fiilimsiler konu anlatımı
fiilimsiler ornekleri
fiilimsilerin ceşitleri
FİİLİMSİLER (EYLEMSİLER)
Fiilimsiler uc ana grupta incelenir
1) İSİM – FİİLLER (AD – EYLEMLER):
Fiil soylu sozcuklerin sonuna –mak, mek , ış, iş, uş, uş, ma, me ekleri getirilerek yapılır
Bir guluşun omre bedel
Gun biter guluşun kalır bende
Seninle akşamları yuruyuşe cıkardık
Adamın yalvarışlarını bir gorecektin
Madem ki yukseliş var iniş olmaz olur mu?
Unutuş, unuturlar seni de
Bu kucaklayış belki de bir haykırışın sesiydi
Sana bakmak Allah’a inanmaktır
Yaşamak, olmekten zor
Buralardan gitmek istiyorum
Seni bile ozlemek istemiyorum bu akşam
İcimde maziden kalma duygular var
Onula yeniden başlamayı duşunuyor musun
NOT 1 : İsim fiil ekiyle turetilen bazı sozcukler, isim fiil ozelliğini yitirip kalıplaşarak kalıcı bir nesne ya da kavram adı olabilirArtık bunlara isim fiil eki olarak bakmamak gerekir
*Kaymak, cakmak, dondurma, kavurma, dolma, gozleme, bağış, geviş…
NOT 2: Fiilden fiil yapım eki olan –iş ile isim fiil eki olan –iş’ i birbiri ile karıştırmamak gerekirAnlamsal olarak fiilden fiil yapım eki (işteşlik eki) bir işi karşılıklı ya da birlikte yapma anlamı verirken isim fiil eki boyle bir anlam vermez
Guluşun cok guzel (isim fiil eki)
Onu oyle gorunce guluştuler (işteşlik eki)
NOT 3: Fiilden fiil yapan olumsuzluk eki olan –ma, me ile isim fiil eki olan –ma,me birbiri ile karıştırılmamalıdır
Fiilden fiil yapan –ma, me fiile olumsuzluk anlamı katarken isim fiil eki olan –ma, me fiile olumsuzluk anlamı katmaz
Artık sevmeyeceğim (olumsuzluk eki)
İnsanın mesleğini sevmesi gerekir (isim – fiil eki)
2 SIFAT – FİİL EKLERİ (ORTACLAR)
Fiil soylu sozcuklerin sonuna –an, en, ası, esi, mez,
maz, ar, er, dık, dik, duk, duk, tık, tik, tuk, tuk ,
ecek, acak, miş, mış, muş, muş ekleri getirilmek suretiyle yapılır Sıfat fiil ekleri genellikle sıfat tamlaması kurar
Her seven sevilenin boy aynasıdır
İşleyen demir pas tutmaz
O opulesi eller beni buyuttu
Yıkılası Bağdat nice askerler yedi
Donulmez akşamın ufkundayız vakit cok gec
Onunla unutulmaz anlar yaşadık
Bilinmez diyarlara gitme
Senin bu yaptığın olur iş değil
Akar sular gibi cağlarım
Benim doğduğum koyleri akşamları eşkıyalar basardı
Tanıdık bir yuz cıkmadı karşımıza
Gorulecek gunler var daha aldırma gonul
Gelecek hafta sınavım var
Bense penceremde gelmeyecek saatleri beklerim
Mayın tarlasına duşmuş bir deliyim
Olmuş eşek kurttan korkmaz
NOT: Zaman ekleriyle sıfat fiil eklerini karıştırmamak gerekir Zaman ekleri, şahıs ekinden once fiile gelerek fiili yuklem yapar Sıfat fiil ekleri ise genellikle fiilleri sıfat yapar ve uzerine isim cekim eklerini alabilir oysa zaman ekleri isim cekim eklerini alamazlar
Hic oturacak zamanım yok (acak sıfat
s i
tamlaması kurmuş bu yuzden sıfat fiil eki)
Oğlum, okuyacak ve buyuk adam olacak (zaman eki; cunku fiili yuklem yapmış )
Okumuş insanlar daha kulturlu (sfe)
s i
Annem de okumayı cok istemiş (zaman eki)
3 ZARF FİİL EKİ (ULAC, BAĞ – EYLEM):
Fiil kok ve govdelerinin uzerine –ınca, dıkca, dığında, ken , r… mez, alı, erek, madan, meksizin, a…a, ıp
ekleri getirilerek oluşturulur Zarf fiil ekleri temel cumlenin zarf tumleci olurlar
Ben gidince huzunler bırakırım
Senin bu halini gorunce lise yıllarımı hatırladım
Gozlerin gozlerime değince felaketim olurdu, ağlardım
Ağladıkca dağlarımız yeşerecek goreceksin
Ağlarım, hatıra geldikce guluştuklerimiz
Olduğunde henuz cok gencti
Seninle konuştuğunda rahatlıyor
Sen gecerken sahilden sessizce, gemiler kalkar yureğimden gizlice
Sen ağlarken ben nasıl gulerim
Onu gorur gormez tanıdım
Yarim, sen gideli yedi yıl oldu
Ah vah etmenin zamanı geceli cok oldu
Gulerek yanıma geldi
Boyle yaparak beni cok uzuyorsun
Hicbir şey soylemeden cekip gitti
Ağlamadan ayrılık olmaz
Sizin durmaksızın calışmanız lazım
Bir sure konuşmaksızın oylece bekledik
Gide gide bir soğude dayandık
Gidip de gelmemek, gelip de gormemek var kaderde
NOT 1: Bir cumlede kac tane fiilimsi varsa o kadar da yan cumle var demektir
NOT 2: Bir cumlede fiilimsi varsa o cumle girişik birleşik bir cumledir
NOT 3: Bir cumledeki fiilimsi sayısıyla temel cumlenin yukleminin toplamı o cumledeki yargı sayısını verir
Alıntı
fiilimsiler ornekleri
fiilimsilerin ceşitleri
FİİLİMSİLER (EYLEMSİLER)
Fiilimsiler uc ana grupta incelenir
1) İSİM – FİİLLER (AD – EYLEMLER):
Fiil soylu sozcuklerin sonuna –mak, mek , ış, iş, uş, uş, ma, me ekleri getirilerek yapılır
Bir guluşun omre bedel
Gun biter guluşun kalır bende
Seninle akşamları yuruyuşe cıkardık
Adamın yalvarışlarını bir gorecektin
Madem ki yukseliş var iniş olmaz olur mu?
Unutuş, unuturlar seni de
Bu kucaklayış belki de bir haykırışın sesiydi
Sana bakmak Allah’a inanmaktır
Yaşamak, olmekten zor
Buralardan gitmek istiyorum
Seni bile ozlemek istemiyorum bu akşam
İcimde maziden kalma duygular var
Onula yeniden başlamayı duşunuyor musun
NOT 1 : İsim fiil ekiyle turetilen bazı sozcukler, isim fiil ozelliğini yitirip kalıplaşarak kalıcı bir nesne ya da kavram adı olabilirArtık bunlara isim fiil eki olarak bakmamak gerekir
*Kaymak, cakmak, dondurma, kavurma, dolma, gozleme, bağış, geviş…
NOT 2: Fiilden fiil yapım eki olan –iş ile isim fiil eki olan –iş’ i birbiri ile karıştırmamak gerekirAnlamsal olarak fiilden fiil yapım eki (işteşlik eki) bir işi karşılıklı ya da birlikte yapma anlamı verirken isim fiil eki boyle bir anlam vermez
Guluşun cok guzel (isim fiil eki)
Onu oyle gorunce guluştuler (işteşlik eki)
NOT 3: Fiilden fiil yapan olumsuzluk eki olan –ma, me ile isim fiil eki olan –ma,me birbiri ile karıştırılmamalıdır
Fiilden fiil yapan –ma, me fiile olumsuzluk anlamı katarken isim fiil eki olan –ma, me fiile olumsuzluk anlamı katmaz
Artık sevmeyeceğim (olumsuzluk eki)
İnsanın mesleğini sevmesi gerekir (isim – fiil eki)
2 SIFAT – FİİL EKLERİ (ORTACLAR)
Fiil soylu sozcuklerin sonuna –an, en, ası, esi, mez,
maz, ar, er, dık, dik, duk, duk, tık, tik, tuk, tuk ,
ecek, acak, miş, mış, muş, muş ekleri getirilmek suretiyle yapılır Sıfat fiil ekleri genellikle sıfat tamlaması kurar
Her seven sevilenin boy aynasıdır
İşleyen demir pas tutmaz
O opulesi eller beni buyuttu
Yıkılası Bağdat nice askerler yedi
Donulmez akşamın ufkundayız vakit cok gec
Onunla unutulmaz anlar yaşadık
Bilinmez diyarlara gitme
Senin bu yaptığın olur iş değil
Akar sular gibi cağlarım
Benim doğduğum koyleri akşamları eşkıyalar basardı
Tanıdık bir yuz cıkmadı karşımıza
Gorulecek gunler var daha aldırma gonul
Gelecek hafta sınavım var
Bense penceremde gelmeyecek saatleri beklerim
Mayın tarlasına duşmuş bir deliyim
Olmuş eşek kurttan korkmaz
NOT: Zaman ekleriyle sıfat fiil eklerini karıştırmamak gerekir Zaman ekleri, şahıs ekinden once fiile gelerek fiili yuklem yapar Sıfat fiil ekleri ise genellikle fiilleri sıfat yapar ve uzerine isim cekim eklerini alabilir oysa zaman ekleri isim cekim eklerini alamazlar
Hic oturacak zamanım yok (acak sıfat
s i
tamlaması kurmuş bu yuzden sıfat fiil eki)
Oğlum, okuyacak ve buyuk adam olacak (zaman eki; cunku fiili yuklem yapmış )
Okumuş insanlar daha kulturlu (sfe)
s i
Annem de okumayı cok istemiş (zaman eki)
3 ZARF FİİL EKİ (ULAC, BAĞ – EYLEM):
Fiil kok ve govdelerinin uzerine –ınca, dıkca, dığında, ken , r… mez, alı, erek, madan, meksizin, a…a, ıp
ekleri getirilerek oluşturulur Zarf fiil ekleri temel cumlenin zarf tumleci olurlar
Ben gidince huzunler bırakırım
Senin bu halini gorunce lise yıllarımı hatırladım
Gozlerin gozlerime değince felaketim olurdu, ağlardım
Ağladıkca dağlarımız yeşerecek goreceksin
Ağlarım, hatıra geldikce guluştuklerimiz
Olduğunde henuz cok gencti
Seninle konuştuğunda rahatlıyor
Sen gecerken sahilden sessizce, gemiler kalkar yureğimden gizlice
Sen ağlarken ben nasıl gulerim
Onu gorur gormez tanıdım
Yarim, sen gideli yedi yıl oldu
Ah vah etmenin zamanı geceli cok oldu
Gulerek yanıma geldi
Boyle yaparak beni cok uzuyorsun
Hicbir şey soylemeden cekip gitti
Ağlamadan ayrılık olmaz
Sizin durmaksızın calışmanız lazım
Bir sure konuşmaksızın oylece bekledik
Gide gide bir soğude dayandık
Gidip de gelmemek, gelip de gormemek var kaderde
NOT 1: Bir cumlede kac tane fiilimsi varsa o kadar da yan cumle var demektir
NOT 2: Bir cumlede fiilimsi varsa o cumle girişik birleşik bir cumledir
NOT 3: Bir cumledeki fiilimsi sayısıyla temel cumlenin yukleminin toplamı o cumledeki yargı sayısını verir
Alıntı