Çözünürlük Dengesi Nedir ?
ÇÖZÜNÜRLÜK DENGESİ (Kç)
Çözeltilerde denge, kimyasal denge ile ilgili genel ilkelerin çözeltilere uygulanışıdır.
Bu nedenle çözeltilerdeki dengeyi iyi anlayabilmenin yolu kimyasal dengeyi iyi bilmeye bağlıdır.
Denge sabiti ancak, çok az çözünen iyonlu katılar için uygulanır.
Kç: Az çözünen iyonlu katıların, doygun çözeltisi içerisinde bulunan iyon derişimlerinin çarpımıdır.
Kç bir denge sabiti olduğundan yalnız sıcaklıkla değişir.
Genel olarak 1A grubunun tuzları, NH4+ ve NO3– li bileşikler suda çok iyi çözünür. Diğer tuzların suda iyi çözünüp çözünmediğini bilmemize gerek yoktur.
Bir tuzun Kç sinden bahsediliyorsa suda iyi çözünmediğini düşünebiliriz.
Mesela bir miktar su alınıp içerisine katı AgCl tuzundan azar azar eklediğimizde ilk başlarda çözündüğünü gözleriz. Bir süre sonra kabın dibinde AgCl katısının çözünmeden kaldığını görürüz. Bu noktadan sonra ne kadar AgCl eklersek ekleyelim hepsi kabın dibine çöker.
Örneğin 25 °C de 1 lt su en fazla 1,6.10–5 mol AgCl çözebilir. 1 lt su için AgCl miktarı bundan fazla olursa geri kalan kısım dibe çöker.
İlk çökelme olduktan sonra kimyasal olay durmuş değildir. Çözünme olayı yine sürer fakat çözünmüş olarak bulunan AgCl miktarı değişmez. Çünkü aynı süre içerisinde çökme olayı da devam etmektedir. Bu olay bize denge olayını hatırlatır.
ÇÖZÜNÜRLÜK
Belirli bir sıcaklıkta 1 lt çözelti içerisinde çözünmüş olan maksimum mol miktarına çözünürlük denir.
Bazı iyonlu bileşiklerin çözünürlük dengeleri ve Kç ifadeleri
Katıların denge sabiti ifadesinde yer almadığını hatırlayalım. Buna göre;
ÇÖZÜNÜRLÜK İLE Kç ARASINDAKİ İLİŞKİ
Çözünürlüğü verilen bir tuzun Kç sini, Kç si verilen bir tuzun çözünürlüğünü hesaplamak çok kolay bir işlemdir.
Çözünürlük dengesi sorularında, verilen veya sorulan tuzun iyon denklemini yazmak çok önemlidir.
Örnek - 1
25 °C de ZnF2 ün çözünürlüğü 2.10–4 mol/lt dir.
Buna göre ZnF2 nin Kç si kaçtır?
Çözüm
Önce iyon denklemini yazalım.
ÇÖZÜNÜRLÜK DENGESİ (Kç)
Çözeltilerde denge, kimyasal denge ile ilgili genel ilkelerin çözeltilere uygulanışıdır.
Bu nedenle çözeltilerdeki dengeyi iyi anlayabilmenin yolu kimyasal dengeyi iyi bilmeye bağlıdır.
Denge sabiti ancak, çok az çözünen iyonlu katılar için uygulanır.
Kç: Az çözünen iyonlu katıların, doygun çözeltisi içerisinde bulunan iyon derişimlerinin çarpımıdır.
Kç bir denge sabiti olduğundan yalnız sıcaklıkla değişir.
Genel olarak 1A grubunun tuzları, NH4+ ve NO3– li bileşikler suda çok iyi çözünür. Diğer tuzların suda iyi çözünüp çözünmediğini bilmemize gerek yoktur.
Bir tuzun Kç sinden bahsediliyorsa suda iyi çözünmediğini düşünebiliriz.
Mesela bir miktar su alınıp içerisine katı AgCl tuzundan azar azar eklediğimizde ilk başlarda çözündüğünü gözleriz. Bir süre sonra kabın dibinde AgCl katısının çözünmeden kaldığını görürüz. Bu noktadan sonra ne kadar AgCl eklersek ekleyelim hepsi kabın dibine çöker.
Örneğin 25 °C de 1 lt su en fazla 1,6.10–5 mol AgCl çözebilir. 1 lt su için AgCl miktarı bundan fazla olursa geri kalan kısım dibe çöker.
İlk çökelme olduktan sonra kimyasal olay durmuş değildir. Çözünme olayı yine sürer fakat çözünmüş olarak bulunan AgCl miktarı değişmez. Çünkü aynı süre içerisinde çökme olayı da devam etmektedir. Bu olay bize denge olayını hatırlatır.
ÇÖZÜNÜRLÜK
Belirli bir sıcaklıkta 1 lt çözelti içerisinde çözünmüş olan maksimum mol miktarına çözünürlük denir.
Bazı iyonlu bileşiklerin çözünürlük dengeleri ve Kç ifadeleri
Katıların denge sabiti ifadesinde yer almadığını hatırlayalım. Buna göre;
ÇÖZÜNÜRLÜK İLE Kç ARASINDAKİ İLİŞKİ
Çözünürlüğü verilen bir tuzun Kç sini, Kç si verilen bir tuzun çözünürlüğünü hesaplamak çok kolay bir işlemdir.
Çözünürlük dengesi sorularında, verilen veya sorulan tuzun iyon denklemini yazmak çok önemlidir.
Örnek - 1
25 °C de ZnF2 ün çözünürlüğü 2.10–4 mol/lt dir.
Buna göre ZnF2 nin Kç si kaçtır?
Çözüm
Önce iyon denklemini yazalım.