çocuk duruş bozuklukları - duruş bozuklukları nasıl engellenir - çocuk sağlığı
İyi bir duruş (postür) eğitimi çocukluk yaşlarından itibaren başlar. İleri yaşta görülen bel, sırt ve boyun ağrılarının kaynağı, yıllar öncesinde edinilmiş olan kötü duruş alışkanlıklarıdır.
Çocuklarda duruş bozukluğu nedir?
Duruş bozukluğu, omurganın duruş şeklinin normalden sapması olarak tanımlanmaktadır. Normal bir duruşta yandan baktığımızda sırtımızda hafif bir kamburluk (kifoz) ve belimizde hafif bir çukurluk (lordoz) bulunmaktadır. Bu eğriliklerin artması veya azalması duruş bozukluğuna ve ağrıya yol açabilmektedir. Ayrıca omurgada önden ve arkadan bakıldığında olan eğriliğe ise skolyoz denilmektedir. Normal duruşta skolyoz olmamalıdır.
İyi bir duruş (postür) eğitimi çocukluk yaşlarından itibaren başlar. İleri yaşta görülen bel, sırt ve boyun ağrılarının kaynağı, yıllar öncesinde edinilmiş olan kötü duruş alışkanlıklarıdır.
Yapılan çeşitli çalışmalar sonrasında okul çağı çocuklarında bel ağrısının sıklığı %8 ile % 74 arasında olduğu belirtilmektedir Bu oranlar oldukça yüksektir.
Duruş bozuklukları neden artıyor?
- Bilgisayar karşısında yanlış oturma, okul sıralarının uygun olmaması,
- Çocukların okulda kendi boylarına uygun olmayan okul sıralarında oturması,
- Çok küçük yaşlardan itibaren ağır sırt çantası taşımak,
- Hatalı oturma, ayakta durma ve uyuma (uygunsuz yatak seçimi),
- Görme bozuklukları
- Aşırı kilolu olmak (beslenme alışkanlığının değişmesi, fast-food beslenme)
Bu pozisyonların büyük çoğunluğunda sırtımız öne doğru eğilmiş durumdadır. Hızla gelişmekte olan bir omurga yapısına sahip çocuklarda neden kamburluğun veya skolyozun en sık görülen duruş bozukluğu olduğunu açıklamaktadır.
Duruş bozukluklarında temel şikayetler
Duruş bozuklukluğu sorunu olan kişilerin ilk şikayetleri boyun, sırt ve belde görülen ağrı ya da gerginliktir. Özellikle sırta yüklenen ağırlıklar (okul çantaları) vücudun ağırlık merkezini değiştirerek normal duruşu bozabilmektedir. Bu şekilde öne eğilmiş omurgada eklem, kas ve ligaman yapılarında zorlanmaların neden olduğu, belde kas gerginliğini tetiklenmesiyle bozuk yürüyüş ve duruş bozukluğu ile ciddi bel ağrılarının oluştuğu gözlenmektedir. Erken dönemlerde, skolyoz ilerlemeden belli büyüklükte kalırsa hayatı hiç etkilememektedir. Eğer ciddi boyutlara varmış ise çocukta sakatlık hissi oluşturabilir. İleri skolyozlarda , göğüs kafesinin daralması nedeniyle kalp ve akciğer sorunları da ortaya çıkabilmektedir.
Duruş bozukluğu için ne zaman tedbir alınmalıdır?
Duruş bozukluklarından en sık görüleni halk arasında kamburluk olarak da bilinen ve tıp dilinde kifoz veya skolyoz olarak ifade edilen duruş bozukluğudur. Skolyoz, çok kolay bir test ile tespit edilebilir. Bu uygulama 9-10 yaş grubu çocuklarda, ergenliğin sonuna dek 6 ayda bir tekrarlanarak yapılabilir. Özellikle bazı ülkelerde okullarda skolyoz taramaları yapılmaktadır. Bu testi anne-babalar evlerinde de çok kolay yapabilirler.
Çocuğunuzun kollarını da aşağıya sarkıtarak öne eğilmesini söyleyerek, eğildiği zaman baş tarafından yada kalçalar tarafından sırtına bakınız. Eğer sırt simetrik ise skolyoz olması ihtimali çok düşüktür. Eğer sağ ve sol arasında birkaç milimetreden fazla fark varsa, o zaman skolyozdan şüphelenip mutlaka bir doktora başvurmak gerekir.
Çocuklarda duruş bozukluklarının diğer nedenleri
*Skolyoz: Skolyoz çok çeşitli nedenlerle ortaya çıkabilmektedir. Skolyozu omurgada yapısal veya yapısal olmayan olarak sınıflandırabiliriz.
Yapısal grupta sıklıkla doğuştan (konjenital) skolyoz ve nedeni bilinmeyen (idiopatik) skolyoz görülmektedir. En sık görülen skolyoz, % 80 sıklıkla nedeni bilinmeyen (idiyopatik) tiptir. Daha çok 10 'lu yaşlarda ortaya çıkmaktadır. Konjenital skolyoza gebelik sırasında geçirilen enfeksiyonlar, şeker hastalığı, bazı vitamin eksikliklerinin neden olduğu düşünülmektedir.
Yapısal olmayan skolyozlar, özellikle duruş bozukluğu , bacak eşitsizliği veya kalça deformitelerine bağlı olabilir.
Skolyozda ilerleme özellikle hızlı büyüme periyodlarında gözlenmiştir. Bu dönemler puberteye ve seks karakterlerinin ortaya çıktığı dönemlere rastlar. Okul taramalarında kız ve erkeklerde görülme sıklığı eşit (Yaklaşık %1)bulunmuştur. Kız çocuklarda skolyozda daha fazla ilerleme görülmektedir.
*Ağır eşya (sırt çantası) taşımak: Sırt çantaları kesinlikle uzun süreli olarak kullanılmamalı.
. Sırt çantaları ve içindeki ağırlıklar toplamının taşıyanın vücut ağırlığının %10-15'inden az olması sağlanmalı.
. Uzun süreli ağır çanta kullanımının mecburi olduğu hallerde tekerlekli çantalar tercih edilmeli.
. Ortopedik/ergonomik (iki geniş ve destekli omuz askısı ve bel kemeri bulunan, hafif) çantalar, moda veya çocuğun tercih ettiği renk vb çantalara tercih edilmeli.
. Sırt çantaları her iki omuzdan asılarak düzgün olarak taşınmalı ve bel kemeri gibi ağırlık dengeleyici ekipmanlar kesinlikle kullanılmalı.
*Ergenlikteki emosyonel değişikler:Ergenlikte pek çok genç vücudundaki hızlı büyümeye adapte olamamaktadır . Özellikle kız çocuklarında göğüslerin hızlı gelişmesinde omuzların ve başın önde duruşu görülmektedir. Erkek çocuklardaysa el ve ayaklardaki büyümeye adapte olamadığı için yürüme paterni bozulabilir.
Sağlıklı nesiller için çocuklarımıza ayakta dururken ,otururken, yük taşırken ideal duruşu öğretmeli ve spor yapma alışkanlığını kazandırmalıyız.
Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Uzmanı
Uz.Dr.Ayla Özlem İNCE
İyi bir duruş (postür) eğitimi çocukluk yaşlarından itibaren başlar. İleri yaşta görülen bel, sırt ve boyun ağrılarının kaynağı, yıllar öncesinde edinilmiş olan kötü duruş alışkanlıklarıdır.
Çocuklarda duruş bozukluğu nedir?
Duruş bozukluğu, omurganın duruş şeklinin normalden sapması olarak tanımlanmaktadır. Normal bir duruşta yandan baktığımızda sırtımızda hafif bir kamburluk (kifoz) ve belimizde hafif bir çukurluk (lordoz) bulunmaktadır. Bu eğriliklerin artması veya azalması duruş bozukluğuna ve ağrıya yol açabilmektedir. Ayrıca omurgada önden ve arkadan bakıldığında olan eğriliğe ise skolyoz denilmektedir. Normal duruşta skolyoz olmamalıdır.
İyi bir duruş (postür) eğitimi çocukluk yaşlarından itibaren başlar. İleri yaşta görülen bel, sırt ve boyun ağrılarının kaynağı, yıllar öncesinde edinilmiş olan kötü duruş alışkanlıklarıdır.
Yapılan çeşitli çalışmalar sonrasında okul çağı çocuklarında bel ağrısının sıklığı %8 ile % 74 arasında olduğu belirtilmektedir Bu oranlar oldukça yüksektir.
Duruş bozuklukları neden artıyor?
- Bilgisayar karşısında yanlış oturma, okul sıralarının uygun olmaması,
- Çocukların okulda kendi boylarına uygun olmayan okul sıralarında oturması,
- Çok küçük yaşlardan itibaren ağır sırt çantası taşımak,
- Hatalı oturma, ayakta durma ve uyuma (uygunsuz yatak seçimi),
- Görme bozuklukları
- Aşırı kilolu olmak (beslenme alışkanlığının değişmesi, fast-food beslenme)
Bu pozisyonların büyük çoğunluğunda sırtımız öne doğru eğilmiş durumdadır. Hızla gelişmekte olan bir omurga yapısına sahip çocuklarda neden kamburluğun veya skolyozun en sık görülen duruş bozukluğu olduğunu açıklamaktadır.
Duruş bozukluklarında temel şikayetler
Duruş bozuklukluğu sorunu olan kişilerin ilk şikayetleri boyun, sırt ve belde görülen ağrı ya da gerginliktir. Özellikle sırta yüklenen ağırlıklar (okul çantaları) vücudun ağırlık merkezini değiştirerek normal duruşu bozabilmektedir. Bu şekilde öne eğilmiş omurgada eklem, kas ve ligaman yapılarında zorlanmaların neden olduğu, belde kas gerginliğini tetiklenmesiyle bozuk yürüyüş ve duruş bozukluğu ile ciddi bel ağrılarının oluştuğu gözlenmektedir. Erken dönemlerde, skolyoz ilerlemeden belli büyüklükte kalırsa hayatı hiç etkilememektedir. Eğer ciddi boyutlara varmış ise çocukta sakatlık hissi oluşturabilir. İleri skolyozlarda , göğüs kafesinin daralması nedeniyle kalp ve akciğer sorunları da ortaya çıkabilmektedir.
Duruş bozukluğu için ne zaman tedbir alınmalıdır?
Duruş bozukluklarından en sık görüleni halk arasında kamburluk olarak da bilinen ve tıp dilinde kifoz veya skolyoz olarak ifade edilen duruş bozukluğudur. Skolyoz, çok kolay bir test ile tespit edilebilir. Bu uygulama 9-10 yaş grubu çocuklarda, ergenliğin sonuna dek 6 ayda bir tekrarlanarak yapılabilir. Özellikle bazı ülkelerde okullarda skolyoz taramaları yapılmaktadır. Bu testi anne-babalar evlerinde de çok kolay yapabilirler.
Çocuğunuzun kollarını da aşağıya sarkıtarak öne eğilmesini söyleyerek, eğildiği zaman baş tarafından yada kalçalar tarafından sırtına bakınız. Eğer sırt simetrik ise skolyoz olması ihtimali çok düşüktür. Eğer sağ ve sol arasında birkaç milimetreden fazla fark varsa, o zaman skolyozdan şüphelenip mutlaka bir doktora başvurmak gerekir.
Çocuklarda duruş bozukluklarının diğer nedenleri
*Skolyoz: Skolyoz çok çeşitli nedenlerle ortaya çıkabilmektedir. Skolyozu omurgada yapısal veya yapısal olmayan olarak sınıflandırabiliriz.
Yapısal grupta sıklıkla doğuştan (konjenital) skolyoz ve nedeni bilinmeyen (idiopatik) skolyoz görülmektedir. En sık görülen skolyoz, % 80 sıklıkla nedeni bilinmeyen (idiyopatik) tiptir. Daha çok 10 'lu yaşlarda ortaya çıkmaktadır. Konjenital skolyoza gebelik sırasında geçirilen enfeksiyonlar, şeker hastalığı, bazı vitamin eksikliklerinin neden olduğu düşünülmektedir.
Yapısal olmayan skolyozlar, özellikle duruş bozukluğu , bacak eşitsizliği veya kalça deformitelerine bağlı olabilir.
Skolyozda ilerleme özellikle hızlı büyüme periyodlarında gözlenmiştir. Bu dönemler puberteye ve seks karakterlerinin ortaya çıktığı dönemlere rastlar. Okul taramalarında kız ve erkeklerde görülme sıklığı eşit (Yaklaşık %1)bulunmuştur. Kız çocuklarda skolyozda daha fazla ilerleme görülmektedir.
*Ağır eşya (sırt çantası) taşımak: Sırt çantaları kesinlikle uzun süreli olarak kullanılmamalı.
. Sırt çantaları ve içindeki ağırlıklar toplamının taşıyanın vücut ağırlığının %10-15'inden az olması sağlanmalı.
. Uzun süreli ağır çanta kullanımının mecburi olduğu hallerde tekerlekli çantalar tercih edilmeli.
. Ortopedik/ergonomik (iki geniş ve destekli omuz askısı ve bel kemeri bulunan, hafif) çantalar, moda veya çocuğun tercih ettiği renk vb çantalara tercih edilmeli.
. Sırt çantaları her iki omuzdan asılarak düzgün olarak taşınmalı ve bel kemeri gibi ağırlık dengeleyici ekipmanlar kesinlikle kullanılmalı.
*Ergenlikteki emosyonel değişikler:Ergenlikte pek çok genç vücudundaki hızlı büyümeye adapte olamamaktadır . Özellikle kız çocuklarında göğüslerin hızlı gelişmesinde omuzların ve başın önde duruşu görülmektedir. Erkek çocuklardaysa el ve ayaklardaki büyümeye adapte olamadığı için yürüme paterni bozulabilir.
Sağlıklı nesiller için çocuklarımıza ayakta dururken ,otururken, yük taşırken ideal duruşu öğretmeli ve spor yapma alışkanlığını kazandırmalıyız.
Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Uzmanı
Uz.Dr.Ayla Özlem İNCE