Konuşmanın öğrenilebilmesi için diğerlerinin konuşmasını duymak, duyduğunu algılamak, söylemek istediğini formüle edebilmek ve seslendirebilmek gerekir.
İnsanoğlunun hayatının birinci aylarından itibaren konuşma becerisi süratle gelişir. Yenidoğan periyodunda bile bebeklerin ağlama biçimine nazaran ağrı mı duydukları yoksa acıkmış mı oldukları anlaşılabilir. Ömürlerinin 1. ayını dolduran bebekler agulamayla, altıncı ayını dolduranlarsa değişik sesler çıkararak ve önünde konuşan bireye bu seslerle karşılık vererek muhabereye makbul. 12 aylık bir bebek bilinçli 2-3 söz söyleyebilirken 2 yaşında 2-3 sözlük cümle kurar. 3 yaşına gelen bir evladın söz dağarcığındaysa 16-20 farklı eşya ismi ve 6-10 hareket bulunmaktadır.
Lisan ve konuşma gecikmesinin nedenleri arasında Down Sendromu, yarık damak/dudak anomalisi üzere genetik; işitme kaybı üzere işitsel; serebral palsi, otizm üzere nöropsikiyatrik; 3 yaşın altında TV, tablet,telefon önünde çok hengam geçirmek üzere psikososyal mahrumluk ve zeka geriliği üzere nedenler sayılabilir.
Lisan gelişimi akademik muvaffakiyet için de kıymetli olduğundan; 2-5 yaş arası lisan bozukluğu yaşayan evlatlar mektep çağında okuma ile ilgili de güçlükle karşılaşabilirler.
Pekala ne devir çocuklarda konuşma/dil gelişimi ile ilgili ayrıntılı inceleme gerekir? 12-15 ayına gelmiş bir evlat (ba-ba,da-da,ma-ma) üzere sesler çıkarmıyorsa, rastgele bir devirde ismiyle seslenildiğinde bakmıyor ve ani seslere reaksiyon vermiyorsa, 18. aya geldiğinde tek kademeli olağan yönergeleri alanına getiremiyorsa (anne nerede, topu al, ışık nerede), 2 yaşında hala hiç mealli söz yoksa, 3 yaşında iki sözlü (özneli yüklemli) cümlesi yoksa, 4-5 yaşında kolay hikaye anlatamıyor ve konuşması anlaşılmıyorsa ayrıntılı psikiyatrik kıymetlendirme gerekmektedir.
O halde anne-babalarının gözbebeği olan yerküre tatlısı evlatlarımızın davranışlarını ve bilişsel gelişimlerini olumlu etkilemek için biz ebeveynlere düşen nedir? İşte size kimi teklifler:
* Evladınızla konuşun, onun konuşmasını ve oyun oynamasını kolaylaştırıp destekleyin.
* Evladın sorularına yaşına iyi cevaplar verin, soru sormasını teşvik edin.
* Toplumsallaşmasını önemseyin ve sair evlatlarla ya da kardeş(ler)iyle oynama/paylaşma fırsatları verin.
* Inanç hissini geliştirmek için onu olduğu üzere (şartsız,koşulsuz) sevdiğinizi gösterin ve söyleyin.
* Bağımsızlaşmasını destekleyin gelgelelim esnek, tutarlı ve gerektiğinde sınırlayıcı da olsa kurallar koyun.
* Ebeveyn olarak kendi bağlantı ve evlilik yaşantınızın sağlıklı ve istikrarlı olması için uğraş gösterin.
* Laflarınıza kıyasla davranışlarınızın dikkate alındığını bilin. Evlatlar erişkinlerin bol konuşmasından değil tavır ve davranışlarından etkilenir ve bunları örnek alır, problemli davranışlar olsa da!
* Çocuklarınızla diyaloğunuzda serinkanlı olmaya çalışın zira onlar erişkinleri sakin davranışlarına daha düzgün cevap verirler.
İnsanoğlunun hayatının birinci aylarından itibaren konuşma becerisi süratle gelişir. Yenidoğan periyodunda bile bebeklerin ağlama biçimine nazaran ağrı mı duydukları yoksa acıkmış mı oldukları anlaşılabilir. Ömürlerinin 1. ayını dolduran bebekler agulamayla, altıncı ayını dolduranlarsa değişik sesler çıkararak ve önünde konuşan bireye bu seslerle karşılık vererek muhabereye makbul. 12 aylık bir bebek bilinçli 2-3 söz söyleyebilirken 2 yaşında 2-3 sözlük cümle kurar. 3 yaşına gelen bir evladın söz dağarcığındaysa 16-20 farklı eşya ismi ve 6-10 hareket bulunmaktadır.
Lisan ve konuşma gecikmesinin nedenleri arasında Down Sendromu, yarık damak/dudak anomalisi üzere genetik; işitme kaybı üzere işitsel; serebral palsi, otizm üzere nöropsikiyatrik; 3 yaşın altında TV, tablet,telefon önünde çok hengam geçirmek üzere psikososyal mahrumluk ve zeka geriliği üzere nedenler sayılabilir.
Lisan gelişimi akademik muvaffakiyet için de kıymetli olduğundan; 2-5 yaş arası lisan bozukluğu yaşayan evlatlar mektep çağında okuma ile ilgili de güçlükle karşılaşabilirler.
Pekala ne devir çocuklarda konuşma/dil gelişimi ile ilgili ayrıntılı inceleme gerekir? 12-15 ayına gelmiş bir evlat (ba-ba,da-da,ma-ma) üzere sesler çıkarmıyorsa, rastgele bir devirde ismiyle seslenildiğinde bakmıyor ve ani seslere reaksiyon vermiyorsa, 18. aya geldiğinde tek kademeli olağan yönergeleri alanına getiremiyorsa (anne nerede, topu al, ışık nerede), 2 yaşında hala hiç mealli söz yoksa, 3 yaşında iki sözlü (özneli yüklemli) cümlesi yoksa, 4-5 yaşında kolay hikaye anlatamıyor ve konuşması anlaşılmıyorsa ayrıntılı psikiyatrik kıymetlendirme gerekmektedir.
O halde anne-babalarının gözbebeği olan yerküre tatlısı evlatlarımızın davranışlarını ve bilişsel gelişimlerini olumlu etkilemek için biz ebeveynlere düşen nedir? İşte size kimi teklifler:
* Evladınızla konuşun, onun konuşmasını ve oyun oynamasını kolaylaştırıp destekleyin.
* Evladın sorularına yaşına iyi cevaplar verin, soru sormasını teşvik edin.
* Toplumsallaşmasını önemseyin ve sair evlatlarla ya da kardeş(ler)iyle oynama/paylaşma fırsatları verin.
* Inanç hissini geliştirmek için onu olduğu üzere (şartsız,koşulsuz) sevdiğinizi gösterin ve söyleyin.
* Bağımsızlaşmasını destekleyin gelgelelim esnek, tutarlı ve gerektiğinde sınırlayıcı da olsa kurallar koyun.
* Ebeveyn olarak kendi bağlantı ve evlilik yaşantınızın sağlıklı ve istikrarlı olması için uğraş gösterin.
* Laflarınıza kıyasla davranışlarınızın dikkate alındığını bilin. Evlatlar erişkinlerin bol konuşmasından değil tavır ve davranışlarından etkilenir ve bunları örnek alır, problemli davranışlar olsa da!
* Çocuklarınızla diyaloğunuzda serinkanlı olmaya çalışın zira onlar erişkinleri sakin davranışlarına daha düzgün cevap verirler.
