Demir eksikliği yerkürede en sık görülen beslenme eksikliği olarak günümüzde kıymetini sürdürmektedir. Çocuklarda demir eksikliği anemisinin en sık nedeni demirden yoksul beslenme, validede demir eksikliği anemisi olması, prematür veladet, ek besinlere yahut inek sütüne erken başlama, büyük çocuklarda günde 500 ml’ nin üzerinde süt tüketmesidir. Yalnızca ana sütü ile beslenmekte olan bebeklere 4. aydan itibaren kesinlikle demir takviyesi yapılmalıdır.
Oyun çocukluğu devrinde (1-3 yaş) demir eksikliği anemisine sebep olan ana sorun ölçüsüz süt tüketimidir. "Milkakolik sendrom" da denilen bu durumda sütün evladın açlığını kolay bastırması nedeniyle nerdeyse şişenin sonuna kadar içilmesiyle karakterizedir.
Diyetin büyük bir kısmını oluşturması nedeniyle de vesair demirden varlıklı besinlerin alımını engellemektedir.
Mektep öncesi (4-7 yaş) ve mektep evladı (7-12 yaş) periyodunda demir eksikliği anemisi az görülmekle birlikte , daha çok beslenme kusurları dışındaki nedenler, mide-barsak marazları (peptik ülser, kronik inflamatuar barsak marazları, reflü ve özofajit vb.) sıklıkla önümüze çıkmaktadır. Bu yaş gurubu çocuklarda süreğen demir eksikliği anemisi durumlarında ayrıntılı araştırma gerekmektedir.
Ergenlik devrinde (12-18 yaş) süratli büyümenin yarattığı gereksinim artımının yanında mahsusen genç kızlarda menstrüasyonla kayıp, vejeteryan ve semivejeteryan beslenme biçimi, zayıf besin alımı, zayıflama rejimleri, yeme bozuklukları (anoreksia gibi) demir eksikliğinin sık görülmesine neden olmaktadır. Eksiklik durumunda çeşitli raddelerde anemi bulguları geniş bir spektrumda önümüze çıkmaktadır.
Bunlardan kimileri:
Halsizlik, yorgunluk
Çabuk yorulma
İştahsızlık
Büyümede yavaşlama
Uyku bozuklukları
Huzursuzluk
Davranış bozuklukları
Kırılgan tırnaklar
Toprak yahut kağıt yemek istemedir ki valideler tarafından " kül yiyor, duvarları kazıyıp yiyor, konumdaki pislikleri böcekleri bile ağzına atıyor” diye söz edilir.
Demir eksikliğinde çocuklarda enfeksiyonlara mahsusen üst teneffüs yolu hastalıklarına eğilim de artmaktadır. Münhasıran 2 yaş altındaki evlatların mental ve psikomotor gelişimleri olumsuz yanda etkilenir.
Tekrar yapılan çalışmalarda 3 ila 6 yaş arası çocuklarda demirin nutrisyonel eksikliği ile dikkat ve sorun çözme üzere fonksiyonların baskılanmasının kelam konusu olduğu gösterilmiştir.
Tavuk, al et, karaciğer demir açısından varlıklı besinlerdir ve içerisindeki "hem” demirinin emilimi yeterlidir.
Zerzevat ve meyvelerde ise, "non hem” demir bulunur ve bu demirin emilimi az olduğu için beraberinde C vitamini içeren yiyeceklerin alınması emilimini arttırmaktadır. Ana sütü ve inek sütünün demir nispetlerine bakıldığında ise, ana sütünün demir konsantrasyonu daha az olduğu halde emilimin inek sütündeki demir emiliminden daha ziyade olduğu bilinmektedir.
Bu nedenle beslenmeleri inek sütü yüklü olan bebeklerde demir eksikliği çok erken devirde görülmektedir. Bir yaşın altındaki evlatlara katiyetle inek sütü verilmemelidir.
Bununla birlikte; bebeklere ek besine geçişte demirden güçlü azıklar seçilmeli, şayet yerinde demir alamıyorsa, 1mg/kg/gün dozda demir takviyesi başlanmalıdır. Prematüre ve çok düşük veladet yüklü doğan çocuklarda ise hayatın birinci ayı sonrası 2-4mg / kg/ gün demir desteği verilmesi tutarlıdır.
Çocuklarınızda demir eksikliği anemisi mi var ? Beslenmeyle ilgili birkaç ipucuna ne dersiniz ?
Karaciğer, et ve balık üzere azıkları tahıllar yahut yeşil yapraklı sebzelerle hazırlarken evladınızın demirden daha çok faydalanabilmesi için C vitamini içeren besinlerle hazırlayınız. Kivi, avakado, kavun, portakal, elma, armut, şeftali, muz üzere meyveler ve karnabahar, domates, yeşil biber, havuç, patates, brokoli üzere sebzeler birlikte verildiklerinde demir emilimi arttıran yiyeceklerdir.
Karadut ve siyah üzüm pekmezi demir istikametinden zengindir. Süt ve peynirlerdeki kalsiyum ve fosfor, ıspanaktaki oksalik asit, yumurtadaki fosfoprotein ve albumin, çay ve yeşil yapraklı sebzelerdeki polifenol ve tahıllardaki fitatlar demir emilimini azaltırlar.
Bu nedenle, bu azıklar verilirken C vitamininden güçlü besinler ile birlikte verilmelerinde yarar vardır. 6 aylıktan sonraki ek besinlere geçiş devrinde hazırladığınız zerzevat, tarhana ve mercimek çorbalarını kıyma, tavuk ve balık eti ile zenginleştiriniz. (Alerjiye dikkat etmek koşulu ile).
Soğan da demir cihetinden çok zengindir; lakin, bu devirdeki çocuklarda gaz meselelerine neden olabilir.
Kesinlikle vermek gerekiyor ise 4. Aydan sonraki evlatlara inek sütü yoğurt biçiminde verilmelidir. İnek sütü yoğurt olacak formda mayalandığında yapısı değişmektedir.
Yeniden 4 yaşından büyük evlatlar için kuru üzüm, kuru kayısı, kuru erik, badem, fıstık, antep fıstığı, kabak çekirdeği de demir cihetinden güçlü ve yararlı atıştırmalıklardır.
Ispanak konserveleri ile birden güç kazanan Temel Reis çizgi sinemalarını hepimiz hatırlarız . Analarımızın bize ıspanak yedirmek için en büyük kozu, ıspanakta demir olduğu ve tarafsak anında Temel Reis üzere güçlenecek olmamızdı.
Hepimiz demirden çokça güçlü olduğunu düşündüğümüz ıspanağı yemeye zorlanır, bizler de yeryemez tıpkı onun üzere çok güçlü olacağımıza inanırdık o vakitler. Artık büyüdük ve herşeye çabucak inanmıyoruz, soruyoruz: "Temel Reis'in gücü ne kadar gerçekti?" diye...
Üzgünüm ki, ıspanak bilinenin tersine, öteki birtakım yeşil yapraklı sebzelerin de olduğu üzere, demir istikametinden yoksuldur. Lakin , C vitamini cihetinden varlıklı olduğundan demirin emilimine eği büyüktür. Bu nedenle al et, tavuk ve balık ile tüketilmelidir. Bu halde besinlerdeki demirin emilimi artmış olur.
Çocuğunuzda demir eksikliği olduğundan kuşku duyuyorsanız kesinlikle bir evlat marazları bilirkişisinden destek alınız. İlaç tasarrufunun yanısıra akıllıca beslenme alışkanlıkları ve besinlerin birlikte gerçek tasarrufu açısından bilgileniniz.
Hekiminiz tarafından önerilen demir dozlarını aç karnına veriniz ve sonraki bir saat yiyecek tüketmemesine itina şovunuz. Sistemli aralıklarla denetimlere gidiniz. Bu biçimde gereğinden az yahut ziyade demir vermenin yarattığı yan tesirlerden ve aksiliklerden evladınızın korunmuş olacağınızı unutmayınız.
Oyun çocukluğu devrinde (1-3 yaş) demir eksikliği anemisine sebep olan ana sorun ölçüsüz süt tüketimidir. "Milkakolik sendrom" da denilen bu durumda sütün evladın açlığını kolay bastırması nedeniyle nerdeyse şişenin sonuna kadar içilmesiyle karakterizedir.
Diyetin büyük bir kısmını oluşturması nedeniyle de vesair demirden varlıklı besinlerin alımını engellemektedir.
Mektep öncesi (4-7 yaş) ve mektep evladı (7-12 yaş) periyodunda demir eksikliği anemisi az görülmekle birlikte , daha çok beslenme kusurları dışındaki nedenler, mide-barsak marazları (peptik ülser, kronik inflamatuar barsak marazları, reflü ve özofajit vb.) sıklıkla önümüze çıkmaktadır. Bu yaş gurubu çocuklarda süreğen demir eksikliği anemisi durumlarında ayrıntılı araştırma gerekmektedir.
Ergenlik devrinde (12-18 yaş) süratli büyümenin yarattığı gereksinim artımının yanında mahsusen genç kızlarda menstrüasyonla kayıp, vejeteryan ve semivejeteryan beslenme biçimi, zayıf besin alımı, zayıflama rejimleri, yeme bozuklukları (anoreksia gibi) demir eksikliğinin sık görülmesine neden olmaktadır. Eksiklik durumunda çeşitli raddelerde anemi bulguları geniş bir spektrumda önümüze çıkmaktadır.
Bunlardan kimileri:
Halsizlik, yorgunluk
Çabuk yorulma
İştahsızlık
Büyümede yavaşlama
Uyku bozuklukları
Huzursuzluk
Davranış bozuklukları
Kırılgan tırnaklar
Toprak yahut kağıt yemek istemedir ki valideler tarafından " kül yiyor, duvarları kazıyıp yiyor, konumdaki pislikleri böcekleri bile ağzına atıyor” diye söz edilir.
Demir eksikliğinde çocuklarda enfeksiyonlara mahsusen üst teneffüs yolu hastalıklarına eğilim de artmaktadır. Münhasıran 2 yaş altındaki evlatların mental ve psikomotor gelişimleri olumsuz yanda etkilenir.
Tekrar yapılan çalışmalarda 3 ila 6 yaş arası çocuklarda demirin nutrisyonel eksikliği ile dikkat ve sorun çözme üzere fonksiyonların baskılanmasının kelam konusu olduğu gösterilmiştir.
Tavuk, al et, karaciğer demir açısından varlıklı besinlerdir ve içerisindeki "hem” demirinin emilimi yeterlidir.
Zerzevat ve meyvelerde ise, "non hem” demir bulunur ve bu demirin emilimi az olduğu için beraberinde C vitamini içeren yiyeceklerin alınması emilimini arttırmaktadır. Ana sütü ve inek sütünün demir nispetlerine bakıldığında ise, ana sütünün demir konsantrasyonu daha az olduğu halde emilimin inek sütündeki demir emiliminden daha ziyade olduğu bilinmektedir.
Bu nedenle beslenmeleri inek sütü yüklü olan bebeklerde demir eksikliği çok erken devirde görülmektedir. Bir yaşın altındaki evlatlara katiyetle inek sütü verilmemelidir.
Bununla birlikte; bebeklere ek besine geçişte demirden güçlü azıklar seçilmeli, şayet yerinde demir alamıyorsa, 1mg/kg/gün dozda demir takviyesi başlanmalıdır. Prematüre ve çok düşük veladet yüklü doğan çocuklarda ise hayatın birinci ayı sonrası 2-4mg / kg/ gün demir desteği verilmesi tutarlıdır.
Çocuklarınızda demir eksikliği anemisi mi var ? Beslenmeyle ilgili birkaç ipucuna ne dersiniz ?
Karaciğer, et ve balık üzere azıkları tahıllar yahut yeşil yapraklı sebzelerle hazırlarken evladınızın demirden daha çok faydalanabilmesi için C vitamini içeren besinlerle hazırlayınız. Kivi, avakado, kavun, portakal, elma, armut, şeftali, muz üzere meyveler ve karnabahar, domates, yeşil biber, havuç, patates, brokoli üzere sebzeler birlikte verildiklerinde demir emilimi arttıran yiyeceklerdir.
Karadut ve siyah üzüm pekmezi demir istikametinden zengindir. Süt ve peynirlerdeki kalsiyum ve fosfor, ıspanaktaki oksalik asit, yumurtadaki fosfoprotein ve albumin, çay ve yeşil yapraklı sebzelerdeki polifenol ve tahıllardaki fitatlar demir emilimini azaltırlar.
Bu nedenle, bu azıklar verilirken C vitamininden güçlü besinler ile birlikte verilmelerinde yarar vardır. 6 aylıktan sonraki ek besinlere geçiş devrinde hazırladığınız zerzevat, tarhana ve mercimek çorbalarını kıyma, tavuk ve balık eti ile zenginleştiriniz. (Alerjiye dikkat etmek koşulu ile).
Soğan da demir cihetinden çok zengindir; lakin, bu devirdeki çocuklarda gaz meselelerine neden olabilir.
Kesinlikle vermek gerekiyor ise 4. Aydan sonraki evlatlara inek sütü yoğurt biçiminde verilmelidir. İnek sütü yoğurt olacak formda mayalandığında yapısı değişmektedir.
Yeniden 4 yaşından büyük evlatlar için kuru üzüm, kuru kayısı, kuru erik, badem, fıstık, antep fıstığı, kabak çekirdeği de demir cihetinden güçlü ve yararlı atıştırmalıklardır.
Ispanak konserveleri ile birden güç kazanan Temel Reis çizgi sinemalarını hepimiz hatırlarız . Analarımızın bize ıspanak yedirmek için en büyük kozu, ıspanakta demir olduğu ve tarafsak anında Temel Reis üzere güçlenecek olmamızdı.
Hepimiz demirden çokça güçlü olduğunu düşündüğümüz ıspanağı yemeye zorlanır, bizler de yeryemez tıpkı onun üzere çok güçlü olacağımıza inanırdık o vakitler. Artık büyüdük ve herşeye çabucak inanmıyoruz, soruyoruz: "Temel Reis'in gücü ne kadar gerçekti?" diye...
Üzgünüm ki, ıspanak bilinenin tersine, öteki birtakım yeşil yapraklı sebzelerin de olduğu üzere, demir istikametinden yoksuldur. Lakin , C vitamini cihetinden varlıklı olduğundan demirin emilimine eği büyüktür. Bu nedenle al et, tavuk ve balık ile tüketilmelidir. Bu halde besinlerdeki demirin emilimi artmış olur.
Çocuğunuzda demir eksikliği olduğundan kuşku duyuyorsanız kesinlikle bir evlat marazları bilirkişisinden destek alınız. İlaç tasarrufunun yanısıra akıllıca beslenme alışkanlıkları ve besinlerin birlikte gerçek tasarrufu açısından bilgileniniz.
Hekiminiz tarafından önerilen demir dozlarını aç karnına veriniz ve sonraki bir saat yiyecek tüketmemesine itina şovunuz. Sistemli aralıklarla denetimlere gidiniz. Bu biçimde gereğinden az yahut ziyade demir vermenin yarattığı yan tesirlerden ve aksiliklerden evladınızın korunmuş olacağınızı unutmayınız.
