Fıtır sadakası Fitre Ramazan ayının sonuna yetişen ve asli ihtiyaclarından başka en az nisab miktarı bir mala sahip bulunan her muslumanın vermesi gereken vacib bir sadakadır Buna yalnız fıtra da denir Bu kelime halk arasında fitre şeklini almıştır
Fıtır sadakası (fitre), insanın yaradılışına bir şukur olmak uzere sevab kazanmak kasdıyla verdiği sadaka demektir
Fitre Kimlere Vacibdir?
Fitre vermek icin şart olan, musluman olmak, hur olmak ve asli ihtiyaclar dışında nisab miktarı mala sahip olmaktır Akıl ve bulUğ fitrede şart değildir Zengin akıl hastalarının ve cocukların fitreleri, velileri tarafından verilmelidir
Fitre vacib olduktan sonra nisab miktarı olan mal telef olsa bile, fitrenin odenmesi şarttır
Fitre Ne Zaman Odenmelidir?
Fitre, Ramazan bayramının birinci gunu sabahı, fecrin doğuşundan itibaren vacib olur Fitreyi vermenin mustehab olan şekli ise, fecrin doğuşundan itibaren namazdan cıkmadan once fakirlere verilmesidir Fakat fitrenin bayramdan birkac gun, hatta birkac ay onceden verilmesinde de bir beis yoktur Boylece fakirlerin bayram ihtiyaclarını onceden karşılamaları, noksanlarını telafi etmeleri sağlanmış olur Zamanında odenmeyip sonraya kalan fitreler ise, mumkun olan ilk fırsatta odenmelidir
Bu goruş İmam EbU Hanife'nindir Diğer uc İmama gore, fitre, Ramazanın son akşamı guneşin batmasından itibaren vacib hale gelir Odemenin bayram namazından sonraya te'hiri de caiz değildir
Ramazan bayramının 1 gunu fecrin doğuşundan evvel vefat eden veya fakir duşen kimseye fitre vermek vacib olmaktan cıkar Fecrin doğuşundan sonra vefat eden zengine ise, fitre vacibdir Mirasından odenir
Nisab miktarını bulan mal, fitrenin vacib olmasından sonra, odenmeden telef olsa fitre sakıt olmaz
Fitre Kimlere verilir?
Nisab miktarı malı olan bir musluman, hem kendisi icin, hem fakir olan cocukları icin, hem de hizmetcisi icin fitre verir Zengin olan cocukların fitreleri, İmamı A'zam'a gore o cocuğun malından verilir İmamı Muhammed'e gore ise, onu da babası verir
BulUğa girmekle beraber akli dengesi yerinde olmayan cocukların fitresini de yine babası verir Henuz doğmayan cocuk icin ise, fitre verilmez
Bir kimse, kendi evinde otursalar bile, babası, anası, dedesi, ninesi icin fitre vermekle mukellef değildir Akrabalar da boyledir Babaları hayatta olsun olmasın dede, oğlunun fakir cocukları (torunları) icin fitre vermekle mukellef değildir
Bir kimse kendi hanımıyla buyuk ve akıllı olan oğlunun fitresini vermekle mukellef değildir Cunku bunlar kendilerine sahip ve tek başlarına tasarrufa yetkilidirler Fakat bunların musaadesini alarak kocanın veya babanın onlar yerine fitre vermesi caiz olur Ve bunlar kendi evinde ve idaresi altında iseler izinsiz de verebilir Fakat aslolan herkesin kendi fitresini kendi malından odemesidir
İmamı Şafii'ye gore kadının fitresini kadın zengin bile olsa kocası oder Fitre zekat gibi veren tarafından niyet edilmelidir Ve fakirlere temlik suretiyle verilip fakirin mulkiyetine gecirilmelidir Fitre verirken verilen şey'in fitre olduğunu belirtmek şart değildir
Fitreyi aralarında evlilik veya babalık oğulluk (usul furu') ilişkileri olanlar birbirlerine veremezler Mesela bir kimse fitresini fakir olan kocasına veya babasına veya oğluna veremez
Fitre Nasıl Odenir?
Bir kimse fitresini bir fakire verebilir Fakat bir fitre bolunerek birkac fakire verilemez Muteaddit kimseler fitrelerini birleştirip tek bir fakire verebilirler
Muteaddit fitreler sahiplerinin izniyle karışmış halde fakirlere verilebilir Her fitreyi ayrı ayrı vermek luzumu yoktur Bununla beraber ayrı ayrı verilmesi daha guzel gorulmuştur
Fitreler mukellefin bulunduğu yerin fakirlerine verilmelidir Başka yerlere gonderilmek mekruhtur
Fitrenin Miktarı Ne Kadardır?
Fitre başlıca 4 madde uzerinden verilir:
1 Buğday veya buğday unundan Bunun vacib olan miktarı, yarım sa' (520 dirhem: 1667 gr) dır
2 Arpadan veya arpa unundan Bunun miktarı ise, bir sa' (1040 dirhem: 3333 gr) dır
3 Her turlu kuru uzumden Bunun miktarı da bir sa' (3333 gr) dır
4 Kuru hurmadan Bunun miktarı ise yine 1 sa' (3333 gr) dır
Bu 4 gıda maddesinden herhangi birine gore fitre verilebilir Bu fitreler aynen hurma, buğday, uzum olarak verilebileceği gibi, kıymetleri para olarak da verilebilir Hatta kıymetlerinin para olarak odenmesi, daha da efdaldir
Kişinin fitresini verirken kendi mali imkanını ve zenginliğini goz onunde bulundurarak, fitresini bu 4 gıda maddesinden birinin kıymeti uzerinden odemesi gerekir Mesela cok zengin olanlar fitrelerini hurmanın değeri uzerinden odemelidirler Cunku en yuksek fitre miktarı hurmadır Onun o zenginliğine munasib olan, fitresini hurma uzerinden odemektir Artık zenginlik derecesine gore, kuru uzum, arpa ve buğday olmak uzere fitre odenecek gıda maddesi değişir Her yıl Ramazan ayında, muftulukler bu 4 gıda maddesine duşen fitre bedellerini ilan ederler O bedellere gore fitreyi odemek mumkundur
Fıtır sadakası (fitre), insanın yaradılışına bir şukur olmak uzere sevab kazanmak kasdıyla verdiği sadaka demektir
Fitre Kimlere Vacibdir?
Fitre vermek icin şart olan, musluman olmak, hur olmak ve asli ihtiyaclar dışında nisab miktarı mala sahip olmaktır Akıl ve bulUğ fitrede şart değildir Zengin akıl hastalarının ve cocukların fitreleri, velileri tarafından verilmelidir
Fitre vacib olduktan sonra nisab miktarı olan mal telef olsa bile, fitrenin odenmesi şarttır
Fitre Ne Zaman Odenmelidir?
Fitre, Ramazan bayramının birinci gunu sabahı, fecrin doğuşundan itibaren vacib olur Fitreyi vermenin mustehab olan şekli ise, fecrin doğuşundan itibaren namazdan cıkmadan once fakirlere verilmesidir Fakat fitrenin bayramdan birkac gun, hatta birkac ay onceden verilmesinde de bir beis yoktur Boylece fakirlerin bayram ihtiyaclarını onceden karşılamaları, noksanlarını telafi etmeleri sağlanmış olur Zamanında odenmeyip sonraya kalan fitreler ise, mumkun olan ilk fırsatta odenmelidir
Bu goruş İmam EbU Hanife'nindir Diğer uc İmama gore, fitre, Ramazanın son akşamı guneşin batmasından itibaren vacib hale gelir Odemenin bayram namazından sonraya te'hiri de caiz değildir
Ramazan bayramının 1 gunu fecrin doğuşundan evvel vefat eden veya fakir duşen kimseye fitre vermek vacib olmaktan cıkar Fecrin doğuşundan sonra vefat eden zengine ise, fitre vacibdir Mirasından odenir
Nisab miktarını bulan mal, fitrenin vacib olmasından sonra, odenmeden telef olsa fitre sakıt olmaz
Fitre Kimlere verilir?
Nisab miktarı malı olan bir musluman, hem kendisi icin, hem fakir olan cocukları icin, hem de hizmetcisi icin fitre verir Zengin olan cocukların fitreleri, İmamı A'zam'a gore o cocuğun malından verilir İmamı Muhammed'e gore ise, onu da babası verir
BulUğa girmekle beraber akli dengesi yerinde olmayan cocukların fitresini de yine babası verir Henuz doğmayan cocuk icin ise, fitre verilmez
Bir kimse, kendi evinde otursalar bile, babası, anası, dedesi, ninesi icin fitre vermekle mukellef değildir Akrabalar da boyledir Babaları hayatta olsun olmasın dede, oğlunun fakir cocukları (torunları) icin fitre vermekle mukellef değildir
Bir kimse kendi hanımıyla buyuk ve akıllı olan oğlunun fitresini vermekle mukellef değildir Cunku bunlar kendilerine sahip ve tek başlarına tasarrufa yetkilidirler Fakat bunların musaadesini alarak kocanın veya babanın onlar yerine fitre vermesi caiz olur Ve bunlar kendi evinde ve idaresi altında iseler izinsiz de verebilir Fakat aslolan herkesin kendi fitresini kendi malından odemesidir
İmamı Şafii'ye gore kadının fitresini kadın zengin bile olsa kocası oder Fitre zekat gibi veren tarafından niyet edilmelidir Ve fakirlere temlik suretiyle verilip fakirin mulkiyetine gecirilmelidir Fitre verirken verilen şey'in fitre olduğunu belirtmek şart değildir
Fitreyi aralarında evlilik veya babalık oğulluk (usul furu') ilişkileri olanlar birbirlerine veremezler Mesela bir kimse fitresini fakir olan kocasına veya babasına veya oğluna veremez
Fitre Nasıl Odenir?
Bir kimse fitresini bir fakire verebilir Fakat bir fitre bolunerek birkac fakire verilemez Muteaddit kimseler fitrelerini birleştirip tek bir fakire verebilirler
Muteaddit fitreler sahiplerinin izniyle karışmış halde fakirlere verilebilir Her fitreyi ayrı ayrı vermek luzumu yoktur Bununla beraber ayrı ayrı verilmesi daha guzel gorulmuştur
Fitreler mukellefin bulunduğu yerin fakirlerine verilmelidir Başka yerlere gonderilmek mekruhtur
Fitrenin Miktarı Ne Kadardır?
Fitre başlıca 4 madde uzerinden verilir:
1 Buğday veya buğday unundan Bunun vacib olan miktarı, yarım sa' (520 dirhem: 1667 gr) dır
2 Arpadan veya arpa unundan Bunun miktarı ise, bir sa' (1040 dirhem: 3333 gr) dır
3 Her turlu kuru uzumden Bunun miktarı da bir sa' (3333 gr) dır
4 Kuru hurmadan Bunun miktarı ise yine 1 sa' (3333 gr) dır
Bu 4 gıda maddesinden herhangi birine gore fitre verilebilir Bu fitreler aynen hurma, buğday, uzum olarak verilebileceği gibi, kıymetleri para olarak da verilebilir Hatta kıymetlerinin para olarak odenmesi, daha da efdaldir
Kişinin fitresini verirken kendi mali imkanını ve zenginliğini goz onunde bulundurarak, fitresini bu 4 gıda maddesinden birinin kıymeti uzerinden odemesi gerekir Mesela cok zengin olanlar fitrelerini hurmanın değeri uzerinden odemelidirler Cunku en yuksek fitre miktarı hurmadır Onun o zenginliğine munasib olan, fitresini hurma uzerinden odemektir Artık zenginlik derecesine gore, kuru uzum, arpa ve buğday olmak uzere fitre odenecek gıda maddesi değişir Her yıl Ramazan ayında, muftulukler bu 4 gıda maddesine duşen fitre bedellerini ilan ederler O bedellere gore fitreyi odemek mumkundur