Genital human papilloma virüs (HPV), cinsî yolla bulaşan çok yaygın bir hastalıktır. Bayan ve erkekte 40 adet genital enfeksiyon oluşturan 40 adet HPV tipi vardır. Bu HPV tipleri ağız içi ve boğazda da yerleşirler. HPV ile enfekte olan şahısların birçok hastalandıklarını bilmezler. HPV, herpes yahut HIV (Aids virüsü) üzere değildir. Tüm bu virüsler cinsî alaka sırasında bulaşırlarsa da farklı belirti ve sıhhat sıkıntılarına neden olurlar.
Belirti, bulgu ve sıhhat dertleri
HPV'li kimselerin çoğunluğu belirti yahut sıhhat meseleleri geliştirmez. Olguların %90'nında vücudun bağışıklık sistemi HPV'yi doğal olarak 2 yılda yok eder.Bazı HPV tipleri hatun ve erkeklerde genital siğillere neden olur. Nadiren, bunlar boğazda da yerleşebilirler. Buna recurrent respiratory papillamatozis ( RRP ) denir.
Gayri bir kısım HPV tipleri ise bayanlarda rahim ağzı kanserine neden olurlar. Başkaca az görülen, önemli seyreden birtakım kanserlere de sebep olurlar. Vulva, vajen, penis, anus, baş-boyun ( lisan, bademcik, gırtlak ) kanseri üzere.
Genital siğil oluşturan HPV tipleri kanser oluşturan tiplerden farklıdır. HPV bulaşmış kimselerin hangisinde kanser gelişeceğini yahut öteki sıhhat problemlerinin olacağını evvelden kestirmenin rastgele bir yolu yoktur.
HPV 'ye bağlı meselelerde belirti ve bulgular
Genital siğiller, ekseriyetle , genital kesimde tek yahut küme halinde kabarcıklar halinde ortaya çıkar. Küçük yahut geniş, kabarık yahut düz ya da karnabahar görünümünde olabilirler. Muayenehane ortamında, eksper tabip tarafından gözle yapılan muayenede kolaylıkla teşhis edilebilirler.
Enfekte olmuş partnerle ( bu insanda genital siğil olmasa bile ) cinsî temastan sonra haftalar yahut aylar içinde genital siğil gelişir. Tedavi edilmezse, resen yok olabilir, değişmeden kalabilir yahut sayı ve büyüklükleri artar. Kansere dönüşmez.
Rahim ağzı kanseri gereğince ilerlemeden belirti vermez. Bu nedenle hatunlarda tertipli tarama yapılması gerekir. Bu taramalarda illetin erken bulguları saptanarak erken tedavi edilir.
HPV ' ye bağlı vesair kanserler de gereğince ilerlemeden belirti ve bulgu vermezler. Tedavileri zordur. Bunlar, vulva, vajen, penis, anus, baş ve boyun kanserleridir.
RRP ' de gırtlakta siğiller oluşur. Bazen soluk borusu tıkanır. Boğuk ses ve nefes darlığı olur.
Bulaşma
HPV cinsî temasla bulaşır. Çoğunlukla vajinal yahut anal cinsî alakayla makbul. Oral sex ya da genital nahiyelerin temas etmesiyle de bulaşır. Sabit ve birebir cinsî partnerden de ( bu şahısta belirti ve bulgu olmasa da ) bulaşabilir. Enfekte kimseyle cinsî temastan yıllar sonra bile bu şahısta HPV bulunabilir. Birçok enfekte kişi ( HPVirüsü almış ) virüsü taşıdığını cinsî partnerine bulaştırdığını bilemez. Bu kimsede birden çokça HPV tipi de barınabilir.
Çok nadiren, genital HPV ' si olan gebe bayandan, bebeğine tevellüt sırasında HPV bulaşabilir. Bu durumda evlatta RRP gelişebilir.
Genital siğillerin ve kanserin oluşumu
HPV ile enfekte derideki olağan hücreler anormal hücrelere dönüşür. Umumide vücut bu HPV ile doğal olarak savaşır. Enfekte olmuş hücreler olağana döner. Gelgelelim birtakım olgularda vücut HPV ile savaşmaz. Siğil yahut kanser formundaki değişiklikler gözle görülür hale gelir.HPV bulaştıktan haftalar yahut aylar içinde siğiller gelişir. Kanser ise HPV alındıktan yıllar sonra ortaya çıkar.
Sıklığı
HPV ( virüs ) o kadar sıktır ki, cinsî istikametten faal olan hatun ve erkeklerin % 50 'si ömürlerinin rastgele bir devrinde bu virüsle karşılaşırlar. Genital siğiller de çok sık görülür. Rahim ağzı kanserine nazaran, bu virüsün sebep olduğu başka tip kanserlere daha az rastlanır.
Kimi kümedeki bireyler, HPV ' ye bağlı sıhhat dertleri açısından daha ziyade riske sahiptirler. Bunlar, eşcinsel ve biseksüel erkekler ile bağışıklık sistemi düşük ( HIV - AİDS ) insanlardır.
RRP ise çok nadir görülür.
Korunma
HPV ' nin bulaşma riskini azaltacak birçok yol vardır.
Aşılar, bayan ve erkekleri sık rastlanan HPV tiplerine karşı korur. Aşı 3 dozda uygulanır. Uygun bir himaye için her 3 dozu da yaptırmak gerekir. Birinci cinsî temastan evvelki periyotta yapılan aşının hami aktifliği daha ziyadedir.
Kızlar ve hatunlar: Gardasil denen aşı rahim ağzı kanserine neden olan birçok HPV tiplerine karşı korur. Ayrıyeten birçok genital siğil yapan tiplerden de korur.13 - 26 yaş arası bayanlarda ( 9 yaştan itibaren kızlarda da ) uygulanır. Her 3 dozu tam yapılmak koşuluyla olabilecek en erken vakitte aşılamaya başlanması önerilir.
Oğlanlar ve erkekler: Gardasil denen aşı erkekleri birçok genital siğil tipinden korur. 9 -26 yaş arası yapılır.
Cinsî alakada kondom ( prezervatif ) kullanmak HPV riskini azaltır.Etkin olabilmesi için cinsî temasın başlangıcından sonuna kadar kondomun çıkartılmaması gerekir. Kondom tasarrufu HPV ' ye bağlı illetlerin oluşma riskini azaltır. Genital siğil ve rahim ağzı kanseri üzere. Ama kondomla kapanmayan, açıkta kalan ortamlarda bulaşma riski vardır. Yani kondom HPV ' ye karşı tam bir muhafaza sağlamaz.
Tek partner olması, cinsî partner sayısının azaltılması, daha evvel hiç yahut az sayıda cinsî partneri olmuş şahısların seçimi HPV bulaşma riskini azaltır. Geçmişte cinsî cihetten faal olan bir kişinin virüsü taşıyıp taşımadığı bilinemez. Bu nedenle HPV ' den korunmanın en emin yolu tüm cinsî aksiyonlardan uzak kalmaktır.
HPV ' ye bağlı marazlardan korunma
HPV ' ye bağlı sıhhat dertlerinden korunmanın birçok yolu vardır.
Genital siğiller: Gardasil denen aşı, hem bayanları hem de erkekleri birçok genital siğil tipinden korur.
Rahim ağzı kanseri: Gardasil denen aşı, hatunların birçoklarını rahim ağzı kanserinden korur. Rutin rahim ağzı kanseri tarama testleri ve anormal çıkan sonuçların tedavi ve takibi de kıymetli korunma prosedürleridir.PAP testi ile rahim ağzındaki anormal hücreler saptanır. Kanser gelişmeden temizlenir. HPV DNA testi ile rahim ağzında virüs aranır. Kimi olgularda PAP testiyle birlikte istenir. Hatunlarda aşılama çok erken yaşlarda uygulansa bile rahim ağzı kanseri taramalarının yapılması gerekir. Zira, aşı tüm rahim ağzı kanserlerinde hami değildir.
Anüs ve penis kanserleri: Bunların erken evredeki bulgularını saptayacak bir test yoktur. Kimi mütehassıslar, eşcinsel ve biseksüel erkekler ile HIV olumlu insanlarda yıllık anal PAP testini önerirler. Zira, bu kümeye giren şahıslarda anal kanser riski ziyadedir. Anal kanser taramasında bu testler yeniden de çok sağlam değildir. Rutin olarak önerilmemektedir.
Baş ve boyun kanserleri: Erken bulguları saptamak için onaylanmış rastgele bir test yoktur. Mütehassıs tabip tarafından muhtemel bulgulara nazaran testler yapılır.
RRP:Genital siğili olan hatunlarda sezeryan tevellüt önerilmez. Zira, sezeryan tevellüdün bebek ve evlatları RRP 'den koruduğuna dair kesin bir kanıt yoktur.
HPV testi
Piyasadaki HPV testleri sırf rahim ağzı kanserini ortaya koymak için tutarlıdır. Hatun ve erkeklerde HPV ' nin vücuttaki durumunu yahut genital nahiyede, ağız ve gırtlakta HPV olduğunu gösterecek rastgele bir test yoktur. Tekrar de,HPV, umumide rastgele bir sıhhat sorunu yaratmadan seyreder. Bugün HPV hakkındaki bigilerimiz birkaç yıl sonra çok farklı bir noktaya gelecektir.
Tedavi
Virüsün kendisini yok edecek bir tedavi yoktur. Ama HPV ' nin neden olduğu marazlar tedavi edilebilirler.
Görünür genital siğiller: Bilirkişi doktor tarafından kimyasal koterizasyon, elektrokoterizasyon, krioterapi üzere tedaviler uygulanabilir.
Rahim ağzı kanseri: Erken tanı ve tedaviyle sonuçlar yüz güldürücüdür. Rutin PAP testi yaptıranlarda kanser oluşmadan sıkıntılar saptanıp tahlil yoluna daha kolay gidilir. Korunma sistemleri tedaviden daha kıymetlidir.
HPV' ye bağlı gayrı kanserler: Erken tanı ve tedaviyle sonuçlar daha güzel olur.
RRP: Cerrahi yolla yahut ilaçla tedavi edilir. Birden çokça sayıda tedavi seansları gerektirir.
Belirti, bulgu ve sıhhat dertleri
HPV'li kimselerin çoğunluğu belirti yahut sıhhat meseleleri geliştirmez. Olguların %90'nında vücudun bağışıklık sistemi HPV'yi doğal olarak 2 yılda yok eder.Bazı HPV tipleri hatun ve erkeklerde genital siğillere neden olur. Nadiren, bunlar boğazda da yerleşebilirler. Buna recurrent respiratory papillamatozis ( RRP ) denir.
Gayri bir kısım HPV tipleri ise bayanlarda rahim ağzı kanserine neden olurlar. Başkaca az görülen, önemli seyreden birtakım kanserlere de sebep olurlar. Vulva, vajen, penis, anus, baş-boyun ( lisan, bademcik, gırtlak ) kanseri üzere.
Genital siğil oluşturan HPV tipleri kanser oluşturan tiplerden farklıdır. HPV bulaşmış kimselerin hangisinde kanser gelişeceğini yahut öteki sıhhat problemlerinin olacağını evvelden kestirmenin rastgele bir yolu yoktur.
HPV 'ye bağlı meselelerde belirti ve bulgular
Genital siğiller, ekseriyetle , genital kesimde tek yahut küme halinde kabarcıklar halinde ortaya çıkar. Küçük yahut geniş, kabarık yahut düz ya da karnabahar görünümünde olabilirler. Muayenehane ortamında, eksper tabip tarafından gözle yapılan muayenede kolaylıkla teşhis edilebilirler.
Enfekte olmuş partnerle ( bu insanda genital siğil olmasa bile ) cinsî temastan sonra haftalar yahut aylar içinde genital siğil gelişir. Tedavi edilmezse, resen yok olabilir, değişmeden kalabilir yahut sayı ve büyüklükleri artar. Kansere dönüşmez.
Rahim ağzı kanseri gereğince ilerlemeden belirti vermez. Bu nedenle hatunlarda tertipli tarama yapılması gerekir. Bu taramalarda illetin erken bulguları saptanarak erken tedavi edilir.
HPV ' ye bağlı vesair kanserler de gereğince ilerlemeden belirti ve bulgu vermezler. Tedavileri zordur. Bunlar, vulva, vajen, penis, anus, baş ve boyun kanserleridir.
RRP ' de gırtlakta siğiller oluşur. Bazen soluk borusu tıkanır. Boğuk ses ve nefes darlığı olur.
Bulaşma
HPV cinsî temasla bulaşır. Çoğunlukla vajinal yahut anal cinsî alakayla makbul. Oral sex ya da genital nahiyelerin temas etmesiyle de bulaşır. Sabit ve birebir cinsî partnerden de ( bu şahısta belirti ve bulgu olmasa da ) bulaşabilir. Enfekte kimseyle cinsî temastan yıllar sonra bile bu şahısta HPV bulunabilir. Birçok enfekte kişi ( HPVirüsü almış ) virüsü taşıdığını cinsî partnerine bulaştırdığını bilemez. Bu kimsede birden çokça HPV tipi de barınabilir.
Çok nadiren, genital HPV ' si olan gebe bayandan, bebeğine tevellüt sırasında HPV bulaşabilir. Bu durumda evlatta RRP gelişebilir.
Genital siğillerin ve kanserin oluşumu
HPV ile enfekte derideki olağan hücreler anormal hücrelere dönüşür. Umumide vücut bu HPV ile doğal olarak savaşır. Enfekte olmuş hücreler olağana döner. Gelgelelim birtakım olgularda vücut HPV ile savaşmaz. Siğil yahut kanser formundaki değişiklikler gözle görülür hale gelir.HPV bulaştıktan haftalar yahut aylar içinde siğiller gelişir. Kanser ise HPV alındıktan yıllar sonra ortaya çıkar.
Sıklığı
HPV ( virüs ) o kadar sıktır ki, cinsî istikametten faal olan hatun ve erkeklerin % 50 'si ömürlerinin rastgele bir devrinde bu virüsle karşılaşırlar. Genital siğiller de çok sık görülür. Rahim ağzı kanserine nazaran, bu virüsün sebep olduğu başka tip kanserlere daha az rastlanır.
Kimi kümedeki bireyler, HPV ' ye bağlı sıhhat dertleri açısından daha ziyade riske sahiptirler. Bunlar, eşcinsel ve biseksüel erkekler ile bağışıklık sistemi düşük ( HIV - AİDS ) insanlardır.
RRP ise çok nadir görülür.
Korunma
HPV ' nin bulaşma riskini azaltacak birçok yol vardır.
Aşılar, bayan ve erkekleri sık rastlanan HPV tiplerine karşı korur. Aşı 3 dozda uygulanır. Uygun bir himaye için her 3 dozu da yaptırmak gerekir. Birinci cinsî temastan evvelki periyotta yapılan aşının hami aktifliği daha ziyadedir.
Kızlar ve hatunlar: Gardasil denen aşı rahim ağzı kanserine neden olan birçok HPV tiplerine karşı korur. Ayrıyeten birçok genital siğil yapan tiplerden de korur.13 - 26 yaş arası bayanlarda ( 9 yaştan itibaren kızlarda da ) uygulanır. Her 3 dozu tam yapılmak koşuluyla olabilecek en erken vakitte aşılamaya başlanması önerilir.
Oğlanlar ve erkekler: Gardasil denen aşı erkekleri birçok genital siğil tipinden korur. 9 -26 yaş arası yapılır.
Cinsî alakada kondom ( prezervatif ) kullanmak HPV riskini azaltır.Etkin olabilmesi için cinsî temasın başlangıcından sonuna kadar kondomun çıkartılmaması gerekir. Kondom tasarrufu HPV ' ye bağlı illetlerin oluşma riskini azaltır. Genital siğil ve rahim ağzı kanseri üzere. Ama kondomla kapanmayan, açıkta kalan ortamlarda bulaşma riski vardır. Yani kondom HPV ' ye karşı tam bir muhafaza sağlamaz.
Tek partner olması, cinsî partner sayısının azaltılması, daha evvel hiç yahut az sayıda cinsî partneri olmuş şahısların seçimi HPV bulaşma riskini azaltır. Geçmişte cinsî cihetten faal olan bir kişinin virüsü taşıyıp taşımadığı bilinemez. Bu nedenle HPV ' den korunmanın en emin yolu tüm cinsî aksiyonlardan uzak kalmaktır.
HPV ' ye bağlı marazlardan korunma
HPV ' ye bağlı sıhhat dertlerinden korunmanın birçok yolu vardır.
Genital siğiller: Gardasil denen aşı, hem bayanları hem de erkekleri birçok genital siğil tipinden korur.
Rahim ağzı kanseri: Gardasil denen aşı, hatunların birçoklarını rahim ağzı kanserinden korur. Rutin rahim ağzı kanseri tarama testleri ve anormal çıkan sonuçların tedavi ve takibi de kıymetli korunma prosedürleridir.PAP testi ile rahim ağzındaki anormal hücreler saptanır. Kanser gelişmeden temizlenir. HPV DNA testi ile rahim ağzında virüs aranır. Kimi olgularda PAP testiyle birlikte istenir. Hatunlarda aşılama çok erken yaşlarda uygulansa bile rahim ağzı kanseri taramalarının yapılması gerekir. Zira, aşı tüm rahim ağzı kanserlerinde hami değildir.
Anüs ve penis kanserleri: Bunların erken evredeki bulgularını saptayacak bir test yoktur. Kimi mütehassıslar, eşcinsel ve biseksüel erkekler ile HIV olumlu insanlarda yıllık anal PAP testini önerirler. Zira, bu kümeye giren şahıslarda anal kanser riski ziyadedir. Anal kanser taramasında bu testler yeniden de çok sağlam değildir. Rutin olarak önerilmemektedir.
Baş ve boyun kanserleri: Erken bulguları saptamak için onaylanmış rastgele bir test yoktur. Mütehassıs tabip tarafından muhtemel bulgulara nazaran testler yapılır.
RRP:Genital siğili olan hatunlarda sezeryan tevellüt önerilmez. Zira, sezeryan tevellüdün bebek ve evlatları RRP 'den koruduğuna dair kesin bir kanıt yoktur.
HPV testi
Piyasadaki HPV testleri sırf rahim ağzı kanserini ortaya koymak için tutarlıdır. Hatun ve erkeklerde HPV ' nin vücuttaki durumunu yahut genital nahiyede, ağız ve gırtlakta HPV olduğunu gösterecek rastgele bir test yoktur. Tekrar de,HPV, umumide rastgele bir sıhhat sorunu yaratmadan seyreder. Bugün HPV hakkındaki bigilerimiz birkaç yıl sonra çok farklı bir noktaya gelecektir.
Tedavi
Virüsün kendisini yok edecek bir tedavi yoktur. Ama HPV ' nin neden olduğu marazlar tedavi edilebilirler.
Görünür genital siğiller: Bilirkişi doktor tarafından kimyasal koterizasyon, elektrokoterizasyon, krioterapi üzere tedaviler uygulanabilir.
Rahim ağzı kanseri: Erken tanı ve tedaviyle sonuçlar yüz güldürücüdür. Rutin PAP testi yaptıranlarda kanser oluşmadan sıkıntılar saptanıp tahlil yoluna daha kolay gidilir. Korunma sistemleri tedaviden daha kıymetlidir.
HPV' ye bağlı gayrı kanserler: Erken tanı ve tedaviyle sonuçlar daha güzel olur.
RRP: Cerrahi yolla yahut ilaçla tedavi edilir. Birden çokça sayıda tedavi seansları gerektirir.