“Diyabet, insülin salgılanmasındaki bozulma yahut salgılanan insülinin iş görememesi sonucu, kan şekerinin açlık ve toklukta yüksek bulunmasıdır.
Kabaca iki tip diyabet vardır.
Çocukluk çağında insülin eksikliği sonucu ile oluşan Tip 1 diyabet ve çoğunlukla yetişkinlerde, seyrek olarak şişman ergenlerde insülinin tesir etmemesi(insülin direnci) nedeni ile görülen Tip 2 diyabettir.
Çocukluk çağındaki diyabetin büyük kısmı Tip 1 diyabettir.
Sıklığı 5-7 yaş ve ergenlik periyodunda tepe yapmakla birlikte son yıllarda daha küçük yaşlarda görülme sıklığı artmıştır.
Tip 1 diyabetin tam nedeni bilinmemekle birlikte genetik yatkınlık, otoimmunite (vücudun kendi hücrelerine karşı savaş başlatması) ve çevresel faktörler suçlanmaktadır.
Genetik yatkınlığı olan bir evlatta sık viral enfeksiyonlar, inek sütüne ve gluten içeren besinlere erken başlanması, D vitamini eksikliği(bebeklik döneminde), kimyasal maddeler/katkı unsurları (nitrat), gerilim diyabet gelişmesinde hızlandırıcı olarak rol alabilir.”
Çocuklarda diyabet belirtileri nelerdir?
“Sürekli susama hissi/ağız kuruluğu, çok su içme ve suya doyamama, çok ve sık idrar yapma, sınıfta sık tuvalete gitme, gece idrara çıkma, yatağını ıslatma, iştah artması (küçük çocuklarda görülmeyebilir), çok yemesine karşın kilo kaybı, kolay yorulma, halsizlik, bitkinlik, mektebe devamda aksamalar, derslerde başarısızlık, karın ağrısı, nefeste koku olması en önemli belirtilerdir.
Bu şikayetlerden şüphelenerek bilirkişiye başvurulduğunda kan şekeri yüksekliği saptanıp diyabet tanısı konulur. Lakin tanı gecikirse “diyabetik ketoasidoz ve diyabet(şeker) koması” gelişebilir.”
Çocuklarda diyabetin tedavisi nasıl yapılır ? Diyabetin komplikasyonları nelerdir ?
“Tip 1 diyabette temel tedavi ömür uzunluğu süren insülin tedavisidir. Teknolojik gelişmelerle insülin uygulanması ve kan şekeri ölçümünü kolaylaştıran cihazlar üretilmiştir (insülin pompası, i-port, sensörlü kan şekeri ölçüm cihazları..vs).
Tip 2 diyabet tedavisinde ilaçlar, yada insülin artı ilaç tedavileri kullanılmaktadır. Her iki tipte de beslenme planı, ekzersiz, ömür stili değişiklikleri gerekmektedir. Uygun denetim edilmeyen uzun periyodik diyabet en önemli böbrek, göz, had sistemi üzerinde olumsuz yan tesirler ve marazlar oluşturur.”
Çocuklarda diyabet gelişimi için risk faktörleri nelerdir ? Önleyici önlemler var mıdır ?
“Maalesef Tip 1 diyabetin gelişimini engellemek şu anki tibbi haberlerimizle mümkün değildir.
Genetik yatkınlığa müdahale etme talihimiz yok. Lakin bahsettiğimiz çevresel faktörler açısından mümkün olduğunca tedbir almaya çalışabiliriz.
Yalnızca diyabet açısından değil bütün evlatlar için sağlıklı beslenme, ekli azık hususlarını tüketmeme, meyve ve zerzevatları mevsiminde yeme, vs üzere temel kurallara uymak gereklidir.
Tip 2 diyabet için genetik yatkınlığın yanında en değerli risk faktörü obezitedir (şişmanlık).
Çocuklarda obezite sıklığı ve şiddeti önemli orantıda artmakta, bu da evlat ve ergenlerde Tip 2 diyabet sıklığını da arttırmaktadır.
6-16 yaş kümesinde obezite sıklığı son 10 yılda 2-3 kat artış göstermiş olup, bu evlatların en az 1/3’ü erişkin periyotta obezite ve diyabet riski taşıyor. Ergenlik devrinde obez olanların erişkinlikte obez kalma talihi %80’lere yükselmektedir.
Diğer bir deyişle erişkin obezitesinin temelleri çocuklukta atılmaktadır. Erişkin obezitesinin tedavi başarısı çok düşüktür.
Obezite ile tesirli bir savaş gelgelelim çocukluk çağında başlayan tedbirler ile mümkündür.
Erişkin devirdeki obezite ve diyabetin önlenmesinin temeli çocukluk ve ergenlik devrindeki obezitenin önlenmesi, sağlıklı beslenme ve hareketli ömür üslubunun benimsetilmesi teşebbüslere bağlıdır.”
İnsülin direnci vücuttaki şekeri denetim etmek için salgılanan insülinin tesirini göstermesindeki zorluk ve buna bağlı vücutta gereğinden ziyade insülin salgılanması olarak tanımlanabilir.
Tüm yerkürede ve devletimizde giderek artan obezite ve diyabet görülme sıklığı, “insülin direnci” sıkıntısını da arttırmıştır.
İnsülin direncinin esas belirtileri ağır bir yemek yahut şekerli besin yedikten sonra gereğinden çokça yük hissi, uyku hali oluşması; kilo almanın denetim edilememesi; yemekten sonra şekerin düşmeye başlamasına bağlı el titremesi, terleme; sık tatlı yeme isteği (tatlı krizi); bel etrafının artması; uzunluğunda, koltuk altı ve kasık yerlerinde cildin koyu renkli boyanması(akantozis nigrikans); kızlarda adet düzensizliği olarak sayılabilir.
İnsülin direnci kilo alımına, kilo verememeye, karaciğer yağlanmasına, kalp ve damar hastalıklarına, hiperlipidemi, hipertansiyona neden olabilir. Bu illetlerin kümelenmesi “metabolik sendrom”olarak isimlendirilir.
Artık metabolik sendrom ve bu bileşenlerin birçoğu çocuklarda ve ergenlerde de görülmektedir. İnsülin direncinin gelişimi için risk altındaki evlatların belirlenmesi, erken korunma ve müdahale için kıymetlidir.
Çocuklarda ve ergenlerde insülin direncinin erken bulgularının saptanması, insülin direnci ile bağlı illetlerin gelişiminden kollayıcı bir tesire sahip olabilir. Bu nedenle ailelerin, evlatlarında insülin direncinin erken fark etmesi tedavinin başarısı için çok kıymetlidir.”
Kabaca iki tip diyabet vardır.
Çocukluk çağında insülin eksikliği sonucu ile oluşan Tip 1 diyabet ve çoğunlukla yetişkinlerde, seyrek olarak şişman ergenlerde insülinin tesir etmemesi(insülin direnci) nedeni ile görülen Tip 2 diyabettir.
Çocukluk çağındaki diyabetin büyük kısmı Tip 1 diyabettir.
Sıklığı 5-7 yaş ve ergenlik periyodunda tepe yapmakla birlikte son yıllarda daha küçük yaşlarda görülme sıklığı artmıştır.
Tip 1 diyabetin tam nedeni bilinmemekle birlikte genetik yatkınlık, otoimmunite (vücudun kendi hücrelerine karşı savaş başlatması) ve çevresel faktörler suçlanmaktadır.
Genetik yatkınlığı olan bir evlatta sık viral enfeksiyonlar, inek sütüne ve gluten içeren besinlere erken başlanması, D vitamini eksikliği(bebeklik döneminde), kimyasal maddeler/katkı unsurları (nitrat), gerilim diyabet gelişmesinde hızlandırıcı olarak rol alabilir.”
Çocuklarda diyabet belirtileri nelerdir?
“Sürekli susama hissi/ağız kuruluğu, çok su içme ve suya doyamama, çok ve sık idrar yapma, sınıfta sık tuvalete gitme, gece idrara çıkma, yatağını ıslatma, iştah artması (küçük çocuklarda görülmeyebilir), çok yemesine karşın kilo kaybı, kolay yorulma, halsizlik, bitkinlik, mektebe devamda aksamalar, derslerde başarısızlık, karın ağrısı, nefeste koku olması en önemli belirtilerdir.
Bu şikayetlerden şüphelenerek bilirkişiye başvurulduğunda kan şekeri yüksekliği saptanıp diyabet tanısı konulur. Lakin tanı gecikirse “diyabetik ketoasidoz ve diyabet(şeker) koması” gelişebilir.”
Çocuklarda diyabetin tedavisi nasıl yapılır ? Diyabetin komplikasyonları nelerdir ?
“Tip 1 diyabette temel tedavi ömür uzunluğu süren insülin tedavisidir. Teknolojik gelişmelerle insülin uygulanması ve kan şekeri ölçümünü kolaylaştıran cihazlar üretilmiştir (insülin pompası, i-port, sensörlü kan şekeri ölçüm cihazları..vs).
Tip 2 diyabet tedavisinde ilaçlar, yada insülin artı ilaç tedavileri kullanılmaktadır. Her iki tipte de beslenme planı, ekzersiz, ömür stili değişiklikleri gerekmektedir. Uygun denetim edilmeyen uzun periyodik diyabet en önemli böbrek, göz, had sistemi üzerinde olumsuz yan tesirler ve marazlar oluşturur.”
Çocuklarda diyabet gelişimi için risk faktörleri nelerdir ? Önleyici önlemler var mıdır ?
“Maalesef Tip 1 diyabetin gelişimini engellemek şu anki tibbi haberlerimizle mümkün değildir.
Genetik yatkınlığa müdahale etme talihimiz yok. Lakin bahsettiğimiz çevresel faktörler açısından mümkün olduğunca tedbir almaya çalışabiliriz.
Yalnızca diyabet açısından değil bütün evlatlar için sağlıklı beslenme, ekli azık hususlarını tüketmeme, meyve ve zerzevatları mevsiminde yeme, vs üzere temel kurallara uymak gereklidir.
Tip 2 diyabet için genetik yatkınlığın yanında en değerli risk faktörü obezitedir (şişmanlık).
Çocuklarda obezite sıklığı ve şiddeti önemli orantıda artmakta, bu da evlat ve ergenlerde Tip 2 diyabet sıklığını da arttırmaktadır.
6-16 yaş kümesinde obezite sıklığı son 10 yılda 2-3 kat artış göstermiş olup, bu evlatların en az 1/3’ü erişkin periyotta obezite ve diyabet riski taşıyor. Ergenlik devrinde obez olanların erişkinlikte obez kalma talihi %80’lere yükselmektedir.
Diğer bir deyişle erişkin obezitesinin temelleri çocuklukta atılmaktadır. Erişkin obezitesinin tedavi başarısı çok düşüktür.
Obezite ile tesirli bir savaş gelgelelim çocukluk çağında başlayan tedbirler ile mümkündür.
Erişkin devirdeki obezite ve diyabetin önlenmesinin temeli çocukluk ve ergenlik devrindeki obezitenin önlenmesi, sağlıklı beslenme ve hareketli ömür üslubunun benimsetilmesi teşebbüslere bağlıdır.”
İnsülin direnci vücuttaki şekeri denetim etmek için salgılanan insülinin tesirini göstermesindeki zorluk ve buna bağlı vücutta gereğinden ziyade insülin salgılanması olarak tanımlanabilir.
Tüm yerkürede ve devletimizde giderek artan obezite ve diyabet görülme sıklığı, “insülin direnci” sıkıntısını da arttırmıştır.
İnsülin direncinin esas belirtileri ağır bir yemek yahut şekerli besin yedikten sonra gereğinden çokça yük hissi, uyku hali oluşması; kilo almanın denetim edilememesi; yemekten sonra şekerin düşmeye başlamasına bağlı el titremesi, terleme; sık tatlı yeme isteği (tatlı krizi); bel etrafının artması; uzunluğunda, koltuk altı ve kasık yerlerinde cildin koyu renkli boyanması(akantozis nigrikans); kızlarda adet düzensizliği olarak sayılabilir.
İnsülin direnci kilo alımına, kilo verememeye, karaciğer yağlanmasına, kalp ve damar hastalıklarına, hiperlipidemi, hipertansiyona neden olabilir. Bu illetlerin kümelenmesi “metabolik sendrom”olarak isimlendirilir.
Artık metabolik sendrom ve bu bileşenlerin birçoğu çocuklarda ve ergenlerde de görülmektedir. İnsülin direncinin gelişimi için risk altındaki evlatların belirlenmesi, erken korunma ve müdahale için kıymetlidir.
Çocuklarda ve ergenlerde insülin direncinin erken bulgularının saptanması, insülin direnci ile bağlı illetlerin gelişiminden kollayıcı bir tesire sahip olabilir. Bu nedenle ailelerin, evlatlarında insülin direncinin erken fark etmesi tedavinin başarısı için çok kıymetlidir.”
