Gokturk Devletinin Kulturel Ozellikleri nedir
Gokturk Devletinin Kulturel Ozellikleri
Gokturk İmparaturluğu Başkenti OrduBalıkda Kale hendek kalıntıları
Orta Asyada yapılan araştırma ve kazılarda Gokturkce yazılı eserler bulunmuştur Para, taş ve ağac uzerine yazılan metinlerden, para ve taşlar uzerine yazılanlar gunumuze kadar gelmiştirİlk Turk abidelerinde yazılara altıncı yuzyılda rastlanmıştır Bunlar kısa metinlerdir Elde kalan Bengu Anıtları, Orhun Yazıtları veya Turuk Bengu Taşları da denen uc buyuk yazıttır Taşların uzeri oyulmak suretiyle yazılmıştır Bu yazıtlar; Gokturk Kağanı Bilge Kağan, Kul Tigin ve Vezir Bilge Tonyukuk adlarına yazılıp, dikilmiştir Yazıtlar kirec taşına yontularak yazıldığından zaman ve acık havanın tahribatına maruz kalıp, bozulmuştur Bu yuzden bazı satırları ve bircok kelimeleri okunamaz durumdadır Kul Tigin kitabesi, iclerinde en az tahribata uğrayanıdır
Orhun abidelerinin yazıldığı Gokturk alfabesi 38 harflidirTurklerin milli alfabesi olan bu yazı sisteminde 4 sesli, 9 birleşik, 25 de sessiz harf bulunmaktadırKelimeler birbirinden iki noktayla ayrılır Turklerin İslam dinini kabulunden once yazılan Orhun abideleri, muhteva olarak Turk tarihi ve kulturu bakımından onemlidir Abidelerde; Turklerin yabancıların siyasetine alet olduğu zamanlarda bozulduğu, devlet kademelerinde bilgili ve ehil olmayan kadronun iş başına getirildiği zaman idare mekanizmasının iyi calışmayıp, ahalide hoşnutsuzluk gorulduğu, yabancı kulturunun Turk birliğini zedeleyip, şahsiyetini kaybettirdiği, hitabet sanatına uygun bir anlatımla verilmiştirTurk milletinin en zor şartlarda bile icinden kuvvetli şahsiyetler cıkıp, ulkeyi kurtarıp, devleti yeniden kurup, guclendirdiği anlatılan abidelerde, devlet tecrubesi yanında Turkluğun, bağımsızlık fikrine yer verilmiştirAyrıca bu, kağanların millete hesap vermesidir
Bilge Kağan abidesinde bugunku dille şoyle denmektedir
Turk Oğuz Beyleri, işitin! Ustte gok cokmedikce, altta yer denizi delinmedikce, ilini toreni kim bozabilir Ey Turk Milleti! Kendine donSeni yukseltmiş Bilge Kağanına, hur ve mustakil ulkene karşı hata ettin, kotu duruma duşurdun Milletin adı, sanı yok olmasın diye, Turk milleti icin gece uyumadım, gunduz oturmadımKardeşim Kul Tigin ve iki Şad ile olesiyle bitesiye calıştım Bu kağanlık sadece Asya tarihini değil Turk siyasi tarihini ve aydınlatan anıtlar bıraktı, Orhun yazıtları Gokturklerin Goktanrı olarak adlandırılan bir inanca sahip oldukları tarih araştırmacıları tarafından dile getirilmektedir Orhun yazıtları bu goruşu doğrulamaktadır Musluman olmadan once tarihte ilk kez Turk adını devlet adı olarak kullanmış Gokturklerin dini Goktanrı diniydi
Gokturk Devletinin Kulturel Ozellikleri
Gokturk İmparaturluğu Başkenti OrduBalıkda Kale hendek kalıntıları
Orta Asyada yapılan araştırma ve kazılarda Gokturkce yazılı eserler bulunmuştur Para, taş ve ağac uzerine yazılan metinlerden, para ve taşlar uzerine yazılanlar gunumuze kadar gelmiştirİlk Turk abidelerinde yazılara altıncı yuzyılda rastlanmıştır Bunlar kısa metinlerdir Elde kalan Bengu Anıtları, Orhun Yazıtları veya Turuk Bengu Taşları da denen uc buyuk yazıttır Taşların uzeri oyulmak suretiyle yazılmıştır Bu yazıtlar; Gokturk Kağanı Bilge Kağan, Kul Tigin ve Vezir Bilge Tonyukuk adlarına yazılıp, dikilmiştir Yazıtlar kirec taşına yontularak yazıldığından zaman ve acık havanın tahribatına maruz kalıp, bozulmuştur Bu yuzden bazı satırları ve bircok kelimeleri okunamaz durumdadır Kul Tigin kitabesi, iclerinde en az tahribata uğrayanıdır
Orhun abidelerinin yazıldığı Gokturk alfabesi 38 harflidirTurklerin milli alfabesi olan bu yazı sisteminde 4 sesli, 9 birleşik, 25 de sessiz harf bulunmaktadırKelimeler birbirinden iki noktayla ayrılır Turklerin İslam dinini kabulunden once yazılan Orhun abideleri, muhteva olarak Turk tarihi ve kulturu bakımından onemlidir Abidelerde; Turklerin yabancıların siyasetine alet olduğu zamanlarda bozulduğu, devlet kademelerinde bilgili ve ehil olmayan kadronun iş başına getirildiği zaman idare mekanizmasının iyi calışmayıp, ahalide hoşnutsuzluk gorulduğu, yabancı kulturunun Turk birliğini zedeleyip, şahsiyetini kaybettirdiği, hitabet sanatına uygun bir anlatımla verilmiştirTurk milletinin en zor şartlarda bile icinden kuvvetli şahsiyetler cıkıp, ulkeyi kurtarıp, devleti yeniden kurup, guclendirdiği anlatılan abidelerde, devlet tecrubesi yanında Turkluğun, bağımsızlık fikrine yer verilmiştirAyrıca bu, kağanların millete hesap vermesidir
Bilge Kağan abidesinde bugunku dille şoyle denmektedir
Turk Oğuz Beyleri, işitin! Ustte gok cokmedikce, altta yer denizi delinmedikce, ilini toreni kim bozabilir Ey Turk Milleti! Kendine donSeni yukseltmiş Bilge Kağanına, hur ve mustakil ulkene karşı hata ettin, kotu duruma duşurdun Milletin adı, sanı yok olmasın diye, Turk milleti icin gece uyumadım, gunduz oturmadımKardeşim Kul Tigin ve iki Şad ile olesiyle bitesiye calıştım Bu kağanlık sadece Asya tarihini değil Turk siyasi tarihini ve aydınlatan anıtlar bıraktı, Orhun yazıtları Gokturklerin Goktanrı olarak adlandırılan bir inanca sahip oldukları tarih araştırmacıları tarafından dile getirilmektedir Orhun yazıtları bu goruşu doğrulamaktadır Musluman olmadan once tarihte ilk kez Turk adını devlet adı olarak kullanmış Gokturklerin dini Goktanrı diniydi