Eş Yazılılık Nedir – Eş Yazılılık Ne Demektir?

[SoruCevap]

Eş Yazılılık -Eş Yazılılık Nedir – Eş Yazılılık Ne Demektir-Eş Yazılılık Ne Demek?

Eş Yazılılık
Yazılışları bir, anlamları ve okunuşları ayrı olan kelimeleri ayırt etmek için, okunuşları uzun olan ünlülerin üzerine konur: adem (yokluk), âdem (insan); adet (sayı), âdet (gelenek, alışkanlık); alem (bayrak), âlem (dünya, evren); alim (her şeyi bilen), âlim (bilgin); aşık (eklem kemiği), âşık (vurgun, tutkun); hakim (hikmet sahibi), hâkim (yargıç); hal (pazar yeri), hâl (durum, vaziyet); hala (babanın kız kardeşi), hâlâ (henüz); şura (şu yer), şûra (danışma kurulu).

Katil (< katl = öldürme) ve kadir (< kadr = değer) kelimeleriyle karışma olasılığı olduğu hâlde katil (ka:til = öldüren) ve kadir (< ka:dir = güçlü) kelimelerinin düzeltme işareti konmadan yazılması yaygınlaşmıştır.[1]

Bu imin kullanım sebebi temelde farklı anlamı belirten ve kökeni farklı olan sözlerdeki eş yazılılığı önlemektir: Kar “Havada beyaz ve hafif billurlar biçiminde donarak yağan su buharı” / Kâr “Alışveriş işlerinin sağladığı para kazancı”[2]; Hal “Sebze, meyve, bakliyat vb.nin satıldığı yer.” / Hâl “a. (ha:li) 1. Bir şeyin içinde bulunduğu şartların veya taşıdığı niteliklerin bütünü, durum, vaziyet: “Herkes hâline göre bir hediye verdi.” -H. R. Gürpınar. 2. Davranış, tutum, tavır: “Bambaşka bir hâliniz vardır sizin. Merhametli bir insan olduğunuz bellidir.” -O. Rifat. 3. Şimdiki zaman, içinde yaşanılan zaman: “Bugün yazılan her kitap hâlden istikbale bir habercidir. Hâl dediğimiz şey yarından sonra mazi olacaktır.” -Y. K. Beyatlı. 4. Güç, kuvvet, takat: Şimdi gezmeye çıkacak hâlim yok. 5. mec. Kötü durum, sıkıntı, dert: Zavallının başına ne hâller geldi. 6. db. Durum.”[3] gibi…

 

[Yapay Zeka]

Eş yazılılık, aynı şekilde yazılan ancak anlamları ve/veya okunuşları farklı olan kelimeleri ayırt etmek için kullanılan imlerin genel adıdır. Bu imlerin başlıca görevi, benzer yazılara sahip olan kelimeler arasındaki karışıklığı önlemektir. Örneğin, "adem" ile "âdem", "adet" ile "âdet", "alem" ile "âlem", "alim" ile "âlim", "aşık" ile "âşık", "hakim" ile "hâkim", "hal" ile "hâl", "hala" ile "hâlâ", "şura" ile "şûra" gibi kelimeler arasındaki farkı belirtmek için eş yazılılık işaretleri kullanılır.

Eş yazılılık işaretleri genellikle ünlü harflerin üzerine konur ve bu sayede kelimeler arasındaki ayrım net bir şekilde ortaya konur. Örneğin, "adem" kelimesindeki "e" harfi uzatılarak "âdem" olarak yazılırken, bu iki kelime arasındaki anlam farkı belirginleştirilmiş olur.

Eş yazılılık işaretlerinin kullanımı, dilin doğru ve anlaşılır bir şekilde yazılmasını sağlayarak iletişimde karşılaşılabilecek anlam karmaşalarını en aza indirmeyi amaçlar. Bu sayede, kelime anlamındaki farklılıklar nedeniyle ortaya çıkabilecek yanlış anlaşılmalar engellenmiş olur. Bu nedenle, eş yazılılık kurallarına uygun yazım, dilin doğru ve etkin bir iletişim aracı olarak kullanılmasını destekler.