Cumhuriyetten önce hangi uzunluk ölçüleri kullanılırdı,
cumhuriyetten önce kullanılan uzunluk ölçüleri birimleri kısaca özet,
Osmanlılar devrinde, kullanılan endaze birimi 60 ya da 65 santimetreye denk geliyordu. Arşın ise parmak ucundan başlayıp omuza kadar devam eden uzunlukları tanımlamada kullanılıyordu ve neredeyse 75.5 santimetreye denk düşüyordu. bu uzunluklara ek olarak adım, ayak, kulaç gibi ölçüler de geçerliydi. Ancak kullanılan bu ölçü birimleri standartlıktan uzaktı en çok da adım, ayak, kulaç ölçüleri kişiden kişiye değiştiğinden güvenilir değildi. Kullanılan bu birimler 26 Mart 1931 tarihinde kaldırılmıştır ve onların yerine 1782 sayılı yasa gereğince kabul edilen, uygar devletlerin yaygın olarak kullanıldığı metre sistemi yürürlüğe geçmiştir. Bu tarihten itibaren geçerli olan birimler, milimetre, desimetre, santimetre, metre, dekametre, hektometre, kilometre olarak kullanılacaktı.
Kullanılan eski ölçüler:
Çarşı Arşını:
Çarşı ve pazarlarda yaygın olarak kullanılmaktaydı. Metre sistemine göre çarşı arşını 68 santimetreye denk düşüyordu.
Bina ve Mimar Arşını:
75.8 santimetreye denk geliyordu. Bu arşın türünün uzunluğu zaman içinde değişikliklere uğradı. Üçüncü Selim Han döneminde abanoz adlı bir ağaç türünden bina ve mimar arşını yapıldı ve bundan itibaren padişah bu arşının kullanılmasını talep edip onu kütüphaneye koydurdu. Bu arşının bir yanı 24 parmağa denkti ve bütün parmak uzunlukları eşit 10 parçaya ayrıldı. Bu sayede yapılan parçalarla basım evlerinde kullanılan yazı boyutu da alınabiliyordu. Arşının diğer yanı ise 20 birbirine denk parçaya ayrıldı. Kıymetli kumaşları, özellikle ipek olanların uzunluklarını ölçmek için ise endaze biriminden yararlanırdı. Endaze metrelik sistemde 65.25 santimetreye denk geliyordu.
Endaze:
1 endaze = 8 rubu
1 rubu = 2 kirah
Çarşı Arşını:
1 çarşı arşını = 8 rubu
Zirai:
1 merhale = 2 berid
1 berid (menzil) = 4 fersah
1 fersah = 3 mil
1 mil = 2500 zirai
1 kulaç = 2,5 zirai
Parmak:
1 parmak = 12 hat
1 hat = 12 nokta
cumhuriyetten önce kullanılan uzunluk ölçüleri birimleri kısaca özet,
Osmanlılar devrinde, kullanılan endaze birimi 60 ya da 65 santimetreye denk geliyordu. Arşın ise parmak ucundan başlayıp omuza kadar devam eden uzunlukları tanımlamada kullanılıyordu ve neredeyse 75.5 santimetreye denk düşüyordu. bu uzunluklara ek olarak adım, ayak, kulaç gibi ölçüler de geçerliydi. Ancak kullanılan bu ölçü birimleri standartlıktan uzaktı en çok da adım, ayak, kulaç ölçüleri kişiden kişiye değiştiğinden güvenilir değildi. Kullanılan bu birimler 26 Mart 1931 tarihinde kaldırılmıştır ve onların yerine 1782 sayılı yasa gereğince kabul edilen, uygar devletlerin yaygın olarak kullanıldığı metre sistemi yürürlüğe geçmiştir. Bu tarihten itibaren geçerli olan birimler, milimetre, desimetre, santimetre, metre, dekametre, hektometre, kilometre olarak kullanılacaktı.
Kullanılan eski ölçüler:
Çarşı Arşını:
Çarşı ve pazarlarda yaygın olarak kullanılmaktaydı. Metre sistemine göre çarşı arşını 68 santimetreye denk düşüyordu.
Bina ve Mimar Arşını:
75.8 santimetreye denk geliyordu. Bu arşın türünün uzunluğu zaman içinde değişikliklere uğradı. Üçüncü Selim Han döneminde abanoz adlı bir ağaç türünden bina ve mimar arşını yapıldı ve bundan itibaren padişah bu arşının kullanılmasını talep edip onu kütüphaneye koydurdu. Bu arşının bir yanı 24 parmağa denkti ve bütün parmak uzunlukları eşit 10 parçaya ayrıldı. Bu sayede yapılan parçalarla basım evlerinde kullanılan yazı boyutu da alınabiliyordu. Arşının diğer yanı ise 20 birbirine denk parçaya ayrıldı. Kıymetli kumaşları, özellikle ipek olanların uzunluklarını ölçmek için ise endaze biriminden yararlanırdı. Endaze metrelik sistemde 65.25 santimetreye denk geliyordu.
Endaze:
1 endaze = 8 rubu
1 rubu = 2 kirah
Çarşı Arşını:
1 çarşı arşını = 8 rubu
Zirai:
1 merhale = 2 berid
1 berid (menzil) = 4 fersah
1 fersah = 3 mil
1 mil = 2500 zirai
1 kulaç = 2,5 zirai
Parmak:
1 parmak = 12 hat
1 hat = 12 nokta