Divertikülit Belirtileri Nelerdir?
Birden fazla divertikül olmasına divertikülozis veya divertiküler hastalık adı verilir. Ortaya çıkan belirtilerin bir kısmı şu şekilde sıralanabilir:
Etkilenen bölgede şişlik,
Hafif karın krampları,
Divertikülitin olduğu bölgede ağrı ve hassasiyet (en sık karnın sol alt kısmında olur),
Karın şişliği,
Gaz çıkaramama ve dışkı yapamama,
Ateş ve üşüme,
Halsizlik,
Bulantı, kusma,
Nadiren dışkıda kanama,
Kabızlık,
Bazen ishal.
Divertiküler Hastalık İçin Kimler Risk Altındadır?
Uzun yıllardır divertikül oluşumunda kronik kabızlığın etkili olduğu düşünülmektedir. Kabız insanlarda kalın bağırsak dışkıyı hareket ettirmek için daha fazla güç uygular ve bu durum kalın bağırsaktaki basıncı artırır. Artan basınç ile kalın bağırsağın zayıf bölgelerinde divertikül oluşumuna neden olabilir. Diyetle yetersiz lif alımının kabızlık riskini artırarak divertikül oluşumunu kolaylaştırdığı düşünülür. Bunların dışında divertikül için diğer risk faktörleri şunlardır:
50 yaş üzerinde olmak,
Erkek cinsiyet,
Obezite,
Yeteri kadar egzersiz yapmamak,
Nonsteroid antiinflamatuvar ilaçlar kullanmak,
Sigara içmek,
Bağırsak mikrobiyotasında değişiklik,
Genetik yatkınlık.
DİVERTİKÜL GELİŞİMİ ÖNLENEBİLİR Mİ?
Divertikül gelişimini önlemeye yardımcı yöntemlerin bir kısmı şu şekilde özetlenebilir:
Düzenli Egzersiz: Hareket halinde olmak kolon basıncını azaltır ve kabızlığı önler. Genellikle önerilen günlük 30 dakikalık düzenli egzersizdir.
Sağlıklı Beslenmek: Çocukluk ve gençlik döneminden başlayarak bol lifli beslenmeyi alışkanlık haline getirmek gerekir.
Bol Su İçmek: Günde en az 8 bardak su içilmesi önerilir. Çay ve kahve, su yerine geçmez. Ayrıca aşırı çay ve kahve tüketimi kabızlık yapabilir.
Bunlara ek olarak stresi azaltmak için meditasyon yöntemleri uygulamak ve sigara kullanmamak divertikül gelişimini önlemeye yardımcı yöntemler arasında yer alır.
Divertikülit Nasıl Teşhis Edilir?
Divertikül sıklıkla belirti vermez ve genellikle başka bir hastalığın araştırılması sırasında ortaya çıkar. Divertikülit oluştuğunda ise belirtiler meydana gelir. Hastalar, sıklıkla karın ağrısı ile doktora başvururlar. Hekim hastanın öyküsünü sorguladıktan sonra fizik muayene yapar. Gerektiğinde rektal muayene (makattan muayene) yapabilir. Bu muayene ile rektal kanama, ele gelen kitle varlığı, rektumda ağrı veya hassasiyet ve diğer problemler tespit edilebilir. Bazı hastalıklar divertikülit gibi belirti verebilir. Bu hastalıkları dışlamak ek tetkiklere ihtiyaç duyulabilir. Bu tetkiklerin bir kısmı şu şekildedir:
Karın ultrasonu, karın MR’ı, karın tomografisi,
Gaita testi,
İdrar yolu enfeksiyonunu dışlamak için idrar testi,
Karaciğer ve böbrek sorunları, enfeksiyonları dışlamak için kan testleri,
Kadınlarda jinekolojik sorunları dışlamak için pelvik muayene,
Hamilelik testi,
Tüm bunlara ek olarak hekim, ülseratif kolit veya Crohn hastalığını dışlamak için akut dönemde kolonoskopi isteyebilir. Ucunda ışık ve kamera bulunan bir tüp yardımı ile kalın bağırsak gözlemlenir. Tanı başka yöntemle koyulduysa kolonoskopi, divertikülit atağının tedavisi sonrasına bırakılabilir. Sigmoidoskopi yönteminde ise ucunda ışık ve kamera bulunan bir ince tüp rektumdan sigmoid kolona doğru ilerletilerek divertikülitin olduğu bölge değerlendirilir. Ayrıca anjiyografi de divertikül tanısında kullanılabilir. Bu yöntem, çok şiddetli kanama olması durumunda kanamanın yerinin tespiti için kullanılır.
Divertikülitin Komplikasyonları Nelerdir?
Divertikülit, özellikle başlangıçta tanı konulduğunda hafif atlatılabilir. Ancak %25 kadar vakada komplikasyonlar görülebilir. Komplikasyonların bir kısmı şu şekilde sıralanabilir:
Apse: Divertikülit olan bölgede içi irin dolu kese oluşması
Flegmon: Flegmon deri altına veya yumuşak dokulara yayılan iltihabi bir olaydır. Apseden daha hızlı yayılım gösterebilir. Apsede iltihabı sınırlayan bir kese duvarı varken flegmonda yoktur.
Fistül:Fistül iki organ arasında veya deri ile organ arasında normalde olmaması gereken bir bağlantının oluşmasıdır.
Divertikülit Perforasyonu: Bazen divertikülit ilerler ve delinir. İçeriğindeki irin ve dışkı karın boşluğuna yayılır. Peritonit denilen yaygın karın içi iltihaplanmaya neden olabilen tehlikeli bir durumdur.
Bağırsak Tıkanıklığı: Divertikülite bağlı oluşan iltihabi süreçten dolayı bölgede ödem meydana gelebilir ve bu durum dışkının hareketine engel olabilir. Hasta gaz çıkaramaz ve dışkı yapamaz.
Divertikülit Nasıl Tedavi Edilir?
Hafif şiddetli vakalarda evde tedavi yöntemleri önerilebilir. Bu tip vakalarda hekim, bazı diyet ve yaşam tarzı değişiklikleri önerebilir. Bunlar liften zengin diyet tüketmek, bol su içmek, kabız olmamaya çalışmak, bol hareket şeklinde özetlenebilir. Divertikülü olan kişilerin kırmızı eti azaltmaları, daha bol meyve, sebze ve tahıl, baklagil tüketmeleri önerilir.
Divertikülit tedavisi hastanın yaşına, başka sağlık probleminin olup olmamasına, hastalığın ciddiyetine göre planlanır. Divertikülit komplikasyonlarını önlemek adına erken tedavi önemlidir. Hafif vakalarda hastaya ağızdan antibiyotikler, ağrı kesiciler, spazm çözücüler başlanır. Hastaya sulu diyet alması ve yatak istirahati yapması önerilir. Komplikasyonlar ve tekrar hekime gelmesi gereken zaman söylenir.
Daha ciddi vakalarda kişi hastaneye yatırılır. Damar yoluyla antibiyotik ve ağrı kesici verilir. Hastanın ağızdan beslenmesi geçici olarak kesilebilir. Akut dönem geçince sulu diyet başlanır.
Eğer divertikülit apseye dönüşürse ultrason veya tomografi eşliğinde deriden girilerek apsenin boşaltılması gerekebilir. Bu mümkün olmazsa ameliyat gerekir.
Divertikülit yırtılırsa yaygın karın zarı iltihabı olan peritonit gelişir. Bu durumda hasta acilen ameliyata alınır. Bu hastaların genellikle damardan antibiyotik almalarına rağmen ağrı ve hassasiyetleri artar, ateşi düşmez. Bu durumda cerrah, hastayı ameliyata alarak batını temizler ve sorunlu bağırsak bölgesini çıkarır. Eğer hastada bağırsak delinmesi, apse ve şiddetli bağırsak enfeksiyonu yoksa bağırsak uçları birleştirilir ve batın kapatılır. Bu sayılan komplikasyonlar varsa hastanın bir süre kolostomiye (bağırsak ucunun deri ile birleştirilip dışarıya açılması) ihtiyacı olabilir. Yaklaşık 10-12 hafta sonra iltihabi durum düzelir ve kişinin genel durumu iyi olursa kolostomi kapatılır. Hasta normal yaşamına dönebilir.
Divertikülit bazen idrar kesesi veya ince bağırsağa fistül yapar. Bu durumda fistül çıkarılır ve ilgili organ onarılır.
Sık sık divertikülit atağı geçiren hastalarda komplikasyonları önlemek için elektif cerrahi düşünülebilir.
Divertiküler Hastalık İçin Diyet ve Beslenme Önerileri
Divertiküler hastalığınız varsa hekim, kişiye uygun bir diyet programı önerebilir. Genel olarak kırmızı et ürünlerini daha az tüketmek faydalı olabilir. Daha bol lif tüketmek önemlidir. Liften zengin gıdaların bir kısmı şunlardır:
Tam buğday ekmeği,
Tahıl gevreği,
Bulgur,
Ahududu,
Armut,
Kabuklu elma,
Erik kurusu,
Bezelye,
Mercimek,
Barbunya,
Brokoli,
Karalahana.
Divertikülitten korunmak için bol su tüketmek, egzersiz yapmak ve kabızlıktan kaçınmak önemlidir. Sigarayı bırakmak riski azaltabilir. Obez bireylerin kilo vermeleri önerilir.
Meckel Divertikülü Nedir?
Bazı bebekler divertikül ile doğarlar. Bu divertikül iltihaplandığında Meckel divertiküliti adını alır. Belirtiler kusma, karın ağrısı, kanlı dışkılama veya rektal kanama olabilir. Tedavisi cerrahidir.
Siz ve yakınlarınızda yukarıda anlatılan belirtiler varsa en yakın sağlık kuruluşuna başvurunuz. Sağlıklı günler dileriz.
Birden fazla divertikül olmasına divertikülozis veya divertiküler hastalık adı verilir. Ortaya çıkan belirtilerin bir kısmı şu şekilde sıralanabilir:
Etkilenen bölgede şişlik,
Hafif karın krampları,
Divertikülitin olduğu bölgede ağrı ve hassasiyet (en sık karnın sol alt kısmında olur),
Karın şişliği,
Gaz çıkaramama ve dışkı yapamama,
Ateş ve üşüme,
Halsizlik,
Bulantı, kusma,
Nadiren dışkıda kanama,
Kabızlık,
Bazen ishal.
Divertiküler Hastalık İçin Kimler Risk Altındadır?
Uzun yıllardır divertikül oluşumunda kronik kabızlığın etkili olduğu düşünülmektedir. Kabız insanlarda kalın bağırsak dışkıyı hareket ettirmek için daha fazla güç uygular ve bu durum kalın bağırsaktaki basıncı artırır. Artan basınç ile kalın bağırsağın zayıf bölgelerinde divertikül oluşumuna neden olabilir. Diyetle yetersiz lif alımının kabızlık riskini artırarak divertikül oluşumunu kolaylaştırdığı düşünülür. Bunların dışında divertikül için diğer risk faktörleri şunlardır:
50 yaş üzerinde olmak,
Erkek cinsiyet,
Obezite,
Yeteri kadar egzersiz yapmamak,
Nonsteroid antiinflamatuvar ilaçlar kullanmak,
Sigara içmek,
Bağırsak mikrobiyotasında değişiklik,
Genetik yatkınlık.
DİVERTİKÜL GELİŞİMİ ÖNLENEBİLİR Mİ?
Divertikül gelişimini önlemeye yardımcı yöntemlerin bir kısmı şu şekilde özetlenebilir:
Düzenli Egzersiz: Hareket halinde olmak kolon basıncını azaltır ve kabızlığı önler. Genellikle önerilen günlük 30 dakikalık düzenli egzersizdir.
Sağlıklı Beslenmek: Çocukluk ve gençlik döneminden başlayarak bol lifli beslenmeyi alışkanlık haline getirmek gerekir.
Bol Su İçmek: Günde en az 8 bardak su içilmesi önerilir. Çay ve kahve, su yerine geçmez. Ayrıca aşırı çay ve kahve tüketimi kabızlık yapabilir.
Bunlara ek olarak stresi azaltmak için meditasyon yöntemleri uygulamak ve sigara kullanmamak divertikül gelişimini önlemeye yardımcı yöntemler arasında yer alır.
Divertikülit Nasıl Teşhis Edilir?
Divertikül sıklıkla belirti vermez ve genellikle başka bir hastalığın araştırılması sırasında ortaya çıkar. Divertikülit oluştuğunda ise belirtiler meydana gelir. Hastalar, sıklıkla karın ağrısı ile doktora başvururlar. Hekim hastanın öyküsünü sorguladıktan sonra fizik muayene yapar. Gerektiğinde rektal muayene (makattan muayene) yapabilir. Bu muayene ile rektal kanama, ele gelen kitle varlığı, rektumda ağrı veya hassasiyet ve diğer problemler tespit edilebilir. Bazı hastalıklar divertikülit gibi belirti verebilir. Bu hastalıkları dışlamak ek tetkiklere ihtiyaç duyulabilir. Bu tetkiklerin bir kısmı şu şekildedir:
Karın ultrasonu, karın MR’ı, karın tomografisi,
Gaita testi,
İdrar yolu enfeksiyonunu dışlamak için idrar testi,
Karaciğer ve böbrek sorunları, enfeksiyonları dışlamak için kan testleri,
Kadınlarda jinekolojik sorunları dışlamak için pelvik muayene,
Hamilelik testi,
Tüm bunlara ek olarak hekim, ülseratif kolit veya Crohn hastalığını dışlamak için akut dönemde kolonoskopi isteyebilir. Ucunda ışık ve kamera bulunan bir tüp yardımı ile kalın bağırsak gözlemlenir. Tanı başka yöntemle koyulduysa kolonoskopi, divertikülit atağının tedavisi sonrasına bırakılabilir. Sigmoidoskopi yönteminde ise ucunda ışık ve kamera bulunan bir ince tüp rektumdan sigmoid kolona doğru ilerletilerek divertikülitin olduğu bölge değerlendirilir. Ayrıca anjiyografi de divertikül tanısında kullanılabilir. Bu yöntem, çok şiddetli kanama olması durumunda kanamanın yerinin tespiti için kullanılır.
Divertikülitin Komplikasyonları Nelerdir?
Divertikülit, özellikle başlangıçta tanı konulduğunda hafif atlatılabilir. Ancak %25 kadar vakada komplikasyonlar görülebilir. Komplikasyonların bir kısmı şu şekilde sıralanabilir:
Apse: Divertikülit olan bölgede içi irin dolu kese oluşması
Flegmon: Flegmon deri altına veya yumuşak dokulara yayılan iltihabi bir olaydır. Apseden daha hızlı yayılım gösterebilir. Apsede iltihabı sınırlayan bir kese duvarı varken flegmonda yoktur.
Fistül:Fistül iki organ arasında veya deri ile organ arasında normalde olmaması gereken bir bağlantının oluşmasıdır.
Divertikülit Perforasyonu: Bazen divertikülit ilerler ve delinir. İçeriğindeki irin ve dışkı karın boşluğuna yayılır. Peritonit denilen yaygın karın içi iltihaplanmaya neden olabilen tehlikeli bir durumdur.
Bağırsak Tıkanıklığı: Divertikülite bağlı oluşan iltihabi süreçten dolayı bölgede ödem meydana gelebilir ve bu durum dışkının hareketine engel olabilir. Hasta gaz çıkaramaz ve dışkı yapamaz.
Divertikülit Nasıl Tedavi Edilir?
Hafif şiddetli vakalarda evde tedavi yöntemleri önerilebilir. Bu tip vakalarda hekim, bazı diyet ve yaşam tarzı değişiklikleri önerebilir. Bunlar liften zengin diyet tüketmek, bol su içmek, kabız olmamaya çalışmak, bol hareket şeklinde özetlenebilir. Divertikülü olan kişilerin kırmızı eti azaltmaları, daha bol meyve, sebze ve tahıl, baklagil tüketmeleri önerilir.
Divertikülit tedavisi hastanın yaşına, başka sağlık probleminin olup olmamasına, hastalığın ciddiyetine göre planlanır. Divertikülit komplikasyonlarını önlemek adına erken tedavi önemlidir. Hafif vakalarda hastaya ağızdan antibiyotikler, ağrı kesiciler, spazm çözücüler başlanır. Hastaya sulu diyet alması ve yatak istirahati yapması önerilir. Komplikasyonlar ve tekrar hekime gelmesi gereken zaman söylenir.
Daha ciddi vakalarda kişi hastaneye yatırılır. Damar yoluyla antibiyotik ve ağrı kesici verilir. Hastanın ağızdan beslenmesi geçici olarak kesilebilir. Akut dönem geçince sulu diyet başlanır.
Eğer divertikülit apseye dönüşürse ultrason veya tomografi eşliğinde deriden girilerek apsenin boşaltılması gerekebilir. Bu mümkün olmazsa ameliyat gerekir.
Divertikülit yırtılırsa yaygın karın zarı iltihabı olan peritonit gelişir. Bu durumda hasta acilen ameliyata alınır. Bu hastaların genellikle damardan antibiyotik almalarına rağmen ağrı ve hassasiyetleri artar, ateşi düşmez. Bu durumda cerrah, hastayı ameliyata alarak batını temizler ve sorunlu bağırsak bölgesini çıkarır. Eğer hastada bağırsak delinmesi, apse ve şiddetli bağırsak enfeksiyonu yoksa bağırsak uçları birleştirilir ve batın kapatılır. Bu sayılan komplikasyonlar varsa hastanın bir süre kolostomiye (bağırsak ucunun deri ile birleştirilip dışarıya açılması) ihtiyacı olabilir. Yaklaşık 10-12 hafta sonra iltihabi durum düzelir ve kişinin genel durumu iyi olursa kolostomi kapatılır. Hasta normal yaşamına dönebilir.
Divertikülit bazen idrar kesesi veya ince bağırsağa fistül yapar. Bu durumda fistül çıkarılır ve ilgili organ onarılır.
Sık sık divertikülit atağı geçiren hastalarda komplikasyonları önlemek için elektif cerrahi düşünülebilir.
Divertiküler Hastalık İçin Diyet ve Beslenme Önerileri
Divertiküler hastalığınız varsa hekim, kişiye uygun bir diyet programı önerebilir. Genel olarak kırmızı et ürünlerini daha az tüketmek faydalı olabilir. Daha bol lif tüketmek önemlidir. Liften zengin gıdaların bir kısmı şunlardır:
Tam buğday ekmeği,
Tahıl gevreği,
Bulgur,
Ahududu,
Armut,
Kabuklu elma,
Erik kurusu,
Bezelye,
Mercimek,
Barbunya,
Brokoli,
Karalahana.
Divertikülitten korunmak için bol su tüketmek, egzersiz yapmak ve kabızlıktan kaçınmak önemlidir. Sigarayı bırakmak riski azaltabilir. Obez bireylerin kilo vermeleri önerilir.
Meckel Divertikülü Nedir?
Bazı bebekler divertikül ile doğarlar. Bu divertikül iltihaplandığında Meckel divertiküliti adını alır. Belirtiler kusma, karın ağrısı, kanlı dışkılama veya rektal kanama olabilir. Tedavisi cerrahidir.
Siz ve yakınlarınızda yukarıda anlatılan belirtiler varsa en yakın sağlık kuruluşuna başvurunuz. Sağlıklı günler dileriz.