Ege Bölgesinin Yeryüzü Şekilleri - Ege Bölgesinin İklimi - Ege Bölgesinin Bölümleri - Ege Bölgesinin Ekonomik Özellikleri
Ege Bölgesi
Ege Bölgesi, yer şekilleri, iklim ve bunun etkisine bağlı olarak beşeri ve ekonomik yönden farklı olan iki bölüme ayrılmıştır. Bunlar Ege Bölümü ve İç Batı Anadolu Bölümüdür.
Yer şekilleri
Yer şekillerinin oluşmasında 3. zaman sonları ile 4. zaman başlarındaki tektonik hareketler belirleyici olmuştur.
Dağlar :
Bölgenin batısında, Ege Denizi’ne dik uzanan, doğu-batı yönlü dağlar ile bu dağlar arasındaki çöküntü ovaları yer alır. Kuzeyden güneye doğru sıralanan Kaz Dağı, Mardan Dağı, Yunt Dağı, Bozdağlar ve Aydın Dağları kırılma sonucu oluşan horstlardır. Manisa’nın Kula ilçesi yakınlarında genç volkan konileri yer alır.
Ovalar :
Doğu – batı yönlü uzanan dağ sıraları arasında yer alan Edremit, Bakırçay, Gediz, Küçük Menderes ve Büyük Menderes ovaları kırılma sonucu oluşan grabenlerdir. Ege Bölümü’nde yüksekliği 250 metreden daha az olan çöküntü ovaları yer alır ve iç kesimlere doğru uzanır. Bölgenin en güneyindeki Menteşe Yöresi’nde ise karstik ovalar yaygındır.
Platolar :
Bölgedeki platolar Ege grabenlerinin doğusunda, İç Batı Anadolu Bölümü’ndeki yüksek düzlüklerdir. Kıyı Ege ovalarının bittiği yerde, plato görünümündeki İç Batı Anadolu eşiği başlar. İç Batı Anadolu Platosu üzerinde yüksekliği 2000 metreden az olan Demirci, Eğrigöz, Şaphane, Murat, Emir ve Sandıklı Dağları yer alır.
Akarsular ve Göller
Akarsular : Bölgenin akarsuları Bakırçay, Gediz, Küçük Menderes ve Büyük Menderes’tir. Hepsi Ege Denizi’ne dökülür. Akarsuların aşağı çığırlarında arazi eğimi azaldığı için menderesler, akarsu ağızlarında ise akarsularla aynı adları taşıyan irili-ufaklı delta ovaları oluşmuştur. Akarsuların yatak eğimi az olduğu için hidroelektrik potansiyelleri de azdır.
Göller :
Göl bakımından fakir olan Ege Bölgesi’nde Bafa (Çamiçi) ve Marmara gölleri yer alır. Bu göller alüvyal set gölleridir. Suları tatlıdır.
İklim
Kıyı kesimindeki Asıl Ege Bölümü’nde Akdeniz iklimi özellikleri görülür. Akdeniz ikliminin etkileri, çöküntü ovaları boyunca, kıyıdan yer yer 100-150 km kadar içerilere sokulur. Kıyı kesiminde kar yağışları ve don olayları çok ender görülür. Kışları oldukça ılımandır. Yaz mevsimi kıyı ovalarında oldukça sıcak ve kurak geçer. İç Batı Anadolu Bölümü’nde ise Akdeniz ikliminden karasal iklime geçiş özelliği görülür. Sıcaklık farkları artar. İç Batı Anadolu’da kış mevsimi kıyı kesime göre daha soğuktur. Kar yağışları ve don olayları görülür. Yaz mevsimi ise kıyı kesime göre daha sıcaktır. İç Batı Anadolu’da kıyı kesimine göre azalan yağışlar, ilkbahar mevsimine doğru kayar. Yaz kuraklığı kıyı kesimden daha azdır.
Doğal Bitki Örtüsü
Ege Bölümü’nde 500-600 metreler kadar makiler, daha yükseklerde iğne yapraklı ağaçlardan oluşan ormanlar yer alır. İç Batı Anadolu Bölümü’nde çalılık ve ormanlarla, İç Anadolu’ya doğru bozkırlar göürülür.
Nüfus ve Yerleşme
Nüfus sayısı bakımından Marmara, İç Anadolu ve Karadeniz bölgelerinden sonra 4. sırayı alır. Bölgede doğum oranı düşüktür. Yüzölçümü küçük olduğundan, nüfus yoğunluğu bakımından Marmara Bölgesi’nden sonra 2. sırayı alır. Nüfusun dağılışı düzenli değildir. Kıyı kesimindeki ovalar sık nüfuslu, iç kesimler ise dağlık Menteşe Yöresi ise oldukça tenhadır. Ege Bölümü’nde kentleşme oranı yüksek, göçler nedeniyle nüfus artışı fazladır. Ayrıca bu bölümde yer alan Kuşadası, Bodrum, Marmaris gibi turizm merkezlerinde yaz mevsiminde turizm nedeniyle nüfus artar.
İller
Afyon, Aydın, Denizli, İzmir, Kütahya, Manisa, Muğla, Uşak
Ekonomik Özellikler
Tarım
Kıyı kesimindeki Ege Bölümü’nde verimli tarım topraklarının bulunması ve Akdeniz ikliminin etkisi nedeniyle, ekonomik değeri yüksek olan ihraç ürünleri yetiştirilir. Bu bölümde tarımda makine kullanımı yaygındır. İntansif (modern) tarım yöntemleri uygulanır. Tarımsal nüfus yoğunluğu fazla olan bu bölümde seracılık da yaygındır. İç Batı Anadolu Bölümü’nde iklimin karasallaşması ve sulamanın yaygın olmaması, tarımsal ürün çeşitliliğini azaltır. Kıyıda yetiştirilen ürünler bu bölümde yetiştirilemez.
Tarım Ürünleri
Asıl Ege Bölümü’nün Başlıca Tarım Ürünleri
Tütün :
Türkiye tütün üretiminin % 50’sini bu bölge karşılar. Tüm kıyı ovalarında ekimi yapılan ve yurt dışına ihraç edilen tütün en çok Bakırçay Ovası’nda yetiştirilir.
Zeytin :
Akdeniz ikliminin tanıtıcı kültür bitkisi olan zeytin en çok Ege Bölgesi’nde yetiştirilir. Türkiye üretiminin % 48’ini Ege Bölgesi sağlar. Edremit – Ayvalık Yöresi başta olmak üzere tüm kıyı kesiminde ve yer yer 100 km içerilere kadar zeytin yetiştirilir.
Üzüm :
Türkiye’de üzüm üretiminin % 40’ını sağlayan bölge 1. sırada yer alır. Kurutularak ihraç edilen çekirdeksiz üzümün tamamını Ege Bölgesi üretir. Başta Gediz Ovası olmak üzere Büyük ve Küçük Menderes ovalarında yetiştirilir.
İncir :
Kış ılıklığı isteyen ve Akdeniz iklimine uyumlu olan incirin %82’si bu bölgede yetiştirilir. Büyük Menderes, Küçük Menderes ve Gediz ovalarında incir üretimi yoğunlaşır. Kurutularak yurt dışına ihraç edilen incirin en çok yetiştirildiği yer ise Aydın’dır.
Pamuk : Akdeniz iklimine uyumlu olduğundan kıyı ovalarında ekimi yapılır. Büyük Menderes ve Gediz ovalarında üretimi yoğunlaşır. Türkiye üretiminin % 42’sini sağlayan Ege Bölgesi üretimde ilk sırayı alır.
Turunçgiller :
Akdeniz iklimine uyumlu olan ve kış ılıklığı isteyen turunçgil üretimi, İzmir’in güneyindeki kıyı ovalarında yapılrı. Türkiye üretiminin %10’unu sağlayan bölge, Akdeniz Bölgesi’nden sonra 2. sırayı alır.
Pirinç :
Çöküntü ovalarında ekimi yoğunlaşır.
Sebze :
Bölgenin sebze üretiminde önemli bir yeri vardır. Domates, biber, patlıcan, patates, salata, kereviz, pırasa, başlıcalarıdır.
Meyve : Bölge kendine özgü meyve üretimi ile diğer bölgelerden ayrılır. İncir, turunçgil ve üzümün yanı sıra elma ve kiraz üretimi de önem taşır.
İç Batı Anadolu Bölümü’nün Başlıca Tarım Ürünleri
Haşhaş :
Tohumundan yağ ve kozasından morfin yapımında kullanılan afyon sakızının elde edildiği bir bitkidir. Bu nedenle ekimi devlet kontrolünde yapılır. Türkiye üretiminin %90’ını Ege Bölgesi karşılar. Afyonkarahisar çevresinde ekimi yoğunlaşır.
Tahıllar :
Bölgede üretilen tahıl ülke üretiminin % 10’a yakın bölümünü karşılar. Tahıllardan buğday ve arpa, Afyon, Kütahya, Denizli ve Uşak’ta üretilir.
Şekerpancarı :
Önemli bir endüstri bitkisi olan şekerpancarı Afyon, Kütahya ve Denizli’de üretilir.
Ayçiçeği :
Denizel etkilerin sokulmadığı İç Batı Anadolu’da sulanabilen alanlarda yetişir.
Baklagiller :
Uşak, bölgede nohut üretiminin en fazla yapıldığı yerdir.
Hayvancılık
Bölgede hayvan otlatmaya elverişli alanlar pek fazla değildir. Otlaklar daha çok İç Batı Anadolu’da görülür. Bölgenin kıyı kesiminde besi hayvancılığı, İç Batı Anadolu Bölümü’nde dağlıç ve sakız ırkı, İç Batı Anadolu platolarında karaman ırkı koyun yetiştirilir. Özellikle maki alanlarında kıl keçisi yetiştiriciliği önem taşır. Menteşe Yöresi’nde arıcılık gelişmiştir. Kümes hayvancılığı son yıllarda gelişme göstermiştir. Ayrıca doğal balıkçılığın yanı sıra kültür balıkçılığı da yapılır.
Ormancılık
Türkiye ormanları’nın %19’u Ege Bölgesi’nde yer alır. Ormanlar Asıl Ege Bölümü’nde yoğunlaşır. Menteşe Yöresi, Aydın Dağları, Bozdağlar ve Kaz Dağı orman bakımından en zengin alanlardır. Menteşe Yöresi’nde sığla yağı üretimi yapılır. Günlük ağacı ve meyan kökü de bölgedeki diğer önemli orman ürünleridir.
Madenler ve Enerji Kaynakları
Madenler :
Krom üretiminde ikinci sırayı alan bölgede, Köyceğiz, Marmaris, Emet’te krom çıkarılır. Menteşe Yöresi’nde zımpara taşı, Afyon’da mermer, Eymir, Ayazmand ve Torbalı’da demir, Kütahya-Emet’te bor minerali çıkartılır. Ayrıca İzmir Çamaltı tuzlasında tuz üretilir.
Enerji Kaynakları :
Türkiye’nin en önemli linyit yatakları bu bölgede yer alır. Linyit üretiminin %90’ı Ege Bölgesi’nden sağlanır. Çıkarıldığı yerler; Muğla – Yatağan, Manisa – Soma, Kütahya’da Tavşanlı, Tunçbilek, Seyitömer ve Değirmisaz’dır. Linyit’in önemli bir bölümü termik santrallerde yakılarak elektrik enerjisi üretilir.
Enerji Üretim Tesisleri
Termik santrallerin en çok olduğu bölgedir. Bu santraller; Manisa-Soma, Muğla-Yatağan ve Gökova ile Kütahya-Seyitömer ve Tunçbilek’te kuruludur. Termik enerjinin yanı sıra hidroelektrik enerjisi üretimi de yapılır. Demirköprü (Gediz), Kemer ve Adıgüzel (Büyük Menderes) barajları bu bölgededir. Denizli-Sarayköy’de jeotermal santral kuruludur.
Endüstri
Başlıca endüstri tesisleri şunlardır :
Besin, Sıvı Yağ : İzmir, Ayvalık, Edremit
Şeker : Uşak, Afyon, Kütahya
Sigara ve İçki : İzmir
Petrol Arıtma ve Petro Kimya : İzmir - Aliağa
Seramik, Çini, Porselen : Kütahya, Uşak, İzmir
Pamuklu Dokuma : İzmir, Aydın, Nazilli, Söke, Bergama, Denizli ve Uşak
Otomotiv : İzmir
Tarım Makineleri : Manisa, Aydın
Kağıt : Afyon (Çay)
Azot – Gübre : Kütahya
Ulaşım
Doğu – batı yönlü uzanan dağlar ve arasındaki ovalar, kıyı kesimle iç kesimi birbirine bağlayan yolların yapımını kolaylaştırmıştır. Dağlık Menteşe Yöresi dışında bölgede ulaşım sorunu yoktur. İzmit limanı ard bölgesine kara ve demiryollarıyla bağlanmıştır. Türkiye’nin en önemli ihraç limanıdır. Afyon ve Denizli de önemli yolların kesiştiği, ulaşımın geliştiği merkezlerdir.
Turizm
Ege Bölgesi’nde özellikle kıyı kesimler tarihi ve doğal güzellikleriyle turizmin çok geliştiği yerlerdir. Bodrum, Marmaris, Kuşadası, Çeşme, Didim, Foça deniz turizminin geliştiği merkezlerdir. Denizli – Pamukkale’deki travertenler, kaplıcalar, Selçuk-Efes’te Meryem Ana Kilisesi ve antik kent, Bergama, Sard, Didim, Milet, Afrodisyas anitk kentleri, Afyon ve Kütahya kaplıcaları bölgenin diğer turizm zenginlikleridir.
Bölgenin Ülke Ekonomisindeki Yeri
Ege Bölgesi sosyo-ekonomik gelişmişlik açısından Marmara Bölgesi’nden sonra 2. sırada yer alır. Aşağıda bölge ekonomisinde önemli yer tutan ürün ve ekonomik faaliyet türlerinin listesi verilmiştir.
İncir
Pamuk
Tütün
Üzüm
Zeytin
Haşhaş
Linyit
Endüstri ürünleri
Turizm
Nüfus ve Yerleşme
2000 sayımına göre bölgenin nüfusu 8,9 milyondur. Nüfus yoğunluğu km²’ye 96 kişidir. Bu Türkiye ortalamasına biraz üstündedir. En yoğun nüfuslu ikinci bölgedir. Kentsel nüfus daha fazladır (% 61). %65 olan Türkiye ortalamasına yakındır. Nüfus kıyılarda, alüvyal ovalarda yoğunlaşmıştır. İç kesimlere gidildikçe yükseltinin artması ve iklimin setleşmesi nedeniyle nüfus yoğunluğu azalır. Buralarda da nüfus maden işletmelerinin çevresine ve ovalara toplanmıştır. Kıyıda Menteşe Yöresi de dağlık alan olması nedeniyle az nüfuslanmıştır. Nüfus artış hızı binde 16’dır (Türkiye binde 18,3). EKONOMIK FAALIYETLER TARIM Bölgenin batisinda bulunan verimli tarim alanlarinda iklim sartlari da elverisli oldugu için ticari tarim ürün çesitliligi fazladir. Yetistirilen ürünler; Zeytin(%58): Bölgenin batisindaki çöküntü ovalari ve kenarlarinda tarimi yapilabilmektedir. En fazla Edremit-Ayvalik-Burhaniye çevresinde yogunluk kazanmistir. Üzüm(%40): Manisa, Izmir ve Denizli çevresinde üretilen çekirdeksiz üzümler kurutulmaktadir. Önemli ihracat ürünümüzdür. Hashas(%86): Devlet kontrolünde Afyon basta olmak üzere , Usak, Kütahya, Denizli ve son olarak ta Manisa’nin bazi ilçelerinde tarimi yapilmaktadir. Tütün(%55): Bölgenin batisinda Manisa, Izmir, Aydin, Mugla, Denizli çevrelerinde tarimi gelismistir. Incir(%82): En fazla Aydin çevresinde (B.ve K.Menderes ovalarinda) tarimi yapilmaktadir. Pamuk(%39): Bölgenin batisindaki bütün çöküntü ovalarinda tarimi yapilmaktadir. Patates: Izmir-Ödemis çevresinde yogun olarak tarimi yapilir. Turunçgiller(%11):Bölgenin batisinda Izmir’e kadar olan güney kiyilarinda tarimi yapilir. Ayrica iç kesimlere kadar (150-200 km) da sokulabilmektedir. Sebebi daglarin denize dik olmasidir. Sebze(%20): Bölgenin batisinda kislarin ilik geçmesinden dolayi seracilik faaliyetleri ile sebze üretimi bütün yil yapilabilmektedir. Susam (%24): Batidaki çöküntü ovalarinda tarimi yapilabilmektedir. Bugday(%10): Bölgenin her yerinde bugday yetistirilebilmektedir. Ancak daha çok Iç Bati Anadolu Bölümünde tarimi gelismistir. Arpa(%14): Tarimi daha çok iç kesimlerde gelismistir. S.Pancari(%11): Afyon , Usak, Kütahya çevresinde tarimi gelismistir. HAYVANCILIK Büyük kentler çevresinde (Izmir-Manisa-Denizli) kümes hayvanciligi, Mugla, Aydin, Izmir, Manisa çevresinde aricilik, kiyilarda balikçilik( Bodrum-Marmaris kiyilarinda sünger avciligi da yapilir), Mentese yöresinde kil keçisi yetistiriciligi gelismistir. Ayrica seker fabrikalari ile büyük kentler çevresinde büyük bas hayvancilik, iç kesimlerde de koyun yetistiriciligi gelismistir. MADENLER Linyit: Türkiye’de en fazla linyitin çikarildigi ve en kaliteli linyitlerin bulundugu bölgemizdir. Linyit yataklari fazla oldugu için termik santraller de fazladir. Bölgede Linyit; Manisa(Soma), Aydin, Mugla (Yatagan ), Kütahya (Tavsanli,Tunçbilek, Seyit Ömer, Degirmisaz) ve Denizli çevresinde çikarilmaktadir. Demir:Edremit (Kaz dagi) çevresinde çikarilir. Bor Mineralleri:Kütahya-Emet Civa: Izmir (Ödemis-Karaburun-Çesme), Usak (Esme) Tuz: Izmir-Çamalti Tuzlasi Mermer: Afyon, Kütahya, Manisa çevresi Krom: Kütahya, Mugla çevresi. Zimparatasi: Izmir-Aydin-Mugla çevresi Altin: Bergama-Izmir SANAYI Marmara Bölgesinden sonra sanayinin en fazla gelistigi bölgemizdir. Dokuma: Denizli, Aydin (Nazilli) Izmir, Manisa . Petro-kimya: Izmir-Aliaga. Deri-Kösele: Izmir, Manisa, Usak Seker: Afyon, Usak, Kütahya Çini-porselen: Kütahya Çimento:Izmir, Denizli, Afyon Gübre:Kütahya ,Izmir Termik santral: Mugla (Yatagan-Gökova), Manisa-Soma, Kütahya( Tunçbilek-Seyitömer) Jeotermal enerji santrali: Denizli-Sarayköy Hali-Kilim: Manisa (Kula,Demirci, Gördes), Kütahya (Simav), Mugla-Milas, Denizli-Tavas. Kagit: Afyon-Çay, Izmir Otomotiv:Izmir Elektronik esya: Izmir, Manisa, Aydin-Nazilli, Denizli, Mobilya: Izmir-Karabaglar Deterjan: Izmir, Manisa Ilaç: Izmir Sigara: Izmir, Manisa-Akhisar (Açilmayi bekliyor) Seramik:Kütahya , Manisa (Turgutlu-Akhisar) Tugla-Kiremit: Manisa (Turgutlu-Salihli-Alasehir-Akhisar) ,Aydin
Nüfus bakımından illerin sırası şöyledir;
1. İzmir = 3,387,908
2. Manisa = 1,260,169
3. Aydın = 953,006
4. Denizli = 843,122
5. Afyon = 812,416
6. Muğla = 717,384
7. Kütahya = 656,716
8. Uşak = 322,654
*Veriler 2000 yılı nüfus sayımı sonuçlarıdır.
SIĞACIK SEFERİHİSAR İZMİR
SIĞACIK
Seferihisar'ın 5 km batısında Sığacık körfezinde kuruludur.Tarihi ve doğal güzelliklerinin yanı sıra doğal bir liman konumundadır. 12 İon şehrindan biri olan Teos'a ev sahipliği yapan Sığacığın ismi 1521-1522 yıllarında kentin sığınak olarak kullanıldığı zamanlardan kalmadır. İon uygarlığına başkentlik yapan kent, bir dönem Efes ile yarışmıştır.
Seferihisar'ın batısında boylu boyunca mandalın bahçeleriyle çevrilmiş olan Sığacık ile merkez arasında tek engebe Taşdibi denilen tepedir. Sığacığın girişinde bizi masmavi denizi ile birlikte, Kanuni Sultan Süleyman zamanından kalma kalesi, birçok denizciye kucak açmış limanı ile iç içe girmiş lüks balık restaurantları, huzuru doyasıya yaşayacağımız ortamı ve büyük önder Atatürk'ün büstünün içinde bulunduğu meydanı karşılar.
Sığacık, eşsiz deniziyle yıllarca Ege'nin en lezzetli balıklarına,en usta balıkçılarına kucak açmış bir tatil yöresidir.Yat turizmine elverişli 45 kapasiteli yat limanının yanı sıra pek çok deniz sporlarının (sörf) yapılabildiği en uygun koylarımızdandır. Akkum plajları, mütevazı tesisleri ile gün boyu faydalanabileceğiniz geniş bir koyda ziyaretçilerini ağırlar.
Sığacığın masallara konu olmuş denizinde Sualtı doğa güzelliğini seyretmek ve dalış yapıp zıpkınla balık avlamak isteyen meraklılar için bölgedeki diğer koylara yat gezileri düzenlenmektedir.Sığacık Türkiye'nin en temiz ve en soğuk koylarından olan mavi bayraklı, mucizevi bir şekilde poyraz tutmayan ve dipten denize karışan tatlı kaynak suları sebebiyle diğer koylara oranla daha soğuk olan Ekmeksiz plajına ev sahipliği yapar.Koyun yamaçlarında çam ormanlarıyla kaplı camping ve piknik alanları bulunur.
Pırıl pırıl bir denize ve güneşe sahip olan Sığacık'ta zamandan ve dünyadan habersiz kalabilmek için çok fazla şeye ihtiyacımız yoktur,çünkü bu bakir ve büyülü yer sizi tüm gerginliklerinizden ve sıkıntılardan habersizce uzak tutar.
Kış aylarında sımsıcak insanlarının yaşadığı Sığacık, tatil yöresi olarak yaz sezonunda pek çok yerli ve yabancı turiste kapılarını açar.Ne kadar yazarsak yazalım ,anlatırsak anlatalım cümlelerimiz bu doğa harikası için yetersiz kalır.
Ege Bölgesi
Ege Bölgesi, yer şekilleri, iklim ve bunun etkisine bağlı olarak beşeri ve ekonomik yönden farklı olan iki bölüme ayrılmıştır. Bunlar Ege Bölümü ve İç Batı Anadolu Bölümüdür.
Yer şekilleri
Yer şekillerinin oluşmasında 3. zaman sonları ile 4. zaman başlarındaki tektonik hareketler belirleyici olmuştur.
Dağlar :
Bölgenin batısında, Ege Denizi’ne dik uzanan, doğu-batı yönlü dağlar ile bu dağlar arasındaki çöküntü ovaları yer alır. Kuzeyden güneye doğru sıralanan Kaz Dağı, Mardan Dağı, Yunt Dağı, Bozdağlar ve Aydın Dağları kırılma sonucu oluşan horstlardır. Manisa’nın Kula ilçesi yakınlarında genç volkan konileri yer alır.
Ovalar :
Doğu – batı yönlü uzanan dağ sıraları arasında yer alan Edremit, Bakırçay, Gediz, Küçük Menderes ve Büyük Menderes ovaları kırılma sonucu oluşan grabenlerdir. Ege Bölümü’nde yüksekliği 250 metreden daha az olan çöküntü ovaları yer alır ve iç kesimlere doğru uzanır. Bölgenin en güneyindeki Menteşe Yöresi’nde ise karstik ovalar yaygındır.
Platolar :
Bölgedeki platolar Ege grabenlerinin doğusunda, İç Batı Anadolu Bölümü’ndeki yüksek düzlüklerdir. Kıyı Ege ovalarının bittiği yerde, plato görünümündeki İç Batı Anadolu eşiği başlar. İç Batı Anadolu Platosu üzerinde yüksekliği 2000 metreden az olan Demirci, Eğrigöz, Şaphane, Murat, Emir ve Sandıklı Dağları yer alır.
Akarsular ve Göller
Akarsular : Bölgenin akarsuları Bakırçay, Gediz, Küçük Menderes ve Büyük Menderes’tir. Hepsi Ege Denizi’ne dökülür. Akarsuların aşağı çığırlarında arazi eğimi azaldığı için menderesler, akarsu ağızlarında ise akarsularla aynı adları taşıyan irili-ufaklı delta ovaları oluşmuştur. Akarsuların yatak eğimi az olduğu için hidroelektrik potansiyelleri de azdır.
Göller :
Göl bakımından fakir olan Ege Bölgesi’nde Bafa (Çamiçi) ve Marmara gölleri yer alır. Bu göller alüvyal set gölleridir. Suları tatlıdır.
İklim
Kıyı kesimindeki Asıl Ege Bölümü’nde Akdeniz iklimi özellikleri görülür. Akdeniz ikliminin etkileri, çöküntü ovaları boyunca, kıyıdan yer yer 100-150 km kadar içerilere sokulur. Kıyı kesiminde kar yağışları ve don olayları çok ender görülür. Kışları oldukça ılımandır. Yaz mevsimi kıyı ovalarında oldukça sıcak ve kurak geçer. İç Batı Anadolu Bölümü’nde ise Akdeniz ikliminden karasal iklime geçiş özelliği görülür. Sıcaklık farkları artar. İç Batı Anadolu’da kış mevsimi kıyı kesime göre daha soğuktur. Kar yağışları ve don olayları görülür. Yaz mevsimi ise kıyı kesime göre daha sıcaktır. İç Batı Anadolu’da kıyı kesimine göre azalan yağışlar, ilkbahar mevsimine doğru kayar. Yaz kuraklığı kıyı kesimden daha azdır.
Doğal Bitki Örtüsü
Ege Bölümü’nde 500-600 metreler kadar makiler, daha yükseklerde iğne yapraklı ağaçlardan oluşan ormanlar yer alır. İç Batı Anadolu Bölümü’nde çalılık ve ormanlarla, İç Anadolu’ya doğru bozkırlar göürülür.
Nüfus ve Yerleşme
Nüfus sayısı bakımından Marmara, İç Anadolu ve Karadeniz bölgelerinden sonra 4. sırayı alır. Bölgede doğum oranı düşüktür. Yüzölçümü küçük olduğundan, nüfus yoğunluğu bakımından Marmara Bölgesi’nden sonra 2. sırayı alır. Nüfusun dağılışı düzenli değildir. Kıyı kesimindeki ovalar sık nüfuslu, iç kesimler ise dağlık Menteşe Yöresi ise oldukça tenhadır. Ege Bölümü’nde kentleşme oranı yüksek, göçler nedeniyle nüfus artışı fazladır. Ayrıca bu bölümde yer alan Kuşadası, Bodrum, Marmaris gibi turizm merkezlerinde yaz mevsiminde turizm nedeniyle nüfus artar.
İller
Afyon, Aydın, Denizli, İzmir, Kütahya, Manisa, Muğla, Uşak
Ekonomik Özellikler
Tarım
Kıyı kesimindeki Ege Bölümü’nde verimli tarım topraklarının bulunması ve Akdeniz ikliminin etkisi nedeniyle, ekonomik değeri yüksek olan ihraç ürünleri yetiştirilir. Bu bölümde tarımda makine kullanımı yaygındır. İntansif (modern) tarım yöntemleri uygulanır. Tarımsal nüfus yoğunluğu fazla olan bu bölümde seracılık da yaygındır. İç Batı Anadolu Bölümü’nde iklimin karasallaşması ve sulamanın yaygın olmaması, tarımsal ürün çeşitliliğini azaltır. Kıyıda yetiştirilen ürünler bu bölümde yetiştirilemez.
Tarım Ürünleri
Asıl Ege Bölümü’nün Başlıca Tarım Ürünleri
Tütün :
Türkiye tütün üretiminin % 50’sini bu bölge karşılar. Tüm kıyı ovalarında ekimi yapılan ve yurt dışına ihraç edilen tütün en çok Bakırçay Ovası’nda yetiştirilir.
Zeytin :
Akdeniz ikliminin tanıtıcı kültür bitkisi olan zeytin en çok Ege Bölgesi’nde yetiştirilir. Türkiye üretiminin % 48’ini Ege Bölgesi sağlar. Edremit – Ayvalık Yöresi başta olmak üzere tüm kıyı kesiminde ve yer yer 100 km içerilere kadar zeytin yetiştirilir.
Üzüm :
Türkiye’de üzüm üretiminin % 40’ını sağlayan bölge 1. sırada yer alır. Kurutularak ihraç edilen çekirdeksiz üzümün tamamını Ege Bölgesi üretir. Başta Gediz Ovası olmak üzere Büyük ve Küçük Menderes ovalarında yetiştirilir.
İncir :
Kış ılıklığı isteyen ve Akdeniz iklimine uyumlu olan incirin %82’si bu bölgede yetiştirilir. Büyük Menderes, Küçük Menderes ve Gediz ovalarında incir üretimi yoğunlaşır. Kurutularak yurt dışına ihraç edilen incirin en çok yetiştirildiği yer ise Aydın’dır.
Pamuk : Akdeniz iklimine uyumlu olduğundan kıyı ovalarında ekimi yapılır. Büyük Menderes ve Gediz ovalarında üretimi yoğunlaşır. Türkiye üretiminin % 42’sini sağlayan Ege Bölgesi üretimde ilk sırayı alır.
Turunçgiller :
Akdeniz iklimine uyumlu olan ve kış ılıklığı isteyen turunçgil üretimi, İzmir’in güneyindeki kıyı ovalarında yapılrı. Türkiye üretiminin %10’unu sağlayan bölge, Akdeniz Bölgesi’nden sonra 2. sırayı alır.
Pirinç :
Çöküntü ovalarında ekimi yoğunlaşır.
Sebze :
Bölgenin sebze üretiminde önemli bir yeri vardır. Domates, biber, patlıcan, patates, salata, kereviz, pırasa, başlıcalarıdır.
Meyve : Bölge kendine özgü meyve üretimi ile diğer bölgelerden ayrılır. İncir, turunçgil ve üzümün yanı sıra elma ve kiraz üretimi de önem taşır.
İç Batı Anadolu Bölümü’nün Başlıca Tarım Ürünleri
Haşhaş :
Tohumundan yağ ve kozasından morfin yapımında kullanılan afyon sakızının elde edildiği bir bitkidir. Bu nedenle ekimi devlet kontrolünde yapılır. Türkiye üretiminin %90’ını Ege Bölgesi karşılar. Afyonkarahisar çevresinde ekimi yoğunlaşır.
Tahıllar :
Bölgede üretilen tahıl ülke üretiminin % 10’a yakın bölümünü karşılar. Tahıllardan buğday ve arpa, Afyon, Kütahya, Denizli ve Uşak’ta üretilir.
Şekerpancarı :
Önemli bir endüstri bitkisi olan şekerpancarı Afyon, Kütahya ve Denizli’de üretilir.
Ayçiçeği :
Denizel etkilerin sokulmadığı İç Batı Anadolu’da sulanabilen alanlarda yetişir.
Baklagiller :
Uşak, bölgede nohut üretiminin en fazla yapıldığı yerdir.
Hayvancılık
Bölgede hayvan otlatmaya elverişli alanlar pek fazla değildir. Otlaklar daha çok İç Batı Anadolu’da görülür. Bölgenin kıyı kesiminde besi hayvancılığı, İç Batı Anadolu Bölümü’nde dağlıç ve sakız ırkı, İç Batı Anadolu platolarında karaman ırkı koyun yetiştirilir. Özellikle maki alanlarında kıl keçisi yetiştiriciliği önem taşır. Menteşe Yöresi’nde arıcılık gelişmiştir. Kümes hayvancılığı son yıllarda gelişme göstermiştir. Ayrıca doğal balıkçılığın yanı sıra kültür balıkçılığı da yapılır.
Ormancılık
Türkiye ormanları’nın %19’u Ege Bölgesi’nde yer alır. Ormanlar Asıl Ege Bölümü’nde yoğunlaşır. Menteşe Yöresi, Aydın Dağları, Bozdağlar ve Kaz Dağı orman bakımından en zengin alanlardır. Menteşe Yöresi’nde sığla yağı üretimi yapılır. Günlük ağacı ve meyan kökü de bölgedeki diğer önemli orman ürünleridir.
Madenler ve Enerji Kaynakları
Madenler :
Krom üretiminde ikinci sırayı alan bölgede, Köyceğiz, Marmaris, Emet’te krom çıkarılır. Menteşe Yöresi’nde zımpara taşı, Afyon’da mermer, Eymir, Ayazmand ve Torbalı’da demir, Kütahya-Emet’te bor minerali çıkartılır. Ayrıca İzmir Çamaltı tuzlasında tuz üretilir.
Enerji Kaynakları :
Türkiye’nin en önemli linyit yatakları bu bölgede yer alır. Linyit üretiminin %90’ı Ege Bölgesi’nden sağlanır. Çıkarıldığı yerler; Muğla – Yatağan, Manisa – Soma, Kütahya’da Tavşanlı, Tunçbilek, Seyitömer ve Değirmisaz’dır. Linyit’in önemli bir bölümü termik santrallerde yakılarak elektrik enerjisi üretilir.
Enerji Üretim Tesisleri
Termik santrallerin en çok olduğu bölgedir. Bu santraller; Manisa-Soma, Muğla-Yatağan ve Gökova ile Kütahya-Seyitömer ve Tunçbilek’te kuruludur. Termik enerjinin yanı sıra hidroelektrik enerjisi üretimi de yapılır. Demirköprü (Gediz), Kemer ve Adıgüzel (Büyük Menderes) barajları bu bölgededir. Denizli-Sarayköy’de jeotermal santral kuruludur.
Endüstri
Başlıca endüstri tesisleri şunlardır :
Besin, Sıvı Yağ : İzmir, Ayvalık, Edremit
Şeker : Uşak, Afyon, Kütahya
Sigara ve İçki : İzmir
Petrol Arıtma ve Petro Kimya : İzmir - Aliağa
Seramik, Çini, Porselen : Kütahya, Uşak, İzmir
Pamuklu Dokuma : İzmir, Aydın, Nazilli, Söke, Bergama, Denizli ve Uşak
Otomotiv : İzmir
Tarım Makineleri : Manisa, Aydın
Kağıt : Afyon (Çay)
Azot – Gübre : Kütahya
Ulaşım
Doğu – batı yönlü uzanan dağlar ve arasındaki ovalar, kıyı kesimle iç kesimi birbirine bağlayan yolların yapımını kolaylaştırmıştır. Dağlık Menteşe Yöresi dışında bölgede ulaşım sorunu yoktur. İzmit limanı ard bölgesine kara ve demiryollarıyla bağlanmıştır. Türkiye’nin en önemli ihraç limanıdır. Afyon ve Denizli de önemli yolların kesiştiği, ulaşımın geliştiği merkezlerdir.
Turizm
Ege Bölgesi’nde özellikle kıyı kesimler tarihi ve doğal güzellikleriyle turizmin çok geliştiği yerlerdir. Bodrum, Marmaris, Kuşadası, Çeşme, Didim, Foça deniz turizminin geliştiği merkezlerdir. Denizli – Pamukkale’deki travertenler, kaplıcalar, Selçuk-Efes’te Meryem Ana Kilisesi ve antik kent, Bergama, Sard, Didim, Milet, Afrodisyas anitk kentleri, Afyon ve Kütahya kaplıcaları bölgenin diğer turizm zenginlikleridir.
Bölgenin Ülke Ekonomisindeki Yeri
Ege Bölgesi sosyo-ekonomik gelişmişlik açısından Marmara Bölgesi’nden sonra 2. sırada yer alır. Aşağıda bölge ekonomisinde önemli yer tutan ürün ve ekonomik faaliyet türlerinin listesi verilmiştir.
İncir
Pamuk
Tütün
Üzüm
Zeytin
Haşhaş
Linyit
Endüstri ürünleri
Turizm
Nüfus ve Yerleşme
2000 sayımına göre bölgenin nüfusu 8,9 milyondur. Nüfus yoğunluğu km²’ye 96 kişidir. Bu Türkiye ortalamasına biraz üstündedir. En yoğun nüfuslu ikinci bölgedir. Kentsel nüfus daha fazladır (% 61). %65 olan Türkiye ortalamasına yakındır. Nüfus kıyılarda, alüvyal ovalarda yoğunlaşmıştır. İç kesimlere gidildikçe yükseltinin artması ve iklimin setleşmesi nedeniyle nüfus yoğunluğu azalır. Buralarda da nüfus maden işletmelerinin çevresine ve ovalara toplanmıştır. Kıyıda Menteşe Yöresi de dağlık alan olması nedeniyle az nüfuslanmıştır. Nüfus artış hızı binde 16’dır (Türkiye binde 18,3). EKONOMIK FAALIYETLER TARIM Bölgenin batisinda bulunan verimli tarim alanlarinda iklim sartlari da elverisli oldugu için ticari tarim ürün çesitliligi fazladir. Yetistirilen ürünler; Zeytin(%58): Bölgenin batisindaki çöküntü ovalari ve kenarlarinda tarimi yapilabilmektedir. En fazla Edremit-Ayvalik-Burhaniye çevresinde yogunluk kazanmistir. Üzüm(%40): Manisa, Izmir ve Denizli çevresinde üretilen çekirdeksiz üzümler kurutulmaktadir. Önemli ihracat ürünümüzdür. Hashas(%86): Devlet kontrolünde Afyon basta olmak üzere , Usak, Kütahya, Denizli ve son olarak ta Manisa’nin bazi ilçelerinde tarimi yapilmaktadir. Tütün(%55): Bölgenin batisinda Manisa, Izmir, Aydin, Mugla, Denizli çevrelerinde tarimi gelismistir. Incir(%82): En fazla Aydin çevresinde (B.ve K.Menderes ovalarinda) tarimi yapilmaktadir. Pamuk(%39): Bölgenin batisindaki bütün çöküntü ovalarinda tarimi yapilmaktadir. Patates: Izmir-Ödemis çevresinde yogun olarak tarimi yapilir. Turunçgiller(%11):Bölgenin batisinda Izmir’e kadar olan güney kiyilarinda tarimi yapilir. Ayrica iç kesimlere kadar (150-200 km) da sokulabilmektedir. Sebebi daglarin denize dik olmasidir. Sebze(%20): Bölgenin batisinda kislarin ilik geçmesinden dolayi seracilik faaliyetleri ile sebze üretimi bütün yil yapilabilmektedir. Susam (%24): Batidaki çöküntü ovalarinda tarimi yapilabilmektedir. Bugday(%10): Bölgenin her yerinde bugday yetistirilebilmektedir. Ancak daha çok Iç Bati Anadolu Bölümünde tarimi gelismistir. Arpa(%14): Tarimi daha çok iç kesimlerde gelismistir. S.Pancari(%11): Afyon , Usak, Kütahya çevresinde tarimi gelismistir. HAYVANCILIK Büyük kentler çevresinde (Izmir-Manisa-Denizli) kümes hayvanciligi, Mugla, Aydin, Izmir, Manisa çevresinde aricilik, kiyilarda balikçilik( Bodrum-Marmaris kiyilarinda sünger avciligi da yapilir), Mentese yöresinde kil keçisi yetistiriciligi gelismistir. Ayrica seker fabrikalari ile büyük kentler çevresinde büyük bas hayvancilik, iç kesimlerde de koyun yetistiriciligi gelismistir. MADENLER Linyit: Türkiye’de en fazla linyitin çikarildigi ve en kaliteli linyitlerin bulundugu bölgemizdir. Linyit yataklari fazla oldugu için termik santraller de fazladir. Bölgede Linyit; Manisa(Soma), Aydin, Mugla (Yatagan ), Kütahya (Tavsanli,Tunçbilek, Seyit Ömer, Degirmisaz) ve Denizli çevresinde çikarilmaktadir. Demir:Edremit (Kaz dagi) çevresinde çikarilir. Bor Mineralleri:Kütahya-Emet Civa: Izmir (Ödemis-Karaburun-Çesme), Usak (Esme) Tuz: Izmir-Çamalti Tuzlasi Mermer: Afyon, Kütahya, Manisa çevresi Krom: Kütahya, Mugla çevresi. Zimparatasi: Izmir-Aydin-Mugla çevresi Altin: Bergama-Izmir SANAYI Marmara Bölgesinden sonra sanayinin en fazla gelistigi bölgemizdir. Dokuma: Denizli, Aydin (Nazilli) Izmir, Manisa . Petro-kimya: Izmir-Aliaga. Deri-Kösele: Izmir, Manisa, Usak Seker: Afyon, Usak, Kütahya Çini-porselen: Kütahya Çimento:Izmir, Denizli, Afyon Gübre:Kütahya ,Izmir Termik santral: Mugla (Yatagan-Gökova), Manisa-Soma, Kütahya( Tunçbilek-Seyitömer) Jeotermal enerji santrali: Denizli-Sarayköy Hali-Kilim: Manisa (Kula,Demirci, Gördes), Kütahya (Simav), Mugla-Milas, Denizli-Tavas. Kagit: Afyon-Çay, Izmir Otomotiv:Izmir Elektronik esya: Izmir, Manisa, Aydin-Nazilli, Denizli, Mobilya: Izmir-Karabaglar Deterjan: Izmir, Manisa Ilaç: Izmir Sigara: Izmir, Manisa-Akhisar (Açilmayi bekliyor) Seramik:Kütahya , Manisa (Turgutlu-Akhisar) Tugla-Kiremit: Manisa (Turgutlu-Salihli-Alasehir-Akhisar) ,Aydin
Nüfus bakımından illerin sırası şöyledir;
1. İzmir = 3,387,908
2. Manisa = 1,260,169
3. Aydın = 953,006
4. Denizli = 843,122
5. Afyon = 812,416
6. Muğla = 717,384
7. Kütahya = 656,716
8. Uşak = 322,654
*Veriler 2000 yılı nüfus sayımı sonuçlarıdır.
SIĞACIK SEFERİHİSAR İZMİR
SIĞACIK
Seferihisar'ın 5 km batısında Sığacık körfezinde kuruludur.Tarihi ve doğal güzelliklerinin yanı sıra doğal bir liman konumundadır. 12 İon şehrindan biri olan Teos'a ev sahipliği yapan Sığacığın ismi 1521-1522 yıllarında kentin sığınak olarak kullanıldığı zamanlardan kalmadır. İon uygarlığına başkentlik yapan kent, bir dönem Efes ile yarışmıştır.
Seferihisar'ın batısında boylu boyunca mandalın bahçeleriyle çevrilmiş olan Sığacık ile merkez arasında tek engebe Taşdibi denilen tepedir. Sığacığın girişinde bizi masmavi denizi ile birlikte, Kanuni Sultan Süleyman zamanından kalma kalesi, birçok denizciye kucak açmış limanı ile iç içe girmiş lüks balık restaurantları, huzuru doyasıya yaşayacağımız ortamı ve büyük önder Atatürk'ün büstünün içinde bulunduğu meydanı karşılar.
Sığacık, eşsiz deniziyle yıllarca Ege'nin en lezzetli balıklarına,en usta balıkçılarına kucak açmış bir tatil yöresidir.Yat turizmine elverişli 45 kapasiteli yat limanının yanı sıra pek çok deniz sporlarının (sörf) yapılabildiği en uygun koylarımızdandır. Akkum plajları, mütevazı tesisleri ile gün boyu faydalanabileceğiniz geniş bir koyda ziyaretçilerini ağırlar.
Sığacığın masallara konu olmuş denizinde Sualtı doğa güzelliğini seyretmek ve dalış yapıp zıpkınla balık avlamak isteyen meraklılar için bölgedeki diğer koylara yat gezileri düzenlenmektedir.Sığacık Türkiye'nin en temiz ve en soğuk koylarından olan mavi bayraklı, mucizevi bir şekilde poyraz tutmayan ve dipten denize karışan tatlı kaynak suları sebebiyle diğer koylara oranla daha soğuk olan Ekmeksiz plajına ev sahipliği yapar.Koyun yamaçlarında çam ormanlarıyla kaplı camping ve piknik alanları bulunur.
Pırıl pırıl bir denize ve güneşe sahip olan Sığacık'ta zamandan ve dünyadan habersiz kalabilmek için çok fazla şeye ihtiyacımız yoktur,çünkü bu bakir ve büyülü yer sizi tüm gerginliklerinizden ve sıkıntılardan habersizce uzak tutar.
Kış aylarında sımsıcak insanlarının yaşadığı Sığacık, tatil yöresi olarak yaz sezonunda pek çok yerli ve yabancı turiste kapılarını açar.Ne kadar yazarsak yazalım ,anlatırsak anlatalım cümlelerimiz bu doğa harikası için yetersiz kalır.
