Vücutta şiddetli yağ depolanması sonucu ortaya çıkan obezite, evlat ve yetişkinlerin sıhhatini etkileyen günümüzde tam çözümlenmemiş klinik bir tablodur. Birçok gelişmiş memlekette çocuklukta şiddetli kilo ve obezite epidemik nispetlere ulaşmıştır. Dahası obezite ve obezite kaynaklı marazlar artık çocuklarda görülmektedir. Obezçocuğun değerlendirilmesinde vücut yükü tek başına ehliyetli olmayıp, uzunluk ölçümü ile birlikte değerlendirilmelidir. Yağ dokusunun fazlalığı olarak tanımlanan obezitenin vücut tartısının fazlalığı ile karıştırılmaması gereklidir. Uzunlukları uzun yahut kas kitleleri çokça olan evlatlar obez olmadıkları halde yaşıtlarından daha ağır olabilmektedir. Bu nedenle obezite tarifinin elverişli halde yapılması gereklidir.
Şiddetli kilo ve obezite günümüzde, kilo ünitesinden vücut tartısının, vücut uzunluğunun metre ünitesinden karesine bölünmesiyle bulunan vücut kitle indeksi (BKI) temel alınarak tanımlanır. Obezite, vücutta yağ dokusunun olağandan ziyade olması olarak da tanımlanmaktadır. Kimi olgularda öteki bir illete bağlı olarak ortaya çıkmakla birlikte, çoğunlukla tanımlanabilen bir hastalık yoktur ve kuvvet alımının harcanan güçten ziyade olmasından kaynaklanır. Epey sık görülen bir sıhhat sıkıntısıdır ve yapılan epidemiyolojik çalışmalarda, hem erişkinlerde hem de çocuklarda, giderek arttığı ortaya konmuştur.
Çocuklukta ölçüsüz kilo ve obezite prevalansı süratle artmaktadır. Bu artış evlatların obez yetişkinler olmaya başlama riskininde artmasından ötürü alarm vermektedir. Obezite, tip 2 diyabet, ortopedik sorunlar, kardiyovasküler illetler ve kendine güvenmeme, duygusal meseleleri ortaya çıkaran psiko-sosyal sonuçlar doğurmanın yanında, depresyonla da sonuçlanabilir. Yetişkinliğe geçişte bu koşulların gerçekleştiği çocuklarda, hem erken irtihal ve hastalık riski hem de topluluktaki sıhhat yükü artmaktadır. Bir çalışmada üç yaşından büyük obez çocuklarda tip 1 diyabet görülme riskinin sıradan evlatlara nazaran 2 kat daha çokça olduğu, obezitenin ve süratli büyümenin tip 1 diyabet için risk faktörü oluşturduğu söz edilmiştir.
Altı-onbir yaş aralığındaki evlatların %20'sinden ziyadesinin ölçüsüz kilolu olduğu bildirilmiştir. Çok sayıda çalışmada çocukluk çağı obezitesinin, hem çocukluk devrinde hem de daha ileride erişkin hayatta, sıhhat risklerinin artışıyla temaslı olduğu gösterilmiştir. Ölçüsüz kilo ve obezite özgüven, vücut imajı ve içtimaî hareketliliği de etkileyebilmektedir.Ayrıca çocukluk çağı obezitesi evlatların aile içi, arkadaş arası bağlantılarını ve mektep muvaffakiyetlerini da negatif etkilemektedir.
Erişkinlerde obezitenin ruhsal rahatsızlık riskini artırdığı bilinmekte, fakat gerçek prevalans bilinmemektedir.
Yerkürede çocukluk obezitesi görülme sıklığı şu haldedir:
ABD ………………………%13-14
Avrupa ……………………%11.1
Rusya ………………………%10
Çin ………………………….%3.4
Çocuklukta Obezite Riskini Artıran Faktörler
134.577 evlatta mektebe başlama yaşında yapılan kesitsel bir çalışmada ana sütü almamış çocuklarda obezite riski 2 kat çokça bulunmuştur . Ayrıyeten yapılan çalışmalar aktivite azlığıjnında münhasıran evlat çağı obezitesine davetiye çıkardığını göstermektedir. Çocukluk obezitesi riskini arttıran öteki faktörler ise;
Mama ile beslenme
Erken ek azığa geçilmesi
Süratli yeme
Az çiğneme
Fast food beslenme
Yüksek kalorili içecekler (meyve suyu-kola) olarak belirtilmiştir.
Çocukluk çağı obezitesinin önüne geçmekte başta aile ve mektep olmakla birlikte yaşanılan iklim, muhit, kültür çok kıymetli rol oynamaktadır.
Son yirmi yılda obezitenin prevalansında meydana gelen artış çevresel faktörlerle de açıklanabilir. Çevresel faktörlerden kasıt en yakın etraf olan aile, arkadaş muhiti ve televizyondur. Kişiler çevresel faktörlere ana karnından itibaren maruz kalmaya başlarlar. Bu nedenle obeziteyi etkileyen çevresel faktörleri de bu en erken periyottan itibaren incelemek hakikat olacaktır. Aile yaşantısı ve yemek usulü çocukluk çağı obezitesinde faal rol oynamaktadır ve çocukluk devrinde edinilmiş olan aktivite ve yeme alışkanlığı erişkin periyotta de devam etmektedir. Dahası yalnızca ebeveynler değil arkadaşlar, kardeşler ve akrabalar da bu tip alışkanlıkların edinilmesinde rol oynamaktadır.
Anaların şişman bebeklerin daha sağlıklı olduğuna, bebeklerinin az yemesi nedeni ile tavsiye edilenden daha erken yaşta katı besinlere geçmenin daha uygun olduğuna ve yiyecek ile ödüllendirmenin düzgün bir pekiştireç olduğuna inanmaları evlatlar için obezite riski yaratmaktadır. Ebeveynlerin obez olmaları durumunda evlatlarının da obez olma riski artmaktadır. Yeme isteğini arttırıcı reklamlar ve değişik biçimlerde yeme modelleri ve bildirileri veren programlar da evlatların yeme seçimleri üzerine tesir etmektedir.
Çocuklukta Obezite Riskini Azaltmanın İpuçları
Ömrün birinci 6 ayında bebekler yalnız ana sütü ile beslenmeli,
Bebek doyduktan sonra mamayı bitirmek için zorlanmamalı,
Şekerli ve gazlı içecekler mahalline su, ayran, süt ve taze sıkılmış meyva suları tüketmine özendirilmeli ,
Evlatlara zerzevat yemekleri, baklagiller ve salata yeme alışkanlığı kazandırılmalı,
Yemeklerin yavaş ve düzgünce çiğnenerek yenmesi öğretilmeli, TV yahut bilgisayar başında atıştırmalardan kaçınılmalıdır.
Evlatlara kalıplaşmış diyetler vermek yanlıştır. Değişim yapabilecekleri esnek bir program hazırlanmalıdır. Bol su içme alışkanlığı da kazandırılmalıdır.
Servis yapıldıktan sonra servis kabı sofradan kaldırılmalı
Yemek bitince sofradan kalkılmalı
Televizyon ve bilgisayar başında geçirilen mühlet kısıtlanmalı, evlatların ilgisini çekecek basketbol, voleybol üzere aktivitelere yönlendirilmelidir.
Vücut eğitimi dersleri özendirilmeli ve artırılmalıdır.
Evlatlar erken yaşlardan itibaren ana ve pederlerinin beslenme biçimini taklit ettiğinden, ebeveynler olarak yeterli örnek olunmalıdır.
Şiddetli kilo ve obezite günümüzde, kilo ünitesinden vücut tartısının, vücut uzunluğunun metre ünitesinden karesine bölünmesiyle bulunan vücut kitle indeksi (BKI) temel alınarak tanımlanır. Obezite, vücutta yağ dokusunun olağandan ziyade olması olarak da tanımlanmaktadır. Kimi olgularda öteki bir illete bağlı olarak ortaya çıkmakla birlikte, çoğunlukla tanımlanabilen bir hastalık yoktur ve kuvvet alımının harcanan güçten ziyade olmasından kaynaklanır. Epey sık görülen bir sıhhat sıkıntısıdır ve yapılan epidemiyolojik çalışmalarda, hem erişkinlerde hem de çocuklarda, giderek arttığı ortaya konmuştur.
Çocuklukta ölçüsüz kilo ve obezite prevalansı süratle artmaktadır. Bu artış evlatların obez yetişkinler olmaya başlama riskininde artmasından ötürü alarm vermektedir. Obezite, tip 2 diyabet, ortopedik sorunlar, kardiyovasküler illetler ve kendine güvenmeme, duygusal meseleleri ortaya çıkaran psiko-sosyal sonuçlar doğurmanın yanında, depresyonla da sonuçlanabilir. Yetişkinliğe geçişte bu koşulların gerçekleştiği çocuklarda, hem erken irtihal ve hastalık riski hem de topluluktaki sıhhat yükü artmaktadır. Bir çalışmada üç yaşından büyük obez çocuklarda tip 1 diyabet görülme riskinin sıradan evlatlara nazaran 2 kat daha çokça olduğu, obezitenin ve süratli büyümenin tip 1 diyabet için risk faktörü oluşturduğu söz edilmiştir.
Altı-onbir yaş aralığındaki evlatların %20'sinden ziyadesinin ölçüsüz kilolu olduğu bildirilmiştir. Çok sayıda çalışmada çocukluk çağı obezitesinin, hem çocukluk devrinde hem de daha ileride erişkin hayatta, sıhhat risklerinin artışıyla temaslı olduğu gösterilmiştir. Ölçüsüz kilo ve obezite özgüven, vücut imajı ve içtimaî hareketliliği de etkileyebilmektedir.Ayrıca çocukluk çağı obezitesi evlatların aile içi, arkadaş arası bağlantılarını ve mektep muvaffakiyetlerini da negatif etkilemektedir.
Erişkinlerde obezitenin ruhsal rahatsızlık riskini artırdığı bilinmekte, fakat gerçek prevalans bilinmemektedir.
Yerkürede çocukluk obezitesi görülme sıklığı şu haldedir:
ABD ………………………%13-14
Avrupa ……………………%11.1
Rusya ………………………%10
Çin ………………………….%3.4
Çocuklukta Obezite Riskini Artıran Faktörler
134.577 evlatta mektebe başlama yaşında yapılan kesitsel bir çalışmada ana sütü almamış çocuklarda obezite riski 2 kat çokça bulunmuştur . Ayrıyeten yapılan çalışmalar aktivite azlığıjnında münhasıran evlat çağı obezitesine davetiye çıkardığını göstermektedir. Çocukluk obezitesi riskini arttıran öteki faktörler ise;
Mama ile beslenme
Erken ek azığa geçilmesi
Süratli yeme
Az çiğneme
Fast food beslenme
Yüksek kalorili içecekler (meyve suyu-kola) olarak belirtilmiştir.
Çocukluk çağı obezitesinin önüne geçmekte başta aile ve mektep olmakla birlikte yaşanılan iklim, muhit, kültür çok kıymetli rol oynamaktadır.
Son yirmi yılda obezitenin prevalansında meydana gelen artış çevresel faktörlerle de açıklanabilir. Çevresel faktörlerden kasıt en yakın etraf olan aile, arkadaş muhiti ve televizyondur. Kişiler çevresel faktörlere ana karnından itibaren maruz kalmaya başlarlar. Bu nedenle obeziteyi etkileyen çevresel faktörleri de bu en erken periyottan itibaren incelemek hakikat olacaktır. Aile yaşantısı ve yemek usulü çocukluk çağı obezitesinde faal rol oynamaktadır ve çocukluk devrinde edinilmiş olan aktivite ve yeme alışkanlığı erişkin periyotta de devam etmektedir. Dahası yalnızca ebeveynler değil arkadaşlar, kardeşler ve akrabalar da bu tip alışkanlıkların edinilmesinde rol oynamaktadır.
Anaların şişman bebeklerin daha sağlıklı olduğuna, bebeklerinin az yemesi nedeni ile tavsiye edilenden daha erken yaşta katı besinlere geçmenin daha uygun olduğuna ve yiyecek ile ödüllendirmenin düzgün bir pekiştireç olduğuna inanmaları evlatlar için obezite riski yaratmaktadır. Ebeveynlerin obez olmaları durumunda evlatlarının da obez olma riski artmaktadır. Yeme isteğini arttırıcı reklamlar ve değişik biçimlerde yeme modelleri ve bildirileri veren programlar da evlatların yeme seçimleri üzerine tesir etmektedir.
Çocuklukta Obezite Riskini Azaltmanın İpuçları
Ömrün birinci 6 ayında bebekler yalnız ana sütü ile beslenmeli,
Bebek doyduktan sonra mamayı bitirmek için zorlanmamalı,
Şekerli ve gazlı içecekler mahalline su, ayran, süt ve taze sıkılmış meyva suları tüketmine özendirilmeli ,
Evlatlara zerzevat yemekleri, baklagiller ve salata yeme alışkanlığı kazandırılmalı,
Yemeklerin yavaş ve düzgünce çiğnenerek yenmesi öğretilmeli, TV yahut bilgisayar başında atıştırmalardan kaçınılmalıdır.
Evlatlara kalıplaşmış diyetler vermek yanlıştır. Değişim yapabilecekleri esnek bir program hazırlanmalıdır. Bol su içme alışkanlığı da kazandırılmalıdır.
Servis yapıldıktan sonra servis kabı sofradan kaldırılmalı
Yemek bitince sofradan kalkılmalı
Televizyon ve bilgisayar başında geçirilen mühlet kısıtlanmalı, evlatların ilgisini çekecek basketbol, voleybol üzere aktivitelere yönlendirilmelidir.
Vücut eğitimi dersleri özendirilmeli ve artırılmalıdır.
Evlatlar erken yaşlardan itibaren ana ve pederlerinin beslenme biçimini taklit ettiğinden, ebeveynler olarak yeterli örnek olunmalıdır.
