152 Ebu Hüreyre (radıyallahu anh) anlatıyor: Bir adam gelerek: Ey Allah'ın Resûlü iyi davranıp güzel sohbette yokluk en ziyaâde kim yargı sâhibidir?diye sordu Hz Peygamber (aleyhissalâtu vesselâm): Annen!diye yanıt verdi Adam: Sonradan kim?dedi, Resûlullah (aleyhissalâtu vesselâm) Annen!diye yanıt verdi Adam her tarafta: Daha Sonra kim?dedi Resûlullah (aleyhissalâtu vesselâm) tekrar: Annen!diye cevap verdi Adam her yerde sordu: Daha Sonra kim?Resûlullah (aleyhissalâtu vesselâm) bu dördüncüyü: Baban!diye cevapladı
Buhârî, Edeb 2; Müslim, Birr 1, (2548)
153 Küleyb İbnu Menfa'a ceddi yer alan Küleyb elHanefi (radıyallahu anh)'den anlattığına tarafından, kendisi Resûlullah (aleyhissalâtu vesselâm)'a gelerek sormuştur: Ey Allah'ın Resûlü kime aleyhinde iyilik yapayım?Hz Peygamber (aleyhissalâtu vesselâm) şu cevabı vermiştir: Annene, babana, kızkardeşine, oğlan kardeşine, bunu peşine düşüp takip eden azadlına Bu iyiliği de, üzerine vâcib olan bir hakkın ödenmesi, yani, sılaı rahmin yerine getirilmesi olarak yapacaksın (Beyhude, ihtiyarî, hasbî bir davranış tatavvu grubuna giren bir amel olarak yok)
Ebu Dâvud, Edeb 129, (5140)
154 Behz İbnu Hakîm babası tarikiyle dedesi Mu'aviye İbnu Hayde elKuşeyrî (radıyallahu anh)'den naklediyor Hz Peygamber (aleyhissalâtu vesselâm)'e: Ey Allah'ın Resûlü, kime iyilik yapayım? diye sordum Bana: Annenededi Daha Sonra kime?diye her tarafta ettim Annenededi Sonradan kime?dedim Annenededi Daha Sonra kime?dedim, bu dördüncüde Babana, daha sonra da tedrici yakınlarınadiye cevap verdi
Ebu Dâvud, Edeb 129, (5141); Tirmizî Birr 1, (1898)
Ebu Dâvud bir rivayette şu ziyadeyi kaydeder: Haberiniz olsun, birey azatlısından bir fazlasını istese, azadlı (mevlâ) bu (ihtiyaç fazlası)na sâhib olduğu halde yerine getirmese kıyamet günü vermemiş olduğu bu fazlalık bir engerek yılanı olarak kendisine getirilir
155 Abdullah İbnu Amr İbnu'lÂs (radıyallahu anh) anlatıyor: Bir adam: Ey Allah'ın Resûlü benim malım ve bundan başka çocuğum var Babam malımı elde etmek istiyor(ne yapayım?) diye sordu Resûlullah (aleyhissalâtu vesselâm): Sen ve malın babana aitsiniz Şunu bilin ancak, evladlarınız kazançlarınızın en temizlerindendir Pek ise evladlarınızın kazançlarından yiyinbuyurdu
Ebu Dâvud, Büyü 79, (3530); İbnu Mâce, Ticârât 64, (2291)2292)
156 Ebu Hüreyre (radıyallahu anh) anlatıyor: Hz Peygamber (aleyhissalâtu vesselâm) bir gün: Burnu sürtülsün, burnu sürtülsün, burnu sürtülsündedi Kimin burnu sürtülsün ey Allah'ın Resûlü?diye sorulunca şu açıklamada bulundu: Ebeveyninden her ikisinin veya sâdece birinin yaşlılığına ulaştığı halde cennete giremeyenin
Müslim, Birr 9, (251); Tirmizî, Daavât 110 (3539) Rivayetin yukarıdaki metni, Müslim'deki metindir
157 Ebu Hüreyre (radıyallahu anh) anlatıyor: Hiçbir evlad, babasının hakkını, bir istisna durumu dışarıya ödeyemez O durum da şudur: Babasını esir olarak bulur, satın alır ve âzad eder
Müslim, Itk 25, (1510); Ebu Dâvud, Edeb 129, (5137); Tirmizî, Birr 8, (1907); İbnu Mâce, Edeb 1, (3659)
158 Abdullah İbnu Amr İbni'lÂs (radıyallahu anh) anlatıyor: Hz Peygamber (aleyhissalâtu vesselâm) şöyle buyurdu: Allah'ın rızası babanın rızasından geçer Allah'ın memnuniyetsizliği de babanın memnuniyetsizliğinden geçer
Tirmizî, Birr 3 (1900)
Tirmizi bu hadisi ayrıca Hz Peygamber (aleyhissalâtu vesselâm)'in sözü (merfu) olarak, keza de sahâbî sözü (mevkuf) olarak söylenti eder Ayrıca mevkuf olarak rivayet eden tarîkin sahih olduğunu söyler
159 İbnu Amr (radıyallahu anh) anlatıyor: Bir adam, cihada iştirak etmek için Hz Peygamber (aleyhissalâtu vesselâm)'den müsade istedi Resûlullah (aleyhissalâtu vesselâm): Annen baban sağlar mı?diye sordu Adam: Evetdeyince: Onlara (hizmet de cihad sayılır), sen onlara hizmet ederek cihad yapbuyurdu
Buhârî, Cihâd 138, Edeb 3; Müslim, Birr 5, (2539); Ebu Dâvud, Cihad, 33, (2529); Nesâî, Cihad 5; Tirmizî, Cihad 2, (1671)
Müslim'in bir diğer rivayetinde adam: Sana, hicret ve cihad etmek ecrini de Allah'tan arzu etmek şartı üstüne biat ediyorumder Resûlullah (aleyhissalâtu vesselâm): Anne ve babandan sağ olan var mı?diye sorar Adam: Evet, her ikisi de sağdeyince: Yani sen Allah'tan ecir istiyorsun?der Adamın eveti üstüne: Öyleyse vâlideyn'in yanına dön Onlara iyi bak, (Allah'ın rızası ondadır)emreder
Ebu Dâvud ve Nesâî'de gelen bir öteki rivayette adam: Ağlamakta olan ebeveynimi de geride bıraktımder Resûlullah (aleyhissalâtu vesselâm) ona Yemen'de bir kimsen var mı?diye sordu Adam: Ebeveynim vardeyince Peki, onlar sana izin verdiler mi? diye yeniden sordu Hayırcevabı üzerine: Öyleyse onlara geri dön, onlardan müsade iste Şâyet izin verirlerse cihada katıl, vermezlerse onlara hizmet et!emretti
160 Muâviye İbnu Câhime'nin anlattığına kadar; Câhime (radıyallahu anh) Hz Peygamber (aleyhissalâtu vesselâm)'e gelir ve: Ey Allah'ın Resûlü, ben gazveye (cihad) bulunma istiyorum, bu konuda sizinle istişâre etmeye geldimder Resûlullah (aleyhissalâtu vesselâm): Annen var mı?diye sorar Evetdeyince, Öyleyse ondan ayrılma zira cennet onun ayağının altındadırbuyurur
Nesâî, Cihad 6, (6, 11)
161 İbnu Ömer (radıyallahu anh) anlatıyor: Nikâhım aşağıda bir kadın vardı ve onu seviyordum da Babam Ömer ise, onu sevmiyordu Bana: Boşa onudedi Ben itiraz ettim ve boşamadım Babam Ömer (radıyallahu anh) Hz Peygamber (aleyhissalâtu vesselâm)'e gelerek durumu arzetti Resûlullah (aleyhissalâtu vesselâm) bana: Boşuna onudedi
Ebu Dâvud, edeb 129, (5138); Tirmizî, Talâk 13, (1189) Tirmizî hadisin sahih olduğunu da belirtti *
Buhârî, Edeb 2; Müslim, Birr 1, (2548)
153 Küleyb İbnu Menfa'a ceddi yer alan Küleyb elHanefi (radıyallahu anh)'den anlattığına tarafından, kendisi Resûlullah (aleyhissalâtu vesselâm)'a gelerek sormuştur: Ey Allah'ın Resûlü kime aleyhinde iyilik yapayım?Hz Peygamber (aleyhissalâtu vesselâm) şu cevabı vermiştir: Annene, babana, kızkardeşine, oğlan kardeşine, bunu peşine düşüp takip eden azadlına Bu iyiliği de, üzerine vâcib olan bir hakkın ödenmesi, yani, sılaı rahmin yerine getirilmesi olarak yapacaksın (Beyhude, ihtiyarî, hasbî bir davranış tatavvu grubuna giren bir amel olarak yok)
Ebu Dâvud, Edeb 129, (5140)
154 Behz İbnu Hakîm babası tarikiyle dedesi Mu'aviye İbnu Hayde elKuşeyrî (radıyallahu anh)'den naklediyor Hz Peygamber (aleyhissalâtu vesselâm)'e: Ey Allah'ın Resûlü, kime iyilik yapayım? diye sordum Bana: Annenededi Daha Sonra kime?diye her tarafta ettim Annenededi Sonradan kime?dedim Annenededi Daha Sonra kime?dedim, bu dördüncüde Babana, daha sonra da tedrici yakınlarınadiye cevap verdi
Ebu Dâvud, Edeb 129, (5141); Tirmizî Birr 1, (1898)
Ebu Dâvud bir rivayette şu ziyadeyi kaydeder: Haberiniz olsun, birey azatlısından bir fazlasını istese, azadlı (mevlâ) bu (ihtiyaç fazlası)na sâhib olduğu halde yerine getirmese kıyamet günü vermemiş olduğu bu fazlalık bir engerek yılanı olarak kendisine getirilir
155 Abdullah İbnu Amr İbnu'lÂs (radıyallahu anh) anlatıyor: Bir adam: Ey Allah'ın Resûlü benim malım ve bundan başka çocuğum var Babam malımı elde etmek istiyor(ne yapayım?) diye sordu Resûlullah (aleyhissalâtu vesselâm): Sen ve malın babana aitsiniz Şunu bilin ancak, evladlarınız kazançlarınızın en temizlerindendir Pek ise evladlarınızın kazançlarından yiyinbuyurdu
Ebu Dâvud, Büyü 79, (3530); İbnu Mâce, Ticârât 64, (2291)2292)
156 Ebu Hüreyre (radıyallahu anh) anlatıyor: Hz Peygamber (aleyhissalâtu vesselâm) bir gün: Burnu sürtülsün, burnu sürtülsün, burnu sürtülsündedi Kimin burnu sürtülsün ey Allah'ın Resûlü?diye sorulunca şu açıklamada bulundu: Ebeveyninden her ikisinin veya sâdece birinin yaşlılığına ulaştığı halde cennete giremeyenin
Müslim, Birr 9, (251); Tirmizî, Daavât 110 (3539) Rivayetin yukarıdaki metni, Müslim'deki metindir
157 Ebu Hüreyre (radıyallahu anh) anlatıyor: Hiçbir evlad, babasının hakkını, bir istisna durumu dışarıya ödeyemez O durum da şudur: Babasını esir olarak bulur, satın alır ve âzad eder
Müslim, Itk 25, (1510); Ebu Dâvud, Edeb 129, (5137); Tirmizî, Birr 8, (1907); İbnu Mâce, Edeb 1, (3659)
158 Abdullah İbnu Amr İbni'lÂs (radıyallahu anh) anlatıyor: Hz Peygamber (aleyhissalâtu vesselâm) şöyle buyurdu: Allah'ın rızası babanın rızasından geçer Allah'ın memnuniyetsizliği de babanın memnuniyetsizliğinden geçer
Tirmizî, Birr 3 (1900)
Tirmizi bu hadisi ayrıca Hz Peygamber (aleyhissalâtu vesselâm)'in sözü (merfu) olarak, keza de sahâbî sözü (mevkuf) olarak söylenti eder Ayrıca mevkuf olarak rivayet eden tarîkin sahih olduğunu söyler
159 İbnu Amr (radıyallahu anh) anlatıyor: Bir adam, cihada iştirak etmek için Hz Peygamber (aleyhissalâtu vesselâm)'den müsade istedi Resûlullah (aleyhissalâtu vesselâm): Annen baban sağlar mı?diye sordu Adam: Evetdeyince: Onlara (hizmet de cihad sayılır), sen onlara hizmet ederek cihad yapbuyurdu
Buhârî, Cihâd 138, Edeb 3; Müslim, Birr 5, (2539); Ebu Dâvud, Cihad, 33, (2529); Nesâî, Cihad 5; Tirmizî, Cihad 2, (1671)
Müslim'in bir diğer rivayetinde adam: Sana, hicret ve cihad etmek ecrini de Allah'tan arzu etmek şartı üstüne biat ediyorumder Resûlullah (aleyhissalâtu vesselâm): Anne ve babandan sağ olan var mı?diye sorar Adam: Evet, her ikisi de sağdeyince: Yani sen Allah'tan ecir istiyorsun?der Adamın eveti üstüne: Öyleyse vâlideyn'in yanına dön Onlara iyi bak, (Allah'ın rızası ondadır)emreder
Ebu Dâvud ve Nesâî'de gelen bir öteki rivayette adam: Ağlamakta olan ebeveynimi de geride bıraktımder Resûlullah (aleyhissalâtu vesselâm) ona Yemen'de bir kimsen var mı?diye sordu Adam: Ebeveynim vardeyince Peki, onlar sana izin verdiler mi? diye yeniden sordu Hayırcevabı üzerine: Öyleyse onlara geri dön, onlardan müsade iste Şâyet izin verirlerse cihada katıl, vermezlerse onlara hizmet et!emretti
160 Muâviye İbnu Câhime'nin anlattığına kadar; Câhime (radıyallahu anh) Hz Peygamber (aleyhissalâtu vesselâm)'e gelir ve: Ey Allah'ın Resûlü, ben gazveye (cihad) bulunma istiyorum, bu konuda sizinle istişâre etmeye geldimder Resûlullah (aleyhissalâtu vesselâm): Annen var mı?diye sorar Evetdeyince, Öyleyse ondan ayrılma zira cennet onun ayağının altındadırbuyurur
Nesâî, Cihad 6, (6, 11)
161 İbnu Ömer (radıyallahu anh) anlatıyor: Nikâhım aşağıda bir kadın vardı ve onu seviyordum da Babam Ömer ise, onu sevmiyordu Bana: Boşa onudedi Ben itiraz ettim ve boşamadım Babam Ömer (radıyallahu anh) Hz Peygamber (aleyhissalâtu vesselâm)'e gelerek durumu arzetti Resûlullah (aleyhissalâtu vesselâm) bana: Boşuna onudedi
Ebu Dâvud, edeb 129, (5138); Tirmizî, Talâk 13, (1189) Tirmizî hadisin sahih olduğunu da belirtti *