El cerrahisi pratiğinde çok karşılaştığımız el kesilerinde sıklıkla görülen yaralanmalar tendon, sinir ve damar yaralanmalarıdır. Eğer bu yapılardan birinde hasar var ise muhtemelen cerrahi tedavi yani ameliyat gerekecektir. Cerrahi gerektiren bir yaralanma olup olmadığının anlaşılması için mutlaka ilgili bir branş hekimince muayene gereklidir.
Tendonlar (kirişler) kasların son kısımları olup eklemleri geçip kemiklere yapışarak onları hareket ettirmekten sorumludurlar. Parmaklara bükme hareketini yaptıran tendonlar fleksör tendonlar, açma hareketi yaptıranlar ise ekstensör tendonlardır. Parmaklarda bu bükme veya açma hareketlerinde zorluk var ise muhtemelen tendon hasarı oluşmuştur. Kesi sonucu oluşan tendon hasarlarının neredeyse tamamında cerrahi tamir gerekir. Ameliyat ne kadar erken olursa o kadar iyi olmakla birlikte genellikle ilk 7-10 gün içinde yapılması önerilmektedir. Üç haftadan fazla gecikmiş tendon kesileri sıklıkla uç uca onarılamayacağı için ek işlemler gerekebilir. Ayrıca ameliyat ilk günde yapılsa bile tendon hareketli bir yapı olduğu için geri kaçma durumundan dolayı onarım işlemi için cilt kesileri genişletilir. Yani bu ameliyatlardan sonra mevcut oluşan kesiden daha büyük bir ameliyat kesisi beklenmelidir.
Sinirlerin hissetmeyi sağlamak ve kasları çalıştırmak üzere iki görevi vardır (duyu ve motor sinirler). En tipik bulgu kesilen sinirin görev sahasında uyuşukluk, karıncalanma benzeri hissizliktir. Kesilen sinirin tipine göre bazı kaslarda fonksiyon kaybı da görülebilir. Sinir onarımları mikrocerrahi tekniklerle yapılır. Önerilen onarım zamanı ise ilk 3 gündür.
Damarlar uzuvlara kan getiren yapılardır. Kesilmesi halinde aktif kanama görülebilir. Genellikle el veya parmak beslenmesi birden fazla damar ile sağlanır. Bu yüzden her damar kesisi uzuv beslenmesini bozmayabilir fakat ciltte beyazlaşma veya morarma gibi renk değişiklikleri var ise dolaşım problemi olabileceği akılda tutulmalıdır. Damar onarımları tendon ve sinire göre daha acildir. Dolaşım problemi olan bir el veya parmağa olabildiğince erken müdahale edilmelidir. Damarlar da yine sinirler gibi mikrocerrahi teknikle onarılır.
İyileşme dönemi:
Tendon, sinir, damar kesiler sonrası iyileşme dönemi önemlidir. En az yapılan ameliyat kadar ameliyat sonrası fizik tedavi rehabilitasyon süreci de fonksiyonları etkiler. Ameliyat sonrası yaralanma tipine göre değişen süreler boyunca alçı/atel uygulanır. Ameliyat sonrası direkt işe dönüş maalesef mümkün değildir. Atelleme boyunca ve sonrasında da fizyoterapi uygulanır. Sinir onarımı sonrası onarım hattından itibaren sinir dokusu yenilenir. Bu yenilenme hızı kişiden kişiye değişmekle birlikte ortalama günde bir milimetre civarındadır. Kesinin seviyesi de dikkate alınarak erken dönemde iyileşme beklenmemelidir. Maalesef sinir kesilerinde seviye yüksek ise iyileşme dönemi de uzundur.
Tendonlar (kirişler) kasların son kısımları olup eklemleri geçip kemiklere yapışarak onları hareket ettirmekten sorumludurlar. Parmaklara bükme hareketini yaptıran tendonlar fleksör tendonlar, açma hareketi yaptıranlar ise ekstensör tendonlardır. Parmaklarda bu bükme veya açma hareketlerinde zorluk var ise muhtemelen tendon hasarı oluşmuştur. Kesi sonucu oluşan tendon hasarlarının neredeyse tamamında cerrahi tamir gerekir. Ameliyat ne kadar erken olursa o kadar iyi olmakla birlikte genellikle ilk 7-10 gün içinde yapılması önerilmektedir. Üç haftadan fazla gecikmiş tendon kesileri sıklıkla uç uca onarılamayacağı için ek işlemler gerekebilir. Ayrıca ameliyat ilk günde yapılsa bile tendon hareketli bir yapı olduğu için geri kaçma durumundan dolayı onarım işlemi için cilt kesileri genişletilir. Yani bu ameliyatlardan sonra mevcut oluşan kesiden daha büyük bir ameliyat kesisi beklenmelidir.
Sinirlerin hissetmeyi sağlamak ve kasları çalıştırmak üzere iki görevi vardır (duyu ve motor sinirler). En tipik bulgu kesilen sinirin görev sahasında uyuşukluk, karıncalanma benzeri hissizliktir. Kesilen sinirin tipine göre bazı kaslarda fonksiyon kaybı da görülebilir. Sinir onarımları mikrocerrahi tekniklerle yapılır. Önerilen onarım zamanı ise ilk 3 gündür.
Damarlar uzuvlara kan getiren yapılardır. Kesilmesi halinde aktif kanama görülebilir. Genellikle el veya parmak beslenmesi birden fazla damar ile sağlanır. Bu yüzden her damar kesisi uzuv beslenmesini bozmayabilir fakat ciltte beyazlaşma veya morarma gibi renk değişiklikleri var ise dolaşım problemi olabileceği akılda tutulmalıdır. Damar onarımları tendon ve sinire göre daha acildir. Dolaşım problemi olan bir el veya parmağa olabildiğince erken müdahale edilmelidir. Damarlar da yine sinirler gibi mikrocerrahi teknikle onarılır.
İyileşme dönemi:
Tendon, sinir, damar kesiler sonrası iyileşme dönemi önemlidir. En az yapılan ameliyat kadar ameliyat sonrası fizik tedavi rehabilitasyon süreci de fonksiyonları etkiler. Ameliyat sonrası yaralanma tipine göre değişen süreler boyunca alçı/atel uygulanır. Ameliyat sonrası direkt işe dönüş maalesef mümkün değildir. Atelleme boyunca ve sonrasında da fizyoterapi uygulanır. Sinir onarımı sonrası onarım hattından itibaren sinir dokusu yenilenir. Bu yenilenme hızı kişiden kişiye değişmekle birlikte ortalama günde bir milimetre civarındadır. Kesinin seviyesi de dikkate alınarak erken dönemde iyileşme beklenmemelidir. Maalesef sinir kesilerinde seviye yüksek ise iyileşme dönemi de uzundur.
