Damar Tıkanıklığı (Ateroskleroz), arter duvarında oluşan plağın arteri sertleştirip daraltması ile oluşan durumdur Areterler, oksijen yonunden zengin kanı kalbe ve vucudun diğer bolgelerine taşıyan kan damarlarıdır Arterlerin duvarında oluşabilecek plak, kanın kalbe ve vucuda dağılmasını engelleyebilir, bu da cok ciddi kardiovaskuler komplikasyonlara sebebiyet verebilir
Areteri tıkayan plak, kolestrol, yağ, kalsiyum, ceşitli hucresel atıklar, fibrin (kanda pıhtılaşmaya yardımcı madde) gibi maddelerden oluşur
Damar Tıkanıklığı, kalp krizi, felclik ve hatta olum gibi cok ciddi rahatsızlıklara sebebiyet verebilir
Damar Tıkanıklığı (Ateroskleroz) Neden Oluşur?
Arterler endotelyum da denilen ince bir hucre tabakasını icerirler Bu tabakanın gorevi arteri yumuşak tutmak ve kan akışını kolaylaştırmaktır Damar tıkanıklığı işte bu endotelyum tabakasının zarar gormesi ile başlar Kolestrol, hasarlı bolgede birikir Vucut, hasarlı bolgedeki kolestrolu temizlemesi icin beyaz kan hucrelerini gonderir ancak bazen beyaz kan hucreleri de bu bolgede takılır ve birikir Zaman icinde bu bolgede arteri sertleştirip tıkayan bir plak oluşur
Endotelyum da denilen ve kanın akışını kolaylaştırıp arteri yumuşak tutan bolgenin hasar gormesi:
Yuksek kan basıncı
Doymuş yağ iceren besinlerin cok tuketilmesi
Kolesterol iceren besinlerin cok tuketilmesi
Kandaki yuksek miktarda trigliserit
Sigara ve diğer tutun mamullerinin tuketimi
Diyabet
Ceşitli rahatsızlıklar sonucu iltihaplanma
sebepleriyle olabilir
Damar Tıkanıklığına Neden Olan Plağın Uc Farklı Davranışı
Damar tıkanıklığına neden olan plak bir noktaya kadar buyur ve sonra buyumesi durursa, kan akışı durmayacağından damar tıkanıklığı belirtilerinin hicbiri gorulmeyebilir
Tıkanıklığa neden olan plak yavaşca buyuyebilir Bir noktadan sonra kan akışını onemli olcude engellemeye başlar Bacaklarda ve goğuste, efor sırasında gorulen ağrı olağan semptomlarıdır
En kotu senaryo tıkanıklığa neden olan plağın aniden kopup, kanın bir arter icinde pıhtılaşmasına sebep olmasıdır Bu beyinde gorulduğunde felce, kalpte gorulduğunde ise kalp krizine sebep olur
Damar Tıkanıklığı Sonucu Gorulebilecek Rahatsızlıklar
Butun arterlerde gorulebilecek bir rahatsızlıktır ancak genelde kan basıncının yuksek olduğu buyuk arterlerde gorulmektedir Damar tıkanıklığı gorulduğu artere gore değişiklik gosteren rahatsızlıklara sebebiyet verir Aşağıda farklı arterlerin tıkanması sonucu oluşan ve farklı organ ve bolgeleri etkileyen rahatsızlıklar incelenecektir
Koroner Kalp Hastalığı: Eğer tıkanıklık , kalbe kan goturen koroner arterlerde gorulurse, bu koroner kalp hastalığına neden olur Bu hastalık Amerika Birleşik Devletler ’inde erkek ve kadınların olum nedenleri arasında birinci sıradadır
Koroner arterler, kalp kasına oksijen yonunden zengin kanı goturerek kalbi besleyen damarlardır Koroner kalp hastalarında bu damarda oluşan plak, arteri daraltır ve kalp kasına giden kanın miktarını azaltır Dahası bu bolgede kan pıhtılaşması da gorulebilir Pıhtı kısmen veya tamamen kan akışını durdurabilir
Kalbi besleyen arterlerde gorulebilecek boyle bir tıkanıklık, angina da denen goğus ağrısına veya kalp krizine sebebiyet verebilir
Plak kalbin cok kucuk arterlerinde de gorulebilir Buna koroner mikrovaskuler hastalığı denir Koroner kalp hastalığının aksine koroner mikrovaskuler rahatsızlıkta plak kanı bloke etmez
Karotis (Şah Damarı) Arteri Hastalığı: Eğer damar tıkanıklığı, boynun iki tarafında yer alan şah damarlarında gorulurse, bu karotis (şah damarı) arteri hastalığına sebebiyet verir Bu arterler oksijen bakımından zengin kan hucrelerini beyne taşırlar Eğer bu arterlerde oluşabilecek plak beyne giden kanı azaltır veya tamamen durdursa, hastada felclik gorulebilir
Periferal (Cevresel) Arter Hastalığı: Eğer damar tıkanıklığı, kollara, bacaklara ve kalca boşluğuna oksijen bakımından zengin kan hucrelerini taşıyan ana arterlerde oluşursa, o zaman kişide peripheral (cevresel) arter hastalığı gorulur Bu arterlerden giden kanın azalırsa veya tamamen durursa, hastada hissizlik, ağrı ve bazı ciddi enfeksiyonlar gorulebilir
Kronik Bobrek Hastalığı: Eğer damar tıkanıklığı, bobrek arterlerinde oluşursa, o zaman kişide kronik bobrek rahatsızlığı gozlemlenebilir Bu arterler oksijen yonunden zengin kanı bobreklere taşımakla gorevlidirler Kronik Bobrek Rahazsızlığına sahip hastaların bobrekleri zaman icinde yavaşca işlevlerini yitirebilir
Hastalığın sebebi tam olarak bilinmemektedir Bununla beraber belli davranışlar, durumlar ve alışkanlıklar bu hastalığa yakalanma riskini arttırmaktadır Boyle durumlara risk faktorleri denmektedir
Bazı risk faktorlerini kontrol etmek kişinin elindedir Orneğin sigara icmemek, duzenli egzersiz yapmak, sağlıklı beslenmek gibi Ancak yaşlılık veya kalıtsal anlamda hastalığa yatkınlık faktorlerini bireylerin kontrol etmesi mumkun değildir
Bazı damar tıkanıklığı hastalarında, hastalık belirtilerinin hicbiri gorulmeyebilir Boyle kimseler hasta olduklarını bir kalp krizi ya da felclik sonrasında oğrenirler Ancak Damar Tıkanıklığı Nasıl Anlaşılır yazısında olası belirtileri inceleyebilirsiniz
Bu hastalıktan korunmanın ve tedavi olmanın yolu hayat tarzı değişikliği ile ilgilidir Bazen tıbbi prosedur ve ilac tedavisi de gerekebilir Bu tedaviler ile kişilerin hayat kaliteleri arttırılabilir Hayat tarzında yapılan değişikler ile daha sağlıklı ve daha uzun bir yaşam mumkundur
Areteri tıkayan plak, kolestrol, yağ, kalsiyum, ceşitli hucresel atıklar, fibrin (kanda pıhtılaşmaya yardımcı madde) gibi maddelerden oluşur
Damar Tıkanıklığı, kalp krizi, felclik ve hatta olum gibi cok ciddi rahatsızlıklara sebebiyet verebilir
Damar Tıkanıklığı (Ateroskleroz) Neden Oluşur?
Arterler endotelyum da denilen ince bir hucre tabakasını icerirler Bu tabakanın gorevi arteri yumuşak tutmak ve kan akışını kolaylaştırmaktır Damar tıkanıklığı işte bu endotelyum tabakasının zarar gormesi ile başlar Kolestrol, hasarlı bolgede birikir Vucut, hasarlı bolgedeki kolestrolu temizlemesi icin beyaz kan hucrelerini gonderir ancak bazen beyaz kan hucreleri de bu bolgede takılır ve birikir Zaman icinde bu bolgede arteri sertleştirip tıkayan bir plak oluşur
Endotelyum da denilen ve kanın akışını kolaylaştırıp arteri yumuşak tutan bolgenin hasar gormesi:
Yuksek kan basıncı
Doymuş yağ iceren besinlerin cok tuketilmesi
Kolesterol iceren besinlerin cok tuketilmesi
Kandaki yuksek miktarda trigliserit
Sigara ve diğer tutun mamullerinin tuketimi
Diyabet
Ceşitli rahatsızlıklar sonucu iltihaplanma
sebepleriyle olabilir
Damar Tıkanıklığına Neden Olan Plağın Uc Farklı Davranışı
Damar tıkanıklığına neden olan plak bir noktaya kadar buyur ve sonra buyumesi durursa, kan akışı durmayacağından damar tıkanıklığı belirtilerinin hicbiri gorulmeyebilir
Tıkanıklığa neden olan plak yavaşca buyuyebilir Bir noktadan sonra kan akışını onemli olcude engellemeye başlar Bacaklarda ve goğuste, efor sırasında gorulen ağrı olağan semptomlarıdır
En kotu senaryo tıkanıklığa neden olan plağın aniden kopup, kanın bir arter icinde pıhtılaşmasına sebep olmasıdır Bu beyinde gorulduğunde felce, kalpte gorulduğunde ise kalp krizine sebep olur
Damar Tıkanıklığı Sonucu Gorulebilecek Rahatsızlıklar
Butun arterlerde gorulebilecek bir rahatsızlıktır ancak genelde kan basıncının yuksek olduğu buyuk arterlerde gorulmektedir Damar tıkanıklığı gorulduğu artere gore değişiklik gosteren rahatsızlıklara sebebiyet verir Aşağıda farklı arterlerin tıkanması sonucu oluşan ve farklı organ ve bolgeleri etkileyen rahatsızlıklar incelenecektir
Koroner Kalp Hastalığı: Eğer tıkanıklık , kalbe kan goturen koroner arterlerde gorulurse, bu koroner kalp hastalığına neden olur Bu hastalık Amerika Birleşik Devletler ’inde erkek ve kadınların olum nedenleri arasında birinci sıradadır
Koroner arterler, kalp kasına oksijen yonunden zengin kanı goturerek kalbi besleyen damarlardır Koroner kalp hastalarında bu damarda oluşan plak, arteri daraltır ve kalp kasına giden kanın miktarını azaltır Dahası bu bolgede kan pıhtılaşması da gorulebilir Pıhtı kısmen veya tamamen kan akışını durdurabilir
Kalbi besleyen arterlerde gorulebilecek boyle bir tıkanıklık, angina da denen goğus ağrısına veya kalp krizine sebebiyet verebilir
Plak kalbin cok kucuk arterlerinde de gorulebilir Buna koroner mikrovaskuler hastalığı denir Koroner kalp hastalığının aksine koroner mikrovaskuler rahatsızlıkta plak kanı bloke etmez
Karotis (Şah Damarı) Arteri Hastalığı: Eğer damar tıkanıklığı, boynun iki tarafında yer alan şah damarlarında gorulurse, bu karotis (şah damarı) arteri hastalığına sebebiyet verir Bu arterler oksijen bakımından zengin kan hucrelerini beyne taşırlar Eğer bu arterlerde oluşabilecek plak beyne giden kanı azaltır veya tamamen durdursa, hastada felclik gorulebilir
Periferal (Cevresel) Arter Hastalığı: Eğer damar tıkanıklığı, kollara, bacaklara ve kalca boşluğuna oksijen bakımından zengin kan hucrelerini taşıyan ana arterlerde oluşursa, o zaman kişide peripheral (cevresel) arter hastalığı gorulur Bu arterlerden giden kanın azalırsa veya tamamen durursa, hastada hissizlik, ağrı ve bazı ciddi enfeksiyonlar gorulebilir
Kronik Bobrek Hastalığı: Eğer damar tıkanıklığı, bobrek arterlerinde oluşursa, o zaman kişide kronik bobrek rahatsızlığı gozlemlenebilir Bu arterler oksijen yonunden zengin kanı bobreklere taşımakla gorevlidirler Kronik Bobrek Rahazsızlığına sahip hastaların bobrekleri zaman icinde yavaşca işlevlerini yitirebilir
Hastalığın sebebi tam olarak bilinmemektedir Bununla beraber belli davranışlar, durumlar ve alışkanlıklar bu hastalığa yakalanma riskini arttırmaktadır Boyle durumlara risk faktorleri denmektedir
Bazı risk faktorlerini kontrol etmek kişinin elindedir Orneğin sigara icmemek, duzenli egzersiz yapmak, sağlıklı beslenmek gibi Ancak yaşlılık veya kalıtsal anlamda hastalığa yatkınlık faktorlerini bireylerin kontrol etmesi mumkun değildir
Bazı damar tıkanıklığı hastalarında, hastalık belirtilerinin hicbiri gorulmeyebilir Boyle kimseler hasta olduklarını bir kalp krizi ya da felclik sonrasında oğrenirler Ancak Damar Tıkanıklığı Nasıl Anlaşılır yazısında olası belirtileri inceleyebilirsiniz
Bu hastalıktan korunmanın ve tedavi olmanın yolu hayat tarzı değişikliği ile ilgilidir Bazen tıbbi prosedur ve ilac tedavisi de gerekebilir Bu tedaviler ile kişilerin hayat kaliteleri arttırılabilir Hayat tarzında yapılan değişikler ile daha sağlıklı ve daha uzun bir yaşam mumkundur