Efendimiz Aleyhissalatu Vesselam, evrensel bir eğitimoğretim sistemi getirmiş ve butun kalpleri, butun ruhları, butun akılları, butun nefisleri ideal ufka yukseltecek bir mesaj sunmuştur Sadece O’nun getirdiği sistemdir ki hem ruhu, hem aklı hem de nefsi, yukselebilecek en son noktaya ulaştırmıştır
1 Efendimiz, soylediği hakikatleri bizzat yaşayarak hayatıyla gostermiştir
2 Dini yukumlulukleri tedrici (yavaş yavaş, basamak basamak) bir sistemle oğretmiştir
3 Oğretmede orta yolda durmaya ve insanları bıktırmaktan uzak durmaya riayet etmiştir
4 Oğrenenler arasındaki kişisel farklılıkları goz onunde bulundurmuştur
5 Karşılıklı konuşma ve sorucevap şeklini kullanmıştır
6 Yanlış duşunceyi sokup atmak ve gercek doğru bilgiyi net bir şekilde muhatabın kafasına yerleştirmek icin akli olculeri kullanmıştır
7 Muhataplarına soru yoneltmiş, boylece onların zeka ve bilgi seviyelerini olcmuştur
8 Mukayese ve orneklendirme metodunu kullanmıştır
9 Benzetme ve halk arasında yaygın olarak kullanılan ornekleri kullanmıştır
10 Anlattığı hususu, elinde herhangi bir şey ile yere ve toprağa cizerek bizzat gostermiştir
11 Sozle beraber jest ve mimiklerini kullanmış ve el ile işaretlerde bulunmuştur
12 Onemine binaen, halin mumkun kıldığı bir nesneyi bizzat eline almış, eliyle kaldırmış ve arkasından soyleyeceği hususu soylemiştir
13 Muhataplarından bir soru gelmeden soze once kendileri başlamıştır
14 Muhatabının sorusuna eksik ve fazla olmadan cevap vermiştir
15 Muhatabının sorusuna, onun ihtiyacına binaen sorduğundan daha fazlasıyla cevap vermiştir
16 Muhatabını, guzel bir hikmete binaen, sorduğu sorudan daha onemli bir hususa yonlendirdiği de olmuştur
17 Soru soranın sorduğu soruyu tekrarlamasını istemiştir
18 Muhatabın aldığı cevabı tekrar etmesini istemiştir Boylece cevap unutulmayacaktır
19 Bildiği bir husustan dolayı kişiyi imtihan etmiştir ki bununla doğru cevap vereceği icin kişiyi sena etmek, ovmek istemiştir
20 Onunde olan bir olaya karşı susma yolunu tercih etmiştir
21 Oğretme esnasında meydana gelebilecek imkan ve fırsatları değerlendirmiştir
22 Latife ve şaka yoluyla oğretmeyi tercih etmiştir
23 Oğrettiği hususu yeminle tekit etmiş percinlemiştir
24 Oğretilen hususun onemine binaen sozu uc kere tekrar etmiştir
25 Konunun onemini oturuşunu ve duruşunu değiştirerek ve sozu tekrar ederek gostermiştir
26 Cevabı geciktirerek muhatabın sorusunu tekrar etmesini sağlayarak onu uyarmıştır
27 Muhatabı intibaha sevk etmek icin, onu omzundan veya elinden tutmuştur
28 Muhatabı teşvik icin veya onu sıkıntıya sokacak bir durumdan dolayı, bazı hususların gizli kalmasını yeğlemiştir
29 Soyleyeceği hususun hafızalarda daha iyi yer etmesi veya ezberlenmesi icin, sozu kısa ve oz bir şekilde ifade etmiş, daha sonra ise ayrıntılarına gecmiştir
30 Cevabın birkac madde ile verileceği durumlarda once cevabın kac maddeden oluştuğunu bildirmek icin sayıyı soylemiş daha sonra saymıştır
31 Va’z etme, nasihat etme ve oğut verme metodunu kullanmıştır
32 İnsanların şevklerini kamcılama veya neticesi elem verici hususlardan şiddetle uzaklaştırma (Tergib ve terhib) metodunu kullanmıştır
33 Kıssa ve gecmiş ummetlere ve insanlara dair haberlerle oğretme metodunu uygulamıştır
34 Sorunun cevabının muhatabı utandırma ihtimali olan hususlarda once nazik bir hazırlık sureci hazırlamış ve soruyu oyle cevaplandırmıştır
35 Sorunun cevabının muhatabı utandırma ihtimali olan hususlarda ustu kapalı olarak kinaye yoluyla ve işaret ederek yetinmiştir
36 Kadınlara oğretmeyi ve nasihat etmeyi de asla ihmal etmemiştir
37 Halin gerektirdiği durumlarda oğretme hususunda azarlayıp paylamayı (ta’nif) ve kızmayı (gadab) da ihmal etmemiştir Ne var ki onun paylaması ve kızması da merhamet yorungesinde ve ummetinin selameti icin olmuştur
38 Talim ve tebliğde, kitabeti (yazma metodunu) da kullanmıştır
39 Yabancı dilleri (mesela Suryaniceyi) oğrenmesi icin bazı sahabeleri gorevlendirmiştir ki bu husus da gunumuzde dunyanın dort bir tarafında İslam’ın guzelliklerini oğrenmek isteyenlere karşı yapılacak vazifenin cok onemli bir basamağını teşkil etmektedir
40 Bizzat kendi mubarek zatıyla talimde bulunmuştur
1 Efendimiz, soylediği hakikatleri bizzat yaşayarak hayatıyla gostermiştir
2 Dini yukumlulukleri tedrici (yavaş yavaş, basamak basamak) bir sistemle oğretmiştir
3 Oğretmede orta yolda durmaya ve insanları bıktırmaktan uzak durmaya riayet etmiştir
4 Oğrenenler arasındaki kişisel farklılıkları goz onunde bulundurmuştur
5 Karşılıklı konuşma ve sorucevap şeklini kullanmıştır
6 Yanlış duşunceyi sokup atmak ve gercek doğru bilgiyi net bir şekilde muhatabın kafasına yerleştirmek icin akli olculeri kullanmıştır
7 Muhataplarına soru yoneltmiş, boylece onların zeka ve bilgi seviyelerini olcmuştur
8 Mukayese ve orneklendirme metodunu kullanmıştır
9 Benzetme ve halk arasında yaygın olarak kullanılan ornekleri kullanmıştır
10 Anlattığı hususu, elinde herhangi bir şey ile yere ve toprağa cizerek bizzat gostermiştir
11 Sozle beraber jest ve mimiklerini kullanmış ve el ile işaretlerde bulunmuştur
12 Onemine binaen, halin mumkun kıldığı bir nesneyi bizzat eline almış, eliyle kaldırmış ve arkasından soyleyeceği hususu soylemiştir
13 Muhataplarından bir soru gelmeden soze once kendileri başlamıştır
14 Muhatabının sorusuna eksik ve fazla olmadan cevap vermiştir
15 Muhatabının sorusuna, onun ihtiyacına binaen sorduğundan daha fazlasıyla cevap vermiştir
16 Muhatabını, guzel bir hikmete binaen, sorduğu sorudan daha onemli bir hususa yonlendirdiği de olmuştur
17 Soru soranın sorduğu soruyu tekrarlamasını istemiştir
18 Muhatabın aldığı cevabı tekrar etmesini istemiştir Boylece cevap unutulmayacaktır
19 Bildiği bir husustan dolayı kişiyi imtihan etmiştir ki bununla doğru cevap vereceği icin kişiyi sena etmek, ovmek istemiştir
20 Onunde olan bir olaya karşı susma yolunu tercih etmiştir
21 Oğretme esnasında meydana gelebilecek imkan ve fırsatları değerlendirmiştir
22 Latife ve şaka yoluyla oğretmeyi tercih etmiştir
23 Oğrettiği hususu yeminle tekit etmiş percinlemiştir
24 Oğretilen hususun onemine binaen sozu uc kere tekrar etmiştir
25 Konunun onemini oturuşunu ve duruşunu değiştirerek ve sozu tekrar ederek gostermiştir
26 Cevabı geciktirerek muhatabın sorusunu tekrar etmesini sağlayarak onu uyarmıştır
27 Muhatabı intibaha sevk etmek icin, onu omzundan veya elinden tutmuştur
28 Muhatabı teşvik icin veya onu sıkıntıya sokacak bir durumdan dolayı, bazı hususların gizli kalmasını yeğlemiştir
29 Soyleyeceği hususun hafızalarda daha iyi yer etmesi veya ezberlenmesi icin, sozu kısa ve oz bir şekilde ifade etmiş, daha sonra ise ayrıntılarına gecmiştir
30 Cevabın birkac madde ile verileceği durumlarda once cevabın kac maddeden oluştuğunu bildirmek icin sayıyı soylemiş daha sonra saymıştır
31 Va’z etme, nasihat etme ve oğut verme metodunu kullanmıştır
32 İnsanların şevklerini kamcılama veya neticesi elem verici hususlardan şiddetle uzaklaştırma (Tergib ve terhib) metodunu kullanmıştır
33 Kıssa ve gecmiş ummetlere ve insanlara dair haberlerle oğretme metodunu uygulamıştır
34 Sorunun cevabının muhatabı utandırma ihtimali olan hususlarda once nazik bir hazırlık sureci hazırlamış ve soruyu oyle cevaplandırmıştır
35 Sorunun cevabının muhatabı utandırma ihtimali olan hususlarda ustu kapalı olarak kinaye yoluyla ve işaret ederek yetinmiştir
36 Kadınlara oğretmeyi ve nasihat etmeyi de asla ihmal etmemiştir
37 Halin gerektirdiği durumlarda oğretme hususunda azarlayıp paylamayı (ta’nif) ve kızmayı (gadab) da ihmal etmemiştir Ne var ki onun paylaması ve kızması da merhamet yorungesinde ve ummetinin selameti icin olmuştur
38 Talim ve tebliğde, kitabeti (yazma metodunu) da kullanmıştır
39 Yabancı dilleri (mesela Suryaniceyi) oğrenmesi icin bazı sahabeleri gorevlendirmiştir ki bu husus da gunumuzde dunyanın dort bir tarafında İslam’ın guzelliklerini oğrenmek isteyenlere karşı yapılacak vazifenin cok onemli bir basamağını teşkil etmektedir
40 Bizzat kendi mubarek zatıyla talimde bulunmuştur
