Dünyanın şekli nasıldır?
Dünyanın şeklinin sonuçları nelerdir?
DÜNYANIN ŞEKLİ VE SONUÇLARI
Dünyamız Samanyolu Galaksisi'nde güneş sisteminde yer alır. Bütün gezegenler elips şeklinde bir yörüngede hareket ederler.
AY VE ÖZELLİKLERİ
Ay dünyamızın 1/50’si kadardır. Bu sebeple Ayda yerçekimi azdır (dünyadakinin 1/6’sı kadardır).
Ayda atmosfer yoktur. Bunun sonucunda; hava ve su yoktur. Meteorolojik olay (iklim) görülmez. Meteorlar doğrudan ay yüzeyine düşer. Sonuçta büyük krater çukurlukları oluşmuştur. Günlük sıcaklık farkı fazladır. Bu sebeple mekanik çözülme fazladır. Canlı hayatı yoktur. İç ısısını kaybetmiştir. Bundan dolayı volkanik olay görülmez.
AYIN HAREKETLERİ
1) Kendi ekseni çevresindeki hareketi
2) Dünya çevresindeki hareketi
3) Dünya ile birlikte güneş çevresindeki hareketi
*** Ay hem kendi hem de dünya çevresindeki bir turunu aynı sürede (29,5 gün) tamamladığı için dünyadan ayın sürekli aynı yüzeyi görülür.
Ay günü: Dünyadaki herhangi bir meridyenin ard arda iki kez Ayın karşısından geçinceye kadar geçen süredir. Bu süre 24 saat 50 dakikadır.
Güneş günü: 24 saattir.
*** Ay günü ile güneş günü arasındaki zaman farkından dolayı bir yerde Ay her gün bir önceki güne göre daha geç gözlenir ve gel-git olayı daha geç oluşur.
AYIN EVRELERİ
Ayın aydınlık yüzünün dünyadan görünüşünde bir ay boyunca meydana gelen değişikliklerdir.
Yeniay ve dolunay evrelerinde büyük gel-git yaşanır. Sebebi dünya, ay ve güneşin aynı doğrultuda olmasıdır. İlk ve son dördünde ise küçük gel-git yaşanır.
Güneş tutulması, Ayın Güneş ile Dünya arasına girmesi ve bazı özel koşulların sağlanmasıneticesinde meydana gelir.Tutulmanın olabilmesi için, Ayın, Dünya etrafındaki yörüngesiyle Dünyanın Güneş etrafındaki yörüngesinin kesişim yerlerini belirleyen düğüm noktalarında veya bu noktalar civarında (Yeniay safhasında) bulunması gerekir.
Bilindiği üzere bir yıl içerisinde Ay, Dünya etrafında 12 kez dolanır. Dolayısıyla, eğer Ayın yörünge düzlemi Dünya’nınkiyle çakışık olsaydı, bir yılda 12 kez Güneş tutulması meydana gelebilirdi. Fakat durum böyle değildir. Ayın yörünge düzlemi ileDünya’nınki arasında yaklaşık 5° 9’ lık bir açı vardır. Bu açı nedeniyle Dünya, Ay ve Güneş, Ayın Dünya etrafındaki her dolanımında tam olarak aynı doğrultuda bulunmazlar. Böylece her ay bir Güneş tutulması oluşması engellenmiş olur. Nitekim bir yılda en az iki, en çokbeş Güneştutulması meydana gelebilir.
Ay dünya etrafındaki yörüngesini tamamlarken, dünyanın güneş ve ay arasında kalmasına neden olabilir. Bu durumda ay yüzeyine düşen güneş ışınları dünya tarafından engellenmiş olur. Karanlıkta kalan ay kısa süreli de olsa dünyadan gözlenemez bu olaya ay tutulması adı verilir. Bulutsuz bir gecede çıplak gözle rahatlıkla fark edilebilen bu olay, güneş tutulmasına göre, dünya yüzeyinde daha geniş bir alandan gözlenebilir. Ay tutulmasının dünya yüzeyinden gözlenebildiği alan dünyanın yarısından 24º kadar fazladır.
DÜNYANIN ŞEKLİ VE SONUÇLARI
Dünyamızın Ekvatorda şişkin, Kutuplarda basık olan kendine has şeklineGEOİD denir.
DÜNYANIN BOYUTLARI
· Ekvator çevresi: 40.076 km
· Kutuplar çevresi: 40.009 km
· Ekvator yarıçapı: 6378 km
· Kutuplar yarıçapı: 6357 km
· Karalar yüzölçümü:149 milyon km2(%29)
· Denizler yüzölçümü: 361 milyon km2(%71)
· KYK’de karalar %39 denizler %61
· GYK’de ise karalar %19 denizler %81 dir.
DÜNYANIN ŞEKLİNİN SONUÇLARI
· Ekvatorun uzunluğu tam dairelik bir meridyenin uzunluğundan fazladır.
· Paralellerin uzunluğu kutuplara doğru azalır.
· İki meridyen arasındaki uzaklık kutuplara doğru azalır.
· Güneş ışınlarının düşme açısı kutuplara doğru azalır.
· Yer şekilleri haritaya gerçeğe tam uygun olarak aktarılamaz.
· Aynı anda Dünyanın yarısı aydınlık (gündüz) yarısı karanlık (gece) olur.
· Dünyanın çizgisel dönüş hızı kutuplara doğru azalır.
· Yer çekimi kutuplara doğru artar.
Dünyanın şeklinin sonuçları nelerdir?
DÜNYANIN ŞEKLİ VE SONUÇLARI
Dünyamız Samanyolu Galaksisi'nde güneş sisteminde yer alır. Bütün gezegenler elips şeklinde bir yörüngede hareket ederler.
AY VE ÖZELLİKLERİ
Ay dünyamızın 1/50’si kadardır. Bu sebeple Ayda yerçekimi azdır (dünyadakinin 1/6’sı kadardır).
Ayda atmosfer yoktur. Bunun sonucunda; hava ve su yoktur. Meteorolojik olay (iklim) görülmez. Meteorlar doğrudan ay yüzeyine düşer. Sonuçta büyük krater çukurlukları oluşmuştur. Günlük sıcaklık farkı fazladır. Bu sebeple mekanik çözülme fazladır. Canlı hayatı yoktur. İç ısısını kaybetmiştir. Bundan dolayı volkanik olay görülmez.
AYIN HAREKETLERİ
1) Kendi ekseni çevresindeki hareketi
2) Dünya çevresindeki hareketi
3) Dünya ile birlikte güneş çevresindeki hareketi
*** Ay hem kendi hem de dünya çevresindeki bir turunu aynı sürede (29,5 gün) tamamladığı için dünyadan ayın sürekli aynı yüzeyi görülür.
Ay günü: Dünyadaki herhangi bir meridyenin ard arda iki kez Ayın karşısından geçinceye kadar geçen süredir. Bu süre 24 saat 50 dakikadır.
Güneş günü: 24 saattir.
*** Ay günü ile güneş günü arasındaki zaman farkından dolayı bir yerde Ay her gün bir önceki güne göre daha geç gözlenir ve gel-git olayı daha geç oluşur.
AYIN EVRELERİ
Ayın aydınlık yüzünün dünyadan görünüşünde bir ay boyunca meydana gelen değişikliklerdir.
Yeniay ve dolunay evrelerinde büyük gel-git yaşanır. Sebebi dünya, ay ve güneşin aynı doğrultuda olmasıdır. İlk ve son dördünde ise küçük gel-git yaşanır.
Güneş tutulması, Ayın Güneş ile Dünya arasına girmesi ve bazı özel koşulların sağlanmasıneticesinde meydana gelir.Tutulmanın olabilmesi için, Ayın, Dünya etrafındaki yörüngesiyle Dünyanın Güneş etrafındaki yörüngesinin kesişim yerlerini belirleyen düğüm noktalarında veya bu noktalar civarında (Yeniay safhasında) bulunması gerekir.
Bilindiği üzere bir yıl içerisinde Ay, Dünya etrafında 12 kez dolanır. Dolayısıyla, eğer Ayın yörünge düzlemi Dünya’nınkiyle çakışık olsaydı, bir yılda 12 kez Güneş tutulması meydana gelebilirdi. Fakat durum böyle değildir. Ayın yörünge düzlemi ileDünya’nınki arasında yaklaşık 5° 9’ lık bir açı vardır. Bu açı nedeniyle Dünya, Ay ve Güneş, Ayın Dünya etrafındaki her dolanımında tam olarak aynı doğrultuda bulunmazlar. Böylece her ay bir Güneş tutulması oluşması engellenmiş olur. Nitekim bir yılda en az iki, en çokbeş Güneştutulması meydana gelebilir.
Ay dünya etrafındaki yörüngesini tamamlarken, dünyanın güneş ve ay arasında kalmasına neden olabilir. Bu durumda ay yüzeyine düşen güneş ışınları dünya tarafından engellenmiş olur. Karanlıkta kalan ay kısa süreli de olsa dünyadan gözlenemez bu olaya ay tutulması adı verilir. Bulutsuz bir gecede çıplak gözle rahatlıkla fark edilebilen bu olay, güneş tutulmasına göre, dünya yüzeyinde daha geniş bir alandan gözlenebilir. Ay tutulmasının dünya yüzeyinden gözlenebildiği alan dünyanın yarısından 24º kadar fazladır.
DÜNYANIN ŞEKLİ VE SONUÇLARI
Dünyamızın Ekvatorda şişkin, Kutuplarda basık olan kendine has şeklineGEOİD denir.
DÜNYANIN BOYUTLARI
· Ekvator çevresi: 40.076 km
· Kutuplar çevresi: 40.009 km
· Ekvator yarıçapı: 6378 km
· Kutuplar yarıçapı: 6357 km
· Karalar yüzölçümü:149 milyon km2(%29)
· Denizler yüzölçümü: 361 milyon km2(%71)
· KYK’de karalar %39 denizler %61
· GYK’de ise karalar %19 denizler %81 dir.
DÜNYANIN ŞEKLİNİN SONUÇLARI
· Ekvatorun uzunluğu tam dairelik bir meridyenin uzunluğundan fazladır.
· Paralellerin uzunluğu kutuplara doğru azalır.
· İki meridyen arasındaki uzaklık kutuplara doğru azalır.
· Güneş ışınlarının düşme açısı kutuplara doğru azalır.
· Yer şekilleri haritaya gerçeğe tam uygun olarak aktarılamaz.
· Aynı anda Dünyanın yarısı aydınlık (gündüz) yarısı karanlık (gece) olur.
· Dünyanın çizgisel dönüş hızı kutuplara doğru azalır.
· Yer çekimi kutuplara doğru artar.