FIKHIMIZDA ORUCLA ALAKALI HUKUMLER
Orucun Ceşitleri:
Oruclar farz, vacib, nafile ve mekruh nevilerine ayrılır
Ramazanı şerif orucu, kazaya kalan Ramazan orucları ve kefaret orucları farz olan oruclardır Bunlar icin belli bir vakit yoktur Kişi istediği zaman bunları tutabilir Nezredilen oruclar ise tutulması vacip olan oruclardır Nafile veya sunnet olan oruclar ise Pazartesi ve Perşembe gunleri tutulan oruclar, Eyyamı bizdenilen ayın parlk olduğu her ayın 13 14 ve 15 gunleri tutulan oruclar, Aşura gunu bir gun ilave edilerek tutulan oruclar, Zilhicce ayının başından dokuz gun tutulacak oruclar sunnet olan oruclardır Şevval Ayından 6 gun oruc tutmak cok faziletlidir
Ramazan Bayramının birinci gunuyle, Kurban Bayramının dort gununde tutulacak oruclar ise tahrimen mekruhtur Cunku o gunler bir ziyafet gunudurler Davete icabet etmek gereklidir Yalnız Cuma gunu veya yalnız Cumartesi gunuyle sadece Aşura gunu bir gun oruc tutmak tenzihen mekruhtur
Geceleyin iftar etmeyerek iki veya uc gun peşpeşe oruc tutmak (Visal Orucu) da mekruhtur Faziletli olan Hz Davud'un orucu olan bir gun imsak ve bir gun iftar yapmaktır
Yevmi şekte Ramazana niyet ederek oruc tutmak mekruhtur Zevale kadar bekleyerek o gun Ramazan olduğunu anlaşılırsa niyet ederler, yoksa iftar ederler Fakat şek gunu nafileye niyete azmederek oruc tutmakta beis yoktur Sonradan bu gunun Ramazanın birinci gunu olduğu anlaşılırsa bu Ramazan orucu yerine gecer
Orucun Vakti
Orucun vakti ikinci fecirden guneşin batışına kadar olan muddettir Fakat ikinci fecrin doğduğu ana mı yoksa aydınlığın ufukta yayılıp da ortalık biraz aydınlanmaya başladığı zamana mı itibar edilecektir? Bazı alimlere gore fecrin ilk doğduğu an muteberdir İhtiyata uygun olan da budur Diğer bazılarına gore ise aydınlığın biraz yayıldığı ana itibar edilir Oruc tutanlar icin kolay olan da bu goruştur Bu hususta ihtiyata uymak en iyisidir
Oruclara ait niyetler
Oruca niyet edilmesi farzdır Bir kimse oruca niyet etmeksizin, sabahtan akşama kadar ac kalsa bu kimse oruc tutmuş sayılamaz Oruca kalben niyet etmek yeterlidir Sahura kalkmak da bir niyet sayılır Fakat niyeti dille soylemesi de mendubdur Eda edilen Ramazan oruclarıyla, gunu belli olan adak orucları ve nafile oruclar icin niyetin vakti guneşin batışından başlar zeval (kaba kuşluk) vaktine kadar devam eder Bu sure icinde bu oruclara niyet edebilir Geceden niyet burada şart değildir Sabah kuşluk vaktinde de niyet edebilir Fakat bu zamana kadar niyet etmemişse artık kaba kuşluktan sonra niyet etse bile bu muteber değildir Cunku gunun ekserisi niyetden hali olarak gecmiştir Bu oruclarda mutlak olarak oruca niyet kafidir Orucu tayin etmek gerekmez Ramazan kazası, kefaret ve gunu belirlenmemiş oruclar icinse mutlaka geceden niyet etmek gerekir Bunlara gunduz niyet edilemez Cunku bu oruclar icin şeri şerif muayyen bir gun tayin etmemiştir Bu ancak geceden niyetle sağlanabilir Yine bu oruclarda orucun ne orucu olduğunu da niyetde belli etmek lazımdır
Ramazanın her gunu icin ayrıca bir niyet lazımdır Cunku araya geceler girdiği icin her gunun orucu başlıbaşına bir ibadet olmaktadır
Orucun Mekruhları
1Oruclunun misvak kullanmasında kerahet yoktur İmam Ebu Yusuf'a gore su ile ıslatılmış bir misvakı kullanmak mekruhtur
2İstincada ve abdest alırken ağza ve burna su veririken mubalağa yapmak mekruhtur
3Kocası kotu huylu olan bir kadının pişirdiği yemeğin tadına tuzuna diliyle bakmasında kerahet yoktur
4Bir kavle gore her halde satın alınması lazım olan ve aldanma korkusu olan yiyecek maddelerinin tadına bakmakta beis yoktur
5Sakız ciğnemek mekruhtur
6Oruclunun kan aldırması kendisini zayıf duşurecekse mekruhtur Boyle değilse mekruh değildir
7Kendinden emin olmayan birinin karısını opmesi mekruhtur
8Oruclunun cunup olarak sabahlaması orucuna zarar vermez
9Koku koklamasında kerahet yoktur
Orucu Bozan ve Bozmayan Şeyler
1Unutarak bir şey yemek yada icmekle, cinsi yakınlıkla oruc bozulmaz Nisyan affedilmiştir
2Hata tarikiyle yemek icmekle ise oruc bozulur Mesela oruclu olduğu aklında olan bir kimse abdest alırken ağzına su kacırsa orucu bozulur Oruclu olduğu aklında iken yağan yağmurun damlaları ağzına kacsa yine orucu bozulur Fakat oruclu olduğu aklında değilse bu durumlarda orucu bozulmaz
3Burna akıtılan ilac, kulağa damlatılan damla ile oruc bozulur Fakat kulağa giren suyla oruc bozulmaz
4Goze dokulen bir ilacla oruc bozulmaz
5İğne yaptırmak orucu bozar (İmameyne gore bozmaz) İhtiyata uygun olan iftardan sonra yaptırmaktır
Orucun Ceşitleri:
Oruclar farz, vacib, nafile ve mekruh nevilerine ayrılır
Ramazanı şerif orucu, kazaya kalan Ramazan orucları ve kefaret orucları farz olan oruclardır Bunlar icin belli bir vakit yoktur Kişi istediği zaman bunları tutabilir Nezredilen oruclar ise tutulması vacip olan oruclardır Nafile veya sunnet olan oruclar ise Pazartesi ve Perşembe gunleri tutulan oruclar, Eyyamı bizdenilen ayın parlk olduğu her ayın 13 14 ve 15 gunleri tutulan oruclar, Aşura gunu bir gun ilave edilerek tutulan oruclar, Zilhicce ayının başından dokuz gun tutulacak oruclar sunnet olan oruclardır Şevval Ayından 6 gun oruc tutmak cok faziletlidir
Ramazan Bayramının birinci gunuyle, Kurban Bayramının dort gununde tutulacak oruclar ise tahrimen mekruhtur Cunku o gunler bir ziyafet gunudurler Davete icabet etmek gereklidir Yalnız Cuma gunu veya yalnız Cumartesi gunuyle sadece Aşura gunu bir gun oruc tutmak tenzihen mekruhtur
Geceleyin iftar etmeyerek iki veya uc gun peşpeşe oruc tutmak (Visal Orucu) da mekruhtur Faziletli olan Hz Davud'un orucu olan bir gun imsak ve bir gun iftar yapmaktır
Yevmi şekte Ramazana niyet ederek oruc tutmak mekruhtur Zevale kadar bekleyerek o gun Ramazan olduğunu anlaşılırsa niyet ederler, yoksa iftar ederler Fakat şek gunu nafileye niyete azmederek oruc tutmakta beis yoktur Sonradan bu gunun Ramazanın birinci gunu olduğu anlaşılırsa bu Ramazan orucu yerine gecer
Orucun Vakti
Orucun vakti ikinci fecirden guneşin batışına kadar olan muddettir Fakat ikinci fecrin doğduğu ana mı yoksa aydınlığın ufukta yayılıp da ortalık biraz aydınlanmaya başladığı zamana mı itibar edilecektir? Bazı alimlere gore fecrin ilk doğduğu an muteberdir İhtiyata uygun olan da budur Diğer bazılarına gore ise aydınlığın biraz yayıldığı ana itibar edilir Oruc tutanlar icin kolay olan da bu goruştur Bu hususta ihtiyata uymak en iyisidir
Oruclara ait niyetler
Oruca niyet edilmesi farzdır Bir kimse oruca niyet etmeksizin, sabahtan akşama kadar ac kalsa bu kimse oruc tutmuş sayılamaz Oruca kalben niyet etmek yeterlidir Sahura kalkmak da bir niyet sayılır Fakat niyeti dille soylemesi de mendubdur Eda edilen Ramazan oruclarıyla, gunu belli olan adak orucları ve nafile oruclar icin niyetin vakti guneşin batışından başlar zeval (kaba kuşluk) vaktine kadar devam eder Bu sure icinde bu oruclara niyet edebilir Geceden niyet burada şart değildir Sabah kuşluk vaktinde de niyet edebilir Fakat bu zamana kadar niyet etmemişse artık kaba kuşluktan sonra niyet etse bile bu muteber değildir Cunku gunun ekserisi niyetden hali olarak gecmiştir Bu oruclarda mutlak olarak oruca niyet kafidir Orucu tayin etmek gerekmez Ramazan kazası, kefaret ve gunu belirlenmemiş oruclar icinse mutlaka geceden niyet etmek gerekir Bunlara gunduz niyet edilemez Cunku bu oruclar icin şeri şerif muayyen bir gun tayin etmemiştir Bu ancak geceden niyetle sağlanabilir Yine bu oruclarda orucun ne orucu olduğunu da niyetde belli etmek lazımdır
Ramazanın her gunu icin ayrıca bir niyet lazımdır Cunku araya geceler girdiği icin her gunun orucu başlıbaşına bir ibadet olmaktadır
Orucun Mekruhları
1Oruclunun misvak kullanmasında kerahet yoktur İmam Ebu Yusuf'a gore su ile ıslatılmış bir misvakı kullanmak mekruhtur
2İstincada ve abdest alırken ağza ve burna su veririken mubalağa yapmak mekruhtur
3Kocası kotu huylu olan bir kadının pişirdiği yemeğin tadına tuzuna diliyle bakmasında kerahet yoktur
4Bir kavle gore her halde satın alınması lazım olan ve aldanma korkusu olan yiyecek maddelerinin tadına bakmakta beis yoktur
5Sakız ciğnemek mekruhtur
6Oruclunun kan aldırması kendisini zayıf duşurecekse mekruhtur Boyle değilse mekruh değildir
7Kendinden emin olmayan birinin karısını opmesi mekruhtur
8Oruclunun cunup olarak sabahlaması orucuna zarar vermez
9Koku koklamasında kerahet yoktur
Orucu Bozan ve Bozmayan Şeyler
1Unutarak bir şey yemek yada icmekle, cinsi yakınlıkla oruc bozulmaz Nisyan affedilmiştir
2Hata tarikiyle yemek icmekle ise oruc bozulur Mesela oruclu olduğu aklında olan bir kimse abdest alırken ağzına su kacırsa orucu bozulur Oruclu olduğu aklında iken yağan yağmurun damlaları ağzına kacsa yine orucu bozulur Fakat oruclu olduğu aklında değilse bu durumlarda orucu bozulmaz
3Burna akıtılan ilac, kulağa damlatılan damla ile oruc bozulur Fakat kulağa giren suyla oruc bozulmaz
4Goze dokulen bir ilacla oruc bozulmaz
5İğne yaptırmak orucu bozar (İmameyne gore bozmaz) İhtiyata uygun olan iftardan sonra yaptırmaktır
