Çocuklarda; mahremiyet eğitimi nedir, nasıl verilir, mahremiyet eğitimine kaç yaşında başlanmalıdır vb. sorularla birçok bakımverenin aklında boşluklar ve telaşlar oluşabilmektedir. Haydi bir arada cevaplarını bulmaya çalışalım.
Mahremiyete kelamlık manasıyla baktığımız vakit, özel alan, oburlarının duymaması- öğrenmemesi gereken zımnî alan olarak karşımıza çıkmakta. Çocuklara kapalı ve özel alanlarını öğretmek bakımverenlerinin davranışları ile başlamaktadır. Doğuştan başlaması gerektiğini düşündüğümüz bu eğitimin basamakları; bebeklerin bez değişimlerinde dikkat edilmesinen başlayıp tuvalet eğitimini öğrendiklerinde özerk bir halde gereksinimlerini karşılayabilmelerine kadar uzanmakta. Toplumumuzda “sevgi” şemsiyesi altında çocukların poposuna vurmak ve size vurulmasına müsaade vermek, dudaklarından öpmek ve öptürmek, banyo/ tuvalet alanlarında uygun olmayan halde çocuğun görmesi uygun ve yanlışsız değildir. Her şeyden evvel;
- Çocukla kurulan inanç bağı her şeyin temelidir. Her şey zıddıyla var olduğu üzere mahremiyet eğitimi de istismar hadiselerinin son günlerde bu kadar çok duyulması ile birlikte daha da değer kazanır hale geldi. Çocukların istismar durumlarını mümkün yaşama ihtimallerine rağmen bir yetişkine gidip içini açması, olaydan bahsetmesi itimat münasebetine dayanmaktadır. Bundan ötürü çocuklarla kurduğumuz ilgi ne kadar yakınlık, sevgi ve inanç içeriyor bakmalıyız.
- Çocuğun kararlarına ve isteklerine hürmet duyulmalıdır. Hayır demişse hayırdır! Lakin ısrarcı toplum özellikleri olarak buna hürmet duyulmuyor üzere davranılması çocuğun öz benliğini zedelediği üzere istismara açık hale de getirmektedir.
- Çocuğun sözel ve sözel olmayan tabirleri dikkate alınmalıdır. Çocuklar biz yetişkinler üzere her şeyi sözel olarak söz edemeyebilirler. Bu bilişsel gelişimleri ile de alakalıdır. Vücut lisanı, mimikleri, ses tonu, bazen bir omuz silkişi ile bize evet- hayır yanıtları iletebilmektedir. Lütfen bunları duyalım.
- Çocuk, küçük yaşlarda kendi fizikî gereksinimlerini (yemek yeme, yıkanma, tuvalet eğitimi vb) karşılayabilecek biçimde eğitilmelidir. Ebeveyne ya da bir diğerine bağımlı olmamalıdır ki mümkün istismara daha az açık hale gelsin. Ne kadar çok takviye sunarsak o kadar az maharetlerini geliştirebiliyorlar. Bu da onları okulda, kursta vb. yerde dışarıya daha muhtaç hale getirebiliyor ve çocuk kendini koruyamayabiliyor.
- Öpmek ya da sarılmak için müsaade alınmalı, çocuk istemiyorsa fizikî temasta bulunulmamalıdır. Severken özel bölgelerine dokunulmamalıdır
Pekala çocuğa mahremiyet eğitimini sözel olarak nasıl vereceğiz? Öncelikle çocuğa, yaşına ve gelişimine uygun görseller kullanılarak bedenindeki organlar tanıtılmalıdır. Bayan ve erkeklerin bedenlerinin farklı olduğu belirtilmelidir. Akabinde bedeninde birtakım özel bölgeler olduğu anlatılmalı ve bu bölgeler gerçek isimleriyle söz edilmelidir. Uygulamalı olarak çocuğun özel bölgelerini göstermesi, burada kendi cins ebeveyninden dayanak alınması, mümkünse iç çamaşırları üzerinden öğretilmesi ve buraların isimlerini sözel olarak tabir etmesi desteklenmelidir.
Özel bölgelerin bireye özel olduğu, bu bölgeleri kimsenin göremeyeceği vurgulanmalıdır. Ayrıyeten çocuğun da diğerlerinin özel bölgelerine bakamayacağı, dokunamayacağı anlatılmalıdır.
Özel bölgeleri kimlerin, hangi durumlarda görebileceği söylenmelidir: Bebek altı değiştirmek, bebeği yıkamak ve kurulamak, hasta bir çocuğa bakmak, bir çocuğu tedavi etmek üzere.
Mahremiyete kelamlık manasıyla baktığımız vakit, özel alan, oburlarının duymaması- öğrenmemesi gereken zımnî alan olarak karşımıza çıkmakta. Çocuklara kapalı ve özel alanlarını öğretmek bakımverenlerinin davranışları ile başlamaktadır. Doğuştan başlaması gerektiğini düşündüğümüz bu eğitimin basamakları; bebeklerin bez değişimlerinde dikkat edilmesinen başlayıp tuvalet eğitimini öğrendiklerinde özerk bir halde gereksinimlerini karşılayabilmelerine kadar uzanmakta. Toplumumuzda “sevgi” şemsiyesi altında çocukların poposuna vurmak ve size vurulmasına müsaade vermek, dudaklarından öpmek ve öptürmek, banyo/ tuvalet alanlarında uygun olmayan halde çocuğun görmesi uygun ve yanlışsız değildir. Her şeyden evvel;
- Çocukla kurulan inanç bağı her şeyin temelidir. Her şey zıddıyla var olduğu üzere mahremiyet eğitimi de istismar hadiselerinin son günlerde bu kadar çok duyulması ile birlikte daha da değer kazanır hale geldi. Çocukların istismar durumlarını mümkün yaşama ihtimallerine rağmen bir yetişkine gidip içini açması, olaydan bahsetmesi itimat münasebetine dayanmaktadır. Bundan ötürü çocuklarla kurduğumuz ilgi ne kadar yakınlık, sevgi ve inanç içeriyor bakmalıyız.
- Çocuğun kararlarına ve isteklerine hürmet duyulmalıdır. Hayır demişse hayırdır! Lakin ısrarcı toplum özellikleri olarak buna hürmet duyulmuyor üzere davranılması çocuğun öz benliğini zedelediği üzere istismara açık hale de getirmektedir.
- Çocuğun sözel ve sözel olmayan tabirleri dikkate alınmalıdır. Çocuklar biz yetişkinler üzere her şeyi sözel olarak söz edemeyebilirler. Bu bilişsel gelişimleri ile de alakalıdır. Vücut lisanı, mimikleri, ses tonu, bazen bir omuz silkişi ile bize evet- hayır yanıtları iletebilmektedir. Lütfen bunları duyalım.
- Çocuk, küçük yaşlarda kendi fizikî gereksinimlerini (yemek yeme, yıkanma, tuvalet eğitimi vb) karşılayabilecek biçimde eğitilmelidir. Ebeveyne ya da bir diğerine bağımlı olmamalıdır ki mümkün istismara daha az açık hale gelsin. Ne kadar çok takviye sunarsak o kadar az maharetlerini geliştirebiliyorlar. Bu da onları okulda, kursta vb. yerde dışarıya daha muhtaç hale getirebiliyor ve çocuk kendini koruyamayabiliyor.
- Öpmek ya da sarılmak için müsaade alınmalı, çocuk istemiyorsa fizikî temasta bulunulmamalıdır. Severken özel bölgelerine dokunulmamalıdır
Pekala çocuğa mahremiyet eğitimini sözel olarak nasıl vereceğiz? Öncelikle çocuğa, yaşına ve gelişimine uygun görseller kullanılarak bedenindeki organlar tanıtılmalıdır. Bayan ve erkeklerin bedenlerinin farklı olduğu belirtilmelidir. Akabinde bedeninde birtakım özel bölgeler olduğu anlatılmalı ve bu bölgeler gerçek isimleriyle söz edilmelidir. Uygulamalı olarak çocuğun özel bölgelerini göstermesi, burada kendi cins ebeveyninden dayanak alınması, mümkünse iç çamaşırları üzerinden öğretilmesi ve buraların isimlerini sözel olarak tabir etmesi desteklenmelidir.
Özel bölgelerin bireye özel olduğu, bu bölgeleri kimsenin göremeyeceği vurgulanmalıdır. Ayrıyeten çocuğun da diğerlerinin özel bölgelerine bakamayacağı, dokunamayacağı anlatılmalıdır.
Özel bölgeleri kimlerin, hangi durumlarda görebileceği söylenmelidir: Bebek altı değiştirmek, bebeği yıkamak ve kurulamak, hasta bir çocuğa bakmak, bir çocuğu tedavi etmek üzere.