Ağrılı bir hastalık olan ve halk arasında çikolata kisti olarak bilinen endometriozis, kadınların yaklaşık yüzde 10’unu etkileyen yaygın bir sağlık sorunu10 kadından birinin sorunu: Çikolata kisti
Endometriozisin kesin nedeni bilinmiyor En yaygın ve kabul gören teori, adet kanamaları sırasında rahim içindeki dokuların kadının tüplerinden geçerek karın boşluğuna yerleşmesi ve burada gelişimini sürdürmesi şeklinde
“Bağışıklık sisteminin de buna izin verecek şekilde normalden farklılık gösterdiği düşünülmektedir diye konuşan Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Doç Dr Selman Laçin, hastalığın mekanizması hakkında şunları söyledi:
“Kadının yumurtalıklarında endometriosis yani çikolata kistleri oluşabilir ve bunlar eğer çok büyürlerse ciddi problemlere yol açabilirler Çikolata kistleri her zaman kesin olmamakla birlikte ultrasonografi ile görülebilir Kesin tanı ise yalnızca laparoskopi işlemi ya da açık ameliyatla konulabilir Laparoskopi, hastalığa tanı konulmasında yararlı bir işlem olup, ayrıca hastalığın ciddiyetine ilişkin fikir de vermektedir
KISIRLIK SEBEBİ
Hamile kalmakta güçlük çekenlerin çikolata kisti açısından değerlendirilmesi gerektiğini dile getiren Laçin, “Hamile kalamayan kadınlarda endometriozis hastalığı görülme olasılığı artmaktadır Bu kadınların bir kısmında, özellikle de ileri evre hastalığı olanlarda, endometriozisin yol açtığı tahribat fallop tüplerinde (rahim kanalları) tıkanıklığa yol açmaktadır dedi
Endometriozis ve çikolata kistleri için 8 uyarıcı belirti olduğunu söyleyen Doç Laçin o belirtileri; ağrılı adet görme, adet kanamasının çok yoğun olması, bel ağrısı, ağrılı cinsel ilişki, kısırlık, ağrılı işeme, ağrılı bağırsak hareketleri ve kabızlık veya İshal şeklinde özetledi
ÇİKOLATA KİSTİNİN KESİN TEDAVİSİ YOK
Laçin, hastalığı tümüyle ortadan kaldırılmanın mümkün olmadığını bu nedenle ana sorunlara yönelik iki farklı tedavi uygulanabileceğini belirterek hem hastalığın hem de kısırlığın tedavisinde uygulanan yöntemleri şöyle anlattı:
“Ağrıya yönelik ilaç veya cerrahi tedavi ile kısırlığa yol açan durumun cerrahi tedavisi yapılır Son yıllarda etkili olan ancak kişiyi geçici olarak menopoza sokarak yumurtalıkları ve dolayısıyla da endometriozis hastalığını baskılayan analog adı verilen aylık ya da 3 aylık depo iğneler mevcuttur Ağrının giderilmesinde oldukça etkili olduğu bilinen bu ilaçların 6 aydan daha fazla kullanımı sakıncalı olduğundan bu süreden daha fazla kullanılması gerekiyorsa mutlaka ek bazı önlemlerin alınması, özellikle kemikleri korumak amacıyla gerekmektedir Unutulmamalıdır ki tıbbi tedavilerin hiçbiri kişinin gebe kalma şansını arttırıcı etkiye sahip değildir Hatta depo iğnelerin kullanıldığı dönemde kişi menopoza girdiğinden zaten gebe kalması hatta adet görmesi olası değildir Hastalığın ciddiyeti, kadının kısırlık öyküsü, gebe kalma isteği, yaşı, uygulanacak cerrahi tedavinin biçimini belirler
AMELİYATTAN SONRA GEBE KALMA ORANI NEDİR?
Çocuk sahibi olmak amacıyla bize başvuran ve daha önce endometriosisçikolata kisti operasyonu defalarca geçirmiş kadınlarda gebelik şansı tüp bebek tedavisiyle bile çok yüksek olmamaktadır Bu kadınlarda önceki operasyon ya da operasyonlarda uygulanan tekniğin yumurtalık rezervine zarar verdiğini sıkça görmekteyiz Dolayısıyla bu konu gebelik açısından çok önem arz etmektedir Eğer çapı 45 cm’den daha küçük çukulata kistleri varsa belki de bunlara hiç dokunmadan aşılama ya da tüp bebek tedavisine kişinin alınması en akılcı yaklaşım olacaktır Bu konuda diğer yumurtalığın, hastanın yaşının ve diğer bazı faktörlerin cerrah tarafından iyi değerlendirilmesi gerekir
“EN ÖNEMLİ KONU ÇOCUK ARZUSUNUN OLUP OLMADIĞIDIR
Eğer gebelik arzu ediliyorsa medikal ve cerrahi tedavileri bir yana bırakıp doğrudan gebeliğe yönelik tedavilere girişmek en akılcı olandır Çünkü medikal (tıbbi) ve de cerrahi tedavilerin gebelik şansını arttırdığı tam olarak kanıtlanmamıştır Dolayısıyla eğer yumurtalıklarda gebe kalma tedavilerini zora sokacak büyüklükte bir çikolata kisti yok ise ve kanalların da açık olduğu biliniyorsa aşılama ile bir an önce kısırlık tedavisine girişmek gerekir Eğer bir çikolata kisti varsa hekiminiz öncelikle bunun çıkarılıp çıkarılmaması gerektiğini sizinle tartışacaktır Cerrahi tedaviyi takiben kendiliğinden gebelik oluşmaz ise yumurtlamanın uyarılması ve rahim içine sperm aşılanmasıyla bu şans arttırılabilir Ancak ileri düzey endometriosiste ve kadının yaşının 35 ve yukarısında olduğu ya da kısırlık sebebi olabilecek sperm problemi gibi ek bazı faktörlerin varlığında doğrudan tüp bebek tedavisine başvurmakta gecikilmemelidir
Endometriozisin kesin nedeni bilinmiyor En yaygın ve kabul gören teori, adet kanamaları sırasında rahim içindeki dokuların kadının tüplerinden geçerek karın boşluğuna yerleşmesi ve burada gelişimini sürdürmesi şeklinde
“Bağışıklık sisteminin de buna izin verecek şekilde normalden farklılık gösterdiği düşünülmektedir diye konuşan Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Doç Dr Selman Laçin, hastalığın mekanizması hakkında şunları söyledi:
“Kadının yumurtalıklarında endometriosis yani çikolata kistleri oluşabilir ve bunlar eğer çok büyürlerse ciddi problemlere yol açabilirler Çikolata kistleri her zaman kesin olmamakla birlikte ultrasonografi ile görülebilir Kesin tanı ise yalnızca laparoskopi işlemi ya da açık ameliyatla konulabilir Laparoskopi, hastalığa tanı konulmasında yararlı bir işlem olup, ayrıca hastalığın ciddiyetine ilişkin fikir de vermektedir
KISIRLIK SEBEBİ
Hamile kalmakta güçlük çekenlerin çikolata kisti açısından değerlendirilmesi gerektiğini dile getiren Laçin, “Hamile kalamayan kadınlarda endometriozis hastalığı görülme olasılığı artmaktadır Bu kadınların bir kısmında, özellikle de ileri evre hastalığı olanlarda, endometriozisin yol açtığı tahribat fallop tüplerinde (rahim kanalları) tıkanıklığa yol açmaktadır dedi
Endometriozis ve çikolata kistleri için 8 uyarıcı belirti olduğunu söyleyen Doç Laçin o belirtileri; ağrılı adet görme, adet kanamasının çok yoğun olması, bel ağrısı, ağrılı cinsel ilişki, kısırlık, ağrılı işeme, ağrılı bağırsak hareketleri ve kabızlık veya İshal şeklinde özetledi
ÇİKOLATA KİSTİNİN KESİN TEDAVİSİ YOK
Laçin, hastalığı tümüyle ortadan kaldırılmanın mümkün olmadığını bu nedenle ana sorunlara yönelik iki farklı tedavi uygulanabileceğini belirterek hem hastalığın hem de kısırlığın tedavisinde uygulanan yöntemleri şöyle anlattı:
“Ağrıya yönelik ilaç veya cerrahi tedavi ile kısırlığa yol açan durumun cerrahi tedavisi yapılır Son yıllarda etkili olan ancak kişiyi geçici olarak menopoza sokarak yumurtalıkları ve dolayısıyla da endometriozis hastalığını baskılayan analog adı verilen aylık ya da 3 aylık depo iğneler mevcuttur Ağrının giderilmesinde oldukça etkili olduğu bilinen bu ilaçların 6 aydan daha fazla kullanımı sakıncalı olduğundan bu süreden daha fazla kullanılması gerekiyorsa mutlaka ek bazı önlemlerin alınması, özellikle kemikleri korumak amacıyla gerekmektedir Unutulmamalıdır ki tıbbi tedavilerin hiçbiri kişinin gebe kalma şansını arttırıcı etkiye sahip değildir Hatta depo iğnelerin kullanıldığı dönemde kişi menopoza girdiğinden zaten gebe kalması hatta adet görmesi olası değildir Hastalığın ciddiyeti, kadının kısırlık öyküsü, gebe kalma isteği, yaşı, uygulanacak cerrahi tedavinin biçimini belirler
AMELİYATTAN SONRA GEBE KALMA ORANI NEDİR?
Çocuk sahibi olmak amacıyla bize başvuran ve daha önce endometriosisçikolata kisti operasyonu defalarca geçirmiş kadınlarda gebelik şansı tüp bebek tedavisiyle bile çok yüksek olmamaktadır Bu kadınlarda önceki operasyon ya da operasyonlarda uygulanan tekniğin yumurtalık rezervine zarar verdiğini sıkça görmekteyiz Dolayısıyla bu konu gebelik açısından çok önem arz etmektedir Eğer çapı 45 cm’den daha küçük çukulata kistleri varsa belki de bunlara hiç dokunmadan aşılama ya da tüp bebek tedavisine kişinin alınması en akılcı yaklaşım olacaktır Bu konuda diğer yumurtalığın, hastanın yaşının ve diğer bazı faktörlerin cerrah tarafından iyi değerlendirilmesi gerekir
“EN ÖNEMLİ KONU ÇOCUK ARZUSUNUN OLUP OLMADIĞIDIR
Eğer gebelik arzu ediliyorsa medikal ve cerrahi tedavileri bir yana bırakıp doğrudan gebeliğe yönelik tedavilere girişmek en akılcı olandır Çünkü medikal (tıbbi) ve de cerrahi tedavilerin gebelik şansını arttırdığı tam olarak kanıtlanmamıştır Dolayısıyla eğer yumurtalıklarda gebe kalma tedavilerini zora sokacak büyüklükte bir çikolata kisti yok ise ve kanalların da açık olduğu biliniyorsa aşılama ile bir an önce kısırlık tedavisine girişmek gerekir Eğer bir çikolata kisti varsa hekiminiz öncelikle bunun çıkarılıp çıkarılmaması gerektiğini sizinle tartışacaktır Cerrahi tedaviyi takiben kendiliğinden gebelik oluşmaz ise yumurtlamanın uyarılması ve rahim içine sperm aşılanmasıyla bu şans arttırılabilir Ancak ileri düzey endometriosiste ve kadının yaşının 35 ve yukarısında olduğu ya da kısırlık sebebi olabilecek sperm problemi gibi ek bazı faktörlerin varlığında doğrudan tüp bebek tedavisine başvurmakta gecikilmemelidir