Eritrosit kanda hareket eden onemli hucrelerdir İnsan hayatı icin onem taşıyan gaz alışverişi gorevini yapan eritrosit, genelde kırmızı kan hucreleri olarak bilinir Tıpta “eritro kırmızı, “sit ise hucre anlamına gelmektedir
Eritrosit ve Vucuttaki Gorevi Eritrosit hucreler
Eritrositler kırmızıdır ve yakından bakıldığı zaman hemoglobin adı verilen proteinden oluştukları gorulebilir Hemoglobin kırmızı demirden oluştuğu icin bu eritositler de bu renge sahiptirler Kırmızı kan hucresi yaklaşık 270 milyon hemoglobin molekulu barındırır Bu hucreler aynı zamanda yuvarlak olup, ortalarında delikleri vardır Amerikalıların meşhur donut tatlısına benzerler Bu yapıda olmalarının temelinde hemoglobin yatmaktadır Bu donut şekli sayesinde yuzeylerinde oksijen molekulleri taşıyabilirler Ayrıca esnek bir yapıda oldukları icin kanda suratli hareket edebilir ve ulaşılması guc yerlere esneklikleriyle girebilir Vucudun her yerine rahatlıkla ulaşabilirler
Eritrosit kemik iliğinde uretilmekte ve buradan kana karışmaktadır (Embriyo iken karaciğerde uretilirler) Uretimleri yaklaşık 7 gun surmektedir EPO adı verilen bir hormon tarafından uretimlerini tahrik edebilir Kırmızı kan hucresinin yaklaşık 120 gun veya 4 aylık bir yaşam suresi vardır Bu sure sonrasında vucut tarafından parcalanır Bir eritrositin capı yaklaşık 6282 um civarındadır
Ergenlerde 2030 trilyon kırmızı kan hucresi bulunmaktadır Akciğerlerde gaz alışverişi ile ilgili iki onemli gorevi vardır:
Nefes aldığımız zaman oksijeni diğer hucrelere yemek ve enerji olarak taşırlar Sağlımız icin zararlı olan karbondioksidi nefes verirken dışarı taşırlar Eritrosit Artışı Neden Olur ? Aşağıda belirtilen nedenlerden oturu kırmızı kan hucresi artışı olabilir:
Kalp problemi veya akciğer sorunu yuzunden kırmızı kan hucreleri oksijeni dengelemek icin artabilir Yuksek rakımlı yerlerde oksijeni dengelemek icin kırmızı kan hucreleri artabilir Bobrekler fazla protein salgıladığı zaman eritrosit artabilir Kemik iliği bir problemden oturu fazla uretim yapabilir Kırmızı kan hucrelerinin oksijen taşıma kapasitesinde duşuş bu artışa neden olabilir Sodyum ve suyun kan plazmasındaki duşuşu kan hucresi artışına neden olabilir Aşağıda ozellikle kırmızı kan hucresini arttıran nedenler sıralanmıştır:
Anabolik steroid kullanımı Karbonmonoksit zehirlenmesi Kalp hastalığı Dehidrasyon Atletik performans arttırıcı doping enjeksiyonları EPO dopingi Kalp krizi Bobrek kanseri Bobrek nakli Uyku aknesi Yuksek Eritrosit Ne Anlama Gelir ? Yuksek eritrosit genellikle zor ortaya cıkan bir durumdur Doktorunuz yaptırmanızı istediği bazı testler esnasında şans eseri gorulebilmektedir Yukarıda belirtilenler yuksek kan hucresi sayısına neden olmuş olabilir Demir eksikliği ya da polistemi gibi genetik hastalıklar da bu problemin altında yatan onemli nedenlerdendir
Polistemi hastalığı kandaki yuksek kan hucresinin sirkulasyonundan oluşan bir hastalıktır Polistemi hematokriti ya da hemoglobin konsantrasyonun yuksekliğinde oluşur
Eritrositin Belirtileri aşağıdaki gibidir:
Yorgunluk veya bitkinlik Nefes kesilmesi Oksijen azlığından oturu konsantrasyon duşukluğu Kas zayıflığı Hızlı kalp atışı Yuksek Eritrosit Nasıl Tedavi Edilir ? Eritrosit kendi başına bir hastalık olmadığı icin tedavisi ancak yuksek kan hucre sayısına neden olan hastalığın bulunup, tedavi edilmesiyle olur Orneğin dehidrasyon veya zehirlenme nedeniyle oluşan bu durumun tedavisi gayet kolay ama polistemi gibi ciddi bir hastalıkta kan hastalıkları konusunda uzmanlaşmış bir doktor tarafından yapılır Poliseteminin tedavisinde hemokrit seviyesi erkeklerde 45% kadınlarda 42% olarak tutulmalıdır Bunu yapabilmek icin doktor flebotomi yani kan alır Başlangıcta her 23 gunde bir 250500 ml kan alınır Hemokrit istenilen seviyeye indiği zaman da flebotomi daha az sıklıkla uygulanır Polisetemi hastaları icin Hydrea adı verilen bir ilac tedavisi de uygulanmaktadır
Eritrositlerin idrara karışması hematuri olarak adlandırılmaktadır Buna idrarda kan gorulmesi de denilir İdrarda kan gorulmesi bazen gozle gorulebilecek boyutta renk değişimi ile bazen de sadece mikroskopik boyutta gercekleşir Hematuri cok basit bir uşutmeden kaynaklanabildiği gibi bazen de ciddi bir hastalığın ilk belirtisi olabilmektedir İdrarda kan gorulmesi ciddi bir olay olduğu icin muhakkak doktora gidilmesi gerekmektedir
Eritrosit ve Kan Hastalıkları Kırmızı kan hucrelerinin azalması sonucunda kanın oksijeni taşıma kapasitesi azalmaktadır Bu durumda anemi hastalıklarına yol acar Anemi hastalıklarının demir eksikliği anemisi, hasta hucre anemisi, aplastik anemi, Cooley anemisi gibi farklı ceşitleri vardır Eritositlerin hızlı bir şekilde yıkılımı hemoliz yani alyuvar yıkımına yol acar Malarya hastalığı buna iyi bir ornektir Yuksek eritrosit ise polisitemi hastalığına yol acmaktadır Bir cok kan testinde kırmızı kan hucre sayımı yapılmaktadır Kırmızı kan hucreleriyle ilişki hastalıklar kan filminin mikroskop ile incelenmesi yoluyla tespit edilmektedir
Eritrosit Hakkında Diğer Onemli Noktalar Kırmızı kan hucreleri olarak bilinen eritrositler ilk defa 1658 yılında Hollandalı biyolog Jan Swammerdam tarafından bulunmuştur Yuksek irtifalarda yaşayan insanlarda eritrosit daha fazla olur Bir eritrositin tahmini fonksiyonal omru 100120 gundur 2008 yılında embriyonik stem hucrelerinden artifisyel eritrositler bir laboratuvar ortamında uretilmiştir Yakın gelecekte bur artifisyel eritrositlerin kan naklinde kullanılması beklenmektedir Artifisyel eritrositler iceren ilacların yakın gelecekte piyasaya cıkması beklenmektedir
Eritrosit ve Vucuttaki Gorevi Eritrosit hucreler
Eritrositler kırmızıdır ve yakından bakıldığı zaman hemoglobin adı verilen proteinden oluştukları gorulebilir Hemoglobin kırmızı demirden oluştuğu icin bu eritositler de bu renge sahiptirler Kırmızı kan hucresi yaklaşık 270 milyon hemoglobin molekulu barındırır Bu hucreler aynı zamanda yuvarlak olup, ortalarında delikleri vardır Amerikalıların meşhur donut tatlısına benzerler Bu yapıda olmalarının temelinde hemoglobin yatmaktadır Bu donut şekli sayesinde yuzeylerinde oksijen molekulleri taşıyabilirler Ayrıca esnek bir yapıda oldukları icin kanda suratli hareket edebilir ve ulaşılması guc yerlere esneklikleriyle girebilir Vucudun her yerine rahatlıkla ulaşabilirler
Eritrosit kemik iliğinde uretilmekte ve buradan kana karışmaktadır (Embriyo iken karaciğerde uretilirler) Uretimleri yaklaşık 7 gun surmektedir EPO adı verilen bir hormon tarafından uretimlerini tahrik edebilir Kırmızı kan hucresinin yaklaşık 120 gun veya 4 aylık bir yaşam suresi vardır Bu sure sonrasında vucut tarafından parcalanır Bir eritrositin capı yaklaşık 6282 um civarındadır
Ergenlerde 2030 trilyon kırmızı kan hucresi bulunmaktadır Akciğerlerde gaz alışverişi ile ilgili iki onemli gorevi vardır:
Nefes aldığımız zaman oksijeni diğer hucrelere yemek ve enerji olarak taşırlar Sağlımız icin zararlı olan karbondioksidi nefes verirken dışarı taşırlar Eritrosit Artışı Neden Olur ? Aşağıda belirtilen nedenlerden oturu kırmızı kan hucresi artışı olabilir:
Kalp problemi veya akciğer sorunu yuzunden kırmızı kan hucreleri oksijeni dengelemek icin artabilir Yuksek rakımlı yerlerde oksijeni dengelemek icin kırmızı kan hucreleri artabilir Bobrekler fazla protein salgıladığı zaman eritrosit artabilir Kemik iliği bir problemden oturu fazla uretim yapabilir Kırmızı kan hucrelerinin oksijen taşıma kapasitesinde duşuş bu artışa neden olabilir Sodyum ve suyun kan plazmasındaki duşuşu kan hucresi artışına neden olabilir Aşağıda ozellikle kırmızı kan hucresini arttıran nedenler sıralanmıştır:
Anabolik steroid kullanımı Karbonmonoksit zehirlenmesi Kalp hastalığı Dehidrasyon Atletik performans arttırıcı doping enjeksiyonları EPO dopingi Kalp krizi Bobrek kanseri Bobrek nakli Uyku aknesi Yuksek Eritrosit Ne Anlama Gelir ? Yuksek eritrosit genellikle zor ortaya cıkan bir durumdur Doktorunuz yaptırmanızı istediği bazı testler esnasında şans eseri gorulebilmektedir Yukarıda belirtilenler yuksek kan hucresi sayısına neden olmuş olabilir Demir eksikliği ya da polistemi gibi genetik hastalıklar da bu problemin altında yatan onemli nedenlerdendir
Polistemi hastalığı kandaki yuksek kan hucresinin sirkulasyonundan oluşan bir hastalıktır Polistemi hematokriti ya da hemoglobin konsantrasyonun yuksekliğinde oluşur
Eritrositin Belirtileri aşağıdaki gibidir:
Yorgunluk veya bitkinlik Nefes kesilmesi Oksijen azlığından oturu konsantrasyon duşukluğu Kas zayıflığı Hızlı kalp atışı Yuksek Eritrosit Nasıl Tedavi Edilir ? Eritrosit kendi başına bir hastalık olmadığı icin tedavisi ancak yuksek kan hucre sayısına neden olan hastalığın bulunup, tedavi edilmesiyle olur Orneğin dehidrasyon veya zehirlenme nedeniyle oluşan bu durumun tedavisi gayet kolay ama polistemi gibi ciddi bir hastalıkta kan hastalıkları konusunda uzmanlaşmış bir doktor tarafından yapılır Poliseteminin tedavisinde hemokrit seviyesi erkeklerde 45% kadınlarda 42% olarak tutulmalıdır Bunu yapabilmek icin doktor flebotomi yani kan alır Başlangıcta her 23 gunde bir 250500 ml kan alınır Hemokrit istenilen seviyeye indiği zaman da flebotomi daha az sıklıkla uygulanır Polisetemi hastaları icin Hydrea adı verilen bir ilac tedavisi de uygulanmaktadır
Eritrositlerin idrara karışması hematuri olarak adlandırılmaktadır Buna idrarda kan gorulmesi de denilir İdrarda kan gorulmesi bazen gozle gorulebilecek boyutta renk değişimi ile bazen de sadece mikroskopik boyutta gercekleşir Hematuri cok basit bir uşutmeden kaynaklanabildiği gibi bazen de ciddi bir hastalığın ilk belirtisi olabilmektedir İdrarda kan gorulmesi ciddi bir olay olduğu icin muhakkak doktora gidilmesi gerekmektedir
Eritrosit ve Kan Hastalıkları Kırmızı kan hucrelerinin azalması sonucunda kanın oksijeni taşıma kapasitesi azalmaktadır Bu durumda anemi hastalıklarına yol acar Anemi hastalıklarının demir eksikliği anemisi, hasta hucre anemisi, aplastik anemi, Cooley anemisi gibi farklı ceşitleri vardır Eritositlerin hızlı bir şekilde yıkılımı hemoliz yani alyuvar yıkımına yol acar Malarya hastalığı buna iyi bir ornektir Yuksek eritrosit ise polisitemi hastalığına yol acmaktadır Bir cok kan testinde kırmızı kan hucre sayımı yapılmaktadır Kırmızı kan hucreleriyle ilişki hastalıklar kan filminin mikroskop ile incelenmesi yoluyla tespit edilmektedir
Eritrosit Hakkında Diğer Onemli Noktalar Kırmızı kan hucreleri olarak bilinen eritrositler ilk defa 1658 yılında Hollandalı biyolog Jan Swammerdam tarafından bulunmuştur Yuksek irtifalarda yaşayan insanlarda eritrosit daha fazla olur Bir eritrositin tahmini fonksiyonal omru 100120 gundur 2008 yılında embriyonik stem hucrelerinden artifisyel eritrositler bir laboratuvar ortamında uretilmiştir Yakın gelecekte bur artifisyel eritrositlerin kan naklinde kullanılması beklenmektedir Artifisyel eritrositler iceren ilacların yakın gelecekte piyasaya cıkması beklenmektedir