Biliyorum hepimiz hanede yalnızca belgesel (!) izliyoruz ancak ben bazen açıyorum televizyonu ve sabah programlarını izliyorum. Beslenme konusu günümüzde nispeten tanınan olduğundan yerimle ilgili yayınlara da sıklıkla rastlıyorum. Ekranlarda birçok farklı görüş öne süren kompetan ve eksper olduğunu argüman eden şahıslar var. Bu durumu evvel bir izleyici daha sonra da bir diyetisyen olarak değerlendireceğim. Duyuyorum; birisi diyor ki ekmek düşmandır yememeliyiz velev hanede bile bulundurmamalıyız. Şeker; ekmekten de berbattır, zehirdir ismini ağzımıza almayalım. Yağ; ooo tereyağı mükemmel… Kahvaltı tereyağıyla yapılmış omletsiz olmaz. Et; eti sonlandırmaya gerek yok el ele tutuşup her gün kebapçılara gidelim. Kolesterol; o külliyen yalan... Meyve; şekerdir, şişmanlatır yasak! Artık bütün bunları izlerken bir izleyici olarak aklıma bir güruh soru geliyor: Kahvaltıda istediğim kadar tereyağı yiyebileceksem ekmeğin üstüne sürsem de bir dilimcik yesem ne olur ki? O tereyağlı omlet ekmeksiz yenir mi? Bir diyetisyen olarak yanıt veriyorum: Yiyeceğiz! Meyveyi de ekmeği de yağı da eti de… Kişilerin beslenmesi, içinde yaşadıkları topluluğun alışkanlıklarından munfasıl tutulamaz. Şayet bir kişi derse ki ben hiç ekmek, meyve, makarna, pilav yemiyorum bu formda kilo veriyorum ve istediğim kiloya ulaşınca da ben bu formda yaşayabilirim. Hayat şekli olarak bu beslenme biçimini ömür uzunluğu sürdürebilirim. Ben bunu kendine niçin yaptığını sorarım. Niçin? Niçin her besinden gereğince yiyebileceği, katı yasaklar içermeyen bir beslenme alışkanlığı konumuna bu şekil bir beslenme?
Ekmek, makarna, pilav yani umumî ismiyle tahıllar vitamin, mineral, diyet posası açısından hayatımız için gereklidir. İçerisindeki posa, barsak hareketlerini düzenler ve kabızlığı önler. Diyette posanın bulunması mide boşalmasını geciktirir ve yeme isteğini azaltır. Meyve ise içerdiği lifin yanı sıra antioksidan özelliğe de sahiptir. Bağışıklık sistemimizi güçlendirir. Gripten korunmak için portakal tüketen bir millet esasen meyvenin yararlarını gereğince kabul ediyordur. Tabi ki meyvelerin içerdikleri şeker orantılarına ve tüketilen ölçülerine dikkat etmek gerekir. Münhasıran diyabet hastaları muz, kavun, üzüm, incir, kuru meyveler üzere kan şekerini süratli yükselten besinleri tüketirken porsiyonlara dikkat etmelidirler. Ayrıyeten meyvenin yanında tüketilen süt, yoğurt, ayran üzere protein kaynakları da kan şekerinin yavaş yükselmesine yardımcı olur. Kişiler için örnek protein ana sütüdür. Lakin biz yetişkinler protein gereksinimimizi tükettiğimiz et, yumurta, süt ve eserlerinden karşılıyoruz. Bu nedenle bu besinlerden rastgele birinin eksikliği vücudumuzun yapı taşı olan proteinlerin alımında zayıflığa yol açabilir. Süt ve süt eserleri başta kalsiyum olmak üzere, fosfor, B12 vitamini, A vitamini açısından da nispeten zengindir. Kalsiyum; kemiklerin ve dişlerin sağlıklı olmasına ek sağlar. Et tüketimine gelince; al ve beyaz et tüketiminin hayatımızda istikrarlı olması gerekmektedir. Diyetisyenler; haftada 2 gün al et, 2 gün beyaz et, 1 gün kurubaklagil ve 2 gün balık tüketilmesinden yanadır. Tabi ki ızgara ya da fırınlanmış olarak. Şayet o gün yemekleriniz arasında et yoksa salatanıza ya da makarnanıza ekleyeceğiniz peynir, kahvaltıda tüketeceğiniz bir adet yumurta da protein almanızı sağlar. Gelelim o çok tartışılan yağ konusuna: sanılanın bilakis diyetisyenler yağ alımına karşı değildir. Velev günlük alınması gereken kuvvet karbonhidratlardan sonra en çokça yağlardan sağlanır. Gelgelelim her şeyde olduğu üzere yağın da ziyadesi zarardır. Esasen gün içinde tükettiğimiz süt, yoğurt, peynir, et üzere protein kaynaklarında ve pişirdiğimiz yemeklerde yağ bulunmaktadır. Tüketilen çokça yağ kalp damar hastalıklarına, obeziteye neden olur. Vücudumuzda sentezlenmeyen dışarıdan alınması gereken ayçiçeği, soya, mısır yağları; kalp damar illetlerinden korunmada yardımcı zeytinyağı günlük beslenme planımızda istikrarlı bir formda konum almalıdır. Günümüzde o kusursuz doğal koşullarda yaşayan hayvanların sütünden elde edilen kusursuz doğallıktaki (!) tereyağını bulamıyorsak çok da üzülmemek gerekir zira vücudumuz zati doymuş yağı kendi sentezleyebilir. Fakat vazgeçemiyorsak sabah bir tatlı kaşığı kadar tereyağını balla birlikte afiyetle yiyebiliriz. Tabi ki tam tahıllı ekmekle birlikte... Besinlerin pişirme hallerine, tüketilen ölçülerine dikkat ettiğimizde diyette yasak yoktur!
Sağlıklı günler dilerim.
Diyetisyen Nurten Yavuz
Ekmek, makarna, pilav yani umumî ismiyle tahıllar vitamin, mineral, diyet posası açısından hayatımız için gereklidir. İçerisindeki posa, barsak hareketlerini düzenler ve kabızlığı önler. Diyette posanın bulunması mide boşalmasını geciktirir ve yeme isteğini azaltır. Meyve ise içerdiği lifin yanı sıra antioksidan özelliğe de sahiptir. Bağışıklık sistemimizi güçlendirir. Gripten korunmak için portakal tüketen bir millet esasen meyvenin yararlarını gereğince kabul ediyordur. Tabi ki meyvelerin içerdikleri şeker orantılarına ve tüketilen ölçülerine dikkat etmek gerekir. Münhasıran diyabet hastaları muz, kavun, üzüm, incir, kuru meyveler üzere kan şekerini süratli yükselten besinleri tüketirken porsiyonlara dikkat etmelidirler. Ayrıyeten meyvenin yanında tüketilen süt, yoğurt, ayran üzere protein kaynakları da kan şekerinin yavaş yükselmesine yardımcı olur. Kişiler için örnek protein ana sütüdür. Lakin biz yetişkinler protein gereksinimimizi tükettiğimiz et, yumurta, süt ve eserlerinden karşılıyoruz. Bu nedenle bu besinlerden rastgele birinin eksikliği vücudumuzun yapı taşı olan proteinlerin alımında zayıflığa yol açabilir. Süt ve süt eserleri başta kalsiyum olmak üzere, fosfor, B12 vitamini, A vitamini açısından da nispeten zengindir. Kalsiyum; kemiklerin ve dişlerin sağlıklı olmasına ek sağlar. Et tüketimine gelince; al ve beyaz et tüketiminin hayatımızda istikrarlı olması gerekmektedir. Diyetisyenler; haftada 2 gün al et, 2 gün beyaz et, 1 gün kurubaklagil ve 2 gün balık tüketilmesinden yanadır. Tabi ki ızgara ya da fırınlanmış olarak. Şayet o gün yemekleriniz arasında et yoksa salatanıza ya da makarnanıza ekleyeceğiniz peynir, kahvaltıda tüketeceğiniz bir adet yumurta da protein almanızı sağlar. Gelelim o çok tartışılan yağ konusuna: sanılanın bilakis diyetisyenler yağ alımına karşı değildir. Velev günlük alınması gereken kuvvet karbonhidratlardan sonra en çokça yağlardan sağlanır. Gelgelelim her şeyde olduğu üzere yağın da ziyadesi zarardır. Esasen gün içinde tükettiğimiz süt, yoğurt, peynir, et üzere protein kaynaklarında ve pişirdiğimiz yemeklerde yağ bulunmaktadır. Tüketilen çokça yağ kalp damar hastalıklarına, obeziteye neden olur. Vücudumuzda sentezlenmeyen dışarıdan alınması gereken ayçiçeği, soya, mısır yağları; kalp damar illetlerinden korunmada yardımcı zeytinyağı günlük beslenme planımızda istikrarlı bir formda konum almalıdır. Günümüzde o kusursuz doğal koşullarda yaşayan hayvanların sütünden elde edilen kusursuz doğallıktaki (!) tereyağını bulamıyorsak çok da üzülmemek gerekir zira vücudumuz zati doymuş yağı kendi sentezleyebilir. Fakat vazgeçemiyorsak sabah bir tatlı kaşığı kadar tereyağını balla birlikte afiyetle yiyebiliriz. Tabi ki tam tahıllı ekmekle birlikte... Besinlerin pişirme hallerine, tüketilen ölçülerine dikkat ettiğimizde diyette yasak yoktur!
Sağlıklı günler dilerim.
Diyetisyen Nurten Yavuz