El uyuşmaları çok sık karşılaştığımız yakınmalardan biridir. Hastalar genelde ellerinin birkaç parmağında uyuşma, hissizlik, keçeleşme, karıncalanma, elektriklenme olduğundan yakınırlar. Nadiren elin tamamında da uyuşma olabilir.
El uyuşmaları hangi hastalıklarda görülür?
El uyuşmalarının en sık sebebi bilek ve dirsekte sinir sıkışmasıdır. Ayrıca boyun fıtıklarında da farklı şekilde el ve kol uyuşmaları görülebilir. Bununla beraber el uyuşmaları tümörler, multipl skleroz gibi çok daha ciddi hastalıkların da bulgusu olabilir.
Karpal tünel sendromu en sık karşılaştığımız el uyuşması sebebi olup el parmaklarına giden sinirin bilek seviyesinde dar bir kanaldan geçerken sıkışması sonucu oluşur. Kadınlarda erkeklere oranla göre çok daha sık görülür. En çok etkilenenler orta yaşlı ev hanımlarıdır. Bununla beraber elini çok kullanan bilgisayar çalışanları, iş veya bazen de hobileri nedeni ile el bileğini sürekli hareket ettiren kişiler de risk altındadır.
Tekrarlayan bilek hareketleri yıllar içinde sinirin geçtiği yerdeki bağların kalınlaşmasına ve kanal içinde basıncın artmasına sebep olur. Önceleri geceleri elde hafif uyuşmalar başlar. Özellikle elin serçe parmağı hariç diğer parmaklarda uyuşmalar vardır. Hastalık ilerledikçe sabaha doğru uykudan uyandırmaya başlar ve devamında gündüze de yayılır. Tedavi edilmezse bu aşamadan sonra sinir hücrelerinde kalıcı hasar ortaya çıkar ve el kaslarında erime olur.
Dirsekte sinir sıkışmaları sıkça karşılaşılan durumlar olup daha çok dirseğini masaya dayayarak çalışanlarda görülür. Bazen herhangi bir sebep yoktur. Hasta elinin serçe parmağı ve onun yanındaki parmağında uyuşma hisseder. Sinir sıkışması hızla ilerleyebilir ve el parmaklarının arasındaki kaslarda erimeler ve güçsüzlük ortaya çıkar.
Hangi ciddi rahatsızlıklarda el uyuşması olabilir ?
Boyun fıtıklarında el uyuşması görülebilir. Boyun fıtığında uyuşmalar genelde bir elde olur ve boyunun o tarafa ve biraz geriye hareketleriyle daha belirgin hale gelebilir. Genelde bir elin ilk üç parmağında uyuşma olur. Omurilik tümörleri, kistleri, transvers myelit, multipl skleroz da el uyuşması yapabilen çok ciddi hastalıkladır. Bu hastalarda elde uyuşma genelde devamlıdır. Çift elde birden olabilir. Şikayetler genelde gece gündüz ayırmaz, devamlıdır veya giderek kötüleşir.
Eli uyuşan bir hasta ilk ne yapmalıdır?
Eli uyuşan kişi öncelikle fizik tedavi uzmanına gitmelidir. Çünkü fizik tedavi doktoru romatoloji, ortopedi ve nöroloji eğitimi aldığından el uyuşması yapabilecek tüm hastalıklar hakkında bilgi sahibidir. El uyuşması olan hastadan ilk istenmesi gereken test Elektromyografidir (EMG). EMG testi sinirlere minik akımlar ve bazen kaslara akapunktur benzeri iğneler batırılarak yapılan bir testtir. Çok ağır bir sinir sıkışması olmadığı takdirde tetkiğin iğne ile yapılan ikinci kısmı gerekli değildir. Tecrübeli bir hekim EMG testini hastayı rahatsız etmeden kolayca yapabilir. Bu tektik sinir sıkışmasının yerini ve derecesini yüzde yüze yakın bir doğrulukta gösterir.
Sinir sıkışması hafif veya orta düzeyde ise cerrahi gerekmez. Genelde bileğin veya dirseğin istirahate alınması bazen bilekten kortizon iğnesi ve bileklik tedavisi yeterli olur. Ağır vakalar ise bekletilmeden opere olmalıdır. Aksi takdirde elde kalıcı fonkisyon kaybı oluşabilir.
Eğer EMG de bilek veya dirsekte sinir sıkışması tespit edilememişse o zaman geriye bir kaç olasılık kalır. Sonraki en muhtemel olasılık boyun fıtığı olduğundan boyun MR’ı ile tanı kolayca konabilir. Nadiren karşılaşılsada el uyuşmasının sebebi omurilik tümörleri, kistleri ve multipl skleroz gibi ciddi hastalıklar olabilir. Bu hastalıklarda da MR ile tanıda zorluk çekilmez. Özelikle inatçı, gün içinde saatlere ve el aktivitesine göre şiddeti değişmeyen yada giderek kötüleşen el uyuşma şikayetleri olan hastalar vakit geçirmeden doktora başvurmalıdır.
Yalnız çok sık görülen ama hemen hiçbir testte çıkmayan bir el uyuşması sebebi daha vardır ki o da boyundan çıkan sinirlerin boyun-omuz bölgesinden geçerken sıkışmasıdır. Bu durumda genelde EMG, MR ve diğer testler bir sonuç vermez. Burada anahtar nokta iyi bir klinik muayenedir. Torasik çıkış sendromu dediğimiz bu rahatsızlıklar genelde büyük bir problem teşkil etmese de bazen çok rahatsız edici olabilir. Bu yüzden uygun yöntemlerle tedavi edilmelidir.
El uyuşmalarının sebepleri çoğunlukla kolayca tedavi edilebilir hastalıklardır. Ama bu şikayetin çok daha ciddi rahatsızlıkların habercisi olabileceği unutulmamalıdır.
Sağlıcakla Kalın
El uyuşmaları hangi hastalıklarda görülür?
El uyuşmalarının en sık sebebi bilek ve dirsekte sinir sıkışmasıdır. Ayrıca boyun fıtıklarında da farklı şekilde el ve kol uyuşmaları görülebilir. Bununla beraber el uyuşmaları tümörler, multipl skleroz gibi çok daha ciddi hastalıkların da bulgusu olabilir.
Karpal tünel sendromu en sık karşılaştığımız el uyuşması sebebi olup el parmaklarına giden sinirin bilek seviyesinde dar bir kanaldan geçerken sıkışması sonucu oluşur. Kadınlarda erkeklere oranla göre çok daha sık görülür. En çok etkilenenler orta yaşlı ev hanımlarıdır. Bununla beraber elini çok kullanan bilgisayar çalışanları, iş veya bazen de hobileri nedeni ile el bileğini sürekli hareket ettiren kişiler de risk altındadır.
Tekrarlayan bilek hareketleri yıllar içinde sinirin geçtiği yerdeki bağların kalınlaşmasına ve kanal içinde basıncın artmasına sebep olur. Önceleri geceleri elde hafif uyuşmalar başlar. Özellikle elin serçe parmağı hariç diğer parmaklarda uyuşmalar vardır. Hastalık ilerledikçe sabaha doğru uykudan uyandırmaya başlar ve devamında gündüze de yayılır. Tedavi edilmezse bu aşamadan sonra sinir hücrelerinde kalıcı hasar ortaya çıkar ve el kaslarında erime olur.
Dirsekte sinir sıkışmaları sıkça karşılaşılan durumlar olup daha çok dirseğini masaya dayayarak çalışanlarda görülür. Bazen herhangi bir sebep yoktur. Hasta elinin serçe parmağı ve onun yanındaki parmağında uyuşma hisseder. Sinir sıkışması hızla ilerleyebilir ve el parmaklarının arasındaki kaslarda erimeler ve güçsüzlük ortaya çıkar.
Hangi ciddi rahatsızlıklarda el uyuşması olabilir ?
Boyun fıtıklarında el uyuşması görülebilir. Boyun fıtığında uyuşmalar genelde bir elde olur ve boyunun o tarafa ve biraz geriye hareketleriyle daha belirgin hale gelebilir. Genelde bir elin ilk üç parmağında uyuşma olur. Omurilik tümörleri, kistleri, transvers myelit, multipl skleroz da el uyuşması yapabilen çok ciddi hastalıkladır. Bu hastalarda elde uyuşma genelde devamlıdır. Çift elde birden olabilir. Şikayetler genelde gece gündüz ayırmaz, devamlıdır veya giderek kötüleşir.
Eli uyuşan bir hasta ilk ne yapmalıdır?
Eli uyuşan kişi öncelikle fizik tedavi uzmanına gitmelidir. Çünkü fizik tedavi doktoru romatoloji, ortopedi ve nöroloji eğitimi aldığından el uyuşması yapabilecek tüm hastalıklar hakkında bilgi sahibidir. El uyuşması olan hastadan ilk istenmesi gereken test Elektromyografidir (EMG). EMG testi sinirlere minik akımlar ve bazen kaslara akapunktur benzeri iğneler batırılarak yapılan bir testtir. Çok ağır bir sinir sıkışması olmadığı takdirde tetkiğin iğne ile yapılan ikinci kısmı gerekli değildir. Tecrübeli bir hekim EMG testini hastayı rahatsız etmeden kolayca yapabilir. Bu tektik sinir sıkışmasının yerini ve derecesini yüzde yüze yakın bir doğrulukta gösterir.
Sinir sıkışması hafif veya orta düzeyde ise cerrahi gerekmez. Genelde bileğin veya dirseğin istirahate alınması bazen bilekten kortizon iğnesi ve bileklik tedavisi yeterli olur. Ağır vakalar ise bekletilmeden opere olmalıdır. Aksi takdirde elde kalıcı fonkisyon kaybı oluşabilir.
Eğer EMG de bilek veya dirsekte sinir sıkışması tespit edilememişse o zaman geriye bir kaç olasılık kalır. Sonraki en muhtemel olasılık boyun fıtığı olduğundan boyun MR’ı ile tanı kolayca konabilir. Nadiren karşılaşılsada el uyuşmasının sebebi omurilik tümörleri, kistleri ve multipl skleroz gibi ciddi hastalıklar olabilir. Bu hastalıklarda da MR ile tanıda zorluk çekilmez. Özelikle inatçı, gün içinde saatlere ve el aktivitesine göre şiddeti değişmeyen yada giderek kötüleşen el uyuşma şikayetleri olan hastalar vakit geçirmeden doktora başvurmalıdır.
Yalnız çok sık görülen ama hemen hiçbir testte çıkmayan bir el uyuşması sebebi daha vardır ki o da boyundan çıkan sinirlerin boyun-omuz bölgesinden geçerken sıkışmasıdır. Bu durumda genelde EMG, MR ve diğer testler bir sonuç vermez. Burada anahtar nokta iyi bir klinik muayenedir. Torasik çıkış sendromu dediğimiz bu rahatsızlıklar genelde büyük bir problem teşkil etmese de bazen çok rahatsız edici olabilir. Bu yüzden uygun yöntemlerle tedavi edilmelidir.
El uyuşmalarının sebepleri çoğunlukla kolayca tedavi edilebilir hastalıklardır. Ama bu şikayetin çok daha ciddi rahatsızlıkların habercisi olabileceği unutulmamalıdır.
Sağlıcakla Kalın
