Felç Tedavisinde Yeni Metotlar
Tek taraflı dimağ felçleri sair ismiyle inme (hemipleji) dimağa giden damarların tıkanması yada kanaması sonucunda had hücrelerinin vefatıyla sonuçlanan ve sık rastlanılan bir hastalıkdır. Felç birinci geliştiğinde öncelikle bunun dimağ damar tıkanıklığına mı yoksa kanamaya mı bağlı olduğu MR ve BT üzere görüntüleme yollarıyla acilen tespit edilir ve buna nazaran tedavi uygulanır. Ne kadar erken ve güzel tedavi edilirse edilsin bu tip dimağ damar hadiselerinde hudut hücrelerinin vefatına bağlı olarak hafif yada ağır tek taraflı felçler gelişebilmektedir. Bu nedenle inmeye bağlı tek taraflı felçler tüm yerkürede ve memleketimizde en kıymetli sakatlık nedenlerinden biridir.
Tek taraflı dimağ felçlerinin tedavisi için kullanılabilecek yeni sistemler üzerine ağır araştırmalar devam etmektedir. Bunların bir kısmı direk dimağın kendisine yönelik pratiklerdir. Bir kısım tedaviler ise felçli kol ve bacaklara uygulanan rehabilitasyon yaklaşımlarıdır. Direk olarak dimağa yapılan tedaviler içinde en umut vaad eden tedavi transkraniyal manyetik stimulasyon-TMS (beyin manyetik uyarımı) tedavisidir.
TMS tedavisi dimağın hareket denetimi ile ilgili ortamlarının manyetik bir koil yardımı ile uyarılması esasına dayanır. Bu sistemde hasta dimağ kısmı yada sağlam dimağ kısmı muayyen frekansda uyarılarak tedavi gerçekleştirilir. Araştırmalar felcin iyleşme devrinde sağlam dimağ yarısının hasta dimağ yarısını baskıladığını ve bu nedenle zayıf olan dimağ yarısının kol ve bacakta hareketi ortaya çıkaramadığını göstermiştir.TMS tedavisinde düşük frekanslı ihtarım ile dimağı baskılamak yada yüksek frekanslı akım ile dimağı aktive etmek mümkün olmaktadır. Bu prensipten hareketle sağlam tarafı düşük frekans uyarımla baskılamak yada hasta tarafı yüksek frekansla uyararak hasta tarafın güzelleşmesi hızlandırılır. Bu sayede ilgili felçli vücut kısmında hareket çıkması sağlanabilir. Umum olarak sağlam tarafı baskılamak daha çok tericih edilen TMS metodudur. TMS tedavisi en az 10 seans olarak yapılır ve her tedavide yaklaşık 1000-12000 ikaz verilir. Bu sayede münhasıran felçli elde hareketin çok daha kolay ortaya çıkması sağlanmaktadır.
TMS tedavisi felçli hastalarda sıkça görülen ve afazi olarak bilinen konuşma bozukluklarında da son radde tesirlidir. Sağlam taraf konuşma merkezine yapılan tedavi ile bu hastaların akıcı olmayan konuşması akıcı hale gelmekde, nesnelerin isimlendirilmesi kolaylaşmaktadır. Bu tedavi konuşma terapisi ile kombine edildiğinde sonuçlar çok daha başarılı olmaktadır . TMS tedavisi ile felçli hastalar konuşmalarını çok daha kolay geri kazanabilmektedir.
TMS tedavi ile yeniden zahir dimağ kısımları uyarılarak felçli hastalarda sıkça görülen ve rehabilitasyon sürecini kıymetli ölçüde engelleyen inatçı depresyon ve inkar sendromları (neglect) başarılı bir biçimde tedavi edilmektedir.
TMS şu an tıpta en çok araştırma yapılan mevzuların başında gelmekte olup felçli hastalar için umut vaad edici bir tedavi olmuştur. Yakın gelecekte öbür dimağ hastalıklarında da tasarrufa girmesi çok olasıdır.
Tek taraflı dimağ felçleri sair ismiyle inme (hemipleji) dimağa giden damarların tıkanması yada kanaması sonucunda had hücrelerinin vefatıyla sonuçlanan ve sık rastlanılan bir hastalıkdır. Felç birinci geliştiğinde öncelikle bunun dimağ damar tıkanıklığına mı yoksa kanamaya mı bağlı olduğu MR ve BT üzere görüntüleme yollarıyla acilen tespit edilir ve buna nazaran tedavi uygulanır. Ne kadar erken ve güzel tedavi edilirse edilsin bu tip dimağ damar hadiselerinde hudut hücrelerinin vefatına bağlı olarak hafif yada ağır tek taraflı felçler gelişebilmektedir. Bu nedenle inmeye bağlı tek taraflı felçler tüm yerkürede ve memleketimizde en kıymetli sakatlık nedenlerinden biridir.
Tek taraflı dimağ felçlerinin tedavisi için kullanılabilecek yeni sistemler üzerine ağır araştırmalar devam etmektedir. Bunların bir kısmı direk dimağın kendisine yönelik pratiklerdir. Bir kısım tedaviler ise felçli kol ve bacaklara uygulanan rehabilitasyon yaklaşımlarıdır. Direk olarak dimağa yapılan tedaviler içinde en umut vaad eden tedavi transkraniyal manyetik stimulasyon-TMS (beyin manyetik uyarımı) tedavisidir.
TMS tedavisi dimağın hareket denetimi ile ilgili ortamlarının manyetik bir koil yardımı ile uyarılması esasına dayanır. Bu sistemde hasta dimağ kısmı yada sağlam dimağ kısmı muayyen frekansda uyarılarak tedavi gerçekleştirilir. Araştırmalar felcin iyleşme devrinde sağlam dimağ yarısının hasta dimağ yarısını baskıladığını ve bu nedenle zayıf olan dimağ yarısının kol ve bacakta hareketi ortaya çıkaramadığını göstermiştir.TMS tedavisinde düşük frekanslı ihtarım ile dimağı baskılamak yada yüksek frekanslı akım ile dimağı aktive etmek mümkün olmaktadır. Bu prensipten hareketle sağlam tarafı düşük frekans uyarımla baskılamak yada hasta tarafı yüksek frekansla uyararak hasta tarafın güzelleşmesi hızlandırılır. Bu sayede ilgili felçli vücut kısmında hareket çıkması sağlanabilir. Umum olarak sağlam tarafı baskılamak daha çok tericih edilen TMS metodudur. TMS tedavisi en az 10 seans olarak yapılır ve her tedavide yaklaşık 1000-12000 ikaz verilir. Bu sayede münhasıran felçli elde hareketin çok daha kolay ortaya çıkması sağlanmaktadır.
TMS tedavisi felçli hastalarda sıkça görülen ve afazi olarak bilinen konuşma bozukluklarında da son radde tesirlidir. Sağlam taraf konuşma merkezine yapılan tedavi ile bu hastaların akıcı olmayan konuşması akıcı hale gelmekde, nesnelerin isimlendirilmesi kolaylaşmaktadır. Bu tedavi konuşma terapisi ile kombine edildiğinde sonuçlar çok daha başarılı olmaktadır . TMS tedavisi ile felçli hastalar konuşmalarını çok daha kolay geri kazanabilmektedir.
TMS tedavi ile yeniden zahir dimağ kısımları uyarılarak felçli hastalarda sıkça görülen ve rehabilitasyon sürecini kıymetli ölçüde engelleyen inatçı depresyon ve inkar sendromları (neglect) başarılı bir biçimde tedavi edilmektedir.
TMS şu an tıpta en çok araştırma yapılan mevzuların başında gelmekte olup felçli hastalar için umut vaad edici bir tedavi olmuştur. Yakın gelecekte öbür dimağ hastalıklarında da tasarrufa girmesi çok olasıdır.