Diş fırçasının seçimi
Diş doktorunuzun farklı tavsiyesi yoksa diş fırçası orta sert, en az 3 sıra ve uçları yuvarlatılmış naylon kıllardan yapılmış olmalıdır.
Küçük başlı fırçalarla daha detaylı ve düzgün bir fırçalama yapmak mümkündür.
Fırça sapı ile kılların bulunduğu baş kısmı birbirine koşut olmalıdır.
Fırçanın kılları uçlarına yanlışsız yatık hale gelince değiştirilmesi gereklidir (ortalama 3 ay). Bu yatıklık 1 ay içerisinde oluşuyorsa gereğinden ziyade bastırarak fırçalıyorsunuz demektir.
Diş fırçaları kısa müddette kuruyacak ve vesair fırçalar ile temas etmeyecek biçimde saklanmalıdır.
Asitli içecekler (portakal suyu, limon, kolalı içecekler vs.) aldıktan sonraki 30 dk içerisinde diş ler fırçalanmamalı ya da diş ler fırçalandıktan sonra 30 dk asitli içeceklerden uzak durulmalı. Asitli içecekler tükürüğün PH istikrarını bozarakdiş lerin üzerinde oluşan hami tabakayı eritir, gerisinden diş ler fırçalandığında kollayıcı tabaka diş lerin üzerinden büsbütün uzaklaşır ve dişlerin yüzeylerinde az ölçüde aşınma olur.
Diş fırçalama metodu
Emel diş , diş eti ve lisan üzerindeki tüm yüzeylerden besin artıklarını uzaklaştırmaktır. Tesirli bir paklık için rastgele yapılmamalıdır.
Birden fazla kişi diş fırçalamaya ön diş lerden başlar ki bu en büyük yanlıştır. Besinlerle en çok muhatap olan, çiğneme işini yapan ve girintili - çıkıntılı yüzeyleri nedeniyle aklığı en sıkıntı olan art diş lerdir, ön dişlerin vazifesi yalnızca ısırmaktır ve yüzeyleri düz olduğu için paklığı kolaydır.
Bu nedenlerle evvel üst çeneden ve art diş lerden başlayarak tüm alt - üst azı diş leri temizlenmeli, akabinde ön diş lere geçilmelidir.
Orta sertlikte bir fırça üzerine bezelye büyüklüğünde macun sıkılması kafidir.
Fırçanın yarısı diş etinde yarısı diş te olmak kaydıyla çok nazik bir basınç uygulayarak fırçalamaya başlanır. Fırçayı oynatmadan küçük dairesel titreşim hareketleri yapılır. Diş macunu diş lerin üzerine yayıldıktan sonra üst çenede aşağı gerçek, alt çenede yukarı akıllıca süpürme hareketi yapılır. Daha sonra fırçayı bir uzunluk ilerleterek diş lerin bütün yüzeyleri temizlenir. Asla ziyade bastırılmamalıdır, aksi halde diş ler aşınır.
Lisanın üzerinde halının kılları üzere minik kıllar vardır ve aralarına besin artıkları birikir. Siz diş leri fırçalasanız bile konuşma ve yutkunma esnasında bu artıklar tekrar diş lere yapışır. Bu nedenle lisan üzeri de, fırça kıllarının gerisindeki tırtırlı yüzeyle, fırçalar üzere temizlenmelidir.
Birebir formda dudak ve yanakların iç kısmında sabit diş eti dediğimiz alanlarda de ince tabakalar halinde yiyecek artıkları tutunabilir. Ağız hareketleriyle bu artıklar da tekrar diş lere gelebilir. Fırçanın uç kıllarıyla tahriş etmeden, masaj yapar üzere bu artıkları noktasından oynattıktan sonra ağız bol suyla çalkalanmalıdır.
Dişipi tasarrufu
Bakteri plağının fırçalama ile ara yüzeylerden temizlenmesi mümkün olmayabilir. Bunu için diş ipi kullanılır.
İki elde tutulan diş ipi işaret ve baş parmağıyla yönlendirilerek iki diş arasına yerleştirilir. İp, bir yandaki diş e yaslanarak aşağı sahih hareket ettirilir.Sonra birebir aralıkta öteki diş e yaslanıp aşağı akıllıca hareket ettirerek bütün diş lerin ara yüzleri temizlenir.
Fırçalama süreci sabah kahvaltıdan sonra ve akşam yatmadan evvel iki defa; diş ipi ise iki günde bir uygulanır.
Püf noktaları
Diş fırçalarken fırça çokça bastırılmamalıdır.
Sağlıklı diş etlerinde sert fırça, kanayan diş etlerinde ise yumuşak fırça kullanılmalıdır.
Fırçalama sırasında kan dolaşımına yardımcı olması için diş etine de masaj yapılmalıdır.
Diş macunu çok kullanılmamalıdır. Ziyade macun tasarrufu diş etlerini eritir.
Dişler neden çürür?
Ağızda bulunan bakterilerden oluşan bakteri plağı, şekerli ve unlu yiyeceklerin ağızda kalan artıklarından asit oluşturabilmektedir. Bu asitler, diş lerin mineral dokusunu çözerek diş in minesinin bozulmasına ve sonuçta da diş çürüğünün başlamasına ve diş doktorlarının kavite dedikleri oyuklara neden olur.
Uzun yıllar, nedeni bilinmeyen bir hastalık gözüyle bakılan diş çürüğünün günümüzde "çok sebebe bağlı bir hastalık" olduğu anlaşıldı. Diş çürüğünün en önemli 3 etkeni vardır:
- Bakteri plağı (Diş plağı ismi da verilir)
- Karbonhidratlı besinler (Şeker, un... gibi)
- Asitli içeçekler (kola, meyva suyu, soda... gibi)
- Bünyesel etkenler (Dişin yapısı. tükürüğün bileşimi... gibi)
Diş sıhhati istikrarlı olan bir kimsede bu etkenlerden birisi değişikliğe uğrarsa, çürük ortaya çıkar.
Çürük belirtileri neler?
Çürük ve oyulmuş bir diş , koyu renkli boşluğuyla basitçe tanınır. Lakin bazen çürük çukurcuğu bâtın kalır vediş doktoru ama yardımcı tanı araçlarıyla (mesela diş röntgeni gibi) teşhis koyabilir.
Birçok devir çürük, diş tüberküllerinin yani tümsekciklerin birbiriyle kesiştiği alanda yahut diş in boyun kısmında görülür. İki diş arasında kalan saklı çürükler uzun vade fark edilmez. Bu tıp çürüklerde "... akşam yemek bölgeykendiş ime taş geldi zannettim, bir de baktım, diş imin bir kesimi ağzımda..." denildiğini sıkça duyarız.
Diş çürüğünde diş doktoruna başvurmayı gerektiren en değerli belirti ağrıdır. Ağrı, soğuk, sıcak, tatlı yahut ekşiden olur. Ağrının şiddeti kimseden insana değişir ve etken ortadan kalkınca ağrıda makbul; ama tedavi edilmeyen çürüklerde ağrılar bir müddet sonra mütemadi olmaya başlar.
Diş çürüğü nasıl ilerler?
Çürük, sürekli diş in yüzeyinden başlar ve ilerleyerek dentin tabakasına erişir. Dentin, mineden daha çokça organik unsur içerir. Bu nedenle çürük bu tabakada daha çabuk yayılarak dentini bir burgu üzere deler; ancak, çürüğün ilerleme suratı, insandan kimseye ve diş ten diş e çok değişir.
Unutulmaması gereken bir husus da, dentinin diş in bir savunma organı olduğu. Dentin içinde evvelki kısımda tarifi yapılan kanalcıkların ucunda odontoblast denilen prodüksiyon ve onarım hücreleri bulunur ve bunlar çürük dentini tamir dokusu ile tıkayabilir.
Tıpkı kuşatılan bir kaleyi savunanların güllelerle açılan gedikleri onarmaları üzere... Bizatihi olan bu savunma, bazen süratle ilerleyen çürük önünde ehliyetsiz kalabilir.
Kimlerde daha çok çürük olur?
Şekerli ve unlu yiyeceklerle bakterilerin buluşması sonucunda çürükler oluştuğuna nazaran herkes için bir tehlike var.
Fakat beslenmelerinde karbonhidratlı ve şekerli yiyeceklerin nispeti çok yüksek olanlar bir de sularında florür orantısı çok düşükse çok daha ziyade çürük tehlikesi altındadır.
Bakteri plağı tarafından oluşturulan aside karşı tükürük doğal bir savunma mekanizması oluştursa da tek başına çürüğü önleyemez.
Tükürük akışını ve ölçüsünü azaltan marazlar ya da ilaçlar da çürük oluşumunu hızlandırmaktadırlar. Bu nedenle de diş doktorları tükürük akışını artırdığı için şekersiz sakızları sıklıkla önerirler. Çinko içeren sakızlar başkaca ağız kokusunu kesmekte yardımcıdırlar.
Diş doktorunuzun farklı tavsiyesi yoksa diş fırçası orta sert, en az 3 sıra ve uçları yuvarlatılmış naylon kıllardan yapılmış olmalıdır.
Küçük başlı fırçalarla daha detaylı ve düzgün bir fırçalama yapmak mümkündür.
Fırça sapı ile kılların bulunduğu baş kısmı birbirine koşut olmalıdır.
Fırçanın kılları uçlarına yanlışsız yatık hale gelince değiştirilmesi gereklidir (ortalama 3 ay). Bu yatıklık 1 ay içerisinde oluşuyorsa gereğinden ziyade bastırarak fırçalıyorsunuz demektir.
Diş fırçaları kısa müddette kuruyacak ve vesair fırçalar ile temas etmeyecek biçimde saklanmalıdır.
Asitli içecekler (portakal suyu, limon, kolalı içecekler vs.) aldıktan sonraki 30 dk içerisinde diş ler fırçalanmamalı ya da diş ler fırçalandıktan sonra 30 dk asitli içeceklerden uzak durulmalı. Asitli içecekler tükürüğün PH istikrarını bozarakdiş lerin üzerinde oluşan hami tabakayı eritir, gerisinden diş ler fırçalandığında kollayıcı tabaka diş lerin üzerinden büsbütün uzaklaşır ve dişlerin yüzeylerinde az ölçüde aşınma olur.
Diş fırçalama metodu
Emel diş , diş eti ve lisan üzerindeki tüm yüzeylerden besin artıklarını uzaklaştırmaktır. Tesirli bir paklık için rastgele yapılmamalıdır.
Birden fazla kişi diş fırçalamaya ön diş lerden başlar ki bu en büyük yanlıştır. Besinlerle en çok muhatap olan, çiğneme işini yapan ve girintili - çıkıntılı yüzeyleri nedeniyle aklığı en sıkıntı olan art diş lerdir, ön dişlerin vazifesi yalnızca ısırmaktır ve yüzeyleri düz olduğu için paklığı kolaydır.
Bu nedenlerle evvel üst çeneden ve art diş lerden başlayarak tüm alt - üst azı diş leri temizlenmeli, akabinde ön diş lere geçilmelidir.
Orta sertlikte bir fırça üzerine bezelye büyüklüğünde macun sıkılması kafidir.
Fırçanın yarısı diş etinde yarısı diş te olmak kaydıyla çok nazik bir basınç uygulayarak fırçalamaya başlanır. Fırçayı oynatmadan küçük dairesel titreşim hareketleri yapılır. Diş macunu diş lerin üzerine yayıldıktan sonra üst çenede aşağı gerçek, alt çenede yukarı akıllıca süpürme hareketi yapılır. Daha sonra fırçayı bir uzunluk ilerleterek diş lerin bütün yüzeyleri temizlenir. Asla ziyade bastırılmamalıdır, aksi halde diş ler aşınır.
Lisanın üzerinde halının kılları üzere minik kıllar vardır ve aralarına besin artıkları birikir. Siz diş leri fırçalasanız bile konuşma ve yutkunma esnasında bu artıklar tekrar diş lere yapışır. Bu nedenle lisan üzeri de, fırça kıllarının gerisindeki tırtırlı yüzeyle, fırçalar üzere temizlenmelidir.
Birebir formda dudak ve yanakların iç kısmında sabit diş eti dediğimiz alanlarda de ince tabakalar halinde yiyecek artıkları tutunabilir. Ağız hareketleriyle bu artıklar da tekrar diş lere gelebilir. Fırçanın uç kıllarıyla tahriş etmeden, masaj yapar üzere bu artıkları noktasından oynattıktan sonra ağız bol suyla çalkalanmalıdır.
Dişipi tasarrufu
Bakteri plağının fırçalama ile ara yüzeylerden temizlenmesi mümkün olmayabilir. Bunu için diş ipi kullanılır.
İki elde tutulan diş ipi işaret ve baş parmağıyla yönlendirilerek iki diş arasına yerleştirilir. İp, bir yandaki diş e yaslanarak aşağı sahih hareket ettirilir.Sonra birebir aralıkta öteki diş e yaslanıp aşağı akıllıca hareket ettirerek bütün diş lerin ara yüzleri temizlenir.
Fırçalama süreci sabah kahvaltıdan sonra ve akşam yatmadan evvel iki defa; diş ipi ise iki günde bir uygulanır.
Püf noktaları
Diş fırçalarken fırça çokça bastırılmamalıdır.
Sağlıklı diş etlerinde sert fırça, kanayan diş etlerinde ise yumuşak fırça kullanılmalıdır.
Fırçalama sırasında kan dolaşımına yardımcı olması için diş etine de masaj yapılmalıdır.
Diş macunu çok kullanılmamalıdır. Ziyade macun tasarrufu diş etlerini eritir.
Dişler neden çürür?
Ağızda bulunan bakterilerden oluşan bakteri plağı, şekerli ve unlu yiyeceklerin ağızda kalan artıklarından asit oluşturabilmektedir. Bu asitler, diş lerin mineral dokusunu çözerek diş in minesinin bozulmasına ve sonuçta da diş çürüğünün başlamasına ve diş doktorlarının kavite dedikleri oyuklara neden olur.
Uzun yıllar, nedeni bilinmeyen bir hastalık gözüyle bakılan diş çürüğünün günümüzde "çok sebebe bağlı bir hastalık" olduğu anlaşıldı. Diş çürüğünün en önemli 3 etkeni vardır:
- Bakteri plağı (Diş plağı ismi da verilir)
- Karbonhidratlı besinler (Şeker, un... gibi)
- Asitli içeçekler (kola, meyva suyu, soda... gibi)
- Bünyesel etkenler (Dişin yapısı. tükürüğün bileşimi... gibi)
Diş sıhhati istikrarlı olan bir kimsede bu etkenlerden birisi değişikliğe uğrarsa, çürük ortaya çıkar.
Çürük belirtileri neler?
Çürük ve oyulmuş bir diş , koyu renkli boşluğuyla basitçe tanınır. Lakin bazen çürük çukurcuğu bâtın kalır vediş doktoru ama yardımcı tanı araçlarıyla (mesela diş röntgeni gibi) teşhis koyabilir.
Birçok devir çürük, diş tüberküllerinin yani tümsekciklerin birbiriyle kesiştiği alanda yahut diş in boyun kısmında görülür. İki diş arasında kalan saklı çürükler uzun vade fark edilmez. Bu tıp çürüklerde "... akşam yemek bölgeykendiş ime taş geldi zannettim, bir de baktım, diş imin bir kesimi ağzımda..." denildiğini sıkça duyarız.
Diş çürüğünde diş doktoruna başvurmayı gerektiren en değerli belirti ağrıdır. Ağrı, soğuk, sıcak, tatlı yahut ekşiden olur. Ağrının şiddeti kimseden insana değişir ve etken ortadan kalkınca ağrıda makbul; ama tedavi edilmeyen çürüklerde ağrılar bir müddet sonra mütemadi olmaya başlar.
Diş çürüğü nasıl ilerler?
Çürük, sürekli diş in yüzeyinden başlar ve ilerleyerek dentin tabakasına erişir. Dentin, mineden daha çokça organik unsur içerir. Bu nedenle çürük bu tabakada daha çabuk yayılarak dentini bir burgu üzere deler; ancak, çürüğün ilerleme suratı, insandan kimseye ve diş ten diş e çok değişir.
Unutulmaması gereken bir husus da, dentinin diş in bir savunma organı olduğu. Dentin içinde evvelki kısımda tarifi yapılan kanalcıkların ucunda odontoblast denilen prodüksiyon ve onarım hücreleri bulunur ve bunlar çürük dentini tamir dokusu ile tıkayabilir.
Tıpkı kuşatılan bir kaleyi savunanların güllelerle açılan gedikleri onarmaları üzere... Bizatihi olan bu savunma, bazen süratle ilerleyen çürük önünde ehliyetsiz kalabilir.
Kimlerde daha çok çürük olur?
Şekerli ve unlu yiyeceklerle bakterilerin buluşması sonucunda çürükler oluştuğuna nazaran herkes için bir tehlike var.
Fakat beslenmelerinde karbonhidratlı ve şekerli yiyeceklerin nispeti çok yüksek olanlar bir de sularında florür orantısı çok düşükse çok daha ziyade çürük tehlikesi altındadır.
Bakteri plağı tarafından oluşturulan aside karşı tükürük doğal bir savunma mekanizması oluştursa da tek başına çürüğü önleyemez.
Tükürük akışını ve ölçüsünü azaltan marazlar ya da ilaçlar da çürük oluşumunu hızlandırmaktadırlar. Bu nedenle de diş doktorları tükürük akışını artırdığı için şekersiz sakızları sıklıkla önerirler. Çinko içeren sakızlar başkaca ağız kokusunu kesmekte yardımcıdırlar.