Eritrosit kanda hareket eden önemli hücrelerdir İnsan hayatı için önem taşıyan gaz alışverişi görevini yapan eritrosit, genelde kırmızı kan hücreleri olarak bilinir Tıpta “eritro kırmızı, “sit ise hücre anlamına gelmektedir
Eritrosit ve Vücuttaki Görevi Eritrosit hücreler
Eritrositler kırmızıdır ve yakından bakıldığı zaman hemoglobin adı verilen proteinden oluştukları görülebilir Hemoglobin kırmızı demirden oluştuğu için bu eritositler de bu renge sahiptirler Kırmızı kan hücresi yaklaşık 270 milyon hemoglobin molekülü barındırır Bu hücreler aynı zamanda yuvarlak olup, ortalarında delikleri vardır Amerikalıların meşhur donut tatlısına benzerler Bu yapıda olmalarının temelinde*hemoglobin yatmaktadır Bu donut şekli sayesinde yüzeylerinde oksijen molekülleri taşıyabilirler Ayrıca esnek bir yapıda oldukları için kanda süratli hareket edebilir ve ulaşılması güç yerlere esneklikleriyle girebilir Vücudun her yerine rahatlıkla ulaşabilirler
Eritrosit kemik iliğinde üretilmekte ve buradan kana karışmaktadır (Embriyo iken karaciğerde üretilirler) Üretimleri yaklaşık 7 gün sürmektedir EPO adı verilen bir hormon tarafından üretimlerini tahrik edebilir Kırmızı kan hücresinin yaklaşık 120 gün veya 4 aylık bir yaşam süresi vardır Bu süre sonrasında vücut tarafından parçalanır Bir eritrositin çapı yaklaşık 6282 um civarındadır
Ergenlerde 2030 trilyon kırmızı kan hücresi bulunmaktadır Akciğerlerde gaz alışverişi ile ilgili iki önemli görevi vardır:
Nefes aldığımız zaman oksijeni diğer hücrelere yemek ve enerji olarak taşırlar Sağlımız için zararlı olan karbondioksidi nefes verirken dışarı taşırlar Eritrosit Artışı Neden Olur ? Aşağıda belirtilen nedenlerden ötürü kırmızı kan hücresi artışı olabilir:
Kalp problemi veya akciğer sorunu yüzünden kırmızı kan hücreleri oksijeni dengelemek için artabilir Yüksek rakımlı yerlerde oksijeni dengelemek için kırmızı kan hücreleri artabilir Böbrekler fazla protein salgıladığı zaman eritrosit*artabilir Kemik iliği bir problemden ötürü fazla üretim yapabilir Kırmızı kan hücrelerinin oksijen taşıma kapasitesinde düşüş bu artışa neden olabilir Sodyum ve suyun kan plazmasındaki düşüşü kan hücresi artışına neden olabilir Aşağıda özellikle kırmızı kan hücresini arttıran nedenler sıralanmıştır:
Anabolik steroid kullanımı Karbonmonoksit zehirlenmesi Kalp hastalığı Dehidrasyon Atletik performans arttırıcı doping enjeksiyonları EPO dopingi Kalp krizi Böbrek kanseri Böbrek nakli Uyku aknesi Yüksek Eritrosit*Ne Anlama Gelir ? Yüksek eritrosit genellikle zor ortaya çıkan*bir durumdur Doktorunuz yaptırmanızı istediği bazı testler esnasında şans eseri görülebilmektedir Yukarıda belirtilenler yüksek kan hücresi sayısına neden olmuş olabilir Demir eksikliği ya da polistemi gibi genetik hastalıklar da bu problemin altında yatan önemli nedenlerdendir
Polistemi hastalığı kandaki yüksek kan hücresinin sirkülasyonundan oluşan bir hastalıktır Polistemi hematokriti ya da hemoglobin konsantrasyonun yüksekliğinde oluşur
Eritrositin Belirtileri aşağıdaki gibidir:
Yorgunluk veya bitkinlik Nefes kesilmesi Oksijen azlığından ötürü konsantrasyon*düşüklüğü Kas zayıflığı Hızlı kalp atışı Yüksek Eritrosit*Nasıl Tedavi Edilir ? Eritrosit kendi başına bir hastalık olmadığı için tedavisi ancak yüksek kan hücre sayısına neden olan hastalığın bulunup, tedavi edilmesiyle olur Örneğin dehidrasyon veya zehirlenme nedeniyle oluşan bu durumun tedavisi gayet kolay ama polistemi gibi ciddi bir hastalıkta kan hastalıkları konusunda uzmanlaşmış bir doktor tarafından yapılır Poliseteminin tedavisinde hemokrit seviyesi erkeklerde 45% kadınlarda 42% olarak tutulmalıdır Bunu yapabilmek için doktor flebotomi yani kan alır Başlangıçta her 23 günde bir 250500 ml kan alınır Hemokrit istenilen seviyeye indiği zaman da flebotomi daha az sıklıkla uygulanır Polisetemi hastaları için Hydrea adı verilen bir ilaç tedavisi de uygulanmaktadır
Eritrositlerin idrara karışması hematüri olarak adlandırılmaktadır Buna idrarda kan görülmesi de denilir İdrarda kan görülmesi bazen gözle görülebilecek boyutta renk değişimi ile bazen de sadece mikroskopik boyutta gerçekleşir*Hematüri çok basit bir üşütmeden kaynaklanabildiği gibi*bazen de ciddi bir hastalığın ilk belirtisi olabilmektedir İdrarda kan görülmesi ciddi bir olay olduğu için muhakkak doktora gidilmesi gerekmektedir
Eritrosit ve Kan Hastalıkları Kırmızı kan hücrelerinin azalması sonucunda kanın oksijeni taşıma kapasitesi azalmaktadır Bu durumda anemi hastalıklarına yol açar Anemi hastalıklarının demir eksikliği anemisi, hasta hücre anemisi, aplastik anemi, Cooley anemisi gibi farklı çeşitleri vardır Eritositlerin hızlı bir şekilde yıkılımı hemoliz yani alyuvar yıkımına yol açar Malarya hastalığı buna iyi bir örnektir Yüksek eritrosit ise polisitemi hastalığına yol açmaktadır Bir çok kan testinde kırmızı kan hücre sayımı yapılmaktadır Kırmızı kan hücreleriyle ilişki hastalıklar kan filminin mikroskop ile incelenmesi yoluyla tespit edilmektedir
Eritrosit Hakkında Diğer Önemli Noktalar Kırmızı kan hücreleri olarak bilinen eritrositler ilk defa 1658 yılında Hollandalı biyolog Jan Swammerdam tarafından bulunmuştur Yüksek irtifalarda yaşayan insanlarda eritrosit daha fazla olur Bir eritrositin tahmini fonksiyonal ömrü 100120 gündür 2008 yılında embriyonik stem hücrelerinden artifisyel eritrositler bir laboratuvar*ortamında üretilmiştir Yakın gelecekte bur artifisyel eritrositlerin kan naklinde kullanılması beklenmektedir Artifisyel eritrositler içeren ilaçların yakın gelecekte piyasaya çıkması beklenmektedir
Eritrosit ve Vücuttaki Görevi Eritrosit hücreler
Eritrositler kırmızıdır ve yakından bakıldığı zaman hemoglobin adı verilen proteinden oluştukları görülebilir Hemoglobin kırmızı demirden oluştuğu için bu eritositler de bu renge sahiptirler Kırmızı kan hücresi yaklaşık 270 milyon hemoglobin molekülü barındırır Bu hücreler aynı zamanda yuvarlak olup, ortalarında delikleri vardır Amerikalıların meşhur donut tatlısına benzerler Bu yapıda olmalarının temelinde*hemoglobin yatmaktadır Bu donut şekli sayesinde yüzeylerinde oksijen molekülleri taşıyabilirler Ayrıca esnek bir yapıda oldukları için kanda süratli hareket edebilir ve ulaşılması güç yerlere esneklikleriyle girebilir Vücudun her yerine rahatlıkla ulaşabilirler
Eritrosit kemik iliğinde üretilmekte ve buradan kana karışmaktadır (Embriyo iken karaciğerde üretilirler) Üretimleri yaklaşık 7 gün sürmektedir EPO adı verilen bir hormon tarafından üretimlerini tahrik edebilir Kırmızı kan hücresinin yaklaşık 120 gün veya 4 aylık bir yaşam süresi vardır Bu süre sonrasında vücut tarafından parçalanır Bir eritrositin çapı yaklaşık 6282 um civarındadır
Ergenlerde 2030 trilyon kırmızı kan hücresi bulunmaktadır Akciğerlerde gaz alışverişi ile ilgili iki önemli görevi vardır:
Nefes aldığımız zaman oksijeni diğer hücrelere yemek ve enerji olarak taşırlar Sağlımız için zararlı olan karbondioksidi nefes verirken dışarı taşırlar Eritrosit Artışı Neden Olur ? Aşağıda belirtilen nedenlerden ötürü kırmızı kan hücresi artışı olabilir:
Kalp problemi veya akciğer sorunu yüzünden kırmızı kan hücreleri oksijeni dengelemek için artabilir Yüksek rakımlı yerlerde oksijeni dengelemek için kırmızı kan hücreleri artabilir Böbrekler fazla protein salgıladığı zaman eritrosit*artabilir Kemik iliği bir problemden ötürü fazla üretim yapabilir Kırmızı kan hücrelerinin oksijen taşıma kapasitesinde düşüş bu artışa neden olabilir Sodyum ve suyun kan plazmasındaki düşüşü kan hücresi artışına neden olabilir Aşağıda özellikle kırmızı kan hücresini arttıran nedenler sıralanmıştır:
Anabolik steroid kullanımı Karbonmonoksit zehirlenmesi Kalp hastalığı Dehidrasyon Atletik performans arttırıcı doping enjeksiyonları EPO dopingi Kalp krizi Böbrek kanseri Böbrek nakli Uyku aknesi Yüksek Eritrosit*Ne Anlama Gelir ? Yüksek eritrosit genellikle zor ortaya çıkan*bir durumdur Doktorunuz yaptırmanızı istediği bazı testler esnasında şans eseri görülebilmektedir Yukarıda belirtilenler yüksek kan hücresi sayısına neden olmuş olabilir Demir eksikliği ya da polistemi gibi genetik hastalıklar da bu problemin altında yatan önemli nedenlerdendir
Polistemi hastalığı kandaki yüksek kan hücresinin sirkülasyonundan oluşan bir hastalıktır Polistemi hematokriti ya da hemoglobin konsantrasyonun yüksekliğinde oluşur
Eritrositin Belirtileri aşağıdaki gibidir:
Yorgunluk veya bitkinlik Nefes kesilmesi Oksijen azlığından ötürü konsantrasyon*düşüklüğü Kas zayıflığı Hızlı kalp atışı Yüksek Eritrosit*Nasıl Tedavi Edilir ? Eritrosit kendi başına bir hastalık olmadığı için tedavisi ancak yüksek kan hücre sayısına neden olan hastalığın bulunup, tedavi edilmesiyle olur Örneğin dehidrasyon veya zehirlenme nedeniyle oluşan bu durumun tedavisi gayet kolay ama polistemi gibi ciddi bir hastalıkta kan hastalıkları konusunda uzmanlaşmış bir doktor tarafından yapılır Poliseteminin tedavisinde hemokrit seviyesi erkeklerde 45% kadınlarda 42% olarak tutulmalıdır Bunu yapabilmek için doktor flebotomi yani kan alır Başlangıçta her 23 günde bir 250500 ml kan alınır Hemokrit istenilen seviyeye indiği zaman da flebotomi daha az sıklıkla uygulanır Polisetemi hastaları için Hydrea adı verilen bir ilaç tedavisi de uygulanmaktadır
Eritrositlerin idrara karışması hematüri olarak adlandırılmaktadır Buna idrarda kan görülmesi de denilir İdrarda kan görülmesi bazen gözle görülebilecek boyutta renk değişimi ile bazen de sadece mikroskopik boyutta gerçekleşir*Hematüri çok basit bir üşütmeden kaynaklanabildiği gibi*bazen de ciddi bir hastalığın ilk belirtisi olabilmektedir İdrarda kan görülmesi ciddi bir olay olduğu için muhakkak doktora gidilmesi gerekmektedir
Eritrosit ve Kan Hastalıkları Kırmızı kan hücrelerinin azalması sonucunda kanın oksijeni taşıma kapasitesi azalmaktadır Bu durumda anemi hastalıklarına yol açar Anemi hastalıklarının demir eksikliği anemisi, hasta hücre anemisi, aplastik anemi, Cooley anemisi gibi farklı çeşitleri vardır Eritositlerin hızlı bir şekilde yıkılımı hemoliz yani alyuvar yıkımına yol açar Malarya hastalığı buna iyi bir örnektir Yüksek eritrosit ise polisitemi hastalığına yol açmaktadır Bir çok kan testinde kırmızı kan hücre sayımı yapılmaktadır Kırmızı kan hücreleriyle ilişki hastalıklar kan filminin mikroskop ile incelenmesi yoluyla tespit edilmektedir
Eritrosit Hakkında Diğer Önemli Noktalar Kırmızı kan hücreleri olarak bilinen eritrositler ilk defa 1658 yılında Hollandalı biyolog Jan Swammerdam tarafından bulunmuştur Yüksek irtifalarda yaşayan insanlarda eritrosit daha fazla olur Bir eritrositin tahmini fonksiyonal ömrü 100120 gündür 2008 yılında embriyonik stem hücrelerinden artifisyel eritrositler bir laboratuvar*ortamında üretilmiştir Yakın gelecekte bur artifisyel eritrositlerin kan naklinde kullanılması beklenmektedir Artifisyel eritrositler içeren ilaçların yakın gelecekte piyasaya çıkması beklenmektedir