Kişilerin hisleriyle birlikte doğduğu düşünülmektedir. Yapılan çalışmalarda, doğumdan itibaren, öfke, eğlence/mutluluk ve endişe duygusu vardır. Hislerin oluşması için bilişsel gelişim kural değildir. Örneğin beyefendisini oluşmadan doğan (anensefalik) bebeklerin ekşi tatlarda iğrendiği, tatlı tatlardan zevk aldığı izlenmiştir. Bununla birlikte, hayat tecrübeleri ve dimağ gelişimi arttıkça evladın hislerinin çeşitliliğinde, hislerini ayırt edilmesinde, isimlendirebilmesinde ve düzenleyebilme becerisinde, hislerini toplumsal ortamda kullanma yetisinde artma gözlenir. Yaklaşık 15 nci ayda bebek ağlayan birisini gördüğünde empati yapar ve üzgün görünür.
Hislerimiz, davranışlarımızı, mülahazalarımızı, motivasyonumuzu, ömür kuvvetimizi, başarımızı ve kişiler arasındaki ilgilerimizi ve daha birçok sahası tesirler. Hislerin kişinin yaşantısındaki değeri ve bölgesi aşağıda özetlenmiştir.
Hislerin iletişimsel ciheti vardır. Örneğin lisan gelişim gelişmemiş bir bebek ağlamasıyla, açlığını ve sevgi muhtaçlığını anlatabilir.
Hislerin hayatta esirgeyici tesirleri vardır; bu nedenle yaşamsaldırlar.
Hisler içtimaî işlevleri tesirler bireyler arası ilgileri düzenler.
Hisler, motivasyonu oluştururlar; motivasyonel durum, bilişsel gelişimde, motor ve çevre becerilerin gelişiminde kıymetlidir. Bu nedenle sağlıklı his gelişimi direkt ve dolaylı yollar ile öteki gelişimsel ortamları tesirler.
Hisler bilişsel süreçlerin ve şemaların oluşumunda kıymetlidir.
Hisler bir hadisenin kıymetini ölçer.
Hislerin, kendini yönetmede ve yürütücü işlevlerde rolü vardır.
Hisler, bağlanma süreçlerinde kıymetlidir.
Hislerin sağlıklı düzenlenmediği durumlarda, günlük işlevselliğin içtimaî, mesleksel, öğrenme üzere çeşitli boyutlarında olumsuz etkilenmeler ve verimlilikte azalma meydana gelebilir.
Hislerin adaptasyonda ve emele yönelik davranışların düzenlenmesinde ve tertipte rolü vardır.
Hislerin kişilik gelişimi üzerine tesirleri vardır.
Sağlıklı bir duygusal gelişim olabilmesi için
Bebekte dikkat işlevlerinin ve yüze göze bakma becerisinin gelişimine iyi bir formda var olması gerekir. Bu ama, sağlıklı duyu organları ve dimağ nahiyeleri ile mümkündür.
Bakım verenin, göz teması kurması ve duruma mütenasip duygusal reaksiyonlar verebilmesi gerekir.
Bakım verenin ruh sıhhati tarafından bir derdinin olmaması gereklidir.
Bakım veren duygusal reaksiyonlarını yaşayabilmeli, tanıyabilmeli ve sözelleştirebilmelidir.
Bakım beren hislerini denetim edebilmeli ve yönetebilmelidir.
Bakım verenin duygusal reaksiyonların yoğunluğu ve müddeti dış uyaranlar ve muhit ile koordinasyonlu olmalıdır.
Bakım verenler, bebeklerinin fizikî, toplumsal, duygusal ve dokunsal gereksinimlerini karşılarken ilgili ve güler yüzlü olmalıdırlar. Mümkün olduğu kadar ziyade göz teması kurarak müspet hislerini gösterebilmelidirler.
Bakım veren evladının çeşitli yerlerdeki gereksinimlerine karşılık verici olmalıdırlar.
Bakım verenler hikayeler önündeki duygusal reaksiyonlarının denetiminde evlatlarına örnek olmalıdırlar.
Evlatlar, fizikî, duygusal yahut cinsî örselenmelerden korunmalıdırlar; travma sağlıklı duygusal gelişimi bozar.
Hisler ile fikirler arasındaki entegrasyon sağlanmış olmalıdır. Hisler ile fikirler arasında makul entegrasyonun sağlanması, sağlıklı gelişen dimağ nahiyelerinin olması ve ortama makul duygusal yansıların ve tasavvurların verilmesi ve tanımlanması (uygun uyaranların sunulması) ile mümkündür. Travma sağlıklı entegrasyonu bozabilir.
Duygusal gelişimde en önemli problemler aşağıdaki biçimlerde görülebilir:
Kendi yahut oburlarının hislerini algılamakta, anlamada ve isimlendirmedeki güçlükler
Hislerin yanlış yorumlanması (bilişsel çarpıklıklar)
Hislerin çok az yahut ağır yaşanması
Hislerde ani süratli değişikliklerin olması –duygu durumu düzenleme güçlükleri-
Hislerin mülahaza içeriğine yahut vukuatlara uygunsuz yaşanması
His sözündeki zayıflıklar yahut uygunsuzluklar
Hislerin ve dikkatin düzenlenmesi, kendinin düzenleme becerilerinin kıymetli kesimlerini oluşturur: Kendini düzenleme becerilerinin, psikososyal işlevsellikte ve okul/iş muvaffakiyetinin elde edilmesinde kıymetli rolü vardır. Hislerin düzenlenmesi, entegrasyon becerilerini ve davranışlarını geliştirirken; hislerin uygun düzenlenememesi, koordinasyon becerilerinde ve davranışlarda kötüleşme ile birliktedir. Çocukluk çağı travmaları, ihmalleri ve olumsuz ömür hadiseleri, his düzenleme becerilerini bozar. Sıklıkla his düzenleme güçlükleri empati becerilerinin ve prososyal cevapların gelişimine köstek olur. Post travmatik gerilim bozukluğu üzere çeşitli psikiyatrik bozukluklarda bu durum açıkça gözlenebilir. Gayrı bir deyişle hislerin düzenlenmesi, sağlıklı bir gelişimde merkezi rol oynarken, hislerin güzel düzenlenememesi, psikiyatrik bozuklukların gelişimine taban hazırlayabilir.
Hislerin düzenlenmesinde, nörobiyolojik sistemler, hislerin yoğunluğu (emosyonalite), mizaç özellikleri (temperament), kişilik, yürütücü işlevler, bilişsel süreçler, şahıslar arası münasebetler, sistemler arası ilgiler ve kontaklar rol oynar.
Duygusal gelişiminde aksamaların olduğu durumlarda evladın kesinlikle bir evlat ergen psikiyatristi tarafından kıymetlendirilmesi gerekir.
Hislerimiz, davranışlarımızı, mülahazalarımızı, motivasyonumuzu, ömür kuvvetimizi, başarımızı ve kişiler arasındaki ilgilerimizi ve daha birçok sahası tesirler. Hislerin kişinin yaşantısındaki değeri ve bölgesi aşağıda özetlenmiştir.
Hislerin iletişimsel ciheti vardır. Örneğin lisan gelişim gelişmemiş bir bebek ağlamasıyla, açlığını ve sevgi muhtaçlığını anlatabilir.
Hislerin hayatta esirgeyici tesirleri vardır; bu nedenle yaşamsaldırlar.
Hisler içtimaî işlevleri tesirler bireyler arası ilgileri düzenler.
Hisler, motivasyonu oluştururlar; motivasyonel durum, bilişsel gelişimde, motor ve çevre becerilerin gelişiminde kıymetlidir. Bu nedenle sağlıklı his gelişimi direkt ve dolaylı yollar ile öteki gelişimsel ortamları tesirler.
Hisler bilişsel süreçlerin ve şemaların oluşumunda kıymetlidir.
Hisler bir hadisenin kıymetini ölçer.
Hislerin, kendini yönetmede ve yürütücü işlevlerde rolü vardır.
Hisler, bağlanma süreçlerinde kıymetlidir.
Hislerin sağlıklı düzenlenmediği durumlarda, günlük işlevselliğin içtimaî, mesleksel, öğrenme üzere çeşitli boyutlarında olumsuz etkilenmeler ve verimlilikte azalma meydana gelebilir.
Hislerin adaptasyonda ve emele yönelik davranışların düzenlenmesinde ve tertipte rolü vardır.
Hislerin kişilik gelişimi üzerine tesirleri vardır.
Sağlıklı bir duygusal gelişim olabilmesi için
Bebekte dikkat işlevlerinin ve yüze göze bakma becerisinin gelişimine iyi bir formda var olması gerekir. Bu ama, sağlıklı duyu organları ve dimağ nahiyeleri ile mümkündür.
Bakım verenin, göz teması kurması ve duruma mütenasip duygusal reaksiyonlar verebilmesi gerekir.
Bakım verenin ruh sıhhati tarafından bir derdinin olmaması gereklidir.
Bakım veren duygusal reaksiyonlarını yaşayabilmeli, tanıyabilmeli ve sözelleştirebilmelidir.
Bakım beren hislerini denetim edebilmeli ve yönetebilmelidir.
Bakım verenin duygusal reaksiyonların yoğunluğu ve müddeti dış uyaranlar ve muhit ile koordinasyonlu olmalıdır.
Bakım verenler, bebeklerinin fizikî, toplumsal, duygusal ve dokunsal gereksinimlerini karşılarken ilgili ve güler yüzlü olmalıdırlar. Mümkün olduğu kadar ziyade göz teması kurarak müspet hislerini gösterebilmelidirler.
Bakım veren evladının çeşitli yerlerdeki gereksinimlerine karşılık verici olmalıdırlar.
Bakım verenler hikayeler önündeki duygusal reaksiyonlarının denetiminde evlatlarına örnek olmalıdırlar.
Evlatlar, fizikî, duygusal yahut cinsî örselenmelerden korunmalıdırlar; travma sağlıklı duygusal gelişimi bozar.
Hisler ile fikirler arasındaki entegrasyon sağlanmış olmalıdır. Hisler ile fikirler arasında makul entegrasyonun sağlanması, sağlıklı gelişen dimağ nahiyelerinin olması ve ortama makul duygusal yansıların ve tasavvurların verilmesi ve tanımlanması (uygun uyaranların sunulması) ile mümkündür. Travma sağlıklı entegrasyonu bozabilir.
Duygusal gelişimde en önemli problemler aşağıdaki biçimlerde görülebilir:
Kendi yahut oburlarının hislerini algılamakta, anlamada ve isimlendirmedeki güçlükler
Hislerin yanlış yorumlanması (bilişsel çarpıklıklar)
Hislerin çok az yahut ağır yaşanması
Hislerde ani süratli değişikliklerin olması –duygu durumu düzenleme güçlükleri-
Hislerin mülahaza içeriğine yahut vukuatlara uygunsuz yaşanması
His sözündeki zayıflıklar yahut uygunsuzluklar
Hislerin ve dikkatin düzenlenmesi, kendinin düzenleme becerilerinin kıymetli kesimlerini oluşturur: Kendini düzenleme becerilerinin, psikososyal işlevsellikte ve okul/iş muvaffakiyetinin elde edilmesinde kıymetli rolü vardır. Hislerin düzenlenmesi, entegrasyon becerilerini ve davranışlarını geliştirirken; hislerin uygun düzenlenememesi, koordinasyon becerilerinde ve davranışlarda kötüleşme ile birliktedir. Çocukluk çağı travmaları, ihmalleri ve olumsuz ömür hadiseleri, his düzenleme becerilerini bozar. Sıklıkla his düzenleme güçlükleri empati becerilerinin ve prososyal cevapların gelişimine köstek olur. Post travmatik gerilim bozukluğu üzere çeşitli psikiyatrik bozukluklarda bu durum açıkça gözlenebilir. Gayrı bir deyişle hislerin düzenlenmesi, sağlıklı bir gelişimde merkezi rol oynarken, hislerin güzel düzenlenememesi, psikiyatrik bozuklukların gelişimine taban hazırlayabilir.
Hislerin düzenlenmesinde, nörobiyolojik sistemler, hislerin yoğunluğu (emosyonalite), mizaç özellikleri (temperament), kişilik, yürütücü işlevler, bilişsel süreçler, şahıslar arası münasebetler, sistemler arası ilgiler ve kontaklar rol oynar.
Duygusal gelişiminde aksamaların olduğu durumlarda evladın kesinlikle bir evlat ergen psikiyatristi tarafından kıymetlendirilmesi gerekir.