dörtkonak köyü bilgileri - dörtkonak köyü tanıtım - dörtkonak köyü resimleri
Dörtkonak, Gümüşhane ilinin Merkez ilçesine bağlı bir köydür.
Tarihi
Cumhuriyetten önce yerleşim yeri olan DÖRTKONAK (Edire) köyü il merkezine 17 km uzaklıkta Gümüşhane merkez ilçeye bağlıdır. Cumhuriyetin kuruluşuna kadar Rumlar, Ermeniler ve Rusların’ da yaşadığı bilinmektedir. Köyde; , Ergin, Nebioğlu, Turhan, Demirel, Türkan, Sadık, Erden, Bozalan, Çakır, Can, Balkı, Çetin, Ustaoğlu, Uğur, Ulutaş ve Çavdar sülaleleri bulunmaktadır. 1960 yılından sonra DÖRTKONAK ismini aldı.1970 ‘li yıllarda Yurt dışına 1980 yılından sonra il merkezine ve il dışına göç vermiştir. Çoğunlukla il merkezi olmak üzere İstanbul, İzmit, Bursa, İzmir, Ankara ve Trabzon, İçel ve diğer bazı illere yerleşmişlerdir. Yaz mevsiminde tatil için gelenlerin canlılığı oluyor kış gelince 20–30 arası hane köyde kalıyor. Devlet memurluğu ve eğitim nedeniyle merkezlerde ikamet ediliyor. Eğitime önem veren köy halkı çocuklarını okutmak için gayret göstermektedir. Üniversite mezunu ve Üniversitede okuyan sayısı yüksek her meslekten elaman bulunmaktadır. İl Merkezinde Dörtkonaklılar Dayanışma, Yardımlaşma ve Kültür derneği kurarak bir arada olmayı sağlayıp, Zaman zaman faaliyetler ve geziler düzenleyerek çalışmalarını sürdürmektedirler. Köy alt yapısı hemen hemen tamamlanmış, yolu asfalt, içme suyu şebekesi ve kısmen kanalizasyon yapılmış. Köyün coğrafi yapısı; yazın yayla, kışın kayak turizmine elverişli olup, soğuk suları, eti, sütü, yumurtası, yağı, peyniri, patatesi, fasulyesi, eriği, armudu elma ve cevizinin tadına doyum olmaz. Son yıllarda il dışında yaşayan köylülerimizin baba evlerini yenileyip yazın azda olsa köyde bulunmaları örnek bir gelişme olduğu gözleniyor.
Kültür
Eski Takvim;
Dörtkonak Köyünde Eski Takvim, diger bir ise "Gocagarı ayları" diye de söylenir, şu şekilde sıralamaktadır .
1) Zemheri - Ocak 2) Gücük - Şubat 3) Mart - Mart 4) Abril - Nisan 5) Mayıs - Mayıs 6) Kiraz Ayı - Haziran 7) Orak Ayı - Temmuz 8) Ağustos - Ağustos 9) Ceket Ayı - Eylül 10) Gazel Ayı - Ekim 11) Koçayı - Kasım 12) Karakış - Aralık
Halkın kullandığı bu ayların günleri miladi aylara eşittir. Miladi ayın l4. günü bu takvime göre ayın 1. günüdür. Ocak ayının 14. günü Zemheri aynını başıdır. Ocak ayının 13. günü 14. güne bağlayan gece yılbaşıdır. Ve bu güne Galandar denir.
Gümüşhane Kaleleri Hakkında:
DİBEKLİ KÖYÜ KALESİ (KODİL):GÜMÜŞHANE DİBEKLİ KÖYÜNÜN KUZEYİNDE BULANAN VE DİBEKLİ KÖYÜ SINIRLARI İÇERİSİNDE OLAN KODİL KALESİ'NİN NE ZAMAN YAPILDIĞI KONUSUNDA YETERLİ BİLGİLER BULUNMAMAKTADIR. BUNUNLA BERABER KALE ÇEVRESİNDE DEĞİŞİK DÖNEMLERE ROMA, BİZANS, ARAP, BEYLİKLER VE OSMANLI DÖNEMLERİNE AİT PİŞMİŞ TOPRAK KAPLARA, GÖZ YAŞI VE KOKU KAPLARINA, ÇİNİ PARÇALARI İLE SİKKELERE RASTLANMIŞTIR. KALENİN DIŞINDAKİ KAYALAR ÜZERİNDE DE GÖZCÜ KULELERİ BULUNMAKTADIR. KALE İÇERİSİNDE İSE DÜZGÜN TABANLI, DUVARLARI NİŞLİ MEKANLAR BULUNMAKTADIR. AYRICA KALE ÇEVRESİNDE TAŞ BASAMAKLAR YUVARLAK BİR YAPI KALINTISI VE BİRDE SU DEPOSUNA YER VERİLMİŞTİR.
DİBEKLİ KÖYÜ KÖPRÜSÜ (KEMER KÖPRÜ): GÜMÜŞHANE DİBEKLİ KÖYÜ'NDE BULUNAN BU KÖPRÜ KİTABESİ BULUNMAMAKLA BERABER YAPI ÜSLUBUNDA XV. - XVI. (15. VE 16.) YÜZYILLARDA YAPILDIĞI SANILMAKTADIR. MOLOZ TAŞTAN, TEK GÖZLÜ VE YUVARLAK KEMERLİ BİR KÖPRÜDÜR
CANCA KALESİ:Bu kaleye Vank köyünden ve Kale deresi denilen vadiden gidilir.Evliya Çelebi Seyahatnamesinde bu kaleden bahis etmektedir. Trabzon, Türkler tarafından 1461 yılında fethedildiğinde Kral kızının bu kaleye sığınarak hazineyi saklayıp,öldüğünde nakledilen rivayetler arasındadır.Kale, doğu-batı istikametinde arka,arkaya üç bölümden teşekkül etmiştir.Çevresi 1.50 m. kalınlığındaki burçlarla takviye edilmiştir.Kalenin girişi batıdan açılmış olup,batıdaki 1.duvarı geçtikten sonra küçük bir alana ulaşılır.Burada 4.10x4.10 m. Boyutlarında bir sarnıcı bulunmaktadır.Büyük ölçüde sağlam olan sarnıcın üst örtüsü kısmen yıkılmış,içten ve dıştan sıvanmıştır.Buradan 2.bir kapıyla Kalenin doğu bölümüne ulaşılır.Bu alanda Kuzey köşesindeki kayaların üzerine oturtulmuş küçük bir şapel vardır.Sağlam kalan duvarlar üzerinde fresko tekniğinde yapılmış, Hıristiyan Azizleri olduğu tahmin edilen resimler vardır. YAĞLIDERE KÖYÜ KALESİ: Yapı, Merkez Yağlıdere köyü sınırları içerisindedir. Hakim bir tepe üzerinde korunma ve gözetleme amacıyla inşa edilmiştir. Kale surları yoğun olarak ayaktadır. KALE KALESİ: Şehir Merkezinin 20 km.doğusunda Gümüşhane-Bayburt anayolunun sağında yer almaktadır.Kalenin iki yolu vardır. Batı yönündeki yol daha kolaydır.Fakat giriş doğudandır.Kale çok sarp bir kayalık üzerine 1560 metre yükseklikte Ana kaya üzerine inşa edilmiştir.78x27 metre boyundadır.Moloztaş örgülü duvarların büyük bir kısmı hala sağlam durumdadır.Kale duvarlarının yükseklikleri 5-15 metre arasındadır.Kalenin kuzey ve güney kesimlerinde su sarnıcı ve depolar yer almaktadır.Batısında ise 15 metre uzunluğunda doğal bir kaya altı sığınağı bulunmaktadır.Girişi ise duvarla örtülüdür.Kalenin içinde bulunan iki yapı dikkati çeker.Toprak seviyesinden biraz yüksekte kalan yuvarlak kemerler, dikdörtgen şeklindeki mekanlara aittir.Arka arkaya bulunan bu iki yapının aydınlığını sağlayacak hiçbir pencere mevcut olmadığından bunların zindan olarak kullanıldığı tahmin edilmektedir.Kalede vadiye inen gizli su yolları mevcuttur. AKÇAKALE: Kale şehir merkezinin Kuzeydoğusunda,Bağlarbaşı semtindedir. Gümüşhane-Bayburt karayolunun 5.kilometresinden 12 km.kuzeye gidilerek Kaleye ulaşılmaktadır.1530 metre yükseklikte olan Kale Ana kaya üzerine nispeten yuvarlak planlı olarak moloztaşlarla yapılmıştır.Kale olmaktan çok gözetleme kulesi niteliğindedir.Kule içerisinde bir su sarnıcı yer almaktadır.Doğu-Batı uzunluğu 12 metredir. KROM (VADİSİ) KALESİ: İlin Kuzeyinde Yağlıdere Köyü Yayla yolunda çevreye hakim ve stratejik bir noktaya kurulmuştur.Kayalık bir alan üzerine inşa edilen 38x30 m boyutlarındaki kalenin güneybatı tarafında 10 metrelik,kuzeybatı tarafında 8 metrelik duvar kalıntıları mevcuttur.Diğer kısımları tamamen yalçın kayalıktır.Anakaya üzerine moloztaş malzemeden inşa edilmiştir.Mevcut şekli ile daha çok bir gözetleme kulesi görünümünde olup,Ortaçağ mimarisi özelliklerini yansıtmaktadır. HAS KALESİ: Kale Torul İlçesine 30 km mesafede Atalar Köyünün Has Mahallesindedir.Tarihi İpek yolunun üzerindeki onlarca gözetleme ve koruma amaçlı yapılan Kalelerden biri olan Has Kalesi 3.5 metre boyunda ve 3 metre çapında bir duvar kalıntısı olarak ayakta kalmıştır.Kalenin diğer tarafları tamamen yıkık vaziyettedir. KOV KALESİ: Merkez İlçe sınırları içindedir.Gümüşhane-Erzincan Devlet Karayolu üzerinde 21.kilometredeki ismi kov olan (Esenyurt) köyü sınırları içindedir.Kaleye 6 km’lik stabilize yolla ulaşılır.Kale 130 metre yükseklikteki bir ana kaya üzerine kuruludur.En yüksek noktası ise 1760 metredir.Kalenin kuzey cephesinin doğu-batı uzantısı yaklaşık 70 metredir.Kale dikdörtgen planlı ve burçlarla destekli bir yapıdadır. Moloztaş ve harçla inşa edilen yapı içerisinde düzgün olmayan kare planlı bir iç kale görünümünde bir yapı yer almaktadır.Kale’nin dış duvarları1.5 metre kalınlığında iç mekan bölümleri 0.90 cm.kalınlığındadır.Duvarların iç kısımlarına ahşap kirişler yerleştirilmiştir. Tüm Kale birimleri ana kaya ile bütünleştirilmiştir.Girişin solunda bulunan burç içerisinde 5 mazgal açıklık bulunmaktadır.bunların en geniş açıklığı 1 metredir. KALECİK KALESİ: Kale, Torul İlçesi kalecik Köyü sınırları içerisinde, ışık köyü ulaşım yolunun üzerinde Vadiye hakim bir tepeciğin üzerinde inşa edilmiştir. Korunma ve gözetleme amacıyla yapılmıştır. Kale surları iç ve dış kale olmak üzere iki bölümden oluşmuştur. Surlar tamamen ayaktadır. KOPUZ KALESİ: Kopuz Köyünden Dağ dibi Köyüne giderken tarihi kopuz köprüsünün kuzeyinde bulunmaktadır . Kalenin çevre surları yer yer ayaktadır. SATALA KALESİ: Satala Kalesi Kelkit İlçemiz sınırları içerisinde olup,Satala şehrinin harabeleri amphitheteatr şeklinde yükselen bir dağın eteklerinde kendisini belli eder.Burada bulunan harabelerin Vl.yüzyılı geçtiği zannedilmektedir.Kalenin 530 yılında Perslerin sınırı şiddetle geçmeleri ve surların büyük tehlike arzetmesi sebebiyle Bizans imparatoru Justinianios tarafından onarıldığı bilinmektedir.Kaleden günümüze bazı kalıntılar kalmıştır.Köylülerin yaptığı kazı sonucu kalenin kuzeydoğu köşesinde önemli bir burç ortaya çıkarılmıştır. TORUL KALESİ: Kale Torul İlçe Merkezindedir.Her yıl bölgeye gelenlerin dikkati çekip,ziyaretinde bulunduğu kalenin yapımında kireç harcı kullanılmıştır.Bir rivayete göre kaleden harşit çayına inen gizli bir yol vardır.Ve kalenin su ihtiyacı bu gizli yoldan temin edilmektedir. DAĞDİBİ KALESİ: Kale Dağdibi Köyünden yayla yoluna harektle Abdal Musa Tepesi yönündedir. Abdal Musa Tepesine en yakın yerleşim alanındadır. Sarp Kayaların üzerine yapılmıştır. EDİRE KÖYÜ KALESİ: Yapı, Merkez Dörtkonak (Edire) Köyü sınırları içerisinde,Köye ulaşım yolunun üzerinde 200 metre mesafede yer almaktadır. Hakim kaya kütlesi üzerine Savunma ve gözetleme amacıyla yapılmıştır.Kale sur duvarlarının bir kısmı hale ayakta kalmıştır. Kaleye ulaşım patika yolla sağlanmaktadır. SÜME KALESİ: Kale,Kürtün İlçesi, Özkürtün Beldesi Kale Mahallesindedir.Osmanlı döneminde 1400’lü yıllardaTrabzonda bulunan Rum Pontus devletine karşı savunma amaçlı yapıldığı tahmin edilmektidir.Kale Erikbeli Vadisi üzerinde ve dönemin tek(yaya) ulaşım yolu olan Erikbeli yolunun hemen üzerinde inşa edilmiştir.Özkürtün İlçe Merkezine 6 km mesafede olan Kaleye dört mevsim ulaşım imkânı bulunmaktadır. YALINKAVAK KÖYÜ KALESİ: Yapı, Torul İlçesi Soroyna (Yalınkavak) köyü sınırları içerisindedir. Aşağı ve yukarı mahallenin orta noktasında dere kenarında yöreye hakim kaya kütlesi üzerine inşa edilmiştir.Korunma ve gözetleme amacıyla yapılmıştır. Kalenin çevre surları tabiat şartlarına bağlı olarak tahrip olmasına rağmen yer, yer ayakta kalmıştır. KÜRTÜN KALESİ: İlçenin Yukarı Uluköy mahallesinin doğusunda olup,mahalleye tam hakim tepededir.Tepeye bakıldığında kaleyi görmek mümkün değildir.Çünkü kale tepenin içi oyularak inşa edilmiştir.Tepenin 8-10 metre kuzey yönünden yaklaşık 4 m2 genişliğinde bir girişi bulunmaktadır.Ancak söz konusu giriş çeşitli nedenlerle taşlarla doldurulmuştur.İçerisine giriş mümkün değildir.Yöre halkının bu kaleye izafeten bu bölgeye “Kaleyanı” adı vermişlerdir.Halkın anlattığına göre kaleye merdivenlerle inilmekte,iç meken bir çok kat ve galeriden oluşmaktadır.Kalenin giriş kısmı dörtgen olup,köşeleri oval olarak bir çeşit harçtan yapılmıştır.Kalenin M.S 6. yüzyılda Roma İmparatorluğu döneminde yapıldığı tahmin edilmektedir. Yemek Kültürümüz:
Halk kültüründe önemli bir yere sahip olan yemek kültürümüz uzun deneyimler sonucu kazanılmıştır . Kendi ürettiğini kendi tüketen halk bir besin maddesinden birçok yemek yapabilmiştir. Köyüzün halk mutfağını anlatırken geleneksellik taşıyan yönünü incelemeye çalıştık.
Yemek yapmasını çok iyi bilenlere keyveni denir. Düğünlerde, eğlencelerde yemeklerin yapımında bu kişiler çağrıdır. KeyveniIerin en ustasına baş keyveni denir.
Evin en önemli unsurlarından olan mutfakta eski tip evlerde (taş ev) ve eski zamanlarda tandır bulunmaktaydı. Yemekler burada pişirilir , yemekler burada pişirilirdi. Hatta mutfak oturma ve yatma için de kullanılırdı. Fakat son elli yıldır mutfakta sadece yemek pişirilmektedir .Ayrıca son 20-30 yılda yapılan evlerde tandır bulunmamaktadır. Tandırın haricinde yemekler karaocak ta pişirilmektedir. İlk önce evin içinde olan bu ocak şimdilerde evin dışında bulunmaktadır.
Yemek yer sofrasında genel olarak bakır fakat kalaylanmış sini de yenir. Aile üyeleriyle beraber yenilen yemek, kalabalık olma durumunda kadın ve erkek olmak üzere ayrı ayrı yenir. Yemeğe ilk oturan ve başlayan kişi ailenin reisidir .Aile fertleri aile reisi yemeğe başlamadan yemek yiyemezler .
Köye has başlıca yemek çeşitleri olarak;
Borani; Ispanak, pancar ve dağlarda bulunan şifalı diye bilinen diğer otlardan, kabak ve şeker pancarından yapılır. Ispanak haşlandıktan sonra suyu sıkılır ayrı bir kaba konularak üzerine bolca yoğurt dökülür. Ayrı bir kapta tereyağ da soğanlar iyice pembeleşinceye kadar pişirilip üzerine dökülür.
Erişte; Undan yapılan yufkalar ince ve eşit şekilde bıçakla kesilir. Kaynatılmış suda haşlanıp ayrı bir kaba alınır. Üzerine tereyağ ve şerbet dökülür.
Evelik Dolması; Evelik dağlar da kendiliğinden yetişir, yaprakları uzun bir bitkidir. İnce çekilmiş kendime ayran veya su ile iyice haşlanır. Ayrı bir kaba alınarak soğumaya bırakılır. İçine süt veya ayran çökeleği katılarak el ile yoğurulur. Daha önce haşlanıp süzülen eveliğin içine dolma gibi sarılır. Tencerenin içine az miktarda kaynamış su ilave edilerek az bir miktar daha pişirildikten sonra servise sunulur.
Gaygana; Buğday unu ile yumurta çırpılır. Tavada kızdırılan yağın içine tavanın tabanını kaplayacak kadar çırpılmış hamur dökülerek pişirilir.
Herle Çorbası; Buğday unu tere yağ ile kavrularak üzerine sıcak su dökülür. Bu karışım topaklaşmayı önlemek için iyice karıştırılmalıdır. Pişince sıcak servis yapılır.
Mantı; Yufkalar açılarak üst üste konulur. 2 veya 3 santim enin de kesilir. Daha sonra her bir parça nuska şeklinde tekrar kesilir ve kurutulmaya bırakılır. Makarna gibi suda haşlanarak suyu süzülür. Ayrı bir kapta yoğurt ile ezilmiş sarımsak iyice karıştırılıp üzerine dökülür. Tavada kızdırılan tereyağ mantının üzerinde gezdirilir ve sıcak olarak servise sunulur.
Siron; Parmak eninde kesilen yufkaların kurutulduktan sonra ılık suda ıslatılarak güzelce sahana dizilir üzerine süzme ve tereyağı dökülerek yapılan bir tatlı çeşidi.
Pancar Kavurması; Pancar suda haşlanır ve suyu elde iyice sıkılarak başka bir kaba alınır. Tavada kızdırılan tereyağına katılarak iyice kavurulur. Üzerine yumurta kırılıp servise hazır hale getirilir.
Coğrafya
Gümüşhane merkezine 18 km uzaklıktadır.
İklim
Köyün iklimi, Karadeniz iklimi etki alanı içerisindedir. İYDİR HARİKADITR
Nüfus
Yıllara göre köy nüfus verileri
2007 275
2000 250
1997 148
Ekonomi
Köyün ekonomisi tarım ve hayvancılığa dayalıdır.
Muhtarlık
Yerleşim yerinin köy tüzel kişiliği alması ile birlikte köyün tüzel kişiliğini temsil etmesi için köy muhtarlık seçimleri de yapılmaktadır.
Seçildikleri yıllara göre köy muhtarları:
2009 - Hüsnü Oğur
2004 - Mehmet Ergin
1999 - Şaban Balki
1994 - Şaban Balki
1989 - Şaban Balki
1984 - Şaban Balki
Altyapı bilgileri
Köyde, ilköğretim okulu vardır ancak kullanılamamaktadır. Köyün içme suyu şebekesi vardır ancak kanalizasyon şebekesi yoktur. Ptt şubesi ve ptt acentesi yoktur. Sağlık ocağı ve sağlık evi yoktur. Köye ayrıca ulaşımı sağlayan yol asfalt olup köyde elektrik ve sabit telefon vardır.
Kaynak : Vikipedi, özgür ansiklopedi
Kaynak : Yerel Net
köyünüze ait bilgi ve resimleri bu konu altında paylaşabilirsiniz
Dörtkonak, Gümüşhane ilinin Merkez ilçesine bağlı bir köydür.
Tarihi
Cumhuriyetten önce yerleşim yeri olan DÖRTKONAK (Edire) köyü il merkezine 17 km uzaklıkta Gümüşhane merkez ilçeye bağlıdır. Cumhuriyetin kuruluşuna kadar Rumlar, Ermeniler ve Rusların’ da yaşadığı bilinmektedir. Köyde; , Ergin, Nebioğlu, Turhan, Demirel, Türkan, Sadık, Erden, Bozalan, Çakır, Can, Balkı, Çetin, Ustaoğlu, Uğur, Ulutaş ve Çavdar sülaleleri bulunmaktadır. 1960 yılından sonra DÖRTKONAK ismini aldı.1970 ‘li yıllarda Yurt dışına 1980 yılından sonra il merkezine ve il dışına göç vermiştir. Çoğunlukla il merkezi olmak üzere İstanbul, İzmit, Bursa, İzmir, Ankara ve Trabzon, İçel ve diğer bazı illere yerleşmişlerdir. Yaz mevsiminde tatil için gelenlerin canlılığı oluyor kış gelince 20–30 arası hane köyde kalıyor. Devlet memurluğu ve eğitim nedeniyle merkezlerde ikamet ediliyor. Eğitime önem veren köy halkı çocuklarını okutmak için gayret göstermektedir. Üniversite mezunu ve Üniversitede okuyan sayısı yüksek her meslekten elaman bulunmaktadır. İl Merkezinde Dörtkonaklılar Dayanışma, Yardımlaşma ve Kültür derneği kurarak bir arada olmayı sağlayıp, Zaman zaman faaliyetler ve geziler düzenleyerek çalışmalarını sürdürmektedirler. Köy alt yapısı hemen hemen tamamlanmış, yolu asfalt, içme suyu şebekesi ve kısmen kanalizasyon yapılmış. Köyün coğrafi yapısı; yazın yayla, kışın kayak turizmine elverişli olup, soğuk suları, eti, sütü, yumurtası, yağı, peyniri, patatesi, fasulyesi, eriği, armudu elma ve cevizinin tadına doyum olmaz. Son yıllarda il dışında yaşayan köylülerimizin baba evlerini yenileyip yazın azda olsa köyde bulunmaları örnek bir gelişme olduğu gözleniyor.
Kültür
Eski Takvim;
Dörtkonak Köyünde Eski Takvim, diger bir ise "Gocagarı ayları" diye de söylenir, şu şekilde sıralamaktadır .
1) Zemheri - Ocak 2) Gücük - Şubat 3) Mart - Mart 4) Abril - Nisan 5) Mayıs - Mayıs 6) Kiraz Ayı - Haziran 7) Orak Ayı - Temmuz 8) Ağustos - Ağustos 9) Ceket Ayı - Eylül 10) Gazel Ayı - Ekim 11) Koçayı - Kasım 12) Karakış - Aralık
Halkın kullandığı bu ayların günleri miladi aylara eşittir. Miladi ayın l4. günü bu takvime göre ayın 1. günüdür. Ocak ayının 14. günü Zemheri aynını başıdır. Ocak ayının 13. günü 14. güne bağlayan gece yılbaşıdır. Ve bu güne Galandar denir.
Gümüşhane Kaleleri Hakkında:
DİBEKLİ KÖYÜ KALESİ (KODİL):GÜMÜŞHANE DİBEKLİ KÖYÜNÜN KUZEYİNDE BULANAN VE DİBEKLİ KÖYÜ SINIRLARI İÇERİSİNDE OLAN KODİL KALESİ'NİN NE ZAMAN YAPILDIĞI KONUSUNDA YETERLİ BİLGİLER BULUNMAMAKTADIR. BUNUNLA BERABER KALE ÇEVRESİNDE DEĞİŞİK DÖNEMLERE ROMA, BİZANS, ARAP, BEYLİKLER VE OSMANLI DÖNEMLERİNE AİT PİŞMİŞ TOPRAK KAPLARA, GÖZ YAŞI VE KOKU KAPLARINA, ÇİNİ PARÇALARI İLE SİKKELERE RASTLANMIŞTIR. KALENİN DIŞINDAKİ KAYALAR ÜZERİNDE DE GÖZCÜ KULELERİ BULUNMAKTADIR. KALE İÇERİSİNDE İSE DÜZGÜN TABANLI, DUVARLARI NİŞLİ MEKANLAR BULUNMAKTADIR. AYRICA KALE ÇEVRESİNDE TAŞ BASAMAKLAR YUVARLAK BİR YAPI KALINTISI VE BİRDE SU DEPOSUNA YER VERİLMİŞTİR.
DİBEKLİ KÖYÜ KÖPRÜSÜ (KEMER KÖPRÜ): GÜMÜŞHANE DİBEKLİ KÖYÜ'NDE BULUNAN BU KÖPRÜ KİTABESİ BULUNMAMAKLA BERABER YAPI ÜSLUBUNDA XV. - XVI. (15. VE 16.) YÜZYILLARDA YAPILDIĞI SANILMAKTADIR. MOLOZ TAŞTAN, TEK GÖZLÜ VE YUVARLAK KEMERLİ BİR KÖPRÜDÜR
CANCA KALESİ:Bu kaleye Vank köyünden ve Kale deresi denilen vadiden gidilir.Evliya Çelebi Seyahatnamesinde bu kaleden bahis etmektedir. Trabzon, Türkler tarafından 1461 yılında fethedildiğinde Kral kızının bu kaleye sığınarak hazineyi saklayıp,öldüğünde nakledilen rivayetler arasındadır.Kale, doğu-batı istikametinde arka,arkaya üç bölümden teşekkül etmiştir.Çevresi 1.50 m. kalınlığındaki burçlarla takviye edilmiştir.Kalenin girişi batıdan açılmış olup,batıdaki 1.duvarı geçtikten sonra küçük bir alana ulaşılır.Burada 4.10x4.10 m. Boyutlarında bir sarnıcı bulunmaktadır.Büyük ölçüde sağlam olan sarnıcın üst örtüsü kısmen yıkılmış,içten ve dıştan sıvanmıştır.Buradan 2.bir kapıyla Kalenin doğu bölümüne ulaşılır.Bu alanda Kuzey köşesindeki kayaların üzerine oturtulmuş küçük bir şapel vardır.Sağlam kalan duvarlar üzerinde fresko tekniğinde yapılmış, Hıristiyan Azizleri olduğu tahmin edilen resimler vardır. YAĞLIDERE KÖYÜ KALESİ: Yapı, Merkez Yağlıdere köyü sınırları içerisindedir. Hakim bir tepe üzerinde korunma ve gözetleme amacıyla inşa edilmiştir. Kale surları yoğun olarak ayaktadır. KALE KALESİ: Şehir Merkezinin 20 km.doğusunda Gümüşhane-Bayburt anayolunun sağında yer almaktadır.Kalenin iki yolu vardır. Batı yönündeki yol daha kolaydır.Fakat giriş doğudandır.Kale çok sarp bir kayalık üzerine 1560 metre yükseklikte Ana kaya üzerine inşa edilmiştir.78x27 metre boyundadır.Moloztaş örgülü duvarların büyük bir kısmı hala sağlam durumdadır.Kale duvarlarının yükseklikleri 5-15 metre arasındadır.Kalenin kuzey ve güney kesimlerinde su sarnıcı ve depolar yer almaktadır.Batısında ise 15 metre uzunluğunda doğal bir kaya altı sığınağı bulunmaktadır.Girişi ise duvarla örtülüdür.Kalenin içinde bulunan iki yapı dikkati çeker.Toprak seviyesinden biraz yüksekte kalan yuvarlak kemerler, dikdörtgen şeklindeki mekanlara aittir.Arka arkaya bulunan bu iki yapının aydınlığını sağlayacak hiçbir pencere mevcut olmadığından bunların zindan olarak kullanıldığı tahmin edilmektedir.Kalede vadiye inen gizli su yolları mevcuttur. AKÇAKALE: Kale şehir merkezinin Kuzeydoğusunda,Bağlarbaşı semtindedir. Gümüşhane-Bayburt karayolunun 5.kilometresinden 12 km.kuzeye gidilerek Kaleye ulaşılmaktadır.1530 metre yükseklikte olan Kale Ana kaya üzerine nispeten yuvarlak planlı olarak moloztaşlarla yapılmıştır.Kale olmaktan çok gözetleme kulesi niteliğindedir.Kule içerisinde bir su sarnıcı yer almaktadır.Doğu-Batı uzunluğu 12 metredir. KROM (VADİSİ) KALESİ: İlin Kuzeyinde Yağlıdere Köyü Yayla yolunda çevreye hakim ve stratejik bir noktaya kurulmuştur.Kayalık bir alan üzerine inşa edilen 38x30 m boyutlarındaki kalenin güneybatı tarafında 10 metrelik,kuzeybatı tarafında 8 metrelik duvar kalıntıları mevcuttur.Diğer kısımları tamamen yalçın kayalıktır.Anakaya üzerine moloztaş malzemeden inşa edilmiştir.Mevcut şekli ile daha çok bir gözetleme kulesi görünümünde olup,Ortaçağ mimarisi özelliklerini yansıtmaktadır. HAS KALESİ: Kale Torul İlçesine 30 km mesafede Atalar Köyünün Has Mahallesindedir.Tarihi İpek yolunun üzerindeki onlarca gözetleme ve koruma amaçlı yapılan Kalelerden biri olan Has Kalesi 3.5 metre boyunda ve 3 metre çapında bir duvar kalıntısı olarak ayakta kalmıştır.Kalenin diğer tarafları tamamen yıkık vaziyettedir. KOV KALESİ: Merkez İlçe sınırları içindedir.Gümüşhane-Erzincan Devlet Karayolu üzerinde 21.kilometredeki ismi kov olan (Esenyurt) köyü sınırları içindedir.Kaleye 6 km’lik stabilize yolla ulaşılır.Kale 130 metre yükseklikteki bir ana kaya üzerine kuruludur.En yüksek noktası ise 1760 metredir.Kalenin kuzey cephesinin doğu-batı uzantısı yaklaşık 70 metredir.Kale dikdörtgen planlı ve burçlarla destekli bir yapıdadır. Moloztaş ve harçla inşa edilen yapı içerisinde düzgün olmayan kare planlı bir iç kale görünümünde bir yapı yer almaktadır.Kale’nin dış duvarları1.5 metre kalınlığında iç mekan bölümleri 0.90 cm.kalınlığındadır.Duvarların iç kısımlarına ahşap kirişler yerleştirilmiştir. Tüm Kale birimleri ana kaya ile bütünleştirilmiştir.Girişin solunda bulunan burç içerisinde 5 mazgal açıklık bulunmaktadır.bunların en geniş açıklığı 1 metredir. KALECİK KALESİ: Kale, Torul İlçesi kalecik Köyü sınırları içerisinde, ışık köyü ulaşım yolunun üzerinde Vadiye hakim bir tepeciğin üzerinde inşa edilmiştir. Korunma ve gözetleme amacıyla yapılmıştır. Kale surları iç ve dış kale olmak üzere iki bölümden oluşmuştur. Surlar tamamen ayaktadır. KOPUZ KALESİ: Kopuz Köyünden Dağ dibi Köyüne giderken tarihi kopuz köprüsünün kuzeyinde bulunmaktadır . Kalenin çevre surları yer yer ayaktadır. SATALA KALESİ: Satala Kalesi Kelkit İlçemiz sınırları içerisinde olup,Satala şehrinin harabeleri amphitheteatr şeklinde yükselen bir dağın eteklerinde kendisini belli eder.Burada bulunan harabelerin Vl.yüzyılı geçtiği zannedilmektedir.Kalenin 530 yılında Perslerin sınırı şiddetle geçmeleri ve surların büyük tehlike arzetmesi sebebiyle Bizans imparatoru Justinianios tarafından onarıldığı bilinmektedir.Kaleden günümüze bazı kalıntılar kalmıştır.Köylülerin yaptığı kazı sonucu kalenin kuzeydoğu köşesinde önemli bir burç ortaya çıkarılmıştır. TORUL KALESİ: Kale Torul İlçe Merkezindedir.Her yıl bölgeye gelenlerin dikkati çekip,ziyaretinde bulunduğu kalenin yapımında kireç harcı kullanılmıştır.Bir rivayete göre kaleden harşit çayına inen gizli bir yol vardır.Ve kalenin su ihtiyacı bu gizli yoldan temin edilmektedir. DAĞDİBİ KALESİ: Kale Dağdibi Köyünden yayla yoluna harektle Abdal Musa Tepesi yönündedir. Abdal Musa Tepesine en yakın yerleşim alanındadır. Sarp Kayaların üzerine yapılmıştır. EDİRE KÖYÜ KALESİ: Yapı, Merkez Dörtkonak (Edire) Köyü sınırları içerisinde,Köye ulaşım yolunun üzerinde 200 metre mesafede yer almaktadır. Hakim kaya kütlesi üzerine Savunma ve gözetleme amacıyla yapılmıştır.Kale sur duvarlarının bir kısmı hale ayakta kalmıştır. Kaleye ulaşım patika yolla sağlanmaktadır. SÜME KALESİ: Kale,Kürtün İlçesi, Özkürtün Beldesi Kale Mahallesindedir.Osmanlı döneminde 1400’lü yıllardaTrabzonda bulunan Rum Pontus devletine karşı savunma amaçlı yapıldığı tahmin edilmektidir.Kale Erikbeli Vadisi üzerinde ve dönemin tek(yaya) ulaşım yolu olan Erikbeli yolunun hemen üzerinde inşa edilmiştir.Özkürtün İlçe Merkezine 6 km mesafede olan Kaleye dört mevsim ulaşım imkânı bulunmaktadır. YALINKAVAK KÖYÜ KALESİ: Yapı, Torul İlçesi Soroyna (Yalınkavak) köyü sınırları içerisindedir. Aşağı ve yukarı mahallenin orta noktasında dere kenarında yöreye hakim kaya kütlesi üzerine inşa edilmiştir.Korunma ve gözetleme amacıyla yapılmıştır. Kalenin çevre surları tabiat şartlarına bağlı olarak tahrip olmasına rağmen yer, yer ayakta kalmıştır. KÜRTÜN KALESİ: İlçenin Yukarı Uluköy mahallesinin doğusunda olup,mahalleye tam hakim tepededir.Tepeye bakıldığında kaleyi görmek mümkün değildir.Çünkü kale tepenin içi oyularak inşa edilmiştir.Tepenin 8-10 metre kuzey yönünden yaklaşık 4 m2 genişliğinde bir girişi bulunmaktadır.Ancak söz konusu giriş çeşitli nedenlerle taşlarla doldurulmuştur.İçerisine giriş mümkün değildir.Yöre halkının bu kaleye izafeten bu bölgeye “Kaleyanı” adı vermişlerdir.Halkın anlattığına göre kaleye merdivenlerle inilmekte,iç meken bir çok kat ve galeriden oluşmaktadır.Kalenin giriş kısmı dörtgen olup,köşeleri oval olarak bir çeşit harçtan yapılmıştır.Kalenin M.S 6. yüzyılda Roma İmparatorluğu döneminde yapıldığı tahmin edilmektedir. Yemek Kültürümüz:
Halk kültüründe önemli bir yere sahip olan yemek kültürümüz uzun deneyimler sonucu kazanılmıştır . Kendi ürettiğini kendi tüketen halk bir besin maddesinden birçok yemek yapabilmiştir. Köyüzün halk mutfağını anlatırken geleneksellik taşıyan yönünü incelemeye çalıştık.
Yemek yapmasını çok iyi bilenlere keyveni denir. Düğünlerde, eğlencelerde yemeklerin yapımında bu kişiler çağrıdır. KeyveniIerin en ustasına baş keyveni denir.
Evin en önemli unsurlarından olan mutfakta eski tip evlerde (taş ev) ve eski zamanlarda tandır bulunmaktaydı. Yemekler burada pişirilir , yemekler burada pişirilirdi. Hatta mutfak oturma ve yatma için de kullanılırdı. Fakat son elli yıldır mutfakta sadece yemek pişirilmektedir .Ayrıca son 20-30 yılda yapılan evlerde tandır bulunmamaktadır. Tandırın haricinde yemekler karaocak ta pişirilmektedir. İlk önce evin içinde olan bu ocak şimdilerde evin dışında bulunmaktadır.
Yemek yer sofrasında genel olarak bakır fakat kalaylanmış sini de yenir. Aile üyeleriyle beraber yenilen yemek, kalabalık olma durumunda kadın ve erkek olmak üzere ayrı ayrı yenir. Yemeğe ilk oturan ve başlayan kişi ailenin reisidir .Aile fertleri aile reisi yemeğe başlamadan yemek yiyemezler .
Köye has başlıca yemek çeşitleri olarak;
Borani; Ispanak, pancar ve dağlarda bulunan şifalı diye bilinen diğer otlardan, kabak ve şeker pancarından yapılır. Ispanak haşlandıktan sonra suyu sıkılır ayrı bir kaba konularak üzerine bolca yoğurt dökülür. Ayrı bir kapta tereyağ da soğanlar iyice pembeleşinceye kadar pişirilip üzerine dökülür.
Erişte; Undan yapılan yufkalar ince ve eşit şekilde bıçakla kesilir. Kaynatılmış suda haşlanıp ayrı bir kaba alınır. Üzerine tereyağ ve şerbet dökülür.
Evelik Dolması; Evelik dağlar da kendiliğinden yetişir, yaprakları uzun bir bitkidir. İnce çekilmiş kendime ayran veya su ile iyice haşlanır. Ayrı bir kaba alınarak soğumaya bırakılır. İçine süt veya ayran çökeleği katılarak el ile yoğurulur. Daha önce haşlanıp süzülen eveliğin içine dolma gibi sarılır. Tencerenin içine az miktarda kaynamış su ilave edilerek az bir miktar daha pişirildikten sonra servise sunulur.
Gaygana; Buğday unu ile yumurta çırpılır. Tavada kızdırılan yağın içine tavanın tabanını kaplayacak kadar çırpılmış hamur dökülerek pişirilir.
Herle Çorbası; Buğday unu tere yağ ile kavrularak üzerine sıcak su dökülür. Bu karışım topaklaşmayı önlemek için iyice karıştırılmalıdır. Pişince sıcak servis yapılır.
Mantı; Yufkalar açılarak üst üste konulur. 2 veya 3 santim enin de kesilir. Daha sonra her bir parça nuska şeklinde tekrar kesilir ve kurutulmaya bırakılır. Makarna gibi suda haşlanarak suyu süzülür. Ayrı bir kapta yoğurt ile ezilmiş sarımsak iyice karıştırılıp üzerine dökülür. Tavada kızdırılan tereyağ mantının üzerinde gezdirilir ve sıcak olarak servise sunulur.
Siron; Parmak eninde kesilen yufkaların kurutulduktan sonra ılık suda ıslatılarak güzelce sahana dizilir üzerine süzme ve tereyağı dökülerek yapılan bir tatlı çeşidi.
Pancar Kavurması; Pancar suda haşlanır ve suyu elde iyice sıkılarak başka bir kaba alınır. Tavada kızdırılan tereyağına katılarak iyice kavurulur. Üzerine yumurta kırılıp servise hazır hale getirilir.
Coğrafya
Gümüşhane merkezine 18 km uzaklıktadır.
İklim
Köyün iklimi, Karadeniz iklimi etki alanı içerisindedir. İYDİR HARİKADITR
Nüfus
Yıllara göre köy nüfus verileri
2007 275
2000 250
1997 148
Ekonomi
Köyün ekonomisi tarım ve hayvancılığa dayalıdır.
Muhtarlık
Yerleşim yerinin köy tüzel kişiliği alması ile birlikte köyün tüzel kişiliğini temsil etmesi için köy muhtarlık seçimleri de yapılmaktadır.
Seçildikleri yıllara göre köy muhtarları:
2009 - Hüsnü Oğur
2004 - Mehmet Ergin
1999 - Şaban Balki
1994 - Şaban Balki
1989 - Şaban Balki
1984 - Şaban Balki
Altyapı bilgileri
Köyde, ilköğretim okulu vardır ancak kullanılamamaktadır. Köyün içme suyu şebekesi vardır ancak kanalizasyon şebekesi yoktur. Ptt şubesi ve ptt acentesi yoktur. Sağlık ocağı ve sağlık evi yoktur. Köye ayrıca ulaşımı sağlayan yol asfalt olup köyde elektrik ve sabit telefon vardır.
Kaynak : Vikipedi, özgür ansiklopedi
Kaynak : Yerel Net
köyünüze ait bilgi ve resimleri bu konu altında paylaşabilirsiniz