Eskiden hangi saatler kullanılırdı
Ateş saati
Ateş Saati, (ya da Mum Saati) Petrol lambasının alevi ile calışan saat mekanizmasında, tuketilen yağın bolmeli bir saydam kapta izlenmesi ya da kısalan mumun golgesinin, arkadaki bir cetvel uzerindeki boyuna gore zaman belirlenen saatdir
İlk olarak nerede kullanıldığı bilinmemektedir Ancak bu ceşit saatler 520 yılına ait Cinli şair You Jiangu'nun bir şiirinde gecmektedir Bu şiirde mum uzerindeki derecenin zamanın gecmesini belirlediği anlatılmaktadır Aynı tip mumlar 10 yuzyılın ilk donemlerinde Japonya'da da kullanılmıştır Uzakdoğudaki bu ulkelerde tapınaklar başta olmak uzere ceşitli bitkiler dovulerek toz haline getirilip, sıkıştırılarak bir tup icinde yerleştirilmesi ile ateşin ulaştığı yere gore zaman hesaplaması yapılmaktaydı
En bilinen mum saati ise İngiltere'de Kral Alfred tarafından kullanılmıştır Buyuk Alfred'in icadı saat, tamamı 72 penny ağırlığında, her biri 12 inc uzunluğunda, aynı kalınlıkta ve 12 eşit parca şeklinde işaretlenmiş 6 mumdan oluşmaktadır Her mum tamamen 4 saatte ve her işaret 20 dakikada yanmaktadır Mumlar ağactan yapılmış ve onu mumlar gorunecek şekilde şeffaf koruma kutusu icinde durmaktadır
En gelişmiş modellerinden biri ise Ortadoğulu bilim adamı El Cezeri'nin 1206 yılında yaptığı saat kabul edilir
Guneş Saati
Guneş saati, zamanı guneşinsaatlerini gosteren kadrana duşer Guneş gokyuzunde ilerledikce, cubuğun ucu farklı saat cizgilerine denk gelecek şekilde hareket eder Bu tasarımlarda cubuğun Dunya'nın donme eksenine hizalanması gerekir Dolayısıyla, bu tur bir guneş saatinin doğru zamanı gostermesi icin cubuğun, manyetik kuzeyi değil coğrafi kuzeyi gosteriyor olması gereklidir Ayrıca cubuğun yatay duzlemle yapacağı acı, saatin bulunduğu coğrafi enleme eşit olmalıdır Yine de, bu iki ozelliğe sahip olmayıp farklı ilkeler cercevesinde calışan guneş saatleri de tasarlanabilir
Kum Saati
Kum saatleri icine kum doldurulmuş altı ustu geniş, beli ince , eşit miktarda bir sıvının ya da cok ince taneli bir katının bir delikten gecerken daima aynı zamana ihtiyac gostereceği ilkesine dayanarak calışan zaman olcme aracı
Akış hızının sabit olmayıp, işlemin toplam suresinin sabit oluşu bu saatlerin dezavantajıdır Saatlerde kumun yanında, zaman zaman pudra haline getirilmiş yumurta kabuğu, civa ya da ince toz siyah mermer de kullanılmıştır Kum saati, Avrupada ilk kez 8 yuzyılda bir papazın buluşuyla kullanılmaya başlanmıştır Camcılık becerisi geliştikce, kumun doldurulduğu ağız da eritilerek kapatılmış ve nemlenerek akışın zorlaşmaması sağlanmıştır
16 yuzyıldan gunumuze bu saatler surekli zamanı olcmek icin değil, belirli bir surenin başlangıcını ve bitişini gostermek icin kullanılmıştır; kiliselerde dua suresi, gemilerde tayfaların nobet suresi ya da gemilerin hızlarının belirlenmesi amacıyla da kullanılmıştır
Soğuk iklimlerde su saatine gore daha yaygın kullanımı olduğu halde, kum saati gun boyunca zaman olcumu icin cok uygun bir gerec değildi Bunun icin, ya cok buyuk yapılması, ya da başında her an birinin beklemesi gerekiyordu Bazı kum saatlerinde bulunan kadrandaki gosterge, saatin her başaşağı edilişinde bir saat ileri alınıyordu Yine de, kum saati uzun bir donem boyunca kucuk zaman aralıklarının olculmesinde başarıyla kullanılmıştır İbrahim Sarıbıyık Kullandı
Ateş saati
Ateş Saati, (ya da Mum Saati) Petrol lambasının alevi ile calışan saat mekanizmasında, tuketilen yağın bolmeli bir saydam kapta izlenmesi ya da kısalan mumun golgesinin, arkadaki bir cetvel uzerindeki boyuna gore zaman belirlenen saatdir
İlk olarak nerede kullanıldığı bilinmemektedir Ancak bu ceşit saatler 520 yılına ait Cinli şair You Jiangu'nun bir şiirinde gecmektedir Bu şiirde mum uzerindeki derecenin zamanın gecmesini belirlediği anlatılmaktadır Aynı tip mumlar 10 yuzyılın ilk donemlerinde Japonya'da da kullanılmıştır Uzakdoğudaki bu ulkelerde tapınaklar başta olmak uzere ceşitli bitkiler dovulerek toz haline getirilip, sıkıştırılarak bir tup icinde yerleştirilmesi ile ateşin ulaştığı yere gore zaman hesaplaması yapılmaktaydı
En bilinen mum saati ise İngiltere'de Kral Alfred tarafından kullanılmıştır Buyuk Alfred'in icadı saat, tamamı 72 penny ağırlığında, her biri 12 inc uzunluğunda, aynı kalınlıkta ve 12 eşit parca şeklinde işaretlenmiş 6 mumdan oluşmaktadır Her mum tamamen 4 saatte ve her işaret 20 dakikada yanmaktadır Mumlar ağactan yapılmış ve onu mumlar gorunecek şekilde şeffaf koruma kutusu icinde durmaktadır
En gelişmiş modellerinden biri ise Ortadoğulu bilim adamı El Cezeri'nin 1206 yılında yaptığı saat kabul edilir
Guneş Saati
Guneş saati, zamanı guneşinsaatlerini gosteren kadrana duşer Guneş gokyuzunde ilerledikce, cubuğun ucu farklı saat cizgilerine denk gelecek şekilde hareket eder Bu tasarımlarda cubuğun Dunya'nın donme eksenine hizalanması gerekir Dolayısıyla, bu tur bir guneş saatinin doğru zamanı gostermesi icin cubuğun, manyetik kuzeyi değil coğrafi kuzeyi gosteriyor olması gereklidir Ayrıca cubuğun yatay duzlemle yapacağı acı, saatin bulunduğu coğrafi enleme eşit olmalıdır Yine de, bu iki ozelliğe sahip olmayıp farklı ilkeler cercevesinde calışan guneş saatleri de tasarlanabilir
Kum Saati
Kum saatleri icine kum doldurulmuş altı ustu geniş, beli ince , eşit miktarda bir sıvının ya da cok ince taneli bir katının bir delikten gecerken daima aynı zamana ihtiyac gostereceği ilkesine dayanarak calışan zaman olcme aracı
Akış hızının sabit olmayıp, işlemin toplam suresinin sabit oluşu bu saatlerin dezavantajıdır Saatlerde kumun yanında, zaman zaman pudra haline getirilmiş yumurta kabuğu, civa ya da ince toz siyah mermer de kullanılmıştır Kum saati, Avrupada ilk kez 8 yuzyılda bir papazın buluşuyla kullanılmaya başlanmıştır Camcılık becerisi geliştikce, kumun doldurulduğu ağız da eritilerek kapatılmış ve nemlenerek akışın zorlaşmaması sağlanmıştır
16 yuzyıldan gunumuze bu saatler surekli zamanı olcmek icin değil, belirli bir surenin başlangıcını ve bitişini gostermek icin kullanılmıştır; kiliselerde dua suresi, gemilerde tayfaların nobet suresi ya da gemilerin hızlarının belirlenmesi amacıyla da kullanılmıştır
Soğuk iklimlerde su saatine gore daha yaygın kullanımı olduğu halde, kum saati gun boyunca zaman olcumu icin cok uygun bir gerec değildi Bunun icin, ya cok buyuk yapılması, ya da başında her an birinin beklemesi gerekiyordu Bazı kum saatlerinde bulunan kadrandaki gosterge, saatin her başaşağı edilişinde bir saat ileri alınıyordu Yine de, kum saati uzun bir donem boyunca kucuk zaman aralıklarının olculmesinde başarıyla kullanılmıştır İbrahim Sarıbıyık Kullandı
