Duyumculuk Nedir? Hakkında Bilgi
Bilginin duyumdan geldiğini ileri suren oğretilerin genel adı
Duyumculuk, Antik Cağ Yunan duşuncesinin bilgicilik akımıyla başlar Protagoras'a gore bilgilerimizin tek kaynağı duyumdur, duyumlarımızın dışında başkaca hicbir bilgi edinilemez; bunun icindir ki ilkneden'i araştırmak boşunadır, İnsan her şeyin olcusudur Atomcu Demokritos, Epikuros gibi duşunurler de bu kanıdadırlar Duyumculuk, bilgilerimizin usun urunu olduğunu savunan usculuk ve doğuşumuzdan beri bizimle beraber bulunduğunu savunan doğuştancılık oğretilerine karşıt bir oğretidir Bilginin deneyden geldiğini savunan gorguculuk, duyumcu bir temel ustunde yukselmiştir Duyumculuğu en geniş anlamıyla kapsayan oğreti, Fransız duşunuru Condillac'ın oğretisidir Condillac, butun bilgilerin duyumlarla oluştuğunu taştan bir heykel tasarlayarak tanıtlamaya calışır Antikcağ Yunan şupheciliği de duyumcudur Duyumculuk, temelde, ozdekci bir oğretidir ve nesnel bir gercekliğe dayanır; cunku duyumlar, dış dunyanın, nesnel gercekliğin imgeleridir Bu pek acık zorunluluğa karşın, duyumculuk, Avenarius ve Mach oğretilerinde, nesnel gerceklik karanlıkta bırakılarak, idealizm'e cekilmeye calışılmıştır Bunun nedeni duyum'un iki yanlı oluşudur Kişinin oznel duyumu ve o duyumun nesnel temeliBerkeley duyumculuğuyla yola cıkan idealistler; duyumun birinci yanını ele alıp ikinci ve en onemli yanını gormezlikten gelerek tekbencilik ve bilinemezcilik alanlarına duşmuşlerdir Duyumcu şuphecilik de, boylesine idealist bir temele dayanır Bundan başka duyum, bilgi surecinde eytişimsel bir anlayışla soyut duşunme'yle birlikte ele alınmazsa Baron d'Holbach, Helvitius ve Feuerbach gibi kaba ozdekciliğe ve yanlış sonuclara vardırır Felsefe tarihinde duyumculuk, eytişimsel ve tarihsel ozdekciliğe gelinceye kadar, ozdekci ya da duşunceci olsun, sadece bu yanından (eş deyişle metafizik bir yontemle) ele alınmıştır Duşulen butun yanılgıların nedeni budur Bilgi kuramının ilk ve sağlam konutu, bilgilerimizin biricik kaynağının duyumlar olduğudur İkinci sağlam konut şudur: duyum insana nesnel gerceği bildirir Ucuncu, sağlam ve kuşkulanılmaz konut da, pek acık olarak, şoyle dile getirilir: Nesnel gercek ozdeksel yapıdadır
Bilginin duyumdan geldiğini ileri suren oğretilerin genel adı
Duyumculuk, Antik Cağ Yunan duşuncesinin bilgicilik akımıyla başlar Protagoras'a gore bilgilerimizin tek kaynağı duyumdur, duyumlarımızın dışında başkaca hicbir bilgi edinilemez; bunun icindir ki ilkneden'i araştırmak boşunadır, İnsan her şeyin olcusudur Atomcu Demokritos, Epikuros gibi duşunurler de bu kanıdadırlar Duyumculuk, bilgilerimizin usun urunu olduğunu savunan usculuk ve doğuşumuzdan beri bizimle beraber bulunduğunu savunan doğuştancılık oğretilerine karşıt bir oğretidir Bilginin deneyden geldiğini savunan gorguculuk, duyumcu bir temel ustunde yukselmiştir Duyumculuğu en geniş anlamıyla kapsayan oğreti, Fransız duşunuru Condillac'ın oğretisidir Condillac, butun bilgilerin duyumlarla oluştuğunu taştan bir heykel tasarlayarak tanıtlamaya calışır Antikcağ Yunan şupheciliği de duyumcudur Duyumculuk, temelde, ozdekci bir oğretidir ve nesnel bir gercekliğe dayanır; cunku duyumlar, dış dunyanın, nesnel gercekliğin imgeleridir Bu pek acık zorunluluğa karşın, duyumculuk, Avenarius ve Mach oğretilerinde, nesnel gerceklik karanlıkta bırakılarak, idealizm'e cekilmeye calışılmıştır Bunun nedeni duyum'un iki yanlı oluşudur Kişinin oznel duyumu ve o duyumun nesnel temeliBerkeley duyumculuğuyla yola cıkan idealistler; duyumun birinci yanını ele alıp ikinci ve en onemli yanını gormezlikten gelerek tekbencilik ve bilinemezcilik alanlarına duşmuşlerdir Duyumcu şuphecilik de, boylesine idealist bir temele dayanır Bundan başka duyum, bilgi surecinde eytişimsel bir anlayışla soyut duşunme'yle birlikte ele alınmazsa Baron d'Holbach, Helvitius ve Feuerbach gibi kaba ozdekciliğe ve yanlış sonuclara vardırır Felsefe tarihinde duyumculuk, eytişimsel ve tarihsel ozdekciliğe gelinceye kadar, ozdekci ya da duşunceci olsun, sadece bu yanından (eş deyişle metafizik bir yontemle) ele alınmıştır Duşulen butun yanılgıların nedeni budur Bilgi kuramının ilk ve sağlam konutu, bilgilerimizin biricik kaynağının duyumlar olduğudur İkinci sağlam konut şudur: duyum insana nesnel gerceği bildirir Ucuncu, sağlam ve kuşkulanılmaz konut da, pek acık olarak, şoyle dile getirilir: Nesnel gercek ozdeksel yapıdadır