Epidural anestezi nedir? Kimler epidural anestezi ile doğum yapabilir?
Son donemlerde sıklıkla tercih edilen epidural anestezi vucudun belirli bir bolgesindeki ağrı iletimini durduran bolgesel ya da lokal anestezi turlerinden birisidir Anestezi uzmanı bir doktor tarafından uygulanır Doğum ağrısını kontrol altına almanın en etkili yontemi olmakla birlikte sadece bu amacla kullanılmaz Sezaryen başta olmak uzere bel seviyesi altında yapılan pekcok ana cerrahi girişim epidural anestezi eşliğinde yapılabilir
Omuriliği cevreleyen ve dura adı verilen zarın etrafına lokal anestezik madde verilerek ağrı uyarılarının beyine ulaşması engellenir Eğer bu bolgedeki motor işlevi sağlayan sinirler de etkilenirse tam bir anestezi meydana gelir ve uygulama yapılan bolgenin altında kalan kısımda his ile birlikte hareket kabiliyeti de ortadan kalkar Kişi bu durumda bacaklarını ne hissedebilir ne de oynatabilir Bu sezaryen ameliyatlarında uygunanan epidural anestezidir Oysa doğumda amac sadece ağrıyı gidermek olduğundan epidural aralığa daha az dozlarda lokal anestezik ile birlikte guclu ağrı kesiciler de verilir Bu sayede motor kayıp olmayacağından anne adayı ağrı duymadığı halde dokunmaları hissedebilir ve bacaklarını oynatabilir Lokal anestezik miktarı cok duşuk tutularak anne adayının doğum eylemi sırasında yuruyebilmesi dahi sağlanabilir
Sipinal anestezi nedir?
Anestezik ve ağrı kesici maddelerin dura zarının cevresine değil de zarı gectikten sonra omuriliği cevreleyen sipinal sıvının icine verilmesidir
Epidural anestezinin etkisi yaklaşık 1520 dakika icinde başlar ve uzun sure devem edebilir Oysa sipinal anestezi hemen etki eder ancak etkisi daha kısa surelidir Bu nedenle sezaryen ameliyatarından once hem epidural hem de sipinal anestezi bir arada yapılır buna kombi ya da kombine anestezi adı verilir
Epidural anestezi ne zaman ve nasıl yapılır?
Vajinal doğumda rahim kasılmaları duzenli hale geldikten sonra ya da rahim acıklığı 4 santimetreye ulaştığında epidural anestezi yapılabilir Kasılmalar duzensiz ise ya da erken donemde takıldığında kasılmaların durmasına neden olabileceğinden bu konuya dikkat edilmelidir
Anne adayı yan yatar ya da oturur pozisyondayken kateterin takılacağı alan antiseptik solusyonlar ile temizlendikten sonra steril ortuler ile ortulur Kateter bel bolgesindeki omurgaların arasından girilerek yerleştirilir Once bu bolgedeki cildi uyuşturmak icin lokal anestezi yapılır Ardından ince bir iğne ile iki omurga arasından gecilerek epidural zara ulaşılır Eğer sipinal anestezi de uygulanacaksa cok ince biriğne ile bu zar da gecilerek subaraknoid boşluğa girilir ve beyin omurilik sıvısının geldiği gozlendikten sonra ilac verilirEpiduralde ise iğnenin arkasından cok ince bir kateter (boru, tup) girilerek uygun mesafeye kadar itilir ve bu kateter dura zarı cevresindeki epidural aralığa yerleştirilir Daha sonra iğne cıkartılır ve kateterin dışarıda kalan ucu flasterler ile hastanın sırtı boyunca sabitlenir Dışarıda kalan uctan enjektor yardımıyla ilac verilebileceği gibi surekli belirli dozda ilac pompalayan otomatik cihazlar da kullanılabilir Kateter yerleştirildikten sonra ilk once az miktarda ilac test dozu olarak verilir Burada amac olası bir alerjik ya da aşırı reaksiyonun olup olmayacağını gozlemektir Bu tur bir reaksiyonun olmadığı gozlendikten sonra tedavi dozu verilir Vajinal doğumlarda genelde sipinal anestezi uygulanmaz Bu nedenle kateter yerleştirilip tedavi dozu verildikten 1520 dakika sonra anne adayı kasılmaları hissetmesine rağmen ağrı duymamaya başlar Doğum uzadığında ve ilacın etkisi azalıp hasta ağrı duymaya başladığında ek dozlar verilir Bu şekilde doğum gercekleştirildikten sonra epizyotomi de ek bir anesteziye gerek kalmadan kolaylıkla dikilebilir
Vajinal doğumu takiben hemen, sezaryeni takiben ise 24 saat sonra kateter cıkartılarak uygulmaya son verilir Kateterin cıkartılması sırasında hasta hicbir rahatsızlık duymaz
Epidural kateter takılması hasta acısından kolay tolere edilebilir, acısız ve rahat bir uygulamadır Kateterin epidural boşluğu girdiği anda bacakta elektrik carpmasına benzer bir his oluşması dışında hastaya ratahsızlık vermez Epidural anestezi uygulamasında en onemli nokta işlemi yapan anestezi uzmanının tecrubesidir
Epidural anestezinin avantajları nelerdir?
Doğum ağrılarının giderilmesinde en etkili yoldur
Genel anesteziye gore komplikasyon riski daha az olduğundan tercih edilmelidir
Annenin bilinci acık olduğu icin sezaryen sırasında doğuma katılabilir, ameliyat devam ederken bebeğini kucağına alabilir
Uygun zamanda takıldığında normal doğumun ilerlemesini hızlandırır
Epidural anestezinin komplikasyonları ve yan etkileri nelerdir?
Epidural anestezide risk zannedilenin aksine deneyimli uzmanlar tarafından yapıldığında son derece azdır
En sık gorulen yan etki ani tansiyon duşmesidir Omurilik icinde ağrı ve motor iletimi sağlayan sinirler dışında istemsiz calışan kasların fonksiyonlarını kontrol eden sinir lifleri de bulunur Bu liflerin etkilenmesi durumunda kan damarlarında gevşeme ve genişleme meydana gelerek tansiyon duşukluğu ortaya cıkabilir Bu ani tansiyon duşmesinin onune gecmek icin işlemden hemen once damar yolundan yaklaşık 1 litre sıvı hızlı bir şekilde verilerek damar yolunun dolması sağlanırsa sorun yaşanmaz
Anestezinin yetersiz olması ya da tek taraflı olması Bu gibi durumlarda kateterin cıkartılarak yeniden takılması gerekebilir
Dura zarının yırtılıp sıvının dışarı kacmasına bağlı olarak gorulebilen başağrısı Nadir olarak gorulen bu durumda işlemden sonra 13 gun icinde şiddetli başağrıları yaşanabilir Ağrılar dayanılmaz olur ise epidural kateterin yerleştirildiği alana pıhtı yaması yapılabilir
Kullanılan ilaclara bağlı olarak hafif alerjik bir reaksiyon gelişebilir ve hastada yaygın kaşıntı ortaya cıkabilir
Anne adayı etkili bir şekilde ıkınamaz ise doğumun ikinci evresi uzayabilir ve vakum ya da forseps uygulanması gerekebilir
Nadiren işlem sonrası idrar yapmada gecici zorluk gorulebilir
Cok nadir olarak enfeksiyon gelişebilir
Felc cok cok nadiren gorulen bir komplikasyondur
Kimlerde epidural anestezi uygulanmaz?
Kanana bozukluğu olması
Antikoagulan tedavi alınması
Uygulama bolgesinde enfeksiyon varlığı
Trombosit duşukluğu saptanması
Anne adayının uygulamayı reddetmesi durumlarında epidural anestezi uygulanmaz
Epidural anestezi hem vajinal hem de sezaryen ile doğumların son derece konforlu ve keyifli gecmesini sağlayan, 25 yıldır yaygın bir şekilde guvenle uygulanan modern bir tıbbi yaklaşımdır Her anne adayı bu uygulamadan yararlanması icin teşvik edilmelidir
Son donemlerde sıklıkla tercih edilen epidural anestezi vucudun belirli bir bolgesindeki ağrı iletimini durduran bolgesel ya da lokal anestezi turlerinden birisidir Anestezi uzmanı bir doktor tarafından uygulanır Doğum ağrısını kontrol altına almanın en etkili yontemi olmakla birlikte sadece bu amacla kullanılmaz Sezaryen başta olmak uzere bel seviyesi altında yapılan pekcok ana cerrahi girişim epidural anestezi eşliğinde yapılabilir
Omuriliği cevreleyen ve dura adı verilen zarın etrafına lokal anestezik madde verilerek ağrı uyarılarının beyine ulaşması engellenir Eğer bu bolgedeki motor işlevi sağlayan sinirler de etkilenirse tam bir anestezi meydana gelir ve uygulama yapılan bolgenin altında kalan kısımda his ile birlikte hareket kabiliyeti de ortadan kalkar Kişi bu durumda bacaklarını ne hissedebilir ne de oynatabilir Bu sezaryen ameliyatlarında uygunanan epidural anestezidir Oysa doğumda amac sadece ağrıyı gidermek olduğundan epidural aralığa daha az dozlarda lokal anestezik ile birlikte guclu ağrı kesiciler de verilir Bu sayede motor kayıp olmayacağından anne adayı ağrı duymadığı halde dokunmaları hissedebilir ve bacaklarını oynatabilir Lokal anestezik miktarı cok duşuk tutularak anne adayının doğum eylemi sırasında yuruyebilmesi dahi sağlanabilir
Sipinal anestezi nedir?
Anestezik ve ağrı kesici maddelerin dura zarının cevresine değil de zarı gectikten sonra omuriliği cevreleyen sipinal sıvının icine verilmesidir
Epidural anestezinin etkisi yaklaşık 1520 dakika icinde başlar ve uzun sure devem edebilir Oysa sipinal anestezi hemen etki eder ancak etkisi daha kısa surelidir Bu nedenle sezaryen ameliyatarından once hem epidural hem de sipinal anestezi bir arada yapılır buna kombi ya da kombine anestezi adı verilir
Epidural anestezi ne zaman ve nasıl yapılır?
Vajinal doğumda rahim kasılmaları duzenli hale geldikten sonra ya da rahim acıklığı 4 santimetreye ulaştığında epidural anestezi yapılabilir Kasılmalar duzensiz ise ya da erken donemde takıldığında kasılmaların durmasına neden olabileceğinden bu konuya dikkat edilmelidir
Anne adayı yan yatar ya da oturur pozisyondayken kateterin takılacağı alan antiseptik solusyonlar ile temizlendikten sonra steril ortuler ile ortulur Kateter bel bolgesindeki omurgaların arasından girilerek yerleştirilir Once bu bolgedeki cildi uyuşturmak icin lokal anestezi yapılır Ardından ince bir iğne ile iki omurga arasından gecilerek epidural zara ulaşılır Eğer sipinal anestezi de uygulanacaksa cok ince biriğne ile bu zar da gecilerek subaraknoid boşluğa girilir ve beyin omurilik sıvısının geldiği gozlendikten sonra ilac verilirEpiduralde ise iğnenin arkasından cok ince bir kateter (boru, tup) girilerek uygun mesafeye kadar itilir ve bu kateter dura zarı cevresindeki epidural aralığa yerleştirilir Daha sonra iğne cıkartılır ve kateterin dışarıda kalan ucu flasterler ile hastanın sırtı boyunca sabitlenir Dışarıda kalan uctan enjektor yardımıyla ilac verilebileceği gibi surekli belirli dozda ilac pompalayan otomatik cihazlar da kullanılabilir Kateter yerleştirildikten sonra ilk once az miktarda ilac test dozu olarak verilir Burada amac olası bir alerjik ya da aşırı reaksiyonun olup olmayacağını gozlemektir Bu tur bir reaksiyonun olmadığı gozlendikten sonra tedavi dozu verilir Vajinal doğumlarda genelde sipinal anestezi uygulanmaz Bu nedenle kateter yerleştirilip tedavi dozu verildikten 1520 dakika sonra anne adayı kasılmaları hissetmesine rağmen ağrı duymamaya başlar Doğum uzadığında ve ilacın etkisi azalıp hasta ağrı duymaya başladığında ek dozlar verilir Bu şekilde doğum gercekleştirildikten sonra epizyotomi de ek bir anesteziye gerek kalmadan kolaylıkla dikilebilir
Vajinal doğumu takiben hemen, sezaryeni takiben ise 24 saat sonra kateter cıkartılarak uygulmaya son verilir Kateterin cıkartılması sırasında hasta hicbir rahatsızlık duymaz
Epidural kateter takılması hasta acısından kolay tolere edilebilir, acısız ve rahat bir uygulamadır Kateterin epidural boşluğu girdiği anda bacakta elektrik carpmasına benzer bir his oluşması dışında hastaya ratahsızlık vermez Epidural anestezi uygulamasında en onemli nokta işlemi yapan anestezi uzmanının tecrubesidir
Epidural anestezinin avantajları nelerdir?
Doğum ağrılarının giderilmesinde en etkili yoldur
Genel anesteziye gore komplikasyon riski daha az olduğundan tercih edilmelidir
Annenin bilinci acık olduğu icin sezaryen sırasında doğuma katılabilir, ameliyat devam ederken bebeğini kucağına alabilir
Uygun zamanda takıldığında normal doğumun ilerlemesini hızlandırır
Epidural anestezinin komplikasyonları ve yan etkileri nelerdir?
Epidural anestezide risk zannedilenin aksine deneyimli uzmanlar tarafından yapıldığında son derece azdır
En sık gorulen yan etki ani tansiyon duşmesidir Omurilik icinde ağrı ve motor iletimi sağlayan sinirler dışında istemsiz calışan kasların fonksiyonlarını kontrol eden sinir lifleri de bulunur Bu liflerin etkilenmesi durumunda kan damarlarında gevşeme ve genişleme meydana gelerek tansiyon duşukluğu ortaya cıkabilir Bu ani tansiyon duşmesinin onune gecmek icin işlemden hemen once damar yolundan yaklaşık 1 litre sıvı hızlı bir şekilde verilerek damar yolunun dolması sağlanırsa sorun yaşanmaz
Anestezinin yetersiz olması ya da tek taraflı olması Bu gibi durumlarda kateterin cıkartılarak yeniden takılması gerekebilir
Dura zarının yırtılıp sıvının dışarı kacmasına bağlı olarak gorulebilen başağrısı Nadir olarak gorulen bu durumda işlemden sonra 13 gun icinde şiddetli başağrıları yaşanabilir Ağrılar dayanılmaz olur ise epidural kateterin yerleştirildiği alana pıhtı yaması yapılabilir
Kullanılan ilaclara bağlı olarak hafif alerjik bir reaksiyon gelişebilir ve hastada yaygın kaşıntı ortaya cıkabilir
Anne adayı etkili bir şekilde ıkınamaz ise doğumun ikinci evresi uzayabilir ve vakum ya da forseps uygulanması gerekebilir
Nadiren işlem sonrası idrar yapmada gecici zorluk gorulebilir
Cok nadir olarak enfeksiyon gelişebilir
Felc cok cok nadiren gorulen bir komplikasyondur
Kimlerde epidural anestezi uygulanmaz?
Kanana bozukluğu olması
Antikoagulan tedavi alınması
Uygulama bolgesinde enfeksiyon varlığı
Trombosit duşukluğu saptanması
Anne adayının uygulamayı reddetmesi durumlarında epidural anestezi uygulanmaz
Epidural anestezi hem vajinal hem de sezaryen ile doğumların son derece konforlu ve keyifli gecmesini sağlayan, 25 yıldır yaygın bir şekilde guvenle uygulanan modern bir tıbbi yaklaşımdır Her anne adayı bu uygulamadan yararlanması icin teşvik edilmelidir