EBU AMR EZZUCACÎ HAYATI
Evliyanın buyuklerinden İsmi Muhammed bin İbrahim bin YUsuf bin Muhammed, kunyesi EbU Amr ezZucaci'dir AslenNişaburlu olup, doğum tarihi bilinmemektedir Mekkei mukerremede ikamet etti Kırk sene Mescidi Haramdan ayrılmadı 959 (H348) senesi Mekkei mukerremede vefat etti
Evliyanın buyuklerinden Cuneydi Bağdadi, EbU Osman enNUri, Ruveyma, İbrahim Havvas hazretlerinin sohbetlerinde yetişip kemale geldi, olgunlaştı Mekkei mukerremeye yerleşip orada hak yolun bilgilerini oğretmekle meşgul oldu Mekkei mukerreme evliyasının buyuğu adıyla meşhur oldu Altmış defa hac yaptı
Kendisi anlatır: Babamın vefatından sonra, bana elli dinar miras kaldı Hacca gitmek maksadıyla yola cıktım Yolda bir şahıs yanıma yaklaşarak kac paran var diye sordu Kalbimden; Doğru soylemekten daha guzel bir şey yokturdiye gecirdim ve o şahsa; Elli dinarım var' dedim Parayı benden isteyip kesedekileri saydı Dediğim kadar cıkınca; Al sende kalsın, doğru sozluluğun beni sevindirdidedi Sonra merkebinden inerek beni bindirdi ve bana; Arkandan yetişirimdedi Ertesi yıl bana Mekke'de yetişti Vefat edinceye kadar hep benim yanımda kaldı
EbU Amr ezZucaci'nin sohbetini Haremi şerifte herkes dinler, konuşmaya başladığında herkes buyuk bir huşU icerisinde kendinden gecerdi Dinleyenler arasında elKettani, enNehrecUri, elMurteiş ve başka veliler de vardı Mekkei mukerremede kaldığı kırk yıl icerisinde buyuk ve kucuk abdest icin Harem hudUdlarının, Mekke'nin cok uzaklarına giderdi Mekke'de ihtiyac icin abdesthaneye gittiği gorulmedi Faziletleri ustunlukleri pek coktu Mekkei mukerremede mucavir yani komşu olup gecici kalanlar icin; Kim ki Haremi şerifte mucavir kalırken, kalbini Allahu tealadan başkasına bağlarsa, ziyan icinde olduğunu kendi hali ile acığa cıkarmış olurbuyurur, gelenleri ikaz ederdi Hırsızlık yapanlar icin de; Hacılardan kim bir hırsızlık yaparsa ve bununla ihtiyacını temin etmek isterse, Allahu teala boylesini zatından uzaklaştırır; kalbine hırs, cimrilik, başkalarının yapacağı iyiliğe engel olma halini koyar Dili daima şikayetci olur İnsanlar arasında Allahu tealanın gadabına uğramış kişi olarak dolaşırbuyurdu
Namazlarını, gonlunu Hakk'a vererek kılardı Bu sebeple kendisine; Farz namazlarında tekbir alırken renginiz nicin değişiyor?diye sorduklarında; Cunku farz namazlara sıdk ve doğrulukla başlamamaktan korkuyorum Kim namaza durup, Allahu ekber diye tekbir getirir, fakat o sırada kalbinde Allahu tealadan başka bir ilah duşuncesi bulunursa veya hayatı boyunca O'ndan başka birinin buyukluğunu ve yuceliğini kabul ederse, kendi aklı ile kendini yalanlamış olurbuyurdu
Birgun bir grup insan; Bir saat tefekkur, bir sene ibadetten hayırlıdırhadisi şerifinin şerhi, acıklaması nedir?dedi Onlara; Buradaki tefekkurun manası, nefsi unutmak, yok bilmektirbuyurdu
Ona kaybolan eşyanın bulunmasından sordular Şoyle anlattı: Bir dua şekli daha vardır ki, tecrube edilmiş, kaybolan şeyin bulunduğu gorulmuştur Şoyle ki, once uc defa Duha sUresi okunur, sonra da uc defa; ey Allah'ım! Geleceğinden şuphe olmayan gunde insanları toplayan Rabbim! Bana kaybettiğim şeyimi bulmamı nasib et, denir
Bir kimse, kendinde olmadığı bir halden konuşursa, dinleyenleri fitneye surukler Kendisi de Allahu tealayı tanımaktan mahrUm kalır
HAC YOLCULUĞUN NASIL GECTİ
Kendisi anlatır: Bir gun hocam Cuneydi Bağdadi hazretlerinin huzUruna cıkarak hacca gitmek arzumu bildirmiştim Uygun gorup bana bir dirhem verdiler Ben de onu alıp koynumda bir yere diktim Daha sonra yola cıktım Yolda nereye uğrasam bir yardımcı ve bir arkadaşla karşılaştım İhtiyacım goruldu Koynumdaki paraya hic hacet kalmadı Haccımı yapıp geri donunce mubarek hocamın huzurlarına cıktım Ellerini bana doğru uzatıp; Dirhemi verebilirsinbuyurdular Koynumdaki dirhemi cıkarıp verdim Sonra da; Haccın, yolculuğun nasıl gectibuyurdular Ben de; Efendim! Bereketinizle hic zahmet cekmedim, salimen eda edip geldimdedim Sonra bana tebessum ettiler
BERATIMI VER
Hac zamanında yabancı birisi onun yanına gelerek; Haccımı yaptım Beratımı ver Senin arkadaşların, beratımı almam icin sana gonderdiler EbU Amr, o kimsenin gonlunun temiz ve saf olduğunu gordu Ona şaka yaptıklarını anladı Kabe'nin kapısı ile Hacerulesved arasındaki Multezim'e işaret ederek; Git oraya ve ya Rabbi! Bana beratımı ver, de!dedi Bir sure sonra o yabancı, elinde bir kağıt ile geri dondu Kağıdın uzerinde yeşil hat, yazı ile; Bismillahirrahmanirrahim Bu falan oğlu falanın Cehennem'den berat kağıdıdıryazılı idi
KAYNAKLAR:
1) TabakatusSUfiyye; s431
2) HilyetulEvliya; c10, s376
3) Risalei Kuşeyri; s166
4) NefehatulUns; s267 (Farisi 211)
5) RavdurReyyahin; s180
6) MeşreulErvah; s129
7) SefinetulEvliya; s151
8) HazinetulAsfiya; c2, s199
9) TabakatulKubra; c1, s138
10) TabakatulEvliya; s156
11) TezkiretulEvliya; c2, s308
12) İslam Alimleri Ansiklopedisi; c4, s23
Evliyanın buyuklerinden İsmi Muhammed bin İbrahim bin YUsuf bin Muhammed, kunyesi EbU Amr ezZucaci'dir AslenNişaburlu olup, doğum tarihi bilinmemektedir Mekkei mukerremede ikamet etti Kırk sene Mescidi Haramdan ayrılmadı 959 (H348) senesi Mekkei mukerremede vefat etti
Evliyanın buyuklerinden Cuneydi Bağdadi, EbU Osman enNUri, Ruveyma, İbrahim Havvas hazretlerinin sohbetlerinde yetişip kemale geldi, olgunlaştı Mekkei mukerremeye yerleşip orada hak yolun bilgilerini oğretmekle meşgul oldu Mekkei mukerreme evliyasının buyuğu adıyla meşhur oldu Altmış defa hac yaptı
Kendisi anlatır: Babamın vefatından sonra, bana elli dinar miras kaldı Hacca gitmek maksadıyla yola cıktım Yolda bir şahıs yanıma yaklaşarak kac paran var diye sordu Kalbimden; Doğru soylemekten daha guzel bir şey yokturdiye gecirdim ve o şahsa; Elli dinarım var' dedim Parayı benden isteyip kesedekileri saydı Dediğim kadar cıkınca; Al sende kalsın, doğru sozluluğun beni sevindirdidedi Sonra merkebinden inerek beni bindirdi ve bana; Arkandan yetişirimdedi Ertesi yıl bana Mekke'de yetişti Vefat edinceye kadar hep benim yanımda kaldı
EbU Amr ezZucaci'nin sohbetini Haremi şerifte herkes dinler, konuşmaya başladığında herkes buyuk bir huşU icerisinde kendinden gecerdi Dinleyenler arasında elKettani, enNehrecUri, elMurteiş ve başka veliler de vardı Mekkei mukerremede kaldığı kırk yıl icerisinde buyuk ve kucuk abdest icin Harem hudUdlarının, Mekke'nin cok uzaklarına giderdi Mekke'de ihtiyac icin abdesthaneye gittiği gorulmedi Faziletleri ustunlukleri pek coktu Mekkei mukerremede mucavir yani komşu olup gecici kalanlar icin; Kim ki Haremi şerifte mucavir kalırken, kalbini Allahu tealadan başkasına bağlarsa, ziyan icinde olduğunu kendi hali ile acığa cıkarmış olurbuyurur, gelenleri ikaz ederdi Hırsızlık yapanlar icin de; Hacılardan kim bir hırsızlık yaparsa ve bununla ihtiyacını temin etmek isterse, Allahu teala boylesini zatından uzaklaştırır; kalbine hırs, cimrilik, başkalarının yapacağı iyiliğe engel olma halini koyar Dili daima şikayetci olur İnsanlar arasında Allahu tealanın gadabına uğramış kişi olarak dolaşırbuyurdu
Namazlarını, gonlunu Hakk'a vererek kılardı Bu sebeple kendisine; Farz namazlarında tekbir alırken renginiz nicin değişiyor?diye sorduklarında; Cunku farz namazlara sıdk ve doğrulukla başlamamaktan korkuyorum Kim namaza durup, Allahu ekber diye tekbir getirir, fakat o sırada kalbinde Allahu tealadan başka bir ilah duşuncesi bulunursa veya hayatı boyunca O'ndan başka birinin buyukluğunu ve yuceliğini kabul ederse, kendi aklı ile kendini yalanlamış olurbuyurdu
Birgun bir grup insan; Bir saat tefekkur, bir sene ibadetten hayırlıdırhadisi şerifinin şerhi, acıklaması nedir?dedi Onlara; Buradaki tefekkurun manası, nefsi unutmak, yok bilmektirbuyurdu
Ona kaybolan eşyanın bulunmasından sordular Şoyle anlattı: Bir dua şekli daha vardır ki, tecrube edilmiş, kaybolan şeyin bulunduğu gorulmuştur Şoyle ki, once uc defa Duha sUresi okunur, sonra da uc defa; ey Allah'ım! Geleceğinden şuphe olmayan gunde insanları toplayan Rabbim! Bana kaybettiğim şeyimi bulmamı nasib et, denir
Bir kimse, kendinde olmadığı bir halden konuşursa, dinleyenleri fitneye surukler Kendisi de Allahu tealayı tanımaktan mahrUm kalır
HAC YOLCULUĞUN NASIL GECTİ
Kendisi anlatır: Bir gun hocam Cuneydi Bağdadi hazretlerinin huzUruna cıkarak hacca gitmek arzumu bildirmiştim Uygun gorup bana bir dirhem verdiler Ben de onu alıp koynumda bir yere diktim Daha sonra yola cıktım Yolda nereye uğrasam bir yardımcı ve bir arkadaşla karşılaştım İhtiyacım goruldu Koynumdaki paraya hic hacet kalmadı Haccımı yapıp geri donunce mubarek hocamın huzurlarına cıktım Ellerini bana doğru uzatıp; Dirhemi verebilirsinbuyurdular Koynumdaki dirhemi cıkarıp verdim Sonra da; Haccın, yolculuğun nasıl gectibuyurdular Ben de; Efendim! Bereketinizle hic zahmet cekmedim, salimen eda edip geldimdedim Sonra bana tebessum ettiler
BERATIMI VER
Hac zamanında yabancı birisi onun yanına gelerek; Haccımı yaptım Beratımı ver Senin arkadaşların, beratımı almam icin sana gonderdiler EbU Amr, o kimsenin gonlunun temiz ve saf olduğunu gordu Ona şaka yaptıklarını anladı Kabe'nin kapısı ile Hacerulesved arasındaki Multezim'e işaret ederek; Git oraya ve ya Rabbi! Bana beratımı ver, de!dedi Bir sure sonra o yabancı, elinde bir kağıt ile geri dondu Kağıdın uzerinde yeşil hat, yazı ile; Bismillahirrahmanirrahim Bu falan oğlu falanın Cehennem'den berat kağıdıdıryazılı idi
KAYNAKLAR:
1) TabakatusSUfiyye; s431
2) HilyetulEvliya; c10, s376
3) Risalei Kuşeyri; s166
4) NefehatulUns; s267 (Farisi 211)
5) RavdurReyyahin; s180
6) MeşreulErvah; s129
7) SefinetulEvliya; s151
8) HazinetulAsfiya; c2, s199
9) TabakatulKubra; c1, s138
10) TabakatulEvliya; s156
11) TezkiretulEvliya; c2, s308
12) İslam Alimleri Ansiklopedisi; c4, s23