Bebeğinizin anne karnından yeni yaşam sürecine geçerken ki uyumunu kesintisiz tentene temas önemli ölçüde etkiler. Günümüzde ülkemizde yaygın olarak ilk bir saatte yenidoğana rutin muayene , ölçümleri ve aşıları yapılmaktadır. İlk bir saatte anne ve bebeğin teması, annesini emmesi, anne-bebek-baba yani aile bağlanması için çok önemlidir. Bu rutin prosedürler bir saatten sonra da yapılabilir. Anne veya bebeğin tıbbi desteğe ihtiyacı olmadıkça, hastane protokolleri, hem vajinal hem de sezaryen doğumları için kesintisiz tentene teması desteklemelidir
Bebekler doğar doğmaz hemen anne karnına veya göğsüne yerleştirilir. Üşümemeleri için sıcak bir battaniye anne ve bebeğin üzerine yerleştirilmelidir. Sıcak ortam annede adrenalin salınımını yavaşlatmakta, güvenli bağlanma ve emzirmede önemli olan oksitosin ve prolaktin hormonlarının salınımına yol açmaktadır. Hemen doğum sonrası annenin en önemli ihtiyaçları sıcak, sessiz ve sakin bir ortamdır. Peki ilk bir saat kesintisiz tentene temasın faydaları nelerdir?
BEBEĞİN HEMEN ANNESİNİ EMMESİ
Tentene temasla ilk bir saat içinde hemen beslenme başlar. Hemen beslenme anne-bebek güvenli bağlanmasını da sağlar. Ayrıca plasenta dediğimiz bebeğin eşinin kolay ve hızlı ayrılmasına bu da doğum sonrası kanamanın azalmasını sağlar. Doğum eylemi sırasında veya doğum anında herhangi bir ilaç kullanımı yokluğunda bebeği annenin karnına da koysanız, bebek kendiliğinden içgüdüsel hareketler ile annesinin meme ucunu bulup hemen emmeye başlar tıpkı her yenidoğan memeli yavrusu gibi.
VÜCUT SİSTEMİ REGÜLASYONU
Doğum sonrası ilk saatte tentene temas bebeğin vücut sıcaklığının ve solunumunun düzenlenmesi için önemlidir. Yeni doğanlar, büyük çocuklar ve yetişkinler gibi aynı cilt altı yağ dokusu seviyelerine sahip olmadıklarından vücut ısı uyumunu hemen sağlayamayabilirler. Bebekler, vücut ısı kontrolünü dokuz aylık süreç içerisinde kazanırlar. Bebekler çok fazla ısı kaybederlerse, yeniden ısı kontrolü için daha fazla enerji ve oksijen kullanmak zorunda kalırlar.
Tentene temas ,ayrıca hipoglisemi riskini yani kan şekerinin düşme riskini de azaltır. Yenidoğan bebekler, iyi emene kadar kan şekerini vücuttaki enerji depolarından sağlarlar. Tentene temas bu enerji depolarından dönüşümü kolaylaştırır.
KORDONUN GEÇ KLEMPLENMESİ
Göbek kordonu titreşim halinde iken beklemek, akciğerleri ile soluyana kadar ki sürede plasentadan bebeğe oksijen gitmesini sağlar. Anneleri ile tentene temas halinde olmak bebeğin solunumunun stabilize altında olmasına, kordonun bozulmamış halde olması bebeğe daha fazla kırmızı kan hücrelerinin geçişine ve demir eksikliği anemi riskinin azalması anlamına gelmektedir.
ANNE-BEBEK BAĞLANMASI
Doğum sonrası tentene temas anne ve bebek birbirini tanıması için, bebeğin kendini güvenli ve konforlu hissetmesini sağlar. Annenin de bebeğine bağlanması, bebeğinin bakımı için kendi özgüveninin gelişmesi açısından önemlidir. Gebelik sırasında bir kadının beyininde oksitosin reseptörleri sayısı artmaya başlar. Yani doğumla birlikte annenin oksitosin hormonuna duyarlılığı artar. Oksitosin hormonu kişinin annelik davranışları geliştirmesini sağlayan sevgi hormonudur. Erken dönemde tentene temasla ve emzirme ile daha fazla oksitonin hormonu üretilir. Bebekleri ile
erken dönemde tentene temas yapan annelerin bebeklerine daha fazla öpüşme, bağlanma, olumlu konuşma gibi davranışlar geliştirdikleri gösterilmiştir.
BAŞARILI EMZİRME ORANLARI
Tentene temas bebeğin emmeye başlama ve emme süresini de başarılı olarak etkilemektedir. Dünya Sağlık Örgütü, en iyi büyüme, gelişme ve sağlık sonuçlarının elde edilebilmesi için ilk altı ay emzirmenin kalitesi üzerinde durmaktadır. Emzirmenin başlaması için doğru koşulların oluşturulması anne için bebeğini uzun süreler emzirmesine yardımcı olacaktır. Bu da emzirme problemlerini önemli ölçüde azaltacak, uzun vadeli emzirmeyi sağlayacaktır.
ANNE-BEBEK AYRILMA ANKSİYETESİNİ AZALTIR
Bebekler, anneleriyle iletişime hazır halde doğarlar. Eğer yenidoğan, doğum eylemi sırasında
aşırı ilaç maruziyeti yaşamamışsa uyanık, gözleri açık şekilde doğar ve annesinin yüzüne sesini, kokusunu ve teninin dokunuşunu hissederek bakar. Annesinden ayrılan bebek hayatını tehdit altında hisseder. Bebekler, annesinin göğsünde güvende olduğu hissiyle ilkel memeli içgüdüsü ile doğarlar. Bebekler annelerinden ayrıldıklarında yüksek sesle ağlayarak strese girerler ve annesinin dikkatini çekmeye çalışırlar. Yüksek sesli ağlamadan sonra annesi
ile birleşmezse, o zaman sessizleşerek enerji ve ısılarını stabilize etmeye çalışırlar.
BEBEĞİNİZİN DOĞAL YOLLARDAN BAĞIŞIKLIK SİSTEMİNİ UYARIR
Bebekler, anne rahmi içinden steril ortamdan, steril olmayan bir dünyaya doğarlar. Bebeğin bakterilerle ilk tanışması vajinal doğum sırasında olmaktadır. Bu aslında bebeklerin bağışıklık hücrelerini ' iyi ' ve ' kötü ' bakterileri anlamak için uyarır. Bu bebeklerin bağışıklık sistemlerini uyarmada ilk aşamadır.Bebeğin bakterilerle tanışmasının bir diğer yolu da tentene temas ve emzirmedir. Özellikle sezeryanla doğan bebekler için bu büyük bir fırsattır.
Bebekler doğar doğmaz hemen anne karnına veya göğsüne yerleştirilir. Üşümemeleri için sıcak bir battaniye anne ve bebeğin üzerine yerleştirilmelidir. Sıcak ortam annede adrenalin salınımını yavaşlatmakta, güvenli bağlanma ve emzirmede önemli olan oksitosin ve prolaktin hormonlarının salınımına yol açmaktadır. Hemen doğum sonrası annenin en önemli ihtiyaçları sıcak, sessiz ve sakin bir ortamdır. Peki ilk bir saat kesintisiz tentene temasın faydaları nelerdir?
BEBEĞİN HEMEN ANNESİNİ EMMESİ
Tentene temasla ilk bir saat içinde hemen beslenme başlar. Hemen beslenme anne-bebek güvenli bağlanmasını da sağlar. Ayrıca plasenta dediğimiz bebeğin eşinin kolay ve hızlı ayrılmasına bu da doğum sonrası kanamanın azalmasını sağlar. Doğum eylemi sırasında veya doğum anında herhangi bir ilaç kullanımı yokluğunda bebeği annenin karnına da koysanız, bebek kendiliğinden içgüdüsel hareketler ile annesinin meme ucunu bulup hemen emmeye başlar tıpkı her yenidoğan memeli yavrusu gibi.
VÜCUT SİSTEMİ REGÜLASYONU
Doğum sonrası ilk saatte tentene temas bebeğin vücut sıcaklığının ve solunumunun düzenlenmesi için önemlidir. Yeni doğanlar, büyük çocuklar ve yetişkinler gibi aynı cilt altı yağ dokusu seviyelerine sahip olmadıklarından vücut ısı uyumunu hemen sağlayamayabilirler. Bebekler, vücut ısı kontrolünü dokuz aylık süreç içerisinde kazanırlar. Bebekler çok fazla ısı kaybederlerse, yeniden ısı kontrolü için daha fazla enerji ve oksijen kullanmak zorunda kalırlar.
Tentene temas ,ayrıca hipoglisemi riskini yani kan şekerinin düşme riskini de azaltır. Yenidoğan bebekler, iyi emene kadar kan şekerini vücuttaki enerji depolarından sağlarlar. Tentene temas bu enerji depolarından dönüşümü kolaylaştırır.
KORDONUN GEÇ KLEMPLENMESİ
Göbek kordonu titreşim halinde iken beklemek, akciğerleri ile soluyana kadar ki sürede plasentadan bebeğe oksijen gitmesini sağlar. Anneleri ile tentene temas halinde olmak bebeğin solunumunun stabilize altında olmasına, kordonun bozulmamış halde olması bebeğe daha fazla kırmızı kan hücrelerinin geçişine ve demir eksikliği anemi riskinin azalması anlamına gelmektedir.
ANNE-BEBEK BAĞLANMASI
Doğum sonrası tentene temas anne ve bebek birbirini tanıması için, bebeğin kendini güvenli ve konforlu hissetmesini sağlar. Annenin de bebeğine bağlanması, bebeğinin bakımı için kendi özgüveninin gelişmesi açısından önemlidir. Gebelik sırasında bir kadının beyininde oksitosin reseptörleri sayısı artmaya başlar. Yani doğumla birlikte annenin oksitosin hormonuna duyarlılığı artar. Oksitosin hormonu kişinin annelik davranışları geliştirmesini sağlayan sevgi hormonudur. Erken dönemde tentene temasla ve emzirme ile daha fazla oksitonin hormonu üretilir. Bebekleri ile
erken dönemde tentene temas yapan annelerin bebeklerine daha fazla öpüşme, bağlanma, olumlu konuşma gibi davranışlar geliştirdikleri gösterilmiştir.
BAŞARILI EMZİRME ORANLARI
Tentene temas bebeğin emmeye başlama ve emme süresini de başarılı olarak etkilemektedir. Dünya Sağlık Örgütü, en iyi büyüme, gelişme ve sağlık sonuçlarının elde edilebilmesi için ilk altı ay emzirmenin kalitesi üzerinde durmaktadır. Emzirmenin başlaması için doğru koşulların oluşturulması anne için bebeğini uzun süreler emzirmesine yardımcı olacaktır. Bu da emzirme problemlerini önemli ölçüde azaltacak, uzun vadeli emzirmeyi sağlayacaktır.
ANNE-BEBEK AYRILMA ANKSİYETESİNİ AZALTIR
Bebekler, anneleriyle iletişime hazır halde doğarlar. Eğer yenidoğan, doğum eylemi sırasında
aşırı ilaç maruziyeti yaşamamışsa uyanık, gözleri açık şekilde doğar ve annesinin yüzüne sesini, kokusunu ve teninin dokunuşunu hissederek bakar. Annesinden ayrılan bebek hayatını tehdit altında hisseder. Bebekler, annesinin göğsünde güvende olduğu hissiyle ilkel memeli içgüdüsü ile doğarlar. Bebekler annelerinden ayrıldıklarında yüksek sesle ağlayarak strese girerler ve annesinin dikkatini çekmeye çalışırlar. Yüksek sesli ağlamadan sonra annesi
ile birleşmezse, o zaman sessizleşerek enerji ve ısılarını stabilize etmeye çalışırlar.
BEBEĞİNİZİN DOĞAL YOLLARDAN BAĞIŞIKLIK SİSTEMİNİ UYARIR
Bebekler, anne rahmi içinden steril ortamdan, steril olmayan bir dünyaya doğarlar. Bebeğin bakterilerle ilk tanışması vajinal doğum sırasında olmaktadır. Bu aslında bebeklerin bağışıklık hücrelerini ' iyi ' ve ' kötü ' bakterileri anlamak için uyarır. Bu bebeklerin bağışıklık sistemlerini uyarmada ilk aşamadır.Bebeğin bakterilerle tanışmasının bir diğer yolu da tentene temas ve emzirmedir. Özellikle sezeryanla doğan bebekler için bu büyük bir fırsattır.