Genel İlk Yardım Bilgileri
Herhangi bir kaza veya hayatı tehlikeye duşuren bir durum karşısında sağlık personelinin yardımı sağlanıncaya kadar hayatın kurtarılması yada durumun daha kotuye gitmesini onlemek amacıyla ilacsız olarak yapılan uygulamalara ilkyardım denir
İlkyardımcı kişiler aldıkları eğitimlerle sağlık mesleğine mensup kişilerin yetki ve sorumluluklarını kazanmadıklarını bilmelidirler İlkyardım eğitimi kişilere sağlık personelinin yetkisinde bulunan bazı uygulamaları yapabilme yetkisi vermeyecektir
İlkyardımcı uygulamalarda kesin karar verme yetkisinin sağlık personelinde olduğunu bilmelidir Onun yardımcısı durumunda hareket etmeli ve tartışmamalıdır Hasta en yakındaki sağlık kuruluşuna goturulmeli uzak hastanelere goturulmeye calışılmamalıdır
İlkyardım yapan kişinin ozellikleri:
Sakin olmalıdır, telaşa kapılmamalıdır Hasta ile onu rahatlatacak tonda konuşmalıdır Hicbir zaman kendi can guvenliğini tehlikeye atmamalıdır Kendi can guvenliğini aldıktan sonra mudahale etmelidir Cevrede bulunanları organize etmeli (polis, itfaiye, ambulans cağırma konusunda) Hastaya mudahalede onem sırasını iyi bilmeli orneğin nefes almayan bir hastanın ayağında kanayan bir yara ile uğraşmamalıdır
İlkyardım ilkeleri ve oncelikler:
Oncelikli amac yaralı kişinin hayatının korunması ve mevcut sağlık durumunun daha kotuleşmesini onlemektir Kanaması olan bir hastanın kan kaybı devam ettikce mevcut durumu da kotuleşecektir Kanama durdurulursa mevcut durum korunmuş olur ve sıra iyileşmeyi kolaylaştırıcı onlemlere gelir Orneğin yara su ve sabunla yıkanır ise enfeksiyon oluşma riski azalır ve iyileşme hızlanmış olur
Hastanın boynunu sıkan kravat duğme vs gibi şeyler gevşetilir Solunum kontrol edilir Durmuş ise yapay solunum yapılır Hastanın kalbi kontrol edilir Eğer kalp atımı yok ise gecikmeden kalp masajı uygulanır Kanama kontrolu yapılır kanama varsa daha sonra anlatılacak olan tekniklerle durdurulur
Cevredekilerin hastanın başına toplanıp onu huzursuz edecek bicimde konuşmaları engellenir Kazazede kendine gelse, kendini iyi hissetse bile durumundan emin olunmadan ayağa kalkmasına izin verilmemelidir Bilici kapalı hastalara ağızdan hicbir yiyecek yada icecek verilmez Hastanın uzerine bir battaniye ortulerek ısıtılması gereklidir Kaza ortam koşullarına bağlı ise hemen ortamdan uzaklaştırılmalıdır (orneğin gaz zehirlenmesi) ancak boyle bir neden yoksa hastanın yerinden kıpırdatılmaması esastır Kırık varsa kırık bolgesi hareketsiz bırakılır Şok var ise şokla savaşılır Bilinci acık ise sakinleştirilir Hastanın ağzında toz toprak kırık diş vs olabileceği akla getirilmeli ve temizlenmelidir Hastaya turnike uygulanmış ise bu bildirilmelidir İlkyardımcının kaza yerinde kalmasını gerektirecek bir neden yoksa hastaneye kadar yaralı ile birlikte gitmelidir
İlkyardımın A B C si:
A: Hava yolunun acılması
B: Solunumun duzenlenmesi
C: Dolaşımın sağlanması
Hastaya saplanmış herhangi bir şey varsa bunlar cıkartılmazcıkartıl maya calışılırsa hasta olebilir Ameliyatla hastanede cıkartılır Mumkunse kesilir veya sokulur Elbiselerin cıkartılmasında hırpalayıcı hareketlerden kacınılmalıdır Once sağlam kol ve bacak cıkartılır Hırpalanma olacaksa kesilip cıkartılmalıdır Yanık olan bolgelerde elbiseler kesinlikle sıyrılmamalı kesilip cıkartılmalıdır
Hastanın veya ilkyardımcının hayatını tehdit eden bir durum yoksa hastanın durumu kontrol altında değilse hareket ettirilmemelidir taşımaya en elverişi arac sedyedir
Bilinc Kaybı ve Koma:
Bilinc kapalı kişilerde 5 duyu ile algılama ortadan kalkar İleri derecede komada ise ağrılı uyaranlara cevap veremezbilinci kapalı kişiler
1 Yardım isteyemez
2 Dikkatli değerlendirilemez ise olu sanılabilirler
3 Nedene yonelin tahmin hayat kurtarabilir
4 Kolayca zarar gorebilirler
5 Solunum yolu tıkanmış olabilir
6 Hasta kusabilir kusmuk solunum yollarına kacabilir
7 Refleksler ortadan kalkmıştır
En ileri bilinc kaybına koma denir Ceşitli nedenlerle oluşabilir İlk olarak hava yolu acılır Soluk alıyor ise koma duruşuna getirilir Soluk almıyor ise yapay solunum başlanır Nabız kontrol edilir Kalp durmuş ise yapay solunumla birlikte kalp masajı ile birlikte yapay solum devam ettirilir Kalp ve solunum geri dondukten sonra koma duruşuna getirilerek hastaneye nakledilir
Kafa travmalarına bağlı komalar:
Beyin sarsıntısı, zedelenme, kanama koma nedeni olabilir Kaza sonrası kulaktan veya burundan kan veya beyaz bir sıvı gelmesi kırık riskini ve ileri derecede beyin sarsıntısını gosterir Kafa travmasına uğrayan kişinin muayenesi normal olsa bile 24 saat sure ile yalnız kalmamalıdır Derin uykuya dalar ve uyanmazsa, fışkırır tarzda kusarsa en yakın hastaneye goturulmelidir Bu sure icinde ağrı kesici ve uyku ilacı verilmemelidir
Alıntı
Herhangi bir kaza veya hayatı tehlikeye duşuren bir durum karşısında sağlık personelinin yardımı sağlanıncaya kadar hayatın kurtarılması yada durumun daha kotuye gitmesini onlemek amacıyla ilacsız olarak yapılan uygulamalara ilkyardım denir
İlkyardımcı kişiler aldıkları eğitimlerle sağlık mesleğine mensup kişilerin yetki ve sorumluluklarını kazanmadıklarını bilmelidirler İlkyardım eğitimi kişilere sağlık personelinin yetkisinde bulunan bazı uygulamaları yapabilme yetkisi vermeyecektir
İlkyardımcı uygulamalarda kesin karar verme yetkisinin sağlık personelinde olduğunu bilmelidir Onun yardımcısı durumunda hareket etmeli ve tartışmamalıdır Hasta en yakındaki sağlık kuruluşuna goturulmeli uzak hastanelere goturulmeye calışılmamalıdır
İlkyardım yapan kişinin ozellikleri:
Sakin olmalıdır, telaşa kapılmamalıdır Hasta ile onu rahatlatacak tonda konuşmalıdır Hicbir zaman kendi can guvenliğini tehlikeye atmamalıdır Kendi can guvenliğini aldıktan sonra mudahale etmelidir Cevrede bulunanları organize etmeli (polis, itfaiye, ambulans cağırma konusunda) Hastaya mudahalede onem sırasını iyi bilmeli orneğin nefes almayan bir hastanın ayağında kanayan bir yara ile uğraşmamalıdır
İlkyardım ilkeleri ve oncelikler:
Oncelikli amac yaralı kişinin hayatının korunması ve mevcut sağlık durumunun daha kotuleşmesini onlemektir Kanaması olan bir hastanın kan kaybı devam ettikce mevcut durumu da kotuleşecektir Kanama durdurulursa mevcut durum korunmuş olur ve sıra iyileşmeyi kolaylaştırıcı onlemlere gelir Orneğin yara su ve sabunla yıkanır ise enfeksiyon oluşma riski azalır ve iyileşme hızlanmış olur
Hastanın boynunu sıkan kravat duğme vs gibi şeyler gevşetilir Solunum kontrol edilir Durmuş ise yapay solunum yapılır Hastanın kalbi kontrol edilir Eğer kalp atımı yok ise gecikmeden kalp masajı uygulanır Kanama kontrolu yapılır kanama varsa daha sonra anlatılacak olan tekniklerle durdurulur
Cevredekilerin hastanın başına toplanıp onu huzursuz edecek bicimde konuşmaları engellenir Kazazede kendine gelse, kendini iyi hissetse bile durumundan emin olunmadan ayağa kalkmasına izin verilmemelidir Bilici kapalı hastalara ağızdan hicbir yiyecek yada icecek verilmez Hastanın uzerine bir battaniye ortulerek ısıtılması gereklidir Kaza ortam koşullarına bağlı ise hemen ortamdan uzaklaştırılmalıdır (orneğin gaz zehirlenmesi) ancak boyle bir neden yoksa hastanın yerinden kıpırdatılmaması esastır Kırık varsa kırık bolgesi hareketsiz bırakılır Şok var ise şokla savaşılır Bilinci acık ise sakinleştirilir Hastanın ağzında toz toprak kırık diş vs olabileceği akla getirilmeli ve temizlenmelidir Hastaya turnike uygulanmış ise bu bildirilmelidir İlkyardımcının kaza yerinde kalmasını gerektirecek bir neden yoksa hastaneye kadar yaralı ile birlikte gitmelidir
İlkyardımın A B C si:
A: Hava yolunun acılması
B: Solunumun duzenlenmesi
C: Dolaşımın sağlanması
Hastaya saplanmış herhangi bir şey varsa bunlar cıkartılmazcıkartıl maya calışılırsa hasta olebilir Ameliyatla hastanede cıkartılır Mumkunse kesilir veya sokulur Elbiselerin cıkartılmasında hırpalayıcı hareketlerden kacınılmalıdır Once sağlam kol ve bacak cıkartılır Hırpalanma olacaksa kesilip cıkartılmalıdır Yanık olan bolgelerde elbiseler kesinlikle sıyrılmamalı kesilip cıkartılmalıdır
Hastanın veya ilkyardımcının hayatını tehdit eden bir durum yoksa hastanın durumu kontrol altında değilse hareket ettirilmemelidir taşımaya en elverişi arac sedyedir
Bilinc Kaybı ve Koma:
Bilinc kapalı kişilerde 5 duyu ile algılama ortadan kalkar İleri derecede komada ise ağrılı uyaranlara cevap veremezbilinci kapalı kişiler
1 Yardım isteyemez
2 Dikkatli değerlendirilemez ise olu sanılabilirler
3 Nedene yonelin tahmin hayat kurtarabilir
4 Kolayca zarar gorebilirler
5 Solunum yolu tıkanmış olabilir
6 Hasta kusabilir kusmuk solunum yollarına kacabilir
7 Refleksler ortadan kalkmıştır
En ileri bilinc kaybına koma denir Ceşitli nedenlerle oluşabilir İlk olarak hava yolu acılır Soluk alıyor ise koma duruşuna getirilir Soluk almıyor ise yapay solunum başlanır Nabız kontrol edilir Kalp durmuş ise yapay solunumla birlikte kalp masajı ile birlikte yapay solum devam ettirilir Kalp ve solunum geri dondukten sonra koma duruşuna getirilerek hastaneye nakledilir
Kafa travmalarına bağlı komalar:
Beyin sarsıntısı, zedelenme, kanama koma nedeni olabilir Kaza sonrası kulaktan veya burundan kan veya beyaz bir sıvı gelmesi kırık riskini ve ileri derecede beyin sarsıntısını gosterir Kafa travmasına uğrayan kişinin muayenesi normal olsa bile 24 saat sure ile yalnız kalmamalıdır Derin uykuya dalar ve uyanmazsa, fışkırır tarzda kusarsa en yakın hastaneye goturulmelidir Bu sure icinde ağrı kesici ve uyku ilacı verilmemelidir
Alıntı
