DEPREM NASIL OLUŞUR?

[SoruCevap]

DEPREMİN NE OLDUĞUNU VE NASIL OLUŞTUĞUNU KISACA ANLATALIM.
Deprem nedir, sorusuna cevap vermek gerekirse, yer kabuğu üzerindeki fay adı verilen kırıklarda meydana gelen depremler, kayanın kırılgan özelliğinin ani basınç değişimleriyle kırılmasıyla ortaya çıkar. Basınç değişimlerinin temel nedenleri arasında; gerilme, sıkışma ve bükülme gösterilebilir.

Kayalık bir alanda oluşan ani gerilmeler kayanın en zayıf noktasında gerçekleşerek yeni fay oluşumlarının ortaya çıkmasına da neden olabilir. Gerilmenin oluşmasıyla birlikte açığa çıkan ve çok yüksek bir enerjiye sahip olan hareketlilik deprem nasıl oluşur sorusunun en basit cevabıdır.

YÜZEYDEKİ KAYALARDA DA FAY GÖRÜLEBİLİR Mİ?
Yüzeydeki kaya kütlelerinde de fay görülebilir. Basınç nedeniyle açığa çıkan enerjinin kaya kütleleri üzerinde meydana getirdiği titreşim, depremin derecesi hakkında da bilgi verir. Litosferde çok sayıda fay olmasının yanı sıra bu fayların kimisi hala hareketlidir ve bu bölgelere “Etkin fay kuşağı” adı verilir.

Maddi ve manevi zarara neden olan doğal afetler arasında en önemli olanlardan birisi depremlerdir. Can ve mal kayıplarının yaşanmasına neden olan depremler direk olarak insan hayatının değişmesine neden olur. Doğal afetler azaltılamaz ancak zararlı etkileri gerekli önlemlerin alınmasıyla hafifletilebilir.

DEPREM ÇEŞİTLERİ VE ÖZELLİKLERİ NELERDİR?
Deprem herhangi bir zaman diliminde ve dünya üzerindeki herhangi bir yerde görülebilir. Deprem görülme sıklığı, verdiği zararlar ve ortaya çıkan enerjinin büyüklüğü göz önüne alındığı zaman iki ana deprem kuşağının varlığından bahsedilebilir. Bunlar;

– Pasifik deprem kuşağı ve

– Akdeniz-Himalaya deprem kuşağıdır.

Yeryüzünde meydana gelen depremlerin %80’i birinci grupta ve ‘i de ikinci grupta meydana gelir.

Deprem çeşitleri; tektonik depremler, volkanik depremler ve çöküntü depremleri olarak sayılabilir.

Tektonik depremler; şiddet ve büyüklük açısından değerlendirildiği zaman en yıkıcı depremlerdir. Dünya üzerinde oluşan depremlerin tamamına yakını bu türdendir.

Volkanik depremler; volkanik patlamalar sonucunda meydana gelir.

Çöküntü depremler; yerel etkiye sahip olan bu depremlerin etkisi diğerlerine nazaran çok daha hafiftir.

Herhangi bir yerde oluşan depremin tanımlanabilmesi için bazı parametrelerin ortaya konması gerekir. Odak noktası, dış merkez, odak derinliği, şiddet ve magnitüd olan depremle ilgili bilgilerin elde edilmesini sağlar.

Büyük depremden önce oluşan sarsıntılara öncü deprem adı verilebilir.
Bu oluşumu inceleyen bilim dalına Sismoloji ve depremleri ölçen alete de sismograf adı verilir.

 

[Zeberus]

Deprem nasıl oluşur sorusuna cevap vermek gerekirse, depremler genellikle yer kabuğundaki fay hatlarında meydana gelir. Yer kabuğundaki kayaçlar, biriken basınç nedeniyle ani bir şekilde kırılır ve bu kırılma enerjisi olarak yeryüzüne yayılır, bu da depremi oluşturur. Depremin oluşumu genellikle kırılgan kayaçlardaki gerilmeler sonucunda meydana gelir.

Yüzeydeki kayalarda da fay hatları görülebilir ve bu fay hatları da depremlere neden olabilir. Özellikle etkin fay kuşağı olarak adlandırılan bölgelerde sıklıkla depremler meydana gelir. Depremlerin insan hayatına ve çevreye verdiği zararlar göz önüne alındığında, doğal afetler arasında önemli bir yere sahip oldukları görülmektedir.

Depremler çeşitli tiplerde olabilir ve genellikle tektonik, volkanik ve çöküntü depremleri olarak sınıflandırılırlar. Tektonik depremler genellikle en yıkıcı ve yaygın olan türdür ve genellikle fay hatlarında meydana gelir. Volkanik depremler ise volkanik patlamaların sonucunda meydana gelirken, çöküntü depremleri daha lokal etkilere sahiptir.

Depremler önceden belirli parametreler aracılığıyla tanımlanır. Odak noktası, dış merkez, odak derinliği, şiddet ve büyüklük gibi faktörler depremle ilgili önemli bilgiler sunar. Öncü depremler, büyük bir depremden önce meydana gelen ufak sarsıntılar olarak tanımlanır.

Depremlerin incelenmesi ve ölçülmesi için sismoloji bilim dalı ve sismograf adı verilen cihazlar kullanılır. Bu sayede depremlerin neden olduğu etkiler daha iyi anlaşılabilir ve gerekli önlemler alınabilir.