Doğruluk ile İlgili Hadisle
Ben, hoş ahlakı tamamlamak için gönderildim Hz Ebu Hüreyre (ra) 245 7 (Ramuz elehadis)
İnsanların en hayırlısı, ahlakı en güzel olandır
Mü ’minin mizanında en ağır basacak şey, güzel ahlaktır Kesin oysa, Allah Teala işi ve sözü çirkin olan ve hayasızca konuşan kimseye buğz eder Hz Ebud Derda (ra) 15 9
Bilir misiniz, insanların cennete girmelerini en fazla karşılayan şeyler nelerdir? Allah korkusu ve güzel ahlaktır Bilir misiniz, insanların cehenneme girmelerine en çok sebep olan şey nedir? İki aralıktır; Ağız (diliyle günah işlemesi) ve but arasıdır (yani zina yapması) Hz Ebu Hüreyre (ra) 12 8
Güzel etik hataları eritir; suyun buzu erittiği gibi Kötü ahlak da ameli bozar; sirkenin balı bozduğu gibi
Her şeyin tövbesi vardır Fena ahlak sahibinin yoktur Zira o kimse günahtan pişmanlık etmez de, onu daha güçlü olarak işler Hz Aişe (ra) 128 10
Hoş ahlakın ifadesi şudur: Dünyadan nasip olana razı olur, nasip olmayana da kızmaz
Doğruluğa yapışın, çünkü doğruluk iyiliğe götürür, doğruluk ve iyilik (sahipleri) de cennettedir Yalandan sakının, çünkü yalan kötülüğe götürür, yalan ve kötülük (sahipleri) de kötülük cehennemdedir
Tehlikeyi doğrulukta görseniz de doğruluğu yapışın, çünkü kurtuluş doğruluktadır
Yalan sözden ve yalan yere ant etmekten sakının!
Yalancıktan sakının, çünkü yalan bir tarafta, iman da bir taraftadır Yalan ile iman bir arada bulunmaz
Birbirinize haset (kıskançlık) etmeyiniz Birbirinize buğz etmeyiniz Birbirinizden yüz çevirmeyiniz Birbiriniz hakkında fena zandan bulunmaktan kaçınınız Birbirinizin eksikliğini ve kusurunu görmeye çalışmayınız Birbirinizin kuytu hallerini ve sıcacık hayatını araştırmayınız Menfaat yarışına girmeyiniz Birbirinize küsmeyiniz Ey Allah'ın kulları hepiniz kardeş olunuz!
Büyüklerine saygı, küçüklerine şefkat ve acıma göstermeyen bizden değildir
Bir kimse bir çocuğa, gel sana şunu vereceğim der ve sonradan da vermezse bu (sözü) bir yalandır
Aklın başı; Allah ’a imandan sonradan, haya (mahçup olmak) ve iyi ahlaktır Hz Enes (ra) 286 12
Allah ’a imandan sonra, aklın başı; insanlarla muhabbetli bulunmaktır Hz Ebu Hüreyre (ra) 287 7
Allah Teala şu kulu sever: Sattığında müsamahalı, aldığında müsamahalı, borcunu ödemede müsamahalı ve alacağını talepte de yine müsamahalıdır Hz Ebu Hüreyre (ra) 17 9
Bir meclisin baş köşesinden aşağısına razı olmak, Allah için tevazudan sayılır Hz Talha (ra) 131 4
Allah (zc hz)i her şeyde rıfk ve mülayemeti (yumuşak huyluluk) sever Hz Aişe (ra) 92 14
Rıfk (mülayım edinmek) ve rıfk ile yararlanmak uğurluluk, şiddetle davranmak de uğursuzluktur Cenabı Yargı bir evin hayrını murad ettiğinde, onlara rıfk kapısını açar Rıfk nerede bulunursa orasını zinetlendirir Zorlama ise orası için leke olur Hz Aişe (ra) 100 3
Acıma edene, Allah acınacak şey eder Yerdekilere acınacak şey edin, Allah da size merhamet etsin Cennette altından bir gönder ve üstünde zebercetten şehirler vardır ki, onlar cennete yıldızlar gibi ışık verirler Ve bunlar; Allah rızası için birbirlerine muhabbet edenler içindir Hz Ebu Hüreyre (ra) 125 6
Cennette böylece köşkler vardır fakat; içindeki dışındakini, dışındaki içindekini görür Bunlar; sözü güzel, selamı fazla olana, yemeği fazla yedirenlere, oruca devam edenlere ve gece namazı kılanlara verilir
Eli Açık; Allah ’a, insanlara ve cennete yakındır Cehennemden de uzaktır Pinti ise Allah ’tan, insanlardan ve cennetten uzaktır Ve cehenneme yakındır Cahil eli bol, Allah (zchz)lerine, hasis (cimri) âbitten (ibadet eden birey) daha sevimlidir
Eli Bol, oysa Allah ’a hüsnü zannı olduğundan cömertlik yapar (Allah bana yine verir, ahirette de mükafatını verecektir diyerek) Pinti ise, ancak Allah ’a sui zannı sebebiyle (“ya vermezsediyerek) pintilik yapar
Eli Bol bir zatın (yedirdiği) yiyeceği şifadır Pinti bir kimsenin yemeği ise derttir
Katlanma birincil sadmededir (belanın birincil geldiği anda) Dayanıklılık imanın yarısı, yakîn de imanın tamıdır
Size dünya ve ahiret ehlinin en hayırlısını ve dünyadaki amellerin en iyisini haber vereyim mi? “O pek bir kimsedir oysa; kendisiyle alakasını kesenle ilgilenir, kendisini mahrum edene (vermeyene) verir ve kendisine zulmedeni de affeder
Üç şey vardır oysa; onlar kimde bulunursa, Allah onu basit bir şekilde hesaba çeker ve rahmetiyle cennetine koyar: Mahrum edene (vermeyene) ihsanda bulunmak, zulmedeni bağışlamak, uğramayanı arayıp sormak
Ses Çıkarmama (susmak, gereksiz konuşmamak), ahlakın efendisidir Hz Enes (ra) 219 8
Üç birey için gökler, yer, gece, gündüz ve melekler istiğfar ederler: Alimler, talebeler ve cömertler
Allah (CC) Bana, farzları yerine getirmeyi emrettiği gibi, insanlara müdara etmeyi(alttan almayı) emretti
Haya (mahçup olmak) imandandır
Altı şey güzeldir, fakat şu altı sınıf insanda daha güzeldir: Adalet güzeldir, fakat ümerada (idarecilerde) daha güzeldir Büyüklük güzeldir, ama zenginde daha güzeldir Verağ (haram olduğu kararsız olan şeylerden sakınmak) güzeldir, fakat alimlerde daha güzeldir Sabır güzeldir, fakat fakirlerde daha güzeldir Pişmanlık güzeldir, fakat gençlerde daha güzeldir Haya (utanmak) güzeldir, fakat kadınlarda daha güzeldir Hz Ali (ra) 297 6
Benim için 6 şeyi tekeffül edin (garanti edin, laf verin), size Cenneti söz veriyorum; 1 Biriniz konuştuğu vakit yalan söylemesin, 2 Bir vaatte (güya) bulunduğunda sözünden dönmesin, 3 Kendisine bir şey emanet edildiğinde hıyanet etmesin, 4 Gözünüzü yumunuz (harama bakmayın), 5 Elinizi (haramlardan) çekin, 6 Namus ve namusunuzu koruyun!
Mümin hoş ahlakı ile, geceleri beyhude ibadet eden ve gündüzleri nafile oruç tutan kimselerin derecelerine erişir (Yani güzel ahlaklı kişiye, ahlakı sebebiyle her gün 24 saat sevap yazılır)
Mümin, başkalarıyla iyi geçinir ve kendisiyle iyi geçinilir, başkalarıyla iyi (güzel) geçinmeyen ve kendisiyle geçinilemeyen kimsede hayır yoktur
Müminin mümine bağlılığı, bir binanın birbirine sıkı sıkıya tutan tuğlaları gibidir
Müslümanlar bir vücudun azalarına benzer Nasıl bir vücudun bir yerinde bir hastalık olunca bütün beden ateşlenir, bu ağrıyı duyar Müslümanlar da öteki Müslümanların ağrılarını duyması gerekir
Müslüman ’ın Müslüman üzerinde vacip olan 6 hakkı vardır; 1 Karşılaşınca selamlama vermesi, 2 Gösteri edince davetine gitmesi, 3 Tavsiye isteyince nasihat etmesi, 4 Hastalanınca ziyaret etmesi, 5 Ölünce cenazesine gitmesi, 6 Aksırınca teşmit etmesi
(TEŞMİT: Hapşıran kişinin: “Elhamdülillah demesi, Bunu duyan kişinin: “Yerhamükallah, Bitmiş Hapşıran kişinin ise; “Yehdîna ve yehdîkümullah ve yuslih bâleküm demesidir)
Sizin Allah Teala ’ya en şirin olanınız, yemesi minimum ve fiziksel olarak en hafif olanınızdır Hzİbn Abbas(ra) Kuldan Allah ’ın birincil çekip aldığı şey, “haya (utanma duygusu)dır O vakit, O (Allah) gazap eder (kızar) Ve kul gazaba uğramış duruma gelir Sonra kendisinden “itimati alır O zaman o kimse “hain ve hor olur Sonra ondan “rahmeti alır O vakit da o kimse katı kalpli ve barbar olur İşte o vakit onun boynundan İslam bağını çözer Artık o kimse, lanete uğramış ve lanetlenmiş şeytan olur Hz Enes (ra) 161 3
Bu ümmetin en şerlilerini size haber vereyim mi? Onlar; bağırarak konuşanlar, belagatla konuşmaya zorlananlar ve fazla lafçılar (gevezeler)dır Bu ümmetin hayırlılarını da size haber vereyim mi? Onlar; ahlakça en hoş olanlardır
Adem oğlunda 360 mafsal vardır Her gün bunun için 360 sadaka vermesi lazımdır Sormuşlar: “Yâ Rasulallah, buna kim zor yetirebilir? Buyurmuş ancak: Birine yol göstermek bir sadaka, sıkıntı veren bir şeyi yoldan uyandırmak bir sadaka, ihtiyaçtan artı elbiseyi vermek de bir sadakadır Tekrar sormuşlar: “Ya Rasulallah, bunu da yapamazsak? Buyurdular ama: Halka şerri dokunmaktan çekinmek de kendisi için bir sadakadır İki günü birbirine eşit olan ziyandadır
Kendiniz için istediğiniz şeyi Müslüman kardeşin için de istemedikçe olgun mümin olamazsınız
Kolaylaştırın, zorlaştırmayın, müjdeleyin, dehşet ettirmeyin *
Ben, hoş ahlakı tamamlamak için gönderildim Hz Ebu Hüreyre (ra) 245 7 (Ramuz elehadis)
İnsanların en hayırlısı, ahlakı en güzel olandır
Mü ’minin mizanında en ağır basacak şey, güzel ahlaktır Kesin oysa, Allah Teala işi ve sözü çirkin olan ve hayasızca konuşan kimseye buğz eder Hz Ebud Derda (ra) 15 9
Bilir misiniz, insanların cennete girmelerini en fazla karşılayan şeyler nelerdir? Allah korkusu ve güzel ahlaktır Bilir misiniz, insanların cehenneme girmelerine en çok sebep olan şey nedir? İki aralıktır; Ağız (diliyle günah işlemesi) ve but arasıdır (yani zina yapması) Hz Ebu Hüreyre (ra) 12 8
Güzel etik hataları eritir; suyun buzu erittiği gibi Kötü ahlak da ameli bozar; sirkenin balı bozduğu gibi
Her şeyin tövbesi vardır Fena ahlak sahibinin yoktur Zira o kimse günahtan pişmanlık etmez de, onu daha güçlü olarak işler Hz Aişe (ra) 128 10
Hoş ahlakın ifadesi şudur: Dünyadan nasip olana razı olur, nasip olmayana da kızmaz
Doğruluğa yapışın, çünkü doğruluk iyiliğe götürür, doğruluk ve iyilik (sahipleri) de cennettedir Yalandan sakının, çünkü yalan kötülüğe götürür, yalan ve kötülük (sahipleri) de kötülük cehennemdedir
Tehlikeyi doğrulukta görseniz de doğruluğu yapışın, çünkü kurtuluş doğruluktadır
Yalan sözden ve yalan yere ant etmekten sakının!
Yalancıktan sakının, çünkü yalan bir tarafta, iman da bir taraftadır Yalan ile iman bir arada bulunmaz
Birbirinize haset (kıskançlık) etmeyiniz Birbirinize buğz etmeyiniz Birbirinizden yüz çevirmeyiniz Birbiriniz hakkında fena zandan bulunmaktan kaçınınız Birbirinizin eksikliğini ve kusurunu görmeye çalışmayınız Birbirinizin kuytu hallerini ve sıcacık hayatını araştırmayınız Menfaat yarışına girmeyiniz Birbirinize küsmeyiniz Ey Allah'ın kulları hepiniz kardeş olunuz!
Büyüklerine saygı, küçüklerine şefkat ve acıma göstermeyen bizden değildir
Bir kimse bir çocuğa, gel sana şunu vereceğim der ve sonradan da vermezse bu (sözü) bir yalandır
Aklın başı; Allah ’a imandan sonradan, haya (mahçup olmak) ve iyi ahlaktır Hz Enes (ra) 286 12
Allah ’a imandan sonra, aklın başı; insanlarla muhabbetli bulunmaktır Hz Ebu Hüreyre (ra) 287 7
Allah Teala şu kulu sever: Sattığında müsamahalı, aldığında müsamahalı, borcunu ödemede müsamahalı ve alacağını talepte de yine müsamahalıdır Hz Ebu Hüreyre (ra) 17 9
Bir meclisin baş köşesinden aşağısına razı olmak, Allah için tevazudan sayılır Hz Talha (ra) 131 4
Allah (zc hz)i her şeyde rıfk ve mülayemeti (yumuşak huyluluk) sever Hz Aişe (ra) 92 14
Rıfk (mülayım edinmek) ve rıfk ile yararlanmak uğurluluk, şiddetle davranmak de uğursuzluktur Cenabı Yargı bir evin hayrını murad ettiğinde, onlara rıfk kapısını açar Rıfk nerede bulunursa orasını zinetlendirir Zorlama ise orası için leke olur Hz Aişe (ra) 100 3
Acıma edene, Allah acınacak şey eder Yerdekilere acınacak şey edin, Allah da size merhamet etsin Cennette altından bir gönder ve üstünde zebercetten şehirler vardır ki, onlar cennete yıldızlar gibi ışık verirler Ve bunlar; Allah rızası için birbirlerine muhabbet edenler içindir Hz Ebu Hüreyre (ra) 125 6
Cennette böylece köşkler vardır fakat; içindeki dışındakini, dışındaki içindekini görür Bunlar; sözü güzel, selamı fazla olana, yemeği fazla yedirenlere, oruca devam edenlere ve gece namazı kılanlara verilir
Eli Açık; Allah ’a, insanlara ve cennete yakındır Cehennemden de uzaktır Pinti ise Allah ’tan, insanlardan ve cennetten uzaktır Ve cehenneme yakındır Cahil eli bol, Allah (zchz)lerine, hasis (cimri) âbitten (ibadet eden birey) daha sevimlidir
Eli Bol, oysa Allah ’a hüsnü zannı olduğundan cömertlik yapar (Allah bana yine verir, ahirette de mükafatını verecektir diyerek) Pinti ise, ancak Allah ’a sui zannı sebebiyle (“ya vermezsediyerek) pintilik yapar
Eli Bol bir zatın (yedirdiği) yiyeceği şifadır Pinti bir kimsenin yemeği ise derttir
Katlanma birincil sadmededir (belanın birincil geldiği anda) Dayanıklılık imanın yarısı, yakîn de imanın tamıdır
Size dünya ve ahiret ehlinin en hayırlısını ve dünyadaki amellerin en iyisini haber vereyim mi? “O pek bir kimsedir oysa; kendisiyle alakasını kesenle ilgilenir, kendisini mahrum edene (vermeyene) verir ve kendisine zulmedeni de affeder
Üç şey vardır oysa; onlar kimde bulunursa, Allah onu basit bir şekilde hesaba çeker ve rahmetiyle cennetine koyar: Mahrum edene (vermeyene) ihsanda bulunmak, zulmedeni bağışlamak, uğramayanı arayıp sormak
Ses Çıkarmama (susmak, gereksiz konuşmamak), ahlakın efendisidir Hz Enes (ra) 219 8
Üç birey için gökler, yer, gece, gündüz ve melekler istiğfar ederler: Alimler, talebeler ve cömertler
Allah (CC) Bana, farzları yerine getirmeyi emrettiği gibi, insanlara müdara etmeyi(alttan almayı) emretti
Haya (mahçup olmak) imandandır
Altı şey güzeldir, fakat şu altı sınıf insanda daha güzeldir: Adalet güzeldir, fakat ümerada (idarecilerde) daha güzeldir Büyüklük güzeldir, ama zenginde daha güzeldir Verağ (haram olduğu kararsız olan şeylerden sakınmak) güzeldir, fakat alimlerde daha güzeldir Sabır güzeldir, fakat fakirlerde daha güzeldir Pişmanlık güzeldir, fakat gençlerde daha güzeldir Haya (utanmak) güzeldir, fakat kadınlarda daha güzeldir Hz Ali (ra) 297 6
Benim için 6 şeyi tekeffül edin (garanti edin, laf verin), size Cenneti söz veriyorum; 1 Biriniz konuştuğu vakit yalan söylemesin, 2 Bir vaatte (güya) bulunduğunda sözünden dönmesin, 3 Kendisine bir şey emanet edildiğinde hıyanet etmesin, 4 Gözünüzü yumunuz (harama bakmayın), 5 Elinizi (haramlardan) çekin, 6 Namus ve namusunuzu koruyun!
Mümin hoş ahlakı ile, geceleri beyhude ibadet eden ve gündüzleri nafile oruç tutan kimselerin derecelerine erişir (Yani güzel ahlaklı kişiye, ahlakı sebebiyle her gün 24 saat sevap yazılır)
Mümin, başkalarıyla iyi geçinir ve kendisiyle iyi geçinilir, başkalarıyla iyi (güzel) geçinmeyen ve kendisiyle geçinilemeyen kimsede hayır yoktur
Müminin mümine bağlılığı, bir binanın birbirine sıkı sıkıya tutan tuğlaları gibidir
Müslümanlar bir vücudun azalarına benzer Nasıl bir vücudun bir yerinde bir hastalık olunca bütün beden ateşlenir, bu ağrıyı duyar Müslümanlar da öteki Müslümanların ağrılarını duyması gerekir
Müslüman ’ın Müslüman üzerinde vacip olan 6 hakkı vardır; 1 Karşılaşınca selamlama vermesi, 2 Gösteri edince davetine gitmesi, 3 Tavsiye isteyince nasihat etmesi, 4 Hastalanınca ziyaret etmesi, 5 Ölünce cenazesine gitmesi, 6 Aksırınca teşmit etmesi
(TEŞMİT: Hapşıran kişinin: “Elhamdülillah demesi, Bunu duyan kişinin: “Yerhamükallah, Bitmiş Hapşıran kişinin ise; “Yehdîna ve yehdîkümullah ve yuslih bâleküm demesidir)
Sizin Allah Teala ’ya en şirin olanınız, yemesi minimum ve fiziksel olarak en hafif olanınızdır Hzİbn Abbas(ra) Kuldan Allah ’ın birincil çekip aldığı şey, “haya (utanma duygusu)dır O vakit, O (Allah) gazap eder (kızar) Ve kul gazaba uğramış duruma gelir Sonra kendisinden “itimati alır O zaman o kimse “hain ve hor olur Sonra ondan “rahmeti alır O vakit da o kimse katı kalpli ve barbar olur İşte o vakit onun boynundan İslam bağını çözer Artık o kimse, lanete uğramış ve lanetlenmiş şeytan olur Hz Enes (ra) 161 3
Bu ümmetin en şerlilerini size haber vereyim mi? Onlar; bağırarak konuşanlar, belagatla konuşmaya zorlananlar ve fazla lafçılar (gevezeler)dır Bu ümmetin hayırlılarını da size haber vereyim mi? Onlar; ahlakça en hoş olanlardır
Adem oğlunda 360 mafsal vardır Her gün bunun için 360 sadaka vermesi lazımdır Sormuşlar: “Yâ Rasulallah, buna kim zor yetirebilir? Buyurmuş ancak: Birine yol göstermek bir sadaka, sıkıntı veren bir şeyi yoldan uyandırmak bir sadaka, ihtiyaçtan artı elbiseyi vermek de bir sadakadır Tekrar sormuşlar: “Ya Rasulallah, bunu da yapamazsak? Buyurdular ama: Halka şerri dokunmaktan çekinmek de kendisi için bir sadakadır İki günü birbirine eşit olan ziyandadır
Kendiniz için istediğiniz şeyi Müslüman kardeşin için de istemedikçe olgun mümin olamazsınız
Kolaylaştırın, zorlaştırmayın, müjdeleyin, dehşet ettirmeyin *