Herkes mükemmel bir gülümsemeye sahip olmak ister, fakat herkes şanslı olmayabiliyor. Ortodontik tel takması gerekmemiş şanslı insanlardan olduysanız da, dişlerinizde sigara ve kahve gibi alışkanlıklarla oluşan lekeler, kırıklar ve genel kirli bir görünüş ortaya çıkabilmektedir.
Geçmişte yılda 1-2 defa diş temizletmek hariç dişin görünüşünü düzeltmek için yapılabilecek çok şey yoktu. Ama son 25 yılda diş hekimliğindeki malzeme, teknoloji ve restoratif tekniklerdeki gelişmeler, bizim, orjinali kadar güçlü ve renk değişimlerine dirençli dişlere sahip olabilmemizi sağladı. Eğer gülüşünüzü aydınlatmak veya bozuklukları düzeltmek istiyorsanız muhtemelen bugüne kadarki en iyi dönemde yaşıyoruz ve estetik diş hekimliği prosedürleri şu an çok revaçta…
Fakat kararınızı vermeden önce düşünmeniz gereken birkaç konu var…
Çoğu estetik diş hekimliği işlemi sigortalar tarafından karşılanmaz.
Kullanılan maddeler yok edilemez değildir. Porselen kuronlar, inleyler (dolgular) ve laminateler artık olduklarından çok daha güçlü ve dayanıklılar ama sonsuza dek dayanamazlar. Kırılıp çatlayabilirler veya kullanılan dolgu maddesi zayıflayabilir. Eğer 70 yaşındaysanız restorasyonlarınızın sizden uzun dayanma ihtimali vardır. Ama genç insanların bu işlemi 10-15 yılda bir tekrarlamaları gerekebilir.
Gerçekçi olmak önemlidir. Estetik diş hekimliği işlemlerde uzman olan diş hekimleri kullanılan materyalleri çok iyi uyumlandırabilirler, gerçekten etkileyici olabilmeleri için kullanılan maddeleri şekillendirip, parlatabilirler ama ağzınızın şeklini, teninizin rengini veya genel görünüşünüzü değiştiremezler. Diş restorasyonlarının doğal gözükmesi için size uyması gerekir. Estetik diş hekimliği görünüşünüzü geliştirir, olumlu katkıda bulunur ama sizi tamamen değiştirmez. İstisnalar dışında dişlerinizi yaptırdığınızda yepyeni bir siz ve tüm hayatınızın değişmesini beklemeyin. Daha iyi ve rahat hatta etkileyici bir şekilde gülmek sosyal ve iş yaşantınız çok olumlu katkıları olacaktır ama gerçekçi beklentiler içinde olmak gerekir, bu konuda da ne elde edilebileceği ve sınırlar konusunda diş hekiminiz sizi yönlendirecektir.
Dijital Gülüş Tasarımı
Bilgisayar teknolojisindeki gelişmeler sayesinde tedavi başlamadan dişinizin önceki ve sonraki hallerini görebilmeniz mümkündür. Dijital Gülüş Tasarımı denilen bu yöntem, diş hekiminin, size istediğiniz tedavi ile ilgili detaylı bilgi verebilmesini sağlar.
Görüntüleme gerekli de olmayabilir. Eğer kırık dolduracaksanız veya dişlerinizin arasını daraltacaksanız bilgisayar ekranı olmadan da sonuçları tahmin edebilirsiniz. Eğer daha kompleks bir işlem düşünüyorsanız görüntüleme yararlı olabilir.
Ek bir konu da dijital gülüş tasarımında oluşturulan görüntüler 2 boyutlu olduğu için gerçekte oluşacak 3 boyutlu derinlik hissini tam veremeyebilirler bu noktada elde edilecek görüntünün sadece “fikir edinmek” amacıyla faydalı olduğunu bilmeniz gerekir, bu konuda daha gerçekçi beklentileri ölçü alınarak elde edilen modellerde yapılması planlanan dişlerin bir maketinin yapılması (buna mockup denir) ve mümkünse ağzınızda dişlerinizin üzerine bir akrilik maddesi ile uygulanması ile karşılayabilirsiniz.
Günümüzde birçok diş hekimi bu teknolojileri kullanmakta veya çalıştıkları laboratuvarlardan bu hizmeti alabilmektedirler.
Gülüş Tasarımı: Günümüzde Estetik Diş Hekimliği
Günümüzde tüm dünyada genç bir görünüm kazanmaya karşı artan bir ilgi var. Bu, tabii ki gülümsediğimiz zaman ağzımıza da yansıyor hatta daha da iyisi genç ve güzel bir gülüş yüzümüzün ve bizim daha genç görünmemizi de sağlıyor. Son yıllarda daha fazla insan, düzgün, lekesiz ve kırıkları olmayan dişlere ilgi duymaya başladı.
Bu, tabii ki yenileme programları yayınlayan televizyon programları sayesinde de ilgi uyandırıyor. Beyazlatma ürünü reklamları gazete, dergi, internet ve televizyonlarda çok yaygın olarak görülüyorlar. Gülüş yenileme ve beyazlatma ürünleri hakkında çeşitli makaleler yazılıyor. Bu yüzden insanlar dişlerinin düzgün ve parlak olmalarını istiyorlar. Diş klinikleri tüketici arzına uyarak porselen laminate, diş beyazlatma, amalgam dolgunun beyaz dolguyla (kompozit veya porselen onley) değişmesi gibi çeşitli hizmetler sunuyorlar.
Amerika’da yılda ne kadar estetik diş tedavisinin yapıldığından kimse emin değil. 1996’dan 2010 yılına kadar American Academy of Cosmetic Dentistry‘nin üye sayısı iki katına çıkarak 4700’e ulaştı. Diş hekimlerinin %95’ten fazlası şu an beyazlatma tedavisi uyguluyor ve nerdeyse bütün diş hekimleri estetik hizmetler veriyorlar.
Kozmetik tekniklerdeki gelişmeler sayesinde, diş hekimleri amalgam veya altın kullanmadan hasarlı dişleri tamir edebilmektedirler.
Yeniymiş Gibi Güzel
Diş hekimleri yıllardır estetik restorasyonlar yapmalarına rağmen, eski kompozit dolgular gibi, kullanılan malzemeler zamanla çatlayıp renk solmasına uğrayabiliyorlar.
Yeni kompozit malzemeler ve porselen kaplamalar eskisinden çok daha güçlüler ve renk değiştirmesine çok daha fazla dayanabilirler. 10-20 yıl önce dişleri kırılan insanlar ya böyle yaşıyor ya da zaman alan ve pahalı olan porselen kuron tedavisini kullanıyorlardı. Ön dişlerdeki bozukluklarda porselen kuron uygulamaları hala kullanılmalarına rağmen; küçük bozuklukları, kırıkları ve zarar görmüş dişleri kompozit dolgu ile onarmak ve rengini komşu dişlere uydurmak mümkündür, daha ciddi estetik sıkıntılarda ve beklentinin yükseldiği durumlarda ise tüm şartlar uygunsa porselen laminate uygulaması en üst düzey sonuçları vermektedir.
Diş hekimlerinin bilgisayar ekranında dijital gülüş tasarımı yapabilmelerini sağlayan görüntü teknikleri de mevcuttur. Tedavi olmak isteyen hasta, kararını vermeden önce sonuçları görebilir. Bu görüntüleme tekniği nispeten yeni olduğundan yaygınlığı daha az olabilir.
Farklı Seçenekler
Aralıklı veya kırığı olan dişler kompozit dolgularla (bonding işlemi olarak da geçmektedir) düzeltilebilir. Örneğin, diş hekiminiz kompozit dolguyla (bonding işlemiyle) hasarlı bölgeyi onarabilir. Bahsedilen kompozit çesitli renklerde bulunur. Diş hekimi tarafından şekillendirilen kompozit materyali özel mavi halojen ya da led ışık uygulandığında anında sertleşir. Dişinizin orjinal rengini alana kadar zımparalanıp, düzleştirilip, cilalanabilir. Kompozit dolgularda (bonding’te) unutulmaması gereken nokta materyalin esası plastik esaslı bir dolgu malzemesidir, optik ve fiziksel özellikleri ne kadar yükseltilmiş de olsa porselen kadar optik özellikleri yüksek ve dirençli bir materyal değildir, en büyük avantajı daha az diş dokusuna dokunulabilmesi ve küçük alanlara uygulanabilmesidir.
En popüler estetik diş tedavileri, ön dişlere kompozit dolgu (bonding) , diş beyazlatma ve porselen laminate venerlerdir.
Adeziv diş hekimliğindeki (tıbbi yapıştırıcılardaki) gelişmelerle çoğu tedavi, artık dişin mine bölgesi daha az kesilerek yapılmaktadır. Eski diş malzemeleri dişin şekli kadar yerlerine oturduklarından diş hekimleri yapılan restorasyonun oturması için minesinden daha fazla kesiyorlardı. Fakat bugün kullanılan yapıştırıcılar çok daha güçlü olduklarından dişin yüzeyine fazla işlem yapılmadan kullanılabiliyorlar hatta tam tersine ne kadar kaliteli ve bol diş minesine yapışma sağlanırsa o kadar yüksek oranda direnç ve estetik elde edilmektedir, bu noktada ağız ve diş yapısı uygunsa hiç hazırlık yapmadan “prepless” uygulanabilen estetik diş hekimliği tedavileri mevcuttur.
İhtiyacınıza göre yapılabilecek bir çok estetik tedavi vardır. Örneğin:
Lekeli veya rengi solmuş dişler: Dişi kaplayan mine tabakası leke tutabilir ve alt tabaka olan dentin zamanla sarılaşır. Beyazlatma sağlıklı dişler için iyi bir seçenektir, aşırıya kaçılmadığı sürece.
Kırıklar: Bu bölgeler kompozit denilen diş rengi materyalle (bonding) doldurulabilir. Kompozitin rengi dişinize uydurulabilir ve düzleştirilip cilalandığında çevre yüzeylerle aynı renge sahip olur.
Çürükler veya Çatlaklar: Arka dişler için amalgam dolgu iyi bir çözüm olsa da çoğu insan gülümsediklerinde ağızlarında metal gözükmesini istemezler. Ayrıca estetik kaygılar dışında amalgamın içindeki civa solunması ve ağızda sürekli bulunması açısından da bir çok risk ve soru işaretini beraberinde getirmektedir, bir çok ülkede ve Amerika’da bazı eyaletlerde amalgam kullanımı yasaklanmıştır, amalgamın global olarak kaldırılması şu an için düşünülemez ama daha iyisine ulaşma imkanı olanlar için doğru bir teknik ve uygulama ile yapılan kompozit dolgular, porselen onleyler veya kuronlar daha iyi alternatiflerdir. Bu dolgular kırık ve çatlakları doldurmak için kullanılır. Bazı diş renginde olan dolgular çürük temizlendikten sonra direkt olarak kaviteye uygulanarak yapılır bunlar kompozit vb dolgu malzemeleridir, diğerleri ise daha büyük kavite ve diş eksikliklerinde hasta ağzından ölçü alınıp laboratuvarda yapılarak yerlerine yapıştırılırlar.
Eşit olmayan dişler: Bir dişin yanındakilerden daha uzun olması nadir görülen bir şey değildir. Tekrar konturlama (cosmetic reconturing) denilen işlemle diş hekimi, dişin şeklini düzeltebilir ve güzel bir cila ile dişinizi bu şekliyle bozulmadan uzun süre kullanabilirsiniz.
Dişler arası boşluk : Dişler arasındaki küçük boşluklar kompozit dolgu maddesi (bonding ile) kullanılarak kapatılabilirler. Daha büyük açıklıklar için diş hekimleri porselen kuron veya laminate tavsiye ederler. Porselen laminateler (yaprak porselenler) en pahalı kozmetik tedavilerdendir. Ultra ince porselenden yapılan laminate dişin önüne yapışarak yepyeni bir görüntü verir. Diş hekimi, boşlukların düzeltilmesi için sizi ortodontiste yönlendirebilir. Boşlukları doldurmak için kullanılan yöntem istediğiniz görüntüye bağlıdır. Bazı insanlar boşlukları önemsemezler. Bazıları ise bunların çok farkında olup düzeltilmelerini isterler. Siz ve diş hekiminiz en iyi tedaviyi seçebilirsiniz. Bazı durumlarda en iyisi, tedavi yapmamak bazen ise kompozit dolgu (bonding), porselen laminate ve ortodontiste danışmaktır.
Kırık veya çarpık diş: Eğer bir diş kırıksa veya yapısal olarak zayıfsa, porselen kuron ile restore edilmesi gerekebilir. Bugün ön dişlerde kullanılan kuronlar tam seramik materyallerden yapılıp iyi bir işçilikle gerçeğine çok benzerler. Kuron tam seramik veya metal seramik olabilir. İki kuron da gayet iyi sonuçlar vermektedir. Hangisinin kullanılacağı size ve diş hekiminize bağlıdır. Metal altyapılı olanlar arka bölgelerde fonksiyonel ve uyum anlamında iyi sonuç verseler de ön dişlerin olduğu bölgede hem estetik hem de diş etlerinin metal rengiyle renkleşmesinden dolayı ilk tercih olarak daha az tercih edilmelidirler.
Diş bozukluklarını düzeltmek için kullanılan teknikler çeşitlidir. Tedaviye başlamadan önce geri dönüş olmadığı için iyice düşünülerek karar verilmelidir.
Daha Beyaz Dişler İçin Neler Yapılabilir?
Parlak bir gülüşünüz olması için mükemmel dişlerle doğmuş olmanız gerekmez. Dişleriniz düzgün ama renkleri sarı veya zamanla sigara, çay, kahve gibi renklendirici gıdalarla sararmışsa diş beyazlatma işlemi diş rengini açmak için ideal bir yöntemdir. Diş beyazlatma denilen yöntemle zamanla ortaya çıkan renk solmalarını ve lekeleri uzaklaştırmak mümkündür.
Beyazlatma ne kadar etkilidir ve güvenli midir? Diş hekimine mi gitmeliyim yoksa eczaneden veya internetten aldığım beyazlatıcıları mı kullanmalıyım? Bu soruların cevaplarını vermeye çalışalım:
Soru: Diş beyazlatma ile bütün lekeler çıkartılabilir mi?
Çoğu zaman evet, ama her zaman değil. Dış lekeler önce diş hekiminin yapacağı mekanik bir diş taşı temizliği sonrasında da evde veya diş hekimi yardımıyla ofis tipi beyazlatma işlemiyle çıkartılabilir. Bu tarz lekeler genelde dişin dış yüzeyindeki kahve, çay, sigara, kırmızı şarap veya bazen sos gibi leke bırakıcı gıdalardan kaynaklanabilir.
Eğer dişin iç yapısı sararır veya kararırsa (iç lekeler), lekenin çıkması daha zor, hatta bazı durumlarda imkansızdır. Örneğin tetrasiklin (antibiyotik) 8 yaş altı çocuklar ve hamileliğinin son yarısında kullanıldığında iç lekelere yol açabilir. Bu lekeler beyazlatmayla çıkmayabilirler.
Diş gelişimi sırasında fluorid‘e aşırı maruz kalmaktan kaynaklanan fluorozis durumunda lekeler her zaman başarıyla temizlenemez. Genelde beyaz çizgiler ve noktalara sebep olan hafif ve orta derecede fluoroziste beyazlatma yöntemleriyle lekeler daha az görünür hale getirilebilir. Ama gri veya siyah noktacıklara yol açan ciddi fluorosis örneklerinde beyazlatma işe yaramaz.
Eğer lekeler dişin sinrilerinin hasarından kaynaklanıyorsa, kalıcı lekeleri önlemek için kanal tedavisi gerekebilir. Tedavi yapılsa bile diş grileşip, kararabilir. Eğer dış beyazlatma işe yaramazsa dişin iç tarafında beyazlatma işlemi uygulanabilir (iç beyzatma) veya dişin dış yüzeyine porselen kuron yapılabilir.
Diğer bir leke kaynağı yaşla alakalıdır. Yaşlandığımızda dişin iç tabakası olan dentin sararmaya başlar. Dış yüzey inceldikçe bu sarılık gözükmeye başlar.
Normalde beyazlatma ile en kolay çıkan lekeler sarı lekelerdir. Yaşlılıkla oluşan sarılıklar genç yaşlarda olanlara göre daha zor çıkar ve inatçıdırlar. Gri ve siyah lekelerin çıkması daha zordur. Genelde yeni oluşmuş lekeler, bir süredir dişinizde olanlardan daha kolay temizlenir.
Soru: Dişlerim ne kadar beyazlayacak?
Eğer dişinizi profesyonelce evde veya klinikte beyazlatıyorsanız 4-5 tona kadar beyazlatabilirsiniz. Eğer eczaneden, internetten alınan ürünleri kullanıyorsanız, güvenli, etkili olduğundan emin olarak araştırarak seçiniz. Bu ürünler profesyonel tedavi kadar iyi sonuçlar veremezler. Aşırı kullanım dişlerinize zarar verebilir. Çok önemli bir noktada diş beyazlatma öncesi dişlerin bazı tedavi ve koruma işlemlerine ihtiyaçları var ve bunlar bir diş hekimi tarafından uygulanmadan siz diş beyazlatıcı uygularsanız dişinizin sinirlerinin etkileneceği şekilde kalıcı hasarlara yol açabilirsiniz.
Son yıllarda daha parlak ve beyaz dişler revaçtalar. Bir kaç yıl öncesine kadar popüler olan renk tonları bile şu an beğenilenlerin yanında soluk kalıyorlar.
Dişinizi beyazlatmaya karar verdiğinizde önemli olan dişinizin ne kadar beyazlaşacağıdır, bu noktada diş hekiminiz dişlerinizin yeterli beyazladığına karar verirse işlemi orada bırakmak ve çok sık tekrarlamamak sağlıklı olanıdır. Alışkanlıklarınızın dişinizin beyazlığını etkileyeceğini unutmayın. Sigara, kahve ve çay içmeyen insanların diş beyazlığı içenlere kıyasla çok daha uzun süre beya kalacaklardır. İstediğiniz renk tonu i korumak için zaman zaman ufak müdaheleler gerekebilir ve bu profesyonel biri tarafından yapılmalıdır.
Soru: Bütün dişlerimi beyazlatmak zorunda mıyım?
Hayır. Çevredeki dişlere uyum sağlayabilmesi için bir veya birkaç dişi de beyazlatmak mümkündür. Fakat bu profesyonel biri tarafından yapılmalıdır.
Soru: Kanal tedavisi gördüğüm dişim şu an koyu bir renkte… Diş beyazlatma işe yarar mı?
Kanal tedavisi yapılan bir diş karardığında, içten beyazlatılabilir. Bu durumda, dişin ortası temizlenir ve beyazlatıcıya batırılmış bir pamuk top boşluğa yerleştirilir. Bir hafta yerinde kaldıktan sonra yenisiyle değiştirilirek, diş beyazlayıncaya kadar devam eder.
Soru: Kendim evde yapabiliyorken neden diş hekimine para vereyim?
İyi sonuçlar için klinikte tedavi en iyisidir. Tedaviye başlamadan önce diş hekiminiz ağzınız ve dişlerinizin sağlıına bakarak yüzeylerini temizler. Diş hekiminiz, tedavinin sonuçlarının kalıcı olması için ihtiyaçlarınıza uygun tedaviyi belirleyip, günlük diş bakımınızda değişebilecek şeyler için tavsiye verir.
Klinikte tedavide kullanılan beyazlatıcılar eczanede satılanlardan daha güçlü olduğu için çok pratiktir. Dişleriniz 60-90 dakika içinde belirgin bir biçimde beyazlayacaktır. Bazı durumlarda 2-3 seans gerekebilir. Kliniklerde kullanılan beyazlatıcıların bazıları dişinizi kullanılan ışık yardımıyla daha iyi beyazlatır. Klinikte yapılan tedavilerde kalıp kullanılmadığından beyazlatıcı maddeyi yutma sorunu da olmaz.
Soru: Eczanelerde satılan diş beyazlatıcı ürünler etkili mi?
Dişinizi beyazlatmakta etkili olabilecek çeşitli ürünler eczanelerde bulunabilirler. Evde kullanılan setlerde beyazlatıcı yoğunluğu az olduğundan iyi sonuçlar almak için bir kaç hafta kullanım gerekir. Eczaneden alınabilen beyazlatıcılar, klinikte tedaviden daha ucuz olmalarına rağmen, en ideal yöntem değillerdir. Bazı setlerin içinden dişinize tam oturmayan kalıplar çıkar. Böylece dişinizin bazı bölümlerine beyazlatıcı temas ederken, bazı bölümlerine etmeyebilir. Bu yüzden dengesiz beyazlayabilirler. Beyazlatıcı aynı zamanda ağıza tam oturmayan kalıptan taşarak yumuşak doku ve diş eti hassasiyeti ne yol açabilir ve daha da risklisi yutulabilirler, diş beyazlatıcı ürünlerin yutulması sağlıklı değildir.
Eğer eczaneden alınacak ürünleri kullanacaksanız önce diş hekiminize danışmalısınız. Diş hekimi size tavsiye vermekle beraber en etkili sonuçları alabilmeniz için ağzınıza tam oturacak bir kalıp da yapabilir.
Soru: Peki ya diş beyazlatıcı diş macunları?
Beyazlatıcılı diş macunları dişin temiz kalmasını, dolayısıyla daha beyaz gözükmesini sağlar ama güçlü beyazlatma etkisi olan diş macunları bu etkiyi aşındırmayla sağlarlar. Dişin dış yüzeyine aşınma uygulayınca yeni tabaka daha beyaz gözükür fakat zamanla dişler parlaklığını kaybeder. Bu uzun dönemde dişlerinizin parlaklıklarını kaybetmesine ve sürekli olarak daha çabuk değiştirmelerine yol açar.
Bu diş macunları gerçekte dişinizi doğrudan beyazlatma miktarı düşüktür ve lekelerin dişinizde oluşmasını engellerler. Sonuç almak uzun sürer ve çok görsel bir etki oluşmayabilir. Beyazlatıcı diş macunları klinikte veya evde uygulanan beyazlatmanın etkisini korumak için kullanılırlar.
Beyazlatıcı diş macunu seçmeden önce ürünün içeriğine bakmak gerekir. Bazı diş macunlarında daha az aşındırıcı bulunur ve tavsiye için diş hekiminize başvurabilirsiniz.
Soru: Diş beyazlatma ne kadar dayanır?
Eğer ağız hijyeninize dikkat ederseniz, bir yıl ile iki yıl arası dayanır. Sigara, çay ve kahve tüketimini azaltarak etkiyi uzatabilirsiniz. Özellikle işlem yapıldıktan sonra ilk iki hafta rengin uzun süre kalması açısından önemlidir, bu süre içinde renkleştirici gıda ve alışkanlıklara olabildiğince dikkat etmek uzun dönemdeki kalıcılığı güçlendirecektir.
Soru: Daha önce ön dişlerimden tedavi görmüştüm. Bu bir sorun çıkarır mı?
Tedaviyi zorlaştırsa bile, hayır. Diş beyazlatmada kullanılan beyazlatıcılar, diş rengi dolguları çok fazla etkilemezler. Diş beyazlatma sonrası bu bölgeler çevredeki diğer dişlerden daha koyu görünebilirler. Ama bazen kullanılan dolgu doğal dişten daha beyaz olabilir. Bu durumlarda beyazlatılmış dişler dolgulu dişle renk olarak uyum sağlayacaktır. Eğer dolgulu veya tedavi görmüş dişiniz komşu dişlerden daha koyu renkteyse diş hekiminiz kompozit dolgu (bonding) ile dişinizi komşu dişlerle aynı renk yapabilir.
Daha önceden yapılmış olan porselen kuronunuz varsa bunun için de aynı şey geçerlidir, dişleriniz restorasyonla aynı renge geldiyse kalabilir fakat porselen diş koyu kaldıysa bu durumda değiştirilmesi gerekir.
Soru: Diş beyazlatmanın yan etkisi var mıdır?
Diş beyazlatma işlemi “bir diş hekimi kontrolünde” ve “doğru bir şekilde” uygulandığında kalıcı bir yan etki olması zordur. Fakat bazı hastalar beyazlatma sonrası diş hassasiyeti ve diş eti tahrişi yaşarlar. Bu hassasiyet kalsiyum içeren veya fluoridli içeren jelle azaltılabimesine rağmen çoğu insan gerek duymaz. Hassasiyet beyazlatma sonrası 1-2 günde geçer.
Diş etlerinin tahrişi genelde eczanelerden alınan kitlerde, beyazlatıcının kalıbın dışına taşmasından dolayı görülür.
Hamilelik süresinde etkisi bilinmediğinden, hamile kadınların beyazlatma yaptırmamaları tavsiye edilir. Çocuklar için de çok özel şartlar dışında yapılması uygun değildir.
Laminate Venerler Nedir?
Porselen laminate, laminate vener, lamina veneer, emax laminate, empress laminate ve Türkçeleştirilmiş haliyle “yaprak porselenler” aynı işlemi tarif etmektedirler. Türkçe olan versiyonu “yaprak porseleni” kullanmak istesek de hala Türkçe literatürlerde bile “laminate vener” olarak geçmesi sebebiyle çoğunlukla bu şekilde kullanmayı tercih ediyoruz.
Porselen laminate’ler, aynen tırnakların üzerine takılan yapay tırnaklar gibi dişin ön yüzeyine yapıştırılan ultra ince seramik kabuklardır, bundan dolayı da “yaprak porselenler” olarak da adlandırılırlar. Yapılabilmesi için en önemli gereken dişin yapı olarak sağlam olmasıdır.
Ne İçin Kullanılır?
Porselen laminate venerler estetik bozuklukları düzeltmek veya görüntüyü iyileştirmek için kullanılırlar. Porselen laminate venerlerle düzeltilebilen estetik bozukluklar arasında kırık, lekeli dişler, diş arası boşluklar ve eşit olmayan dişler vardır. Geçmişte ise bu ve diğer bozuklukları düzeltmenin tek yolu kuronlardı.
Porselen laminate venerlerin kuron kaplamalara karşı avantajı tedavi öncesi daha az şekillendirme ve küçültme gerekmesidir. Bu bazen çok az veya hiç anestezi kullanılmaması anlamına gelir ama bazı dişler için işlemde yoğun şekillendirme gerekebilir, bu işleme başlamadan yapılacak bir planlama hatta teşhis modeliyle belirlenip fikir sahibi olmanız gerekirse tercihinizi değerlendirmeniz istenebilir.
Porselen venerler; sigara, çay ve kahve renkleşmelerine karşı iyi dayanırlar, bu konuda özellikle en yakın alternatifi olan kompozit dolgu (bonding uygulaması), kompozit venerlere göre çok daha üstün ve dirençlidir. Porselen laminate venerler genelde 2-3 seansta biterler; bir seans muayene, teşhis ve iki seans işlemin uygulanmasıdır. Bu süreç kişiye ve diş yapısına göre değişkenlik gösterebilir ayrıca da mutlaka temizlik işlemi için ek bir seans gerektirebilir.
İlk Muayene
İlk muayenede diş hekiminiz estetik ve fonksiyonel olarak hangi işlemin daha uygun olduğuna karar verir. Daha sonra ne gibi işlemler yapılacağını açıklar. Bununla beraber estetik göreceli bir kavramdır ve bazen gerekecek işlemler hastanın da sürece dahil olmasıyla beraber planlanabilir. Bunlar netleşmez ise diş teknisyeninden sizin için mum bir maket hazırlanması istenir ya da çekilen fotoğraflarınız üzerinden dijital gülüş tasarımıyla bir planlama yapılabilir. Bunlar ek bir seans gerektirir ama en az 10 sene kullanacağınız estetik bir işlem için bazen çok acele etmeden detaylı bir planlama ile hareket etmek daha doğrudur.
Nasıl Yapılır?
İkinci seansta porselen laminateler için dişin minesinden eski tekniklerle en az 0.5 – 0.7mm ‘lik aşındırma yapılması gerekirken, yeni içeriği özellikle lityum disilikat olan piyasa ismi “emax” veya “suprinity” olan materyallerin dirençleri yardımıyla aşındırma miktarı 0.2 – 0.3mm ye kadar indirilebilmiştir. Bu işlem lokal anestezi gerektirebilir.
Daha sonra diş hekimi dişinizin kalıbını alarak diş laboratuarına yollar. Laboratuar dişlerinize uygun laminateler hazırlanır. Bu süreç genelde 5-7 gün sürer. Bu süre içinde geçiciler kullanılabilir. Diş hekiminiz ilk başta geçici olarak porselen laminate’lerin rengini ve yerine oturup oturmadığını kontrol eder. Eğer rengi veya pozisyonu uygun değilse tekrar ayarlanabilir. Memnun kaldığınızda, diş hekimi dişinizi temizleyerek, özel ve hassas bir yapıştırma işlemiyle yaprak porselenleri yapıştırır.
Sonrası
Dişinizin yeni görüntüsüne ve hissine alışmanız biraz vakit alabilir fakat ekstra bir bakım yapmanıza gerek yoktur. Tırnaklarınızı yememeye, kurumuş (çok sert) simit, galeta ısırmak için zorlamamaya, buz ve benzeri sert nesneleri çiğnememeye ve dişinize aşırı baskı uygulamamaya dikkat etmeniz gerekir. Aksi taktirde porselen laminateler yerinden çıkabilir.
Diş fırçalama veya diş ipi kullanma yönteminizi değiştirmenize gerek olmayacaktır. Diş hekiminiz 1-2 hafta içinde kontrol için gelmenizi önerir.
Riskleri
Eğer belli noktarlada aşındırma derinse, dişiniz hassaslaşabilir, muhtemelen bu geçici bir süre boyunca olur.
Porselen laminateler düşebilir. Geçici kaplamanın düşme ihtimali daha yüksektir, çünkü daha sonra kolay çıkabilecek şekilde yapıştırılmıştır. Kalıcı yaprak porselenlerde ise bu risk doğru tekniklerle yapıldığında çok düşüktür ama bununla karşılaşabileceğinizi bilmeniz gerekir.
Ne Zaman Profesyonel Yardım Gerekir?
Eğer porselen laminate vener takıldıktan sonra ciddi bir hassasiyet var ve 1 aydan fazla sürdüyse veya düşme, çatlama olursa diş hekiminizi arayın.
Geçmişte yılda 1-2 defa diş temizletmek hariç dişin görünüşünü düzeltmek için yapılabilecek çok şey yoktu. Ama son 25 yılda diş hekimliğindeki malzeme, teknoloji ve restoratif tekniklerdeki gelişmeler, bizim, orjinali kadar güçlü ve renk değişimlerine dirençli dişlere sahip olabilmemizi sağladı. Eğer gülüşünüzü aydınlatmak veya bozuklukları düzeltmek istiyorsanız muhtemelen bugüne kadarki en iyi dönemde yaşıyoruz ve estetik diş hekimliği prosedürleri şu an çok revaçta…
Fakat kararınızı vermeden önce düşünmeniz gereken birkaç konu var…
Çoğu estetik diş hekimliği işlemi sigortalar tarafından karşılanmaz.
Kullanılan maddeler yok edilemez değildir. Porselen kuronlar, inleyler (dolgular) ve laminateler artık olduklarından çok daha güçlü ve dayanıklılar ama sonsuza dek dayanamazlar. Kırılıp çatlayabilirler veya kullanılan dolgu maddesi zayıflayabilir. Eğer 70 yaşındaysanız restorasyonlarınızın sizden uzun dayanma ihtimali vardır. Ama genç insanların bu işlemi 10-15 yılda bir tekrarlamaları gerekebilir.
Gerçekçi olmak önemlidir. Estetik diş hekimliği işlemlerde uzman olan diş hekimleri kullanılan materyalleri çok iyi uyumlandırabilirler, gerçekten etkileyici olabilmeleri için kullanılan maddeleri şekillendirip, parlatabilirler ama ağzınızın şeklini, teninizin rengini veya genel görünüşünüzü değiştiremezler. Diş restorasyonlarının doğal gözükmesi için size uyması gerekir. Estetik diş hekimliği görünüşünüzü geliştirir, olumlu katkıda bulunur ama sizi tamamen değiştirmez. İstisnalar dışında dişlerinizi yaptırdığınızda yepyeni bir siz ve tüm hayatınızın değişmesini beklemeyin. Daha iyi ve rahat hatta etkileyici bir şekilde gülmek sosyal ve iş yaşantınız çok olumlu katkıları olacaktır ama gerçekçi beklentiler içinde olmak gerekir, bu konuda da ne elde edilebileceği ve sınırlar konusunda diş hekiminiz sizi yönlendirecektir.
Dijital Gülüş Tasarımı
Bilgisayar teknolojisindeki gelişmeler sayesinde tedavi başlamadan dişinizin önceki ve sonraki hallerini görebilmeniz mümkündür. Dijital Gülüş Tasarımı denilen bu yöntem, diş hekiminin, size istediğiniz tedavi ile ilgili detaylı bilgi verebilmesini sağlar.
Görüntüleme gerekli de olmayabilir. Eğer kırık dolduracaksanız veya dişlerinizin arasını daraltacaksanız bilgisayar ekranı olmadan da sonuçları tahmin edebilirsiniz. Eğer daha kompleks bir işlem düşünüyorsanız görüntüleme yararlı olabilir.
Ek bir konu da dijital gülüş tasarımında oluşturulan görüntüler 2 boyutlu olduğu için gerçekte oluşacak 3 boyutlu derinlik hissini tam veremeyebilirler bu noktada elde edilecek görüntünün sadece “fikir edinmek” amacıyla faydalı olduğunu bilmeniz gerekir, bu konuda daha gerçekçi beklentileri ölçü alınarak elde edilen modellerde yapılması planlanan dişlerin bir maketinin yapılması (buna mockup denir) ve mümkünse ağzınızda dişlerinizin üzerine bir akrilik maddesi ile uygulanması ile karşılayabilirsiniz.
Günümüzde birçok diş hekimi bu teknolojileri kullanmakta veya çalıştıkları laboratuvarlardan bu hizmeti alabilmektedirler.
Gülüş Tasarımı: Günümüzde Estetik Diş Hekimliği
Günümüzde tüm dünyada genç bir görünüm kazanmaya karşı artan bir ilgi var. Bu, tabii ki gülümsediğimiz zaman ağzımıza da yansıyor hatta daha da iyisi genç ve güzel bir gülüş yüzümüzün ve bizim daha genç görünmemizi de sağlıyor. Son yıllarda daha fazla insan, düzgün, lekesiz ve kırıkları olmayan dişlere ilgi duymaya başladı.
Bu, tabii ki yenileme programları yayınlayan televizyon programları sayesinde de ilgi uyandırıyor. Beyazlatma ürünü reklamları gazete, dergi, internet ve televizyonlarda çok yaygın olarak görülüyorlar. Gülüş yenileme ve beyazlatma ürünleri hakkında çeşitli makaleler yazılıyor. Bu yüzden insanlar dişlerinin düzgün ve parlak olmalarını istiyorlar. Diş klinikleri tüketici arzına uyarak porselen laminate, diş beyazlatma, amalgam dolgunun beyaz dolguyla (kompozit veya porselen onley) değişmesi gibi çeşitli hizmetler sunuyorlar.
Amerika’da yılda ne kadar estetik diş tedavisinin yapıldığından kimse emin değil. 1996’dan 2010 yılına kadar American Academy of Cosmetic Dentistry‘nin üye sayısı iki katına çıkarak 4700’e ulaştı. Diş hekimlerinin %95’ten fazlası şu an beyazlatma tedavisi uyguluyor ve nerdeyse bütün diş hekimleri estetik hizmetler veriyorlar.
Kozmetik tekniklerdeki gelişmeler sayesinde, diş hekimleri amalgam veya altın kullanmadan hasarlı dişleri tamir edebilmektedirler.
Yeniymiş Gibi Güzel
Diş hekimleri yıllardır estetik restorasyonlar yapmalarına rağmen, eski kompozit dolgular gibi, kullanılan malzemeler zamanla çatlayıp renk solmasına uğrayabiliyorlar.
Yeni kompozit malzemeler ve porselen kaplamalar eskisinden çok daha güçlüler ve renk değiştirmesine çok daha fazla dayanabilirler. 10-20 yıl önce dişleri kırılan insanlar ya böyle yaşıyor ya da zaman alan ve pahalı olan porselen kuron tedavisini kullanıyorlardı. Ön dişlerdeki bozukluklarda porselen kuron uygulamaları hala kullanılmalarına rağmen; küçük bozuklukları, kırıkları ve zarar görmüş dişleri kompozit dolgu ile onarmak ve rengini komşu dişlere uydurmak mümkündür, daha ciddi estetik sıkıntılarda ve beklentinin yükseldiği durumlarda ise tüm şartlar uygunsa porselen laminate uygulaması en üst düzey sonuçları vermektedir.
Diş hekimlerinin bilgisayar ekranında dijital gülüş tasarımı yapabilmelerini sağlayan görüntü teknikleri de mevcuttur. Tedavi olmak isteyen hasta, kararını vermeden önce sonuçları görebilir. Bu görüntüleme tekniği nispeten yeni olduğundan yaygınlığı daha az olabilir.
Farklı Seçenekler
Aralıklı veya kırığı olan dişler kompozit dolgularla (bonding işlemi olarak da geçmektedir) düzeltilebilir. Örneğin, diş hekiminiz kompozit dolguyla (bonding işlemiyle) hasarlı bölgeyi onarabilir. Bahsedilen kompozit çesitli renklerde bulunur. Diş hekimi tarafından şekillendirilen kompozit materyali özel mavi halojen ya da led ışık uygulandığında anında sertleşir. Dişinizin orjinal rengini alana kadar zımparalanıp, düzleştirilip, cilalanabilir. Kompozit dolgularda (bonding’te) unutulmaması gereken nokta materyalin esası plastik esaslı bir dolgu malzemesidir, optik ve fiziksel özellikleri ne kadar yükseltilmiş de olsa porselen kadar optik özellikleri yüksek ve dirençli bir materyal değildir, en büyük avantajı daha az diş dokusuna dokunulabilmesi ve küçük alanlara uygulanabilmesidir.
En popüler estetik diş tedavileri, ön dişlere kompozit dolgu (bonding) , diş beyazlatma ve porselen laminate venerlerdir.
Adeziv diş hekimliğindeki (tıbbi yapıştırıcılardaki) gelişmelerle çoğu tedavi, artık dişin mine bölgesi daha az kesilerek yapılmaktadır. Eski diş malzemeleri dişin şekli kadar yerlerine oturduklarından diş hekimleri yapılan restorasyonun oturması için minesinden daha fazla kesiyorlardı. Fakat bugün kullanılan yapıştırıcılar çok daha güçlü olduklarından dişin yüzeyine fazla işlem yapılmadan kullanılabiliyorlar hatta tam tersine ne kadar kaliteli ve bol diş minesine yapışma sağlanırsa o kadar yüksek oranda direnç ve estetik elde edilmektedir, bu noktada ağız ve diş yapısı uygunsa hiç hazırlık yapmadan “prepless” uygulanabilen estetik diş hekimliği tedavileri mevcuttur.
İhtiyacınıza göre yapılabilecek bir çok estetik tedavi vardır. Örneğin:
Lekeli veya rengi solmuş dişler: Dişi kaplayan mine tabakası leke tutabilir ve alt tabaka olan dentin zamanla sarılaşır. Beyazlatma sağlıklı dişler için iyi bir seçenektir, aşırıya kaçılmadığı sürece.
Kırıklar: Bu bölgeler kompozit denilen diş rengi materyalle (bonding) doldurulabilir. Kompozitin rengi dişinize uydurulabilir ve düzleştirilip cilalandığında çevre yüzeylerle aynı renge sahip olur.
Çürükler veya Çatlaklar: Arka dişler için amalgam dolgu iyi bir çözüm olsa da çoğu insan gülümsediklerinde ağızlarında metal gözükmesini istemezler. Ayrıca estetik kaygılar dışında amalgamın içindeki civa solunması ve ağızda sürekli bulunması açısından da bir çok risk ve soru işaretini beraberinde getirmektedir, bir çok ülkede ve Amerika’da bazı eyaletlerde amalgam kullanımı yasaklanmıştır, amalgamın global olarak kaldırılması şu an için düşünülemez ama daha iyisine ulaşma imkanı olanlar için doğru bir teknik ve uygulama ile yapılan kompozit dolgular, porselen onleyler veya kuronlar daha iyi alternatiflerdir. Bu dolgular kırık ve çatlakları doldurmak için kullanılır. Bazı diş renginde olan dolgular çürük temizlendikten sonra direkt olarak kaviteye uygulanarak yapılır bunlar kompozit vb dolgu malzemeleridir, diğerleri ise daha büyük kavite ve diş eksikliklerinde hasta ağzından ölçü alınıp laboratuvarda yapılarak yerlerine yapıştırılırlar.
Eşit olmayan dişler: Bir dişin yanındakilerden daha uzun olması nadir görülen bir şey değildir. Tekrar konturlama (cosmetic reconturing) denilen işlemle diş hekimi, dişin şeklini düzeltebilir ve güzel bir cila ile dişinizi bu şekliyle bozulmadan uzun süre kullanabilirsiniz.
Dişler arası boşluk : Dişler arasındaki küçük boşluklar kompozit dolgu maddesi (bonding ile) kullanılarak kapatılabilirler. Daha büyük açıklıklar için diş hekimleri porselen kuron veya laminate tavsiye ederler. Porselen laminateler (yaprak porselenler) en pahalı kozmetik tedavilerdendir. Ultra ince porselenden yapılan laminate dişin önüne yapışarak yepyeni bir görüntü verir. Diş hekimi, boşlukların düzeltilmesi için sizi ortodontiste yönlendirebilir. Boşlukları doldurmak için kullanılan yöntem istediğiniz görüntüye bağlıdır. Bazı insanlar boşlukları önemsemezler. Bazıları ise bunların çok farkında olup düzeltilmelerini isterler. Siz ve diş hekiminiz en iyi tedaviyi seçebilirsiniz. Bazı durumlarda en iyisi, tedavi yapmamak bazen ise kompozit dolgu (bonding), porselen laminate ve ortodontiste danışmaktır.
Kırık veya çarpık diş: Eğer bir diş kırıksa veya yapısal olarak zayıfsa, porselen kuron ile restore edilmesi gerekebilir. Bugün ön dişlerde kullanılan kuronlar tam seramik materyallerden yapılıp iyi bir işçilikle gerçeğine çok benzerler. Kuron tam seramik veya metal seramik olabilir. İki kuron da gayet iyi sonuçlar vermektedir. Hangisinin kullanılacağı size ve diş hekiminize bağlıdır. Metal altyapılı olanlar arka bölgelerde fonksiyonel ve uyum anlamında iyi sonuç verseler de ön dişlerin olduğu bölgede hem estetik hem de diş etlerinin metal rengiyle renkleşmesinden dolayı ilk tercih olarak daha az tercih edilmelidirler.
Diş bozukluklarını düzeltmek için kullanılan teknikler çeşitlidir. Tedaviye başlamadan önce geri dönüş olmadığı için iyice düşünülerek karar verilmelidir.
Daha Beyaz Dişler İçin Neler Yapılabilir?
Parlak bir gülüşünüz olması için mükemmel dişlerle doğmuş olmanız gerekmez. Dişleriniz düzgün ama renkleri sarı veya zamanla sigara, çay, kahve gibi renklendirici gıdalarla sararmışsa diş beyazlatma işlemi diş rengini açmak için ideal bir yöntemdir. Diş beyazlatma denilen yöntemle zamanla ortaya çıkan renk solmalarını ve lekeleri uzaklaştırmak mümkündür.
Beyazlatma ne kadar etkilidir ve güvenli midir? Diş hekimine mi gitmeliyim yoksa eczaneden veya internetten aldığım beyazlatıcıları mı kullanmalıyım? Bu soruların cevaplarını vermeye çalışalım:
Soru: Diş beyazlatma ile bütün lekeler çıkartılabilir mi?
Çoğu zaman evet, ama her zaman değil. Dış lekeler önce diş hekiminin yapacağı mekanik bir diş taşı temizliği sonrasında da evde veya diş hekimi yardımıyla ofis tipi beyazlatma işlemiyle çıkartılabilir. Bu tarz lekeler genelde dişin dış yüzeyindeki kahve, çay, sigara, kırmızı şarap veya bazen sos gibi leke bırakıcı gıdalardan kaynaklanabilir.
Eğer dişin iç yapısı sararır veya kararırsa (iç lekeler), lekenin çıkması daha zor, hatta bazı durumlarda imkansızdır. Örneğin tetrasiklin (antibiyotik) 8 yaş altı çocuklar ve hamileliğinin son yarısında kullanıldığında iç lekelere yol açabilir. Bu lekeler beyazlatmayla çıkmayabilirler.
Diş gelişimi sırasında fluorid‘e aşırı maruz kalmaktan kaynaklanan fluorozis durumunda lekeler her zaman başarıyla temizlenemez. Genelde beyaz çizgiler ve noktalara sebep olan hafif ve orta derecede fluoroziste beyazlatma yöntemleriyle lekeler daha az görünür hale getirilebilir. Ama gri veya siyah noktacıklara yol açan ciddi fluorosis örneklerinde beyazlatma işe yaramaz.
Eğer lekeler dişin sinrilerinin hasarından kaynaklanıyorsa, kalıcı lekeleri önlemek için kanal tedavisi gerekebilir. Tedavi yapılsa bile diş grileşip, kararabilir. Eğer dış beyazlatma işe yaramazsa dişin iç tarafında beyazlatma işlemi uygulanabilir (iç beyzatma) veya dişin dış yüzeyine porselen kuron yapılabilir.
Diğer bir leke kaynağı yaşla alakalıdır. Yaşlandığımızda dişin iç tabakası olan dentin sararmaya başlar. Dış yüzey inceldikçe bu sarılık gözükmeye başlar.
Normalde beyazlatma ile en kolay çıkan lekeler sarı lekelerdir. Yaşlılıkla oluşan sarılıklar genç yaşlarda olanlara göre daha zor çıkar ve inatçıdırlar. Gri ve siyah lekelerin çıkması daha zordur. Genelde yeni oluşmuş lekeler, bir süredir dişinizde olanlardan daha kolay temizlenir.
Soru: Dişlerim ne kadar beyazlayacak?
Eğer dişinizi profesyonelce evde veya klinikte beyazlatıyorsanız 4-5 tona kadar beyazlatabilirsiniz. Eğer eczaneden, internetten alınan ürünleri kullanıyorsanız, güvenli, etkili olduğundan emin olarak araştırarak seçiniz. Bu ürünler profesyonel tedavi kadar iyi sonuçlar veremezler. Aşırı kullanım dişlerinize zarar verebilir. Çok önemli bir noktada diş beyazlatma öncesi dişlerin bazı tedavi ve koruma işlemlerine ihtiyaçları var ve bunlar bir diş hekimi tarafından uygulanmadan siz diş beyazlatıcı uygularsanız dişinizin sinirlerinin etkileneceği şekilde kalıcı hasarlara yol açabilirsiniz.
Son yıllarda daha parlak ve beyaz dişler revaçtalar. Bir kaç yıl öncesine kadar popüler olan renk tonları bile şu an beğenilenlerin yanında soluk kalıyorlar.
Dişinizi beyazlatmaya karar verdiğinizde önemli olan dişinizin ne kadar beyazlaşacağıdır, bu noktada diş hekiminiz dişlerinizin yeterli beyazladığına karar verirse işlemi orada bırakmak ve çok sık tekrarlamamak sağlıklı olanıdır. Alışkanlıklarınızın dişinizin beyazlığını etkileyeceğini unutmayın. Sigara, kahve ve çay içmeyen insanların diş beyazlığı içenlere kıyasla çok daha uzun süre beya kalacaklardır. İstediğiniz renk tonu i korumak için zaman zaman ufak müdaheleler gerekebilir ve bu profesyonel biri tarafından yapılmalıdır.
Soru: Bütün dişlerimi beyazlatmak zorunda mıyım?
Hayır. Çevredeki dişlere uyum sağlayabilmesi için bir veya birkaç dişi de beyazlatmak mümkündür. Fakat bu profesyonel biri tarafından yapılmalıdır.
Soru: Kanal tedavisi gördüğüm dişim şu an koyu bir renkte… Diş beyazlatma işe yarar mı?
Kanal tedavisi yapılan bir diş karardığında, içten beyazlatılabilir. Bu durumda, dişin ortası temizlenir ve beyazlatıcıya batırılmış bir pamuk top boşluğa yerleştirilir. Bir hafta yerinde kaldıktan sonra yenisiyle değiştirilirek, diş beyazlayıncaya kadar devam eder.
Soru: Kendim evde yapabiliyorken neden diş hekimine para vereyim?
İyi sonuçlar için klinikte tedavi en iyisidir. Tedaviye başlamadan önce diş hekiminiz ağzınız ve dişlerinizin sağlıına bakarak yüzeylerini temizler. Diş hekiminiz, tedavinin sonuçlarının kalıcı olması için ihtiyaçlarınıza uygun tedaviyi belirleyip, günlük diş bakımınızda değişebilecek şeyler için tavsiye verir.
Klinikte tedavide kullanılan beyazlatıcılar eczanede satılanlardan daha güçlü olduğu için çok pratiktir. Dişleriniz 60-90 dakika içinde belirgin bir biçimde beyazlayacaktır. Bazı durumlarda 2-3 seans gerekebilir. Kliniklerde kullanılan beyazlatıcıların bazıları dişinizi kullanılan ışık yardımıyla daha iyi beyazlatır. Klinikte yapılan tedavilerde kalıp kullanılmadığından beyazlatıcı maddeyi yutma sorunu da olmaz.
Soru: Eczanelerde satılan diş beyazlatıcı ürünler etkili mi?
Dişinizi beyazlatmakta etkili olabilecek çeşitli ürünler eczanelerde bulunabilirler. Evde kullanılan setlerde beyazlatıcı yoğunluğu az olduğundan iyi sonuçlar almak için bir kaç hafta kullanım gerekir. Eczaneden alınabilen beyazlatıcılar, klinikte tedaviden daha ucuz olmalarına rağmen, en ideal yöntem değillerdir. Bazı setlerin içinden dişinize tam oturmayan kalıplar çıkar. Böylece dişinizin bazı bölümlerine beyazlatıcı temas ederken, bazı bölümlerine etmeyebilir. Bu yüzden dengesiz beyazlayabilirler. Beyazlatıcı aynı zamanda ağıza tam oturmayan kalıptan taşarak yumuşak doku ve diş eti hassasiyeti ne yol açabilir ve daha da risklisi yutulabilirler, diş beyazlatıcı ürünlerin yutulması sağlıklı değildir.
Eğer eczaneden alınacak ürünleri kullanacaksanız önce diş hekiminize danışmalısınız. Diş hekimi size tavsiye vermekle beraber en etkili sonuçları alabilmeniz için ağzınıza tam oturacak bir kalıp da yapabilir.
Soru: Peki ya diş beyazlatıcı diş macunları?
Beyazlatıcılı diş macunları dişin temiz kalmasını, dolayısıyla daha beyaz gözükmesini sağlar ama güçlü beyazlatma etkisi olan diş macunları bu etkiyi aşındırmayla sağlarlar. Dişin dış yüzeyine aşınma uygulayınca yeni tabaka daha beyaz gözükür fakat zamanla dişler parlaklığını kaybeder. Bu uzun dönemde dişlerinizin parlaklıklarını kaybetmesine ve sürekli olarak daha çabuk değiştirmelerine yol açar.
Bu diş macunları gerçekte dişinizi doğrudan beyazlatma miktarı düşüktür ve lekelerin dişinizde oluşmasını engellerler. Sonuç almak uzun sürer ve çok görsel bir etki oluşmayabilir. Beyazlatıcı diş macunları klinikte veya evde uygulanan beyazlatmanın etkisini korumak için kullanılırlar.
Beyazlatıcı diş macunu seçmeden önce ürünün içeriğine bakmak gerekir. Bazı diş macunlarında daha az aşındırıcı bulunur ve tavsiye için diş hekiminize başvurabilirsiniz.
Soru: Diş beyazlatma ne kadar dayanır?
Eğer ağız hijyeninize dikkat ederseniz, bir yıl ile iki yıl arası dayanır. Sigara, çay ve kahve tüketimini azaltarak etkiyi uzatabilirsiniz. Özellikle işlem yapıldıktan sonra ilk iki hafta rengin uzun süre kalması açısından önemlidir, bu süre içinde renkleştirici gıda ve alışkanlıklara olabildiğince dikkat etmek uzun dönemdeki kalıcılığı güçlendirecektir.
Soru: Daha önce ön dişlerimden tedavi görmüştüm. Bu bir sorun çıkarır mı?
Tedaviyi zorlaştırsa bile, hayır. Diş beyazlatmada kullanılan beyazlatıcılar, diş rengi dolguları çok fazla etkilemezler. Diş beyazlatma sonrası bu bölgeler çevredeki diğer dişlerden daha koyu görünebilirler. Ama bazen kullanılan dolgu doğal dişten daha beyaz olabilir. Bu durumlarda beyazlatılmış dişler dolgulu dişle renk olarak uyum sağlayacaktır. Eğer dolgulu veya tedavi görmüş dişiniz komşu dişlerden daha koyu renkteyse diş hekiminiz kompozit dolgu (bonding) ile dişinizi komşu dişlerle aynı renk yapabilir.
Daha önceden yapılmış olan porselen kuronunuz varsa bunun için de aynı şey geçerlidir, dişleriniz restorasyonla aynı renge geldiyse kalabilir fakat porselen diş koyu kaldıysa bu durumda değiştirilmesi gerekir.
Soru: Diş beyazlatmanın yan etkisi var mıdır?
Diş beyazlatma işlemi “bir diş hekimi kontrolünde” ve “doğru bir şekilde” uygulandığında kalıcı bir yan etki olması zordur. Fakat bazı hastalar beyazlatma sonrası diş hassasiyeti ve diş eti tahrişi yaşarlar. Bu hassasiyet kalsiyum içeren veya fluoridli içeren jelle azaltılabimesine rağmen çoğu insan gerek duymaz. Hassasiyet beyazlatma sonrası 1-2 günde geçer.
Diş etlerinin tahrişi genelde eczanelerden alınan kitlerde, beyazlatıcının kalıbın dışına taşmasından dolayı görülür.
Hamilelik süresinde etkisi bilinmediğinden, hamile kadınların beyazlatma yaptırmamaları tavsiye edilir. Çocuklar için de çok özel şartlar dışında yapılması uygun değildir.
Laminate Venerler Nedir?
Porselen laminate, laminate vener, lamina veneer, emax laminate, empress laminate ve Türkçeleştirilmiş haliyle “yaprak porselenler” aynı işlemi tarif etmektedirler. Türkçe olan versiyonu “yaprak porseleni” kullanmak istesek de hala Türkçe literatürlerde bile “laminate vener” olarak geçmesi sebebiyle çoğunlukla bu şekilde kullanmayı tercih ediyoruz.
Porselen laminate’ler, aynen tırnakların üzerine takılan yapay tırnaklar gibi dişin ön yüzeyine yapıştırılan ultra ince seramik kabuklardır, bundan dolayı da “yaprak porselenler” olarak da adlandırılırlar. Yapılabilmesi için en önemli gereken dişin yapı olarak sağlam olmasıdır.
Ne İçin Kullanılır?
Porselen laminate venerler estetik bozuklukları düzeltmek veya görüntüyü iyileştirmek için kullanılırlar. Porselen laminate venerlerle düzeltilebilen estetik bozukluklar arasında kırık, lekeli dişler, diş arası boşluklar ve eşit olmayan dişler vardır. Geçmişte ise bu ve diğer bozuklukları düzeltmenin tek yolu kuronlardı.
Porselen laminate venerlerin kuron kaplamalara karşı avantajı tedavi öncesi daha az şekillendirme ve küçültme gerekmesidir. Bu bazen çok az veya hiç anestezi kullanılmaması anlamına gelir ama bazı dişler için işlemde yoğun şekillendirme gerekebilir, bu işleme başlamadan yapılacak bir planlama hatta teşhis modeliyle belirlenip fikir sahibi olmanız gerekirse tercihinizi değerlendirmeniz istenebilir.
Porselen venerler; sigara, çay ve kahve renkleşmelerine karşı iyi dayanırlar, bu konuda özellikle en yakın alternatifi olan kompozit dolgu (bonding uygulaması), kompozit venerlere göre çok daha üstün ve dirençlidir. Porselen laminate venerler genelde 2-3 seansta biterler; bir seans muayene, teşhis ve iki seans işlemin uygulanmasıdır. Bu süreç kişiye ve diş yapısına göre değişkenlik gösterebilir ayrıca da mutlaka temizlik işlemi için ek bir seans gerektirebilir.
İlk Muayene
İlk muayenede diş hekiminiz estetik ve fonksiyonel olarak hangi işlemin daha uygun olduğuna karar verir. Daha sonra ne gibi işlemler yapılacağını açıklar. Bununla beraber estetik göreceli bir kavramdır ve bazen gerekecek işlemler hastanın da sürece dahil olmasıyla beraber planlanabilir. Bunlar netleşmez ise diş teknisyeninden sizin için mum bir maket hazırlanması istenir ya da çekilen fotoğraflarınız üzerinden dijital gülüş tasarımıyla bir planlama yapılabilir. Bunlar ek bir seans gerektirir ama en az 10 sene kullanacağınız estetik bir işlem için bazen çok acele etmeden detaylı bir planlama ile hareket etmek daha doğrudur.
Nasıl Yapılır?
İkinci seansta porselen laminateler için dişin minesinden eski tekniklerle en az 0.5 – 0.7mm ‘lik aşındırma yapılması gerekirken, yeni içeriği özellikle lityum disilikat olan piyasa ismi “emax” veya “suprinity” olan materyallerin dirençleri yardımıyla aşındırma miktarı 0.2 – 0.3mm ye kadar indirilebilmiştir. Bu işlem lokal anestezi gerektirebilir.
Daha sonra diş hekimi dişinizin kalıbını alarak diş laboratuarına yollar. Laboratuar dişlerinize uygun laminateler hazırlanır. Bu süreç genelde 5-7 gün sürer. Bu süre içinde geçiciler kullanılabilir. Diş hekiminiz ilk başta geçici olarak porselen laminate’lerin rengini ve yerine oturup oturmadığını kontrol eder. Eğer rengi veya pozisyonu uygun değilse tekrar ayarlanabilir. Memnun kaldığınızda, diş hekimi dişinizi temizleyerek, özel ve hassas bir yapıştırma işlemiyle yaprak porselenleri yapıştırır.
Sonrası
Dişinizin yeni görüntüsüne ve hissine alışmanız biraz vakit alabilir fakat ekstra bir bakım yapmanıza gerek yoktur. Tırnaklarınızı yememeye, kurumuş (çok sert) simit, galeta ısırmak için zorlamamaya, buz ve benzeri sert nesneleri çiğnememeye ve dişinize aşırı baskı uygulamamaya dikkat etmeniz gerekir. Aksi taktirde porselen laminateler yerinden çıkabilir.
Diş fırçalama veya diş ipi kullanma yönteminizi değiştirmenize gerek olmayacaktır. Diş hekiminiz 1-2 hafta içinde kontrol için gelmenizi önerir.
Riskleri
Eğer belli noktarlada aşındırma derinse, dişiniz hassaslaşabilir, muhtemelen bu geçici bir süre boyunca olur.
Porselen laminateler düşebilir. Geçici kaplamanın düşme ihtimali daha yüksektir, çünkü daha sonra kolay çıkabilecek şekilde yapıştırılmıştır. Kalıcı yaprak porselenlerde ise bu risk doğru tekniklerle yapıldığında çok düşüktür ama bununla karşılaşabileceğinizi bilmeniz gerekir.
Ne Zaman Profesyonel Yardım Gerekir?
Eğer porselen laminate vener takıldıktan sonra ciddi bir hassasiyet var ve 1 aydan fazla sürdüyse veya düşme, çatlama olursa diş hekiminizi arayın.