danimarkanın kültürü hakkında geniş bilgi
Kültür
Danca Almanya’nın kuzeyindeki dil grubuna aittir ve diğer İskandinav dillerine karşı büyük benzerlik gösterir. Danimarkalı ünlü yazarlar arasında masalları incilden sonra en çok dile çevrilmiş olan Hans Christian Andersen, filozof ve ilahiyatçı Soren Kierkkegaard ve Danimarka’nın en çağdaş yazarı olan Peter Hoeg vardır. Danimarka halı kendisini tamamen modern olarak kabul ettiği için onları geleneksel giysiler, adetler ve festivaller içinde görmek diğer Avrupa ülkelerine kıyasla daha az rastlanacak bir görüntüdür. Ülkeyi ziyaret edecek olanlar halkı ve ülkeyi sakin ve rahat bulacaklardır. Gerçekten de 1989 yılında Danimarka aynı cinsten insanların evliliğinin yasallaşmasına izin veren ve gaylerin heteroseksüellerle aynı haklara sahip olması gerektiğini savunan ilk Avrupa ülkesi olmuştur. Danimarkalıların hayata bakış açısını anlatacak en iyi kelime belki de rahatlık ve sıcaklık olacaktır. Bu kelimeler onlar için dünyanın belalarından ve kargaşadan uzak olmak anlamına geliyor. Aslında bu bakış açısı Danimarkalıların kendi özel hayatlarına bakış açısına da etki ediyor. Bu etkiyi evlerini dekore edişlerinden ve küçük kafelere olan ilgilerinden anlamakta mümkün.
Danimarka mutfağı denince akla ilk gelen tereyağlı ekmek ve çeşit çeşit sandviçlerdir. Danimarka yemekleri daha çok et, balık, ve patates ağırlıklıdır. Tipik yemekler arasında kızarmış domuz eti; tuzlanmış, dereotu ile marine edilmiş ve hardal sosu ile servis yapılan som balığı ve patates, baharat ile haşlanmış olan sığır eti ile hazırlanmış güveç vardır. Birçok ülkede Danish olarak bilinen ünlü hamur işine Danimarka’da Vienna ekmeği denir ve her adım başında fırınlar size ağzınızı sulandıracak seçenekler sunar. Danimarka’nın Calsberg bira fabrikası mükemmel biralar üretir. Bira, şarap ve diğer içecek türleri birçük kafe, restoran ve marketlerde bulunur.
Deniz kıyısının simgesi olan Danimarka, dünya balık tüketiminde ilk sıralarda yer almaktadır.
Danimarkalıların aslında yemeğe çok düşkün olmadıkları, yemekte oturup sohbet etmenin onlar için daha önemli olduğu bilinmektedir. Ancak yemeğin lezzeti ve göze hitap etmesi konusunda ise oldukça titiz davrandıkları bir gerçektir.
Danimarkalılar ekmeği sadece kahvaltıda tüketirler. Diğer hamur işi yiyecekler daha sık tüketilmektedir. Kahvaltıda en çok tercih ettikleri tatlı: Wienerbrod üzerine eklenen reçellerdir. Wienerbrod reçelle yapılan kabartılmış bir çörek olup, hamurunun Türk yufkası olduğu yönünde kayıtlar bulunmaktadır. Yine bol malzeme ve garnitürlerle süslenen Smørebrødlar da Danimarkalıların ekmekle hazırladıkları favorileri arasındadır.
Danimarka’da doğum günü kutlamaları çok ciddiye alınır ve ister genç ister yaşlı olsun hiç kimse bir doğum günü ‘kringle’ olmadan doğum günü kutlamayı düşünemez. Bir kringle içine bol bol zengin ‘remonce’ doldurulmuş büyük pretzel biçiminde bir wienerbrod’dur. JKringle’in biçimi fırıncıların eski lonca işaretidir. Kringle sözcüğü eski Norse dilinde “yuvarlak”, “çember” anlamlarına gelir. Bu Hıristiyanlıktan önceki eski şölen ekmeğinin özgün biçimiydi; ancak Hıristiyanlığa geçişten sonra, önceden birbiriyle birleştirilen iki üç, artık birkaç işareti oluşturacak biçimde birbiri üzerine dik olarak getirilmektedir. Wienerbrod hamuru “smorkage” gibi daha büyük kekler için de kullanılır. Smorkage içinde renonce, vanilyalı krema ve bol bol glaze şeker bulunan zengin bir tereyağlı pastadır. Yahudilerin ‘bolish’ine pek benzer; bu arada ‘bolish’ adının da yuvarlak pasta anlamına gelen Portekizce ‘bole’ sözcüğünden geldiğini belirtelim. Birçok değişik Wienerbrod somunu arasında ‘belediye başkanı somunu’ diye adlandırılan bir tanesi ise örgülü bir somundur ve her bir örgüde eşit ölçülerde tereyağı, şeker ve badem ezmesinin (marcipan) bulunduğu bir dolgu maddesi vardır.
Peynirli Pilav
Malzemeler:- 200 g pirinç
- ½ lt süt (kaynamış)
- Peynir, gravyer ya da benzeri (rendelenmiş)
- Tuz, karabiber
Yapılışı:
Pirinç tuzlu suda diriliğini kaybetmeden pişirilip süzülür. Tencerede süt, peynir, tuz, karabiber orta ısıda karıştırılarak sütü peynire emdirilir. Süzülen pirinç sıcak suyla çalkalanır, iyice süzülüp servis tabağına aktarılır, üstüne sütlü peynir yayılarak servis edilir.
Danimarka Salatası
Malzemeler:
- 300 g pirinç
- Maydanoz
- 300 g midye
- Sirke
- 300 g karides
- Sıvı yağ
- 200 g bezelye
- Un
- 1 küçük soğan
- Tarçın
- 1 diş sarımsak
- 1 tatlı kaşığı toz şeker
- 6 sap kereviz
Yapılışı:
Pirinci çok diri kalacak şekilde haşlayıp süzün. Karidesleri ve midyeleri (dondurulmuş değilse) şeker ve sarımsakla suda haşlayıp kabuklarını soyun ve haşlanmış pirince ilave edin. Daha sonra da bu karışıma doğranmış kereviz saplarını ve haşlanmış bezelyeyi katın. Maydanozu ince ince kıyıp üstüne serpiştirin. Diğer yanda rendelenmiş soğanı, sirke, tuz, yağ, biber, tarçın ile karıştırarak sos hazırlayın ve salatanın üzerine döküp servis yapın.
Danimarka Kurabiyesi
Malzemeler:- 2,5 su bardağı un
- 1 yemek kaşığı badem (kalın çekilmiş)
- 6 yemek kaşığı margarin
- 1 yumurta sarısı
- Yaklaşık 1 su bardağı şeker
- 2 yemek kaşığı minik parçalanmış badem
- Tarçın
Yapılışı:
Un, çekilmiş badem, yağ ve şekeri karıştırın. Elde ettiğiniz hamuru yarım saat bekletin. Unlanmış düz bir yerde 3 mm kalınlığında açıp bir rulo yapın. Rulolardan yıldız şeklinde parçalar kesin. Üzerine yumurta sarısı sürüp tarçını ve kalın çekilmiş bademi serpiştirin. Önceden ısıtılmış fırında 200 derecede ortalama 8 dakika pişirip servis yapın.
Kaynak: Işık, Nermin (2007). Dünya Mutfak Kültürleri Ders Notları-1. Selçuk Üniversitesi, Mesleki Eğitim Fakültesi, Aile Ekonomisi ve Beslenme Öğretmenliği.
Kültür
Danca Almanya’nın kuzeyindeki dil grubuna aittir ve diğer İskandinav dillerine karşı büyük benzerlik gösterir. Danimarkalı ünlü yazarlar arasında masalları incilden sonra en çok dile çevrilmiş olan Hans Christian Andersen, filozof ve ilahiyatçı Soren Kierkkegaard ve Danimarka’nın en çağdaş yazarı olan Peter Hoeg vardır. Danimarka halı kendisini tamamen modern olarak kabul ettiği için onları geleneksel giysiler, adetler ve festivaller içinde görmek diğer Avrupa ülkelerine kıyasla daha az rastlanacak bir görüntüdür. Ülkeyi ziyaret edecek olanlar halkı ve ülkeyi sakin ve rahat bulacaklardır. Gerçekten de 1989 yılında Danimarka aynı cinsten insanların evliliğinin yasallaşmasına izin veren ve gaylerin heteroseksüellerle aynı haklara sahip olması gerektiğini savunan ilk Avrupa ülkesi olmuştur. Danimarkalıların hayata bakış açısını anlatacak en iyi kelime belki de rahatlık ve sıcaklık olacaktır. Bu kelimeler onlar için dünyanın belalarından ve kargaşadan uzak olmak anlamına geliyor. Aslında bu bakış açısı Danimarkalıların kendi özel hayatlarına bakış açısına da etki ediyor. Bu etkiyi evlerini dekore edişlerinden ve küçük kafelere olan ilgilerinden anlamakta mümkün.
Danimarka mutfağı denince akla ilk gelen tereyağlı ekmek ve çeşit çeşit sandviçlerdir. Danimarka yemekleri daha çok et, balık, ve patates ağırlıklıdır. Tipik yemekler arasında kızarmış domuz eti; tuzlanmış, dereotu ile marine edilmiş ve hardal sosu ile servis yapılan som balığı ve patates, baharat ile haşlanmış olan sığır eti ile hazırlanmış güveç vardır. Birçok ülkede Danish olarak bilinen ünlü hamur işine Danimarka’da Vienna ekmeği denir ve her adım başında fırınlar size ağzınızı sulandıracak seçenekler sunar. Danimarka’nın Calsberg bira fabrikası mükemmel biralar üretir. Bira, şarap ve diğer içecek türleri birçük kafe, restoran ve marketlerde bulunur.
Deniz kıyısının simgesi olan Danimarka, dünya balık tüketiminde ilk sıralarda yer almaktadır.
Danimarkalıların aslında yemeğe çok düşkün olmadıkları, yemekte oturup sohbet etmenin onlar için daha önemli olduğu bilinmektedir. Ancak yemeğin lezzeti ve göze hitap etmesi konusunda ise oldukça titiz davrandıkları bir gerçektir.
Danimarkalılar ekmeği sadece kahvaltıda tüketirler. Diğer hamur işi yiyecekler daha sık tüketilmektedir. Kahvaltıda en çok tercih ettikleri tatlı: Wienerbrod üzerine eklenen reçellerdir. Wienerbrod reçelle yapılan kabartılmış bir çörek olup, hamurunun Türk yufkası olduğu yönünde kayıtlar bulunmaktadır. Yine bol malzeme ve garnitürlerle süslenen Smørebrødlar da Danimarkalıların ekmekle hazırladıkları favorileri arasındadır.
Danimarka’da doğum günü kutlamaları çok ciddiye alınır ve ister genç ister yaşlı olsun hiç kimse bir doğum günü ‘kringle’ olmadan doğum günü kutlamayı düşünemez. Bir kringle içine bol bol zengin ‘remonce’ doldurulmuş büyük pretzel biçiminde bir wienerbrod’dur. JKringle’in biçimi fırıncıların eski lonca işaretidir. Kringle sözcüğü eski Norse dilinde “yuvarlak”, “çember” anlamlarına gelir. Bu Hıristiyanlıktan önceki eski şölen ekmeğinin özgün biçimiydi; ancak Hıristiyanlığa geçişten sonra, önceden birbiriyle birleştirilen iki üç, artık birkaç işareti oluşturacak biçimde birbiri üzerine dik olarak getirilmektedir. Wienerbrod hamuru “smorkage” gibi daha büyük kekler için de kullanılır. Smorkage içinde renonce, vanilyalı krema ve bol bol glaze şeker bulunan zengin bir tereyağlı pastadır. Yahudilerin ‘bolish’ine pek benzer; bu arada ‘bolish’ adının da yuvarlak pasta anlamına gelen Portekizce ‘bole’ sözcüğünden geldiğini belirtelim. Birçok değişik Wienerbrod somunu arasında ‘belediye başkanı somunu’ diye adlandırılan bir tanesi ise örgülü bir somundur ve her bir örgüde eşit ölçülerde tereyağı, şeker ve badem ezmesinin (marcipan) bulunduğu bir dolgu maddesi vardır.
Peynirli Pilav
Malzemeler:- 200 g pirinç
- ½ lt süt (kaynamış)
- Peynir, gravyer ya da benzeri (rendelenmiş)
- Tuz, karabiber
Yapılışı:
Pirinç tuzlu suda diriliğini kaybetmeden pişirilip süzülür. Tencerede süt, peynir, tuz, karabiber orta ısıda karıştırılarak sütü peynire emdirilir. Süzülen pirinç sıcak suyla çalkalanır, iyice süzülüp servis tabağına aktarılır, üstüne sütlü peynir yayılarak servis edilir.
Danimarka Salatası
Malzemeler:
- 300 g pirinç
- Maydanoz
- 300 g midye
- Sirke
- 300 g karides
- Sıvı yağ
- 200 g bezelye
- Un
- 1 küçük soğan
- Tarçın
- 1 diş sarımsak
- 1 tatlı kaşığı toz şeker
- 6 sap kereviz
Yapılışı:
Pirinci çok diri kalacak şekilde haşlayıp süzün. Karidesleri ve midyeleri (dondurulmuş değilse) şeker ve sarımsakla suda haşlayıp kabuklarını soyun ve haşlanmış pirince ilave edin. Daha sonra da bu karışıma doğranmış kereviz saplarını ve haşlanmış bezelyeyi katın. Maydanozu ince ince kıyıp üstüne serpiştirin. Diğer yanda rendelenmiş soğanı, sirke, tuz, yağ, biber, tarçın ile karıştırarak sos hazırlayın ve salatanın üzerine döküp servis yapın.
Danimarka Kurabiyesi
Malzemeler:- 2,5 su bardağı un
- 1 yemek kaşığı badem (kalın çekilmiş)
- 6 yemek kaşığı margarin
- 1 yumurta sarısı
- Yaklaşık 1 su bardağı şeker
- 2 yemek kaşığı minik parçalanmış badem
- Tarçın
Yapılışı:
Un, çekilmiş badem, yağ ve şekeri karıştırın. Elde ettiğiniz hamuru yarım saat bekletin. Unlanmış düz bir yerde 3 mm kalınlığında açıp bir rulo yapın. Rulolardan yıldız şeklinde parçalar kesin. Üzerine yumurta sarısı sürüp tarçını ve kalın çekilmiş bademi serpiştirin. Önceden ısıtılmış fırında 200 derecede ortalama 8 dakika pişirip servis yapın.
Kaynak: Işık, Nermin (2007). Dünya Mutfak Kültürleri Ders Notları-1. Selçuk Üniversitesi, Mesleki Eğitim Fakültesi, Aile Ekonomisi ve Beslenme Öğretmenliği.