı üzere belirtiler meydana gelir. Kimi hastalarda belirtiler mevsimsel olarak tekrarlar. Bilhassa bahar aylarında şikayetleri olan hasta kümesinin sıklıkla polen alerjileri vardır. Birtakım hastalarda ise belirtiler yıl uzunluğu sürebilir. Bunlar sıklıkla konut tozu akarı alerjisi, mantar sporları, hayvan tüy ve deri döküntüsü alerjisi olan hastalardır.
Allerjik rinit tanısında en değerli nokta tabibin muayenesinden sonra allerji testlerinin yapılmasıdır. Deri testleri kanda bakılan allerji tetkiklerine nazaran daha hassas ve katiyetle daha hassastır. En çokça yarım saatte sonuç veren inançlı ve süratli bir metottur. Tedavi için öncelikle sakınılması mümkün olan allerjenlerin uzaklaştırılması gereklidir (kedi ve köpek gibi). Lakin mesken tozu üzere kimi allerjenler yok edilmese de azaltılabilir. Fakat polen üzere engelleyemeyeceğimiz birtakım allerjenler için pencereleri sabah saatlerinde biraz geç açmak yarar verebilir. Tedavideki 2. adım ise ilaç tedavisidir. Lakin verilen ilaçlar marazı büsbütün ortadan kaldırmaz, kullanıldığı sürece rahatlatabilir. Birtakım hastalar buna karşın gereğince rahatlayamazlar. Bu türlü hastalarda erkence immunoterapi denilen allerji aşı tedavisi planlanmalıdır.
Allerjik astım
Allerjik astım da çocukluk çağında görülen kronik illetlerden biridir. Belirtileri umumide 5 yaş altında başlar. Astımın belirtileri çok değişkenlik gösterebilir. Olağan bir öksürükten şiddetli nefes darlığı, hırıltı ve morluk üzere teneffüs yetmezliği tablosuna kadar değişebilir. Astımın gelişmesinde genetik faktörler ve muhitin kıymeti vardır. Astımlı hastalar sistemli takip ve tedavisi yapılması gereken kümedir. Yoksa ileri yaşlarda KOAH denilen tedavisi sıkıntı kronik illete kadar ilerleyebilir. Allerjik astım tedavisinde birinci adım aile ve hastaya marazın ve illette kullanılacak ilaç ve cihazların anlatılması olmalıdır. Bunun gereğince yapılmaması ve tutarlı ilaç ile cihazın seçilmemesi tedavinin muvaffakiyetini etkileyebilir. Hastalar sistemli takip edilirse tedavinin gidişatındaki meseleler (ilaç ve cihaz uyumsuzluğu gibi) çözülebilir. Allerjik astımlı hastalarda da bu tedavilerle gereğince karşılık alınamadığı durumlarda, allerji aşı tedavisi uygulanabilir.
Çocukluk çağı egzaması
Çocukluk çağında en sık görülen bir başka hastalık çocukluk çağı egzamasıdır. Ekseriyetle 2-3 aydan itibaren başlar. Tabiri caizse “allerjik marazların birinci istasyonu” diyebiliriz. Daha sonraki istasyonlarda besin allerjileri, allerjik rinit ve allerjik astım üzere vesair illetler görülebilir. Mahsusen yanakta kızarıklık formunda başlayıp dirsek önü ile diz gerisine yayılabilir. Şayet denetim altına alınmazsa tüm vücudu tutan kızarıklık, pullanma ve kabuklanma olabilir. Bu hastalarda uykuyu bozabilecek aşamada kaşıntı mevcuttur. Yumurta üzere illeti alevlendirebilen alerjenler vardır. Bu alerjenlerin allerji testleri ile tespit edilip uzaklaştırılması gereklidir. Testler uygulanmadan yalnızca kestirim ile azıkların kesilmesi sakıncalıdır.
