Democritus kimdir hayatı atom hakkında teorisi goruşleri nelerdir?
Democritos (Demokrit)
Yunan filozofudur (MO 460370) Doğa filozoflarının sonuncusu olan Demokritos, Abdera'da doğdu Mısır'da beş yıl kalan ve Asya'yı baştan başa dolaşan Demokritos, ceşitli bilginlerle, ozellikle matematikcilerle dostluk kurduktan sonra Atina'ya donerek kendisini butunuyle felsefeye adamıştır
MO 420'ye doğru Abdera'da kendi felsefe okulunu kurmuştur Mekanist ve atomcu bir maddeciliğe dayanan felsefesine gore doğa, bolunmez parcacıklar olan atomlardan oluşmuştur ve her şey surekli hareket eden bu atomların ceşitli bicimlerde bir araya gelmelerinden oluşur; yani hicbir şey hicten doğmaz
Demokritos icin, atom teorisinin oncusudur denebilir Demokritos'a gore atomların devinimlerinin ardında hicbir bilincli amacyoktur Doğa, tamamen mekanik bir şeydir Bu her şeyin rastlantısalbir bicimde oluştuğu anlamına gelmez, cunku her şey doğanın değişmez yasalarını izler
Demokritos, olup biten her şeyin ardında bir doğallık, bir neden olduğunu ileri suruyordu Bir keresinde de, Pers ulkesine kral olmaktansa boyle bir doğal neden keşfetmiş olmayı yeğlediğini soylemişti
Demokritos'a gore atom teorisi algılarımızı da acıklayabiliyordu Ona gore algılayışımızın nedeni, atomların boşlukta hareket edişleriydi Ay'ı gormemizin nedeni Ay'ın atomlarınıngozumuze girmesiydi
Demokritos, insanlık tarihinin başlangıcını merak etmiş ve insanların onceleri hayvanlarınkine benzer bir yaşam surduklerini ileri surmuştur Ona gore akıllı bir yaratık olan insanı, buluşlara yonelten zorunluluklardır ve insanlar ilerlemesonucu kulture sahip olmuştur
DEMOKRİTOS
Demokritos ’un doğduğu yer İonia ’da Teos ( Urla ’nın guneyinde) olmalı Kendisine “Abderalı filozof deniyorsa da, belki de sonradan buraya gelip yerleşmiştirUzun yolculuklara cıkmış, butun Yunanistan ’dan başka, Mısır ’ı, Anadolu ’yu, İran ’ı dolaşmış Yurdunda siyaset işlerine hic karışmamış, koşesine cekilmiş bir bilgin hayatı yaşamış “Bir tanıtı bulmayı, Pers kralı olmaktan ustun tutarım dermiş İlkcağın en buyuk doğa araştırıcısı sayılır
“Varolan ona gore de, meydana gelmemiştir, yok olmayacaktır, değişmezdir, hep kendi kendisiyle aynı kalır Ama “varolanın dışında bir de “varolmayan, yani “boşluk da, uzay da vardırUzay yuzunden “varolan, kendileri artık bolunmeyen, gorulemeyen kılıklara (ideai) ayrılırBunlara da Demokritos atom (bolunemeyen) adını verir Atomlarda olabilen biricik değişiklik harekettir, yani yer değiştirmedir Atomların birbirlerinden ayrılmaları, sadece nitelik bakımındandır, sadece buyukluk, kucukluk, yer, duzence vb ayrılıklarıdır Onun icin Demokritos atomlarda ( bu gercek varlıklarda) renk, ses, sıcaklık, soğukluk vb niteliklerin bulunmadığını soyler Renkleri gormemiz, sesleri işitmemiz, sıcaklığı duyumlamamız, tatlıyı, acıyı tatmamız, ancak, bir duygu yanılmasıdır, bir “karanlık bilgidir Duyular, asıl gerceği, yani nesnelerin artık bolunemeyen son parcalarını (atomları) bilebilecek gibi keskin değildirler Duyu bilgisi nesnelerin ic dokusunu, gercek yapısını goremez, bunu ancak duşunen akıl kavrayabilir Ama bunu soylemekle Demokritos, henuz duşunme ile algı, duşunulen dunya ile algılanan dunya arasında ilkece bir ayrılık yapmıyor; bu ikisini birbirinden ayıran yalnız, keskinlik ve kesinlik dereceleridir
Demokritos Anaxagoras ’ın anlayışı ile savaşarak, onun teleolojik acıklama denemesi karşısına cok kesin bir mekanist goruşu koyar: Evren yalnızca atomların carpışmaları ve birbirleri uzerindeki basıncları ile oluşmuştur; evrendeki oluşa kesin bir zorunluluk egemendir; butun olup bitenler, nedenlerden zorunlu olarak meydana gelmişlerdir Boylece Demokritos, Anaxagoras ’ın oğretisinde belirir gibi olan erek (telos) kavramını kabul etmediği gibi, rastlantı kavramını da acık olarak reddeder: Rastlantının sozunu etmemiz yalnız bilgisizliğimizden ileri gelir; bir olayın nedenini bilmedik mi, bunu rastlantıyla acıklamaya kalkışırız
Bu goruşuyle de Demokritos mekanist bir doğa biliminin temellerinin atmış oluyordu
Demokritos “ gercek, atomlar ve atomların hareketleridir oğretisini ruhu acıklamada da kullanır Orneğin, algı ile duşunme, bu iki ruh olayı ona gore vucudumuzdaki atomların en incesi, en hafif ve en duzu olan ateş atomlarının( bunlar vucudu sıcak tutarlar, hareketli, dolayısıyla canlı kılarlar) bir hareketidir Bu da acıkca materialist bir anlayıştır Gerci Demokritos ’tan onceki filozoflar da “varolanı, bu arada ruhu da, cisimsel saymakla materialisttirler, ama Demokritos ’unki cok bilincli bir materializm
Demokritos ’un ahlak oğretisi de doğa felsefesine dayanır Kalan bircok fragment ’den, onun “doğru bir yaşayışın dayanakları nedir? sorusunu, kendisinden onceki felsefede bulamadığımız bir olcude araştırdığını goruyoruz Bu bakımdan Demokritos bir gecit doneminin duşunurudur Ondan once başlıca kosmos (doğa) sorunu uzerinde durulmuştu: Demokritos ’ta ise insan hayatı ile ilgili sorunlar, kosmos sorunu kadar yer almışlardır Nitekim Yunan felsefesinin bundan sonraki donemi de başlıca insan ile ilgili sorunları ele alacaktır
Demokritos ’a gore duygular ile istekler de ateş atomlarının hareketleridir Bu hareketler durgun, olculu iseler insanı mutlu yaparlar, cok kızışık iseler mutsuzluk yaratırlar Onun icin mutluluk, ruhun dinginliğidir Demokritos ruhun bu durumuna euthymia (ruhun iyi durumda olması) diyor Euthymia ’yı insan eylemlerinin son ereği yaptığı icin, Demokritos, bundan sonra Yunan ethiğinde başlıca bir anlayış olacak olan eudaiminizm ’in ( mutculuğun) kurucusu sayılabilir
Demokritos ’un eudaimonizmi cok temiz ve soylu Mutluluğa erişmek isteyen, yararına olanla olmayanı ayırt etmeyi bilmelidir Bunun olcusunu de insan, haz ve acı duygularında bulabilir, yalnız, goreli olarak iyi olanla, mutlak olarak iyi olanı ayırmayı da bilmelidir Goreceli olarak iyi olanla, mutlak olarak iyi olanı ayırmayı da bilmelidir Goreli olarak iyi olanlar: maddiduyusal sevincler, guzellik, şeref ve zenginlik gibi şeylerdir Mutlak iyi ise, ruhun iyi bir durumda bulunmasıdır (euthymia) Ruh boyle bir durumda olunca, insan yalnız iyi olandan sevinc duyar, kotuyu yapmak şoyle dursun, istemez bile İnsanın ahlakca değerinin olcusu, duşunuşudur İnsan dışarıdan bağımsız olarak, sevinclerini kendisinden devşirebilecek durumda olmalıdır Mutlu olmak icin yapılacak şey, ruh dinginliğine erişmek, bunun icin de her turlu sarsıcı tutkulardan, duygulanımlardan kacınmaktır Demokritos bu duruma en iyi bilgelikte varılacağı kanısındadır
Demokritos, astronomide Pythagorascıları bir yana bırakırsak, gelişmenin en yuksek noktasıdır Ama Demokritos, obur yandan, doğadan cok insanla ilgilenen yeni bir gelişmenin, başlıca insan sorunu uzerinde duran bir duşunurler topluluğunun da cağdaşıdır Bu duşunurlere de Sofistler adı verilir
Democritos (Demokrit)
Yunan filozofudur (MO 460370) Doğa filozoflarının sonuncusu olan Demokritos, Abdera'da doğdu Mısır'da beş yıl kalan ve Asya'yı baştan başa dolaşan Demokritos, ceşitli bilginlerle, ozellikle matematikcilerle dostluk kurduktan sonra Atina'ya donerek kendisini butunuyle felsefeye adamıştır
MO 420'ye doğru Abdera'da kendi felsefe okulunu kurmuştur Mekanist ve atomcu bir maddeciliğe dayanan felsefesine gore doğa, bolunmez parcacıklar olan atomlardan oluşmuştur ve her şey surekli hareket eden bu atomların ceşitli bicimlerde bir araya gelmelerinden oluşur; yani hicbir şey hicten doğmaz
Demokritos icin, atom teorisinin oncusudur denebilir Demokritos'a gore atomların devinimlerinin ardında hicbir bilincli amacyoktur Doğa, tamamen mekanik bir şeydir Bu her şeyin rastlantısalbir bicimde oluştuğu anlamına gelmez, cunku her şey doğanın değişmez yasalarını izler
Demokritos, olup biten her şeyin ardında bir doğallık, bir neden olduğunu ileri suruyordu Bir keresinde de, Pers ulkesine kral olmaktansa boyle bir doğal neden keşfetmiş olmayı yeğlediğini soylemişti
Demokritos'a gore atom teorisi algılarımızı da acıklayabiliyordu Ona gore algılayışımızın nedeni, atomların boşlukta hareket edişleriydi Ay'ı gormemizin nedeni Ay'ın atomlarınıngozumuze girmesiydi
Demokritos, insanlık tarihinin başlangıcını merak etmiş ve insanların onceleri hayvanlarınkine benzer bir yaşam surduklerini ileri surmuştur Ona gore akıllı bir yaratık olan insanı, buluşlara yonelten zorunluluklardır ve insanlar ilerlemesonucu kulture sahip olmuştur
DEMOKRİTOS
Demokritos ’un doğduğu yer İonia ’da Teos ( Urla ’nın guneyinde) olmalı Kendisine “Abderalı filozof deniyorsa da, belki de sonradan buraya gelip yerleşmiştirUzun yolculuklara cıkmış, butun Yunanistan ’dan başka, Mısır ’ı, Anadolu ’yu, İran ’ı dolaşmış Yurdunda siyaset işlerine hic karışmamış, koşesine cekilmiş bir bilgin hayatı yaşamış “Bir tanıtı bulmayı, Pers kralı olmaktan ustun tutarım dermiş İlkcağın en buyuk doğa araştırıcısı sayılır
“Varolan ona gore de, meydana gelmemiştir, yok olmayacaktır, değişmezdir, hep kendi kendisiyle aynı kalır Ama “varolanın dışında bir de “varolmayan, yani “boşluk da, uzay da vardırUzay yuzunden “varolan, kendileri artık bolunmeyen, gorulemeyen kılıklara (ideai) ayrılırBunlara da Demokritos atom (bolunemeyen) adını verir Atomlarda olabilen biricik değişiklik harekettir, yani yer değiştirmedir Atomların birbirlerinden ayrılmaları, sadece nitelik bakımındandır, sadece buyukluk, kucukluk, yer, duzence vb ayrılıklarıdır Onun icin Demokritos atomlarda ( bu gercek varlıklarda) renk, ses, sıcaklık, soğukluk vb niteliklerin bulunmadığını soyler Renkleri gormemiz, sesleri işitmemiz, sıcaklığı duyumlamamız, tatlıyı, acıyı tatmamız, ancak, bir duygu yanılmasıdır, bir “karanlık bilgidir Duyular, asıl gerceği, yani nesnelerin artık bolunemeyen son parcalarını (atomları) bilebilecek gibi keskin değildirler Duyu bilgisi nesnelerin ic dokusunu, gercek yapısını goremez, bunu ancak duşunen akıl kavrayabilir Ama bunu soylemekle Demokritos, henuz duşunme ile algı, duşunulen dunya ile algılanan dunya arasında ilkece bir ayrılık yapmıyor; bu ikisini birbirinden ayıran yalnız, keskinlik ve kesinlik dereceleridir
Demokritos Anaxagoras ’ın anlayışı ile savaşarak, onun teleolojik acıklama denemesi karşısına cok kesin bir mekanist goruşu koyar: Evren yalnızca atomların carpışmaları ve birbirleri uzerindeki basıncları ile oluşmuştur; evrendeki oluşa kesin bir zorunluluk egemendir; butun olup bitenler, nedenlerden zorunlu olarak meydana gelmişlerdir Boylece Demokritos, Anaxagoras ’ın oğretisinde belirir gibi olan erek (telos) kavramını kabul etmediği gibi, rastlantı kavramını da acık olarak reddeder: Rastlantının sozunu etmemiz yalnız bilgisizliğimizden ileri gelir; bir olayın nedenini bilmedik mi, bunu rastlantıyla acıklamaya kalkışırız
Bu goruşuyle de Demokritos mekanist bir doğa biliminin temellerinin atmış oluyordu
Demokritos “ gercek, atomlar ve atomların hareketleridir oğretisini ruhu acıklamada da kullanır Orneğin, algı ile duşunme, bu iki ruh olayı ona gore vucudumuzdaki atomların en incesi, en hafif ve en duzu olan ateş atomlarının( bunlar vucudu sıcak tutarlar, hareketli, dolayısıyla canlı kılarlar) bir hareketidir Bu da acıkca materialist bir anlayıştır Gerci Demokritos ’tan onceki filozoflar da “varolanı, bu arada ruhu da, cisimsel saymakla materialisttirler, ama Demokritos ’unki cok bilincli bir materializm
Demokritos ’un ahlak oğretisi de doğa felsefesine dayanır Kalan bircok fragment ’den, onun “doğru bir yaşayışın dayanakları nedir? sorusunu, kendisinden onceki felsefede bulamadığımız bir olcude araştırdığını goruyoruz Bu bakımdan Demokritos bir gecit doneminin duşunurudur Ondan once başlıca kosmos (doğa) sorunu uzerinde durulmuştu: Demokritos ’ta ise insan hayatı ile ilgili sorunlar, kosmos sorunu kadar yer almışlardır Nitekim Yunan felsefesinin bundan sonraki donemi de başlıca insan ile ilgili sorunları ele alacaktır
Demokritos ’a gore duygular ile istekler de ateş atomlarının hareketleridir Bu hareketler durgun, olculu iseler insanı mutlu yaparlar, cok kızışık iseler mutsuzluk yaratırlar Onun icin mutluluk, ruhun dinginliğidir Demokritos ruhun bu durumuna euthymia (ruhun iyi durumda olması) diyor Euthymia ’yı insan eylemlerinin son ereği yaptığı icin, Demokritos, bundan sonra Yunan ethiğinde başlıca bir anlayış olacak olan eudaiminizm ’in ( mutculuğun) kurucusu sayılabilir
Demokritos ’un eudaimonizmi cok temiz ve soylu Mutluluğa erişmek isteyen, yararına olanla olmayanı ayırt etmeyi bilmelidir Bunun olcusunu de insan, haz ve acı duygularında bulabilir, yalnız, goreli olarak iyi olanla, mutlak olarak iyi olanı ayırmayı da bilmelidir Goreceli olarak iyi olanla, mutlak olarak iyi olanı ayırmayı da bilmelidir Goreli olarak iyi olanlar: maddiduyusal sevincler, guzellik, şeref ve zenginlik gibi şeylerdir Mutlak iyi ise, ruhun iyi bir durumda bulunmasıdır (euthymia) Ruh boyle bir durumda olunca, insan yalnız iyi olandan sevinc duyar, kotuyu yapmak şoyle dursun, istemez bile İnsanın ahlakca değerinin olcusu, duşunuşudur İnsan dışarıdan bağımsız olarak, sevinclerini kendisinden devşirebilecek durumda olmalıdır Mutlu olmak icin yapılacak şey, ruh dinginliğine erişmek, bunun icin de her turlu sarsıcı tutkulardan, duygulanımlardan kacınmaktır Demokritos bu duruma en iyi bilgelikte varılacağı kanısındadır
Demokritos, astronomide Pythagorascıları bir yana bırakırsak, gelişmenin en yuksek noktasıdır Ama Demokritos, obur yandan, doğadan cok insanla ilgilenen yeni bir gelişmenin, başlıca insan sorunu uzerinde duran bir duşunurler topluluğunun da cağdaşıdır Bu duşunurlere de Sofistler adı verilir