Boğazına kaçma riskini en aza indirgemek için bebeğinizin oturur durumda (kucağınızda yahut mama sandalyesinde) olmasına dikkat edin. Katı azıkları kaşıkla verin. Kimi anne-babalar bunları biberonla vermeye çalışırlar. Bu metot bebeğin nefes borusuna yiyecek kaçma riski açısından sakıncalıdır. Başkaca her öğünde aldığı besin ölçüsünü çok bir formda artırabileceğinden ölçüsüz kilo alımına neden olur. Bebeğinizin oturarak yeme işlevine -kaşıktan azar azar alarak, yudumlar arasında dinlenerek ve doyduğunda durmayı öğrenerek- alışması gereklidir. Tüm ömrü boyunca onun sıhhatini etkileyecek olan gerçek yeme alışkanlıklarının temeli bu periyotta atılmaktadır.
Bebek kaşıkları bile bu devirdeki bebekler için çokça geniş olabilir. Bu yüzden en güzeli küçük çay kaşıklarından kullanmaktır. Yarım çay kaşığı (tatlı kaşığının çeyreği) yahut daha az ölçülerle başlayın ve beslenme boyunca onunla konuşarak yardımcı olun, birebir yemeği birebir kaşıkla ağzınıza koyarak yemeğin reklamını yapın. ("mmm, bak ne kadar güzel…"). Büyük bir olasılıkla, başlangıçta şaşıracak ne yapacağını bilemeyecektir. Aşağılanmış yahut başı karışmış üzere görünebilir, burun kıvırıp, lokmasını ağzında geveleyebilir yahut tümüyle reddedebilir. Bu yansıyı anlamak güç değildir. Evvelce yedikleri ile şimdiki yediklerinin arasındaki farkı göz önünde bulundurursanız onu daha uygun anlarsınız.
Katı besinlere geçiş devrini kolaylaştırmak için şu prosedürü deneyebilirsiniz: Evvel bebeğinize biraz süt (meme yahut hazır mama) verdikten sonra az bir ölçüde katı gıdayı yarım çay kaşıklık yudumlarda verin ve öğününü yeniden süt ile bitirin. Bu sistem çok acıktığı devirlerde düş kırıklığına uğramasını önleyebildiği üzere, kaşıkla beslenme deneyimini göğüs emmenin verdiği hazla bağdaştırmasına yardımcı olacaktır. Ayrıyeten ana sütü yeni besinin sindirilmesine de yardımcı olur.
Besinler soğuk yahut çok sıcak olmamalı, ılık olmalıdır. Bebekler ılık besinleri daha çok severek alırlar. Mikrodalga fırında ısıtıyorsanız, besin eşit biçimde ısınmadığından ağzında yanıklar olabilir, dikkatli olun lütfen. Yeşil yapraklı sebzeler, etler tekrar ısıtılarak kjullanılmamlıdır.Besinlerin tekrar tekrar ısıtılarak verilmesi nitrit ölçüsünü artırır, bu da bebekler için zararlı olabilir (“mavi bebek sendromu”).
Birtakım yiyeceklere karşı sizin önyargılarınız olabilir. Brüksel lahanasından siz nefret edebilirsiniz, ancak evladınız bayılabilir.
Evladın beslenmesi için her öğün 20-30 dakikalık bir vakit ayrılmalıdır. 5-10 dakika içinde midesi doldurulan bir evlat daha çok hava yutar. Buna bağlı olarak da kusmalar ve karın ağrıları görülebilir. Bebeğiniz dikkatini toplamalı ve kendi suratında yemelidir. İstediğinden fazlasını yedirmek konusunda onu ikna etmeye çalışmayın
Ne yaparsanız yapın, katı besinlerle beslenmeye başladığınızda yiyeceklerin birçoklarını geri çıkaracak, bir kısmı yüzüne bir kısmı önlüğüne bulaşacaktır. Bu nedenle katı besinleri yutmayı becerene kadar ona bir iki çay kaşığı vermekle yetinin, beslenme öğünlerini çok yavaş arttırın.
Her seferinde yeni bir azık tipini deneyin. Alerji gelişimi açından daha kolay takip edilmesini sağlar. Vesair azık tipine geçmek için 2-3 günlük müddet koyabilirsiniz.
Bebekler kibar değildir. Sizin nazikçe reddettiğiniz bir besini, bebekler suratınıza tükürebilir. Sabır! Yemek yalnızca yemektir, güç ve irade savaşı değil. Bu savaşı daha çok ana ve peder kaybedecek, lakin sabırla kesin zafer onların olacaktır.
Bebeğimde daha sonra beslenme sorunu olmaması için neler yapmalıyım?
Bebeğin validelerinin gebelik periyotlarında aldığı azıklara aşina olduğu düşünülmektedir. Bu nedenle hamilelikten itibaren yemek seçmemeye itina gösterilmesi gerekir.
En kıymetli cümle: ASLA RONDO VE BLENDER İLE BESİN HAZIRLAMAYIN! Aksi halde ileri aylarda katı azık boğazına takılan, yemeği uzaktan görünce kusan, başlangıçta zayıf; ileri yaşlarda doyup doymadığını anlamayacağı için şişman bir evladın temellerini atmış olursunuz.
Bebeğinize “gerçek” yiyecekler verin. Verdiğiniz yiyeceklerin onun ömür uzunluğu beğeneceği ve arayacağı yiyecekler olacağını unutmayın. Evladınıza yedireceğiniz ekli, kimyasal ve tarım ilacı eklenmiş besin tahminen de geleceğindeki çok kıymetli bir marazın başlangıcı olabilir.
Sevmediği bir gıdayı çetinle vermeyin, tekrar denemek için bir vade geçmesini bekleyin. Lakin unutmayın ki bir besini bebeğinizin sevmesi için 8-10 sefer denemeniz gerekebilir. Bebeğiniz yeniden sevmezse; bir kaşık sevdiği besinden, bir kaşık da sevmediği besinden verilerek alıştırılmaya çalışılır.
Yeme konusunda zorlamayın. Ağzını açmazsa, başını çevirişe, kendini geriye atarsa yemek devri bitmiştir. Daha çokça ısrarınız, bed yeme alışkanlıklarını beraberinde getirir. Tipik bir bebek yiyeceği 10-15 sefer tattıktan sonra ona alışır. Bir besini yemiyorsa (örneğin yoğurt) daha çokça ısrar etmeyin, sonraki gün bir daha deneyin. 10. günde hala reddediyorsa birkaç gün denemeye ara verip tekrar denemeye başlayın ya da tadını değiştirin (yoğurta re
Rengârenk mamalar hazırlayın. Doğal yiyeceklerdeki her farklı renk, onun içinde farklı bir besin bulunduğunu gösterir. Örneğin turuncu renkli havuç ya da balkabağı onların A vitamininden güçlü olduğunu gösterirken, mor renkli üzüm evladınıza tıpkı devranda demir yedireceğinizin de işaretidir.
Beslenmede daha çok kaşık kullanın. (kaşık olmazsa fincan, son tercih biberon). Beslemeden evvel bebeğin kaşıktaki yiyeceğe ilgi göstermesini bekleyin. Her seferinde bebeğinizin eline kaşık tutturmaya çalışmanız, kendi kendine beslenme alışkanlığı için çok yararlı olacaktır. Alerjik reaksiyon olmaması için metal değil, silikon kaşık kullanın. Besinlerin kıvamı da kaşıkla vermeye mütenasip olmalıdır. Bebek birinci vakitlerde lisanıyla kaşığı daima iter, ana de bebeğinin hiçbir şey sevmediğini düşünür. Burada kaşığı birazcık lisanının ortasına sahih tutmak gerekir ki, bebek hem yutsun hem de tadnı alsın.
İsterse bebeğin yiyeceği elleyerek tanımasına müsaade verin. Başlangıçta eline aldığını yiyip yiyememesi değerli değildir. Lapa ya da ezilmiş yiyecekler mahalline bebeğin rahatlıkla tutabileceği boyut ve hallerde yiyecekler verilir. Bebeğiniz bölgeyken yemeklerle oynayacak, ortalığı karıştıracaktır. Bunu yapmasına müsaade vermelisiniz.
Öğünlerde alacağı azık ölçüsünü bebeğinize bırakın, yemek istemediği takdirde ısrar etmeyin. Yeme suratı bebek tarafından belirlenmelidir. Devirle bebeğinizin kendi kendine yemesine müsaade verin, bu onun özgüvenini artırır. Ona farklı bir tabak koyun.
Bebeğinizin elini ve ağzını her lokmadan sonra temizlemeyin, yemek külliyen bitince temizleyin. Siz de yemek yanmaya çalışırken ağzınız ıslak ve giderek yiyecek komaya başlayan bir bezle silinse bu azabın bir an evvel bitmesini istersiniz. Meğer elleriyle biraz yüzüne sürerek, akabinde koklayarak, bir ölçüsünü da ağzına alarak yemek yemesi en sağlıklısıdır. Olağan bu arada etrafı örtü ile korumak, düşecek mama ya da yoğurdun paklığı ile az uğraşmak da kıymetlidir.
Evladınız ile birlikte siz de yiyin. Bu onun iştahını artıracaktır. Bebeğin yiyeceği ağzına götürmesini sağlayan motivasyon merak ve taklittir; açlık değil. Evlatlar kalabalıkta yemek yemeyi severler.
Bebeğinize yemek yedirirken televizyon seyrettirmeyin, hele reklam ve klip asla.
Ek besinlerin yanı sıra emzirmeye devam edilmelidir.
Desteksiz oturmaya başlar başlamaz, en kısa vakitte bir mama sandalyesi alarak bebeğin oturmasını sağlayın.
Evladı hayata hazırlamak için sonlar ve kurallar koymaya başlamak gereklidir artık. Kimi sınırlamalar için ergenliği beklemeye gerek yok. Burada anne-baba 3N, evlat da 1N kuralına nazaran davranmayı öğrenmelidir. Yani yemekte Ne yeneceğini, öğünlerin Nerede yeneceğini ve öğünlerin Ne devir olacağını anne-baba belirler. Evladın ise yemekte Ne kadar yiyeceği konunda bağımsız olması gerekmektedir.
Evladınıza besin tercihi yaptıracaksınız birebir küme içinden yaptırın. Elma ya da armut, yoğurt ya da lor peyniri, havuç ya da fasulye üzere. Fasulye ya da şekerli yoğurt değil.
Neyle başlamalıyım?
Birinci verilecek besin konusunda maatteessüf başımız karışık. Tat alma duyusu gereğince gelişmiş olduğundan bebeğinizin besinleri kabul edip etmemişini deneme yanılma tekniği ile bulacaksınız. Kimileri zerzevat çorbasını, kimileri meyve sularını, kimileri yoğurdu tercih ediyor. Bu periyotta hiçbir internet sitesinin, hekiminizin, aile büyüğünüzün planına uyamazsınız; zira her evlat için bu devir farklıdır.
Bebeğinize vereceğiniz ek gıdayı onun gelişim seviyesine nazaran ağzında denetim edebileceği ve yutabileceği besinlerden yumuşak, pürtüksüz yarı likit besinler seçebilirsiniz. Daha çok önerilen metot ise gayrı katı besinlerle beslenmeye başlamasıdır. Aslında “gerçek” yemeklere geçmeden evvel bebeğinizin mama, lapa, pütürlü besinler aşmalarını tamamlaması üzere bir beklenti de olmamalıdır.
Yeniden bebeğe nazaran değişebilmekle benim önerdiğim sıralama şudur:
Meskende hazırlanmış yoğurt.
Meyveler; elma, şeftali, armut, tercihen püre; olmazsa su olarak.
Süzgeçten geçirilmiş sebzeler; kabak, havuç, patates üzere renkli sebzelerle başlayın (birçok bebek için altı aydan evvel hazmı sıkıntı olduğundan mısır daha sonraları verilmelidir.
Daha sonraki periyotlarda ise evvel ikili, sonra üçlü karışımlar verebilirsiniz.
6-7 ay
Evladınıza iki çeşit besin içeren ikili karışımlar verin. Besinleri ince ince kıyın yahut rendeleyin bir likit yahut yoğurtla karıştırın. Bu azıklara örnekler;
yoğurtlu zerzevat püreleri
meyveli yoğurt
tavuklu zerzevat
etli zerzevat
tarhana çorbası
yoğurt çorbasıdır
Başkaca bu devirde yumurtanın sarısı, beyaz peynir üzere kahvaltılıklarda vermeye başlayın.
7-9 ay
Artık evladınıza üç yahut daha ziyade besin çeşidi içeren çoklu karışımlar verebilirsiniz. Bu azıklara örnekler;
zerzevat çorbası
dolma
baklagiller
ızgara köftedir
Evladınızın yemeklerine bir tatlı kaşığı zeytinyağı ekleyin. Dokuzuncu aydan sonra evladınız aile sofrasına oturabilir.
Kimi kaynaklarda tatlı alışkanlığı olmaması açısından sebzelere meyvelerden evvel başlanmasını önerilmektedir.
Bebek kaşıkları bile bu devirdeki bebekler için çokça geniş olabilir. Bu yüzden en güzeli küçük çay kaşıklarından kullanmaktır. Yarım çay kaşığı (tatlı kaşığının çeyreği) yahut daha az ölçülerle başlayın ve beslenme boyunca onunla konuşarak yardımcı olun, birebir yemeği birebir kaşıkla ağzınıza koyarak yemeğin reklamını yapın. ("mmm, bak ne kadar güzel…"). Büyük bir olasılıkla, başlangıçta şaşıracak ne yapacağını bilemeyecektir. Aşağılanmış yahut başı karışmış üzere görünebilir, burun kıvırıp, lokmasını ağzında geveleyebilir yahut tümüyle reddedebilir. Bu yansıyı anlamak güç değildir. Evvelce yedikleri ile şimdiki yediklerinin arasındaki farkı göz önünde bulundurursanız onu daha uygun anlarsınız.
Katı besinlere geçiş devrini kolaylaştırmak için şu prosedürü deneyebilirsiniz: Evvel bebeğinize biraz süt (meme yahut hazır mama) verdikten sonra az bir ölçüde katı gıdayı yarım çay kaşıklık yudumlarda verin ve öğününü yeniden süt ile bitirin. Bu sistem çok acıktığı devirlerde düş kırıklığına uğramasını önleyebildiği üzere, kaşıkla beslenme deneyimini göğüs emmenin verdiği hazla bağdaştırmasına yardımcı olacaktır. Ayrıyeten ana sütü yeni besinin sindirilmesine de yardımcı olur.
Besinler soğuk yahut çok sıcak olmamalı, ılık olmalıdır. Bebekler ılık besinleri daha çok severek alırlar. Mikrodalga fırında ısıtıyorsanız, besin eşit biçimde ısınmadığından ağzında yanıklar olabilir, dikkatli olun lütfen. Yeşil yapraklı sebzeler, etler tekrar ısıtılarak kjullanılmamlıdır.Besinlerin tekrar tekrar ısıtılarak verilmesi nitrit ölçüsünü artırır, bu da bebekler için zararlı olabilir (“mavi bebek sendromu”).
Birtakım yiyeceklere karşı sizin önyargılarınız olabilir. Brüksel lahanasından siz nefret edebilirsiniz, ancak evladınız bayılabilir.
Evladın beslenmesi için her öğün 20-30 dakikalık bir vakit ayrılmalıdır. 5-10 dakika içinde midesi doldurulan bir evlat daha çok hava yutar. Buna bağlı olarak da kusmalar ve karın ağrıları görülebilir. Bebeğiniz dikkatini toplamalı ve kendi suratında yemelidir. İstediğinden fazlasını yedirmek konusunda onu ikna etmeye çalışmayın
Ne yaparsanız yapın, katı besinlerle beslenmeye başladığınızda yiyeceklerin birçoklarını geri çıkaracak, bir kısmı yüzüne bir kısmı önlüğüne bulaşacaktır. Bu nedenle katı besinleri yutmayı becerene kadar ona bir iki çay kaşığı vermekle yetinin, beslenme öğünlerini çok yavaş arttırın.
Her seferinde yeni bir azık tipini deneyin. Alerji gelişimi açından daha kolay takip edilmesini sağlar. Vesair azık tipine geçmek için 2-3 günlük müddet koyabilirsiniz.
Bebekler kibar değildir. Sizin nazikçe reddettiğiniz bir besini, bebekler suratınıza tükürebilir. Sabır! Yemek yalnızca yemektir, güç ve irade savaşı değil. Bu savaşı daha çok ana ve peder kaybedecek, lakin sabırla kesin zafer onların olacaktır.
Bebeğimde daha sonra beslenme sorunu olmaması için neler yapmalıyım?
Bebeğin validelerinin gebelik periyotlarında aldığı azıklara aşina olduğu düşünülmektedir. Bu nedenle hamilelikten itibaren yemek seçmemeye itina gösterilmesi gerekir.
En kıymetli cümle: ASLA RONDO VE BLENDER İLE BESİN HAZIRLAMAYIN! Aksi halde ileri aylarda katı azık boğazına takılan, yemeği uzaktan görünce kusan, başlangıçta zayıf; ileri yaşlarda doyup doymadığını anlamayacağı için şişman bir evladın temellerini atmış olursunuz.
Bebeğinize “gerçek” yiyecekler verin. Verdiğiniz yiyeceklerin onun ömür uzunluğu beğeneceği ve arayacağı yiyecekler olacağını unutmayın. Evladınıza yedireceğiniz ekli, kimyasal ve tarım ilacı eklenmiş besin tahminen de geleceğindeki çok kıymetli bir marazın başlangıcı olabilir.
Sevmediği bir gıdayı çetinle vermeyin, tekrar denemek için bir vade geçmesini bekleyin. Lakin unutmayın ki bir besini bebeğinizin sevmesi için 8-10 sefer denemeniz gerekebilir. Bebeğiniz yeniden sevmezse; bir kaşık sevdiği besinden, bir kaşık da sevmediği besinden verilerek alıştırılmaya çalışılır.
Yeme konusunda zorlamayın. Ağzını açmazsa, başını çevirişe, kendini geriye atarsa yemek devri bitmiştir. Daha çokça ısrarınız, bed yeme alışkanlıklarını beraberinde getirir. Tipik bir bebek yiyeceği 10-15 sefer tattıktan sonra ona alışır. Bir besini yemiyorsa (örneğin yoğurt) daha çokça ısrar etmeyin, sonraki gün bir daha deneyin. 10. günde hala reddediyorsa birkaç gün denemeye ara verip tekrar denemeye başlayın ya da tadını değiştirin (yoğurta re
Rengârenk mamalar hazırlayın. Doğal yiyeceklerdeki her farklı renk, onun içinde farklı bir besin bulunduğunu gösterir. Örneğin turuncu renkli havuç ya da balkabağı onların A vitamininden güçlü olduğunu gösterirken, mor renkli üzüm evladınıza tıpkı devranda demir yedireceğinizin de işaretidir.
Beslenmede daha çok kaşık kullanın. (kaşık olmazsa fincan, son tercih biberon). Beslemeden evvel bebeğin kaşıktaki yiyeceğe ilgi göstermesini bekleyin. Her seferinde bebeğinizin eline kaşık tutturmaya çalışmanız, kendi kendine beslenme alışkanlığı için çok yararlı olacaktır. Alerjik reaksiyon olmaması için metal değil, silikon kaşık kullanın. Besinlerin kıvamı da kaşıkla vermeye mütenasip olmalıdır. Bebek birinci vakitlerde lisanıyla kaşığı daima iter, ana de bebeğinin hiçbir şey sevmediğini düşünür. Burada kaşığı birazcık lisanının ortasına sahih tutmak gerekir ki, bebek hem yutsun hem de tadnı alsın.
İsterse bebeğin yiyeceği elleyerek tanımasına müsaade verin. Başlangıçta eline aldığını yiyip yiyememesi değerli değildir. Lapa ya da ezilmiş yiyecekler mahalline bebeğin rahatlıkla tutabileceği boyut ve hallerde yiyecekler verilir. Bebeğiniz bölgeyken yemeklerle oynayacak, ortalığı karıştıracaktır. Bunu yapmasına müsaade vermelisiniz.
Öğünlerde alacağı azık ölçüsünü bebeğinize bırakın, yemek istemediği takdirde ısrar etmeyin. Yeme suratı bebek tarafından belirlenmelidir. Devirle bebeğinizin kendi kendine yemesine müsaade verin, bu onun özgüvenini artırır. Ona farklı bir tabak koyun.
Bebeğinizin elini ve ağzını her lokmadan sonra temizlemeyin, yemek külliyen bitince temizleyin. Siz de yemek yanmaya çalışırken ağzınız ıslak ve giderek yiyecek komaya başlayan bir bezle silinse bu azabın bir an evvel bitmesini istersiniz. Meğer elleriyle biraz yüzüne sürerek, akabinde koklayarak, bir ölçüsünü da ağzına alarak yemek yemesi en sağlıklısıdır. Olağan bu arada etrafı örtü ile korumak, düşecek mama ya da yoğurdun paklığı ile az uğraşmak da kıymetlidir.
Evladınız ile birlikte siz de yiyin. Bu onun iştahını artıracaktır. Bebeğin yiyeceği ağzına götürmesini sağlayan motivasyon merak ve taklittir; açlık değil. Evlatlar kalabalıkta yemek yemeyi severler.
Bebeğinize yemek yedirirken televizyon seyrettirmeyin, hele reklam ve klip asla.
Ek besinlerin yanı sıra emzirmeye devam edilmelidir.
Desteksiz oturmaya başlar başlamaz, en kısa vakitte bir mama sandalyesi alarak bebeğin oturmasını sağlayın.
Evladı hayata hazırlamak için sonlar ve kurallar koymaya başlamak gereklidir artık. Kimi sınırlamalar için ergenliği beklemeye gerek yok. Burada anne-baba 3N, evlat da 1N kuralına nazaran davranmayı öğrenmelidir. Yani yemekte Ne yeneceğini, öğünlerin Nerede yeneceğini ve öğünlerin Ne devir olacağını anne-baba belirler. Evladın ise yemekte Ne kadar yiyeceği konunda bağımsız olması gerekmektedir.
Evladınıza besin tercihi yaptıracaksınız birebir küme içinden yaptırın. Elma ya da armut, yoğurt ya da lor peyniri, havuç ya da fasulye üzere. Fasulye ya da şekerli yoğurt değil.
Neyle başlamalıyım?
Birinci verilecek besin konusunda maatteessüf başımız karışık. Tat alma duyusu gereğince gelişmiş olduğundan bebeğinizin besinleri kabul edip etmemişini deneme yanılma tekniği ile bulacaksınız. Kimileri zerzevat çorbasını, kimileri meyve sularını, kimileri yoğurdu tercih ediyor. Bu periyotta hiçbir internet sitesinin, hekiminizin, aile büyüğünüzün planına uyamazsınız; zira her evlat için bu devir farklıdır.
Bebeğinize vereceğiniz ek gıdayı onun gelişim seviyesine nazaran ağzında denetim edebileceği ve yutabileceği besinlerden yumuşak, pürtüksüz yarı likit besinler seçebilirsiniz. Daha çok önerilen metot ise gayrı katı besinlerle beslenmeye başlamasıdır. Aslında “gerçek” yemeklere geçmeden evvel bebeğinizin mama, lapa, pütürlü besinler aşmalarını tamamlaması üzere bir beklenti de olmamalıdır.
Yeniden bebeğe nazaran değişebilmekle benim önerdiğim sıralama şudur:
Meskende hazırlanmış yoğurt.
Meyveler; elma, şeftali, armut, tercihen püre; olmazsa su olarak.
Süzgeçten geçirilmiş sebzeler; kabak, havuç, patates üzere renkli sebzelerle başlayın (birçok bebek için altı aydan evvel hazmı sıkıntı olduğundan mısır daha sonraları verilmelidir.
Daha sonraki periyotlarda ise evvel ikili, sonra üçlü karışımlar verebilirsiniz.
6-7 ay
Evladınıza iki çeşit besin içeren ikili karışımlar verin. Besinleri ince ince kıyın yahut rendeleyin bir likit yahut yoğurtla karıştırın. Bu azıklara örnekler;
yoğurtlu zerzevat püreleri
meyveli yoğurt
tavuklu zerzevat
etli zerzevat
tarhana çorbası
yoğurt çorbasıdır
Başkaca bu devirde yumurtanın sarısı, beyaz peynir üzere kahvaltılıklarda vermeye başlayın.
7-9 ay
Artık evladınıza üç yahut daha ziyade besin çeşidi içeren çoklu karışımlar verebilirsiniz. Bu azıklara örnekler;
zerzevat çorbası
dolma
baklagiller
ızgara köftedir
Evladınızın yemeklerine bir tatlı kaşığı zeytinyağı ekleyin. Dokuzuncu aydan sonra evladınız aile sofrasına oturabilir.
Kimi kaynaklarda tatlı alışkanlığı olmaması açısından sebzelere meyvelerden evvel başlanmasını önerilmektedir.