Normal seyreden gebeliklerde dahi anne adayında ortaya çıkan bazı değişiklikler, anne ve bebeğin yaşamını tehdit edebilir. Bundan dolayı anne adayının gebelik öncesinde, vücudun temel fonksiyonları ile düşüklere ve sakat bebek doğumuna neden olabilen çeşitli hastalıklar açısından kontrolden geçmesi hayati öneme sahiptir.
Diyabet; (şeker hastalığı) insülin salgılanması ve/veya insülinin etkisindeki yetersizlik nedeni ile ortaya çıkan, gıdalarla alınan karbonhidrat, yağ ve protein kullanımındaki bozukluktur. Gestasyonel diyabet; gebelik öncesinde belirti vermeyen ancak gebelikle birlikte ortaya çıkan diyabet olarak tanımlanabilir.
Gebelik öncesi kilosu normalden fazla olan, tüp bebek tedavisi görenler, ileri yaş, birinci derece akrabalarından birinde diyabet hastalığı olan; daha önceki gebeliğinde diyabet geçirmiş olan, daha önce ölü doğum yapmış, anomalili bebek doğurmuş, iri bebek ( 4000 gram üzerinde ) doğurmuş, birden fazla düşük yapmış ve daha önce komplikasyonlu bir gebelik yaşamış olan gebelerde ortaya çıkabilmektedir. Her 10 gebeden 3 ila 4 ünde tespit edilen ve giderek artan gestasyonel diyabet gebelik sona erdikten sonra çoğu vakada ortadan kaybolur ancak kontrollü bir şekilde takibi yapılmazsa sağlıklı bebek dünyaya getirmenin önünde önemli bir engel teşkil edebilir.
Gestasyonel diyabet olduğunuzu nasıl anlarsınız?
• Sık sık terleme ve titreme atakları geçiriyorsanız,
• Ağzınızda kuruma hissi oluşuyorsa,
• Litrelerce su içme isteği ve buna bağlı olarak sık idrara çıkıyorsanız,
• El, ayaklar, dudak kenarlarında karıncalanma hissiniz artıyorsa,
Mutlaka doktorunuza bu şikâyetlerden bahsedin, bir doktor ve diyetisyen kontrolünde olmanız gerektiğini unutmayın.
Gebelik öncesinde veya gebelikte yakalandığınız diyabet hastalığınızı, düzenli ve bilinçli beslenerek, beslenme programınızı yaşam şekliniz haline dönüştürerek sağlıklı bir şekilde geçirebilirsiniz. Ancak Diyabetik gebelerin beslenme planı, mutlaka beslenme ve diyet uzmanı tarafından hazırlanmalıdır.
Diyabetik annenin beslenme planı; kan şekeri değerlerine, kullanılan insülin dozuna göre değişim gösterir. Bu nedenle diyabetik anneye önerilecek olan yemek listesi, kişiye özel olarak hazırlanır. Her ay ya da daha sık bebeğin gelişimine, annenin kilosuna, kullanılan insülin düzeyine göre yiyecek değişim listeleri ve beslenme planı değiştirilir. Buna rağmen, yine de genelleştirilebilecek bazı beslenme kuralları vardır.
Kan şekeri ölçümleriniz ve yedikleriniz için günlük tutun. Günlükleriniz, hangi besinin kan şekerinizi daha çok yükselttiğini, ne yediğinizde şeker değerlerinizde daha çok dalgalanma olduğunu kolaylıkla bulmanızı sağlayacaktır.
Öğün sayısı artırılmalıdır. Az ve sık beslenmek kan şekerinizin dengede olmasını sağlar. Kan şekeri düzeyinize göre günde 6 öğün yapmalısınız. Eğer kan şekeri düzeyiniz hala dengesiz seyrediyorsa ara öğün sayınızı artırabilirsiniz. Böylece ani şeker düşmelerinden- hipoglisemiden korunmuş olacaksınız. Özellikle sabah şeker dengesini sağlamak için gece ara öğününüzü atlamadan saatinde tüketmeye özen gösteriniz.
Basit şeker içeren gıdaları beslenme programınızda bulundurmamalısınız. Bunlar kolalı içecekler, çikolata, pasta, kek, tatlı, şekerleme tarzı besinlerdir. Glisemik indeksi yüksek olan yani kan şekerini hızla yükseltme yeteneği olan şekerli besinler, üzüm, incir, kavun, karpuz, muz, hurma gibi meyveler de dikkatli tüketilmeli, düşük glisemik indeksli besinleri tercih etmelisiniz.
Tek tip besinlerle beslenmeyin. Et, süt, sebze, meyve, tahıl ve yağ grubu besinlerinden ihtiyacınız kadarını tüketin.
Bol Posalı beslenin. Kan şekeriniz düzenlerken size en çok yardımcı olacak besinler biridir posa. Kan şekerinizin yükselme hızını yavaşlatır. Gebelerde en çok karşılaştığımız hatalardan biri de bol vitamin olsun diye taze meyve suları tüketmeleri. Bu kan şekerinizin çok daha hızlı yükselmesine sebep olur. Çünkü 1 porsiyon meyve 3 küp şeker olarak düşündüğümüzde 1 su bardağı meyve suyu için kullanacağımız 4 meyve 12 küp şekere eş değerdir ve meyvenin posasını almamış oluruz. Bu nedenle de meyvenin kendisini tüketmenizi öneriyoruz.
Saat başı su için. Günde en az 2,5–3 lt su için. Ödem olmaması, vücudunuzdaki su ve elektrolit dengesinin sağlanması için su içmeyi alışkanlık edinin.
Kan şekeri dengesini sağlamada egzersiz önemli bir yere sahiptir.Egzersiz dokularda insülin duyarlılığını arttırarak kan şekerinin düzenlenmesine katkıda bulunur. Özellikle, yemek yedikten 1 saat sonra 15-20 dakikalık kısa yürüyüşler kan şekerinizin kısa sürede dengelenmesini sağlayacaktır.
Sağlıklı mutlu günler
Diyetisyen Ebru Aytekin
Diyabet; (şeker hastalığı) insülin salgılanması ve/veya insülinin etkisindeki yetersizlik nedeni ile ortaya çıkan, gıdalarla alınan karbonhidrat, yağ ve protein kullanımındaki bozukluktur. Gestasyonel diyabet; gebelik öncesinde belirti vermeyen ancak gebelikle birlikte ortaya çıkan diyabet olarak tanımlanabilir.
Gebelik öncesi kilosu normalden fazla olan, tüp bebek tedavisi görenler, ileri yaş, birinci derece akrabalarından birinde diyabet hastalığı olan; daha önceki gebeliğinde diyabet geçirmiş olan, daha önce ölü doğum yapmış, anomalili bebek doğurmuş, iri bebek ( 4000 gram üzerinde ) doğurmuş, birden fazla düşük yapmış ve daha önce komplikasyonlu bir gebelik yaşamış olan gebelerde ortaya çıkabilmektedir. Her 10 gebeden 3 ila 4 ünde tespit edilen ve giderek artan gestasyonel diyabet gebelik sona erdikten sonra çoğu vakada ortadan kaybolur ancak kontrollü bir şekilde takibi yapılmazsa sağlıklı bebek dünyaya getirmenin önünde önemli bir engel teşkil edebilir.
Gestasyonel diyabet olduğunuzu nasıl anlarsınız?
• Sık sık terleme ve titreme atakları geçiriyorsanız,
• Ağzınızda kuruma hissi oluşuyorsa,
• Litrelerce su içme isteği ve buna bağlı olarak sık idrara çıkıyorsanız,
• El, ayaklar, dudak kenarlarında karıncalanma hissiniz artıyorsa,
Mutlaka doktorunuza bu şikâyetlerden bahsedin, bir doktor ve diyetisyen kontrolünde olmanız gerektiğini unutmayın.
Gebelik öncesinde veya gebelikte yakalandığınız diyabet hastalığınızı, düzenli ve bilinçli beslenerek, beslenme programınızı yaşam şekliniz haline dönüştürerek sağlıklı bir şekilde geçirebilirsiniz. Ancak Diyabetik gebelerin beslenme planı, mutlaka beslenme ve diyet uzmanı tarafından hazırlanmalıdır.
Diyabetik annenin beslenme planı; kan şekeri değerlerine, kullanılan insülin dozuna göre değişim gösterir. Bu nedenle diyabetik anneye önerilecek olan yemek listesi, kişiye özel olarak hazırlanır. Her ay ya da daha sık bebeğin gelişimine, annenin kilosuna, kullanılan insülin düzeyine göre yiyecek değişim listeleri ve beslenme planı değiştirilir. Buna rağmen, yine de genelleştirilebilecek bazı beslenme kuralları vardır.
Kan şekeri ölçümleriniz ve yedikleriniz için günlük tutun. Günlükleriniz, hangi besinin kan şekerinizi daha çok yükselttiğini, ne yediğinizde şeker değerlerinizde daha çok dalgalanma olduğunu kolaylıkla bulmanızı sağlayacaktır.
Öğün sayısı artırılmalıdır. Az ve sık beslenmek kan şekerinizin dengede olmasını sağlar. Kan şekeri düzeyinize göre günde 6 öğün yapmalısınız. Eğer kan şekeri düzeyiniz hala dengesiz seyrediyorsa ara öğün sayınızı artırabilirsiniz. Böylece ani şeker düşmelerinden- hipoglisemiden korunmuş olacaksınız. Özellikle sabah şeker dengesini sağlamak için gece ara öğününüzü atlamadan saatinde tüketmeye özen gösteriniz.
Basit şeker içeren gıdaları beslenme programınızda bulundurmamalısınız. Bunlar kolalı içecekler, çikolata, pasta, kek, tatlı, şekerleme tarzı besinlerdir. Glisemik indeksi yüksek olan yani kan şekerini hızla yükseltme yeteneği olan şekerli besinler, üzüm, incir, kavun, karpuz, muz, hurma gibi meyveler de dikkatli tüketilmeli, düşük glisemik indeksli besinleri tercih etmelisiniz.
Tek tip besinlerle beslenmeyin. Et, süt, sebze, meyve, tahıl ve yağ grubu besinlerinden ihtiyacınız kadarını tüketin.
Bol Posalı beslenin. Kan şekeriniz düzenlerken size en çok yardımcı olacak besinler biridir posa. Kan şekerinizin yükselme hızını yavaşlatır. Gebelerde en çok karşılaştığımız hatalardan biri de bol vitamin olsun diye taze meyve suları tüketmeleri. Bu kan şekerinizin çok daha hızlı yükselmesine sebep olur. Çünkü 1 porsiyon meyve 3 küp şeker olarak düşündüğümüzde 1 su bardağı meyve suyu için kullanacağımız 4 meyve 12 küp şekere eş değerdir ve meyvenin posasını almamış oluruz. Bu nedenle de meyvenin kendisini tüketmenizi öneriyoruz.
Saat başı su için. Günde en az 2,5–3 lt su için. Ödem olmaması, vücudunuzdaki su ve elektrolit dengesinin sağlanması için su içmeyi alışkanlık edinin.
Kan şekeri dengesini sağlamada egzersiz önemli bir yere sahiptir.Egzersiz dokularda insülin duyarlılığını arttırarak kan şekerinin düzenlenmesine katkıda bulunur. Özellikle, yemek yedikten 1 saat sonra 15-20 dakikalık kısa yürüyüşler kan şekerinizin kısa sürede dengelenmesini sağlayacaktır.
Sağlıklı mutlu günler
Diyetisyen Ebru Aytekin
