Gözün Anatomisi
Gözün Yapısı Hakkında Bilgi
Göz önemi, hassasiyeti, çeşitli darbelerden ve tesirlerden kolayca etkilenebilmesi dolayısıyla insan vücudunda sağlam bir miğfer içine yerleştirilmiştir. Gözün içinde bulunduğu ve kemiklerle çevrili bu boşluğa göz çukuru (orbita) ismi verilir. Üstte kaş ve kaş kemiği, dışta ve altta şakak kemiği, içte burun
kökü ile çevrelenmiştir. Göz kapağı, yabancı maddelerden gözü korur. Göz çukurunun hacmi 29 cm3 kadardır. İçinde göz yuvarlağı, gözü hareket ettiren kaslar, damar ve sinirler ile bunlara yastık vazifesi gören yağ doku su bulunur.
Göz yuvarlağı (glob
Göz, iç içe soğan zarı gibi üç tabakadan yapılmıştır.
a. Sert tabaka
En dışta olup, bağ dokusundan yapılmıştır. Önde şeffaf saat camı gibi saydam tabaka (kornea), arkada beyaz renkli sert tabaka (sklera)dan meydana gelmiştir. Saydam tabaka 43 diyoptrilik kırma gücüne sahiptir. Kornea, gözy aşı, göz içi suyu ve etrafındaki damarlardan sızıntı yoluyla beslenir.Saydamlığını
kaybederse, göz cisimleri göremez olur. Sadece ışığı ve hareketleri fark edebilir. Göz nakli ameliyatında, saydamlığını kaybeden kısım, daire şeklinde kesilerek çıkarılır, yerine ölü gözünden alınan parça konur.Gözün tamamının nakli tıbben mümkün değildir. Sert tabaka (sklera) beyaz olup, önde üzerini soğan zarına benzeyen kaygan ve damarlı bir mukoza (konjonktiva) örter.
b. Damar tabaka
Sert tabakanın içinde bulunur. Bol kan damarları ihtiva eder. Bunlar gözün beslenmesini sağlar.
Damar tabaka da üç kısımdan meydana gelmiştir:
1) Koroid: Arkada büyük bir kısmını meydana getirir.
2) Siliar cisim: Koroid ile iris arasında olup, uyum işini yapan siliar kas burada bulunur. Göz içi merceğini de lifçikler yardımı ile tutar.
3) İris: Göze rengini verir ve gözün diyafram görevini yapar. İrisin ortasındaki boşluğa göz bebeği (pupilla) ismi verilir. Gözün rengi iristeki kromatofor hücrelerdeki pigment (renkli tanecikler) ile sağlanır. Pigment miktarı az ise göz açık renkli,
fazla ise göz koyu renkli olacaktır. bebeklerin irisindeki pigment miktarı daima az olduğu için gözleri açık renklidir. Göz bebeği (pupilla) devamlı küçülüp büyür.Işıkta, ani üzüntü, ani ses, ani soğuk veya sıcakta, uyurken, Ameliyat için bayıltılanlarda küçülür. Karanlıkta, el kuvvetli olarak sıkıldığında, kokainmanlarda ve can çekişme esnasında büyür.
c. sinir tabaka (retina)
Gözün en iç tabakası olup, görmeyi sağlayan kısım burasıdır. İki Cins hassas hücresi vardır: Koniler ve batoneler (basiller). Bir gözde 5 milyon koni, 120 milyon basil bulunur. Koniler Gündüz görmeyi, renk ve şekil görmeyi sağlarken, basiller alaca karanlıkta ve etrafı görmeyi sağlar.
Göz merceği (lens)
Göz merceği iris ve pupillanın gerisinde, saydam, ince kenarlı bir mercektir. Yeni doğanlarda ve çocuklarda yumuşak olan mercek, yaş ilerledikçe katılaşır. Ortalama çapı 9 mm, kalınlığı ise 4-5 mm kadardır. Lens normalde 16 diyoptrilik kırma gücüne sahiptir. Çocuklarda uyum
(akomodasyon) esnasında 14 diyoptrilik yedek kırma gücü ile 30 diyoptrilik kırma gücüne ulaşabilir. Yedek kırma gücü yaş ilerledikçe azalır. Vitre, gözün içini doldurur. Şeffaf olan bu Sıvı yumurta akı kıvamındadır. % 99’u su, % 1’i proteindir ve
hacmi 3,9 cm3 kadardır. Görme siniri, göz içindeki hassas hücrelerden başlar. Sağ ve soldan gelen sinir birleşir ve liflerin yarısı çapraz yaparak yine iki ayrı sinir halinde sağ ve sol arka beyindeki görme merkezine ulaşırlar.
Gözün dış kasları, altı adettir. Gözün içe, dışa, aşağı, yukarı, aşağı içe ve dönme hareketlerini sağlarlar. Göz kasları arasındaki dengesizlikten şaşılık meydana gelir. Gözyaşı bezleri iki tanedir. Esas göz bezi göz çukurunun üst-dış kısmına yerleşmiştir.
Gözyaşı bezlerinden salgılanan yaş, konjonktiva ve kornea yüzeyini nemlendirdikten sonra, göz kapaklarının iç kısımlarındaki deliklerden, küçük kanallar vasıtasıyla Burun kökündeki gözyaşı kesesine dökülür. Buradan da küçük bir kanalla burun boşluğuna akar.
Gözyaşı, saydam tabaka (kornea)yı düzgün hale getirir. hücreleri besler. Mekanik olarak yıkama yapar ve içindeki mikrop öldürücü maddeler yardımıyla biyolojik Temizlik yapar.
Göz kapakları
Göz kapaklarının dış yüzünü ince deri, iç yüzünü konjonktiva örter. Kapakları açan ve kapatan adaleler vardır. Kapak kenarlarında kirpikler bulunur. Kirpikler, üst kapakta 150, alt kapakta 75 adet kadardır. Diplerinde yağ ve ter bezleri bulunur. Bu bezlerin iltihabına “arpacık” ismi verilir.
Yukarıda anlatılanlardan anlaşılacağı gibi, göz, muazzam bir yapıya sahip, çok kıymetli bir organımızdır. Evrim teorisinin kurucusu sayılan Darwin; göz, beyin gibi, karışık organların nasıl meydana geldiğini anlatmaktan aciz olduğunu bildirmiş, bir arkadaşına yazdığı mektupta; “Gözün teşekkülünü düşündükçe tepem atacak gibi oluyor!” demiştir.
Gözün Yapısı Hakkında Bilgi
Göz önemi, hassasiyeti, çeşitli darbelerden ve tesirlerden kolayca etkilenebilmesi dolayısıyla insan vücudunda sağlam bir miğfer içine yerleştirilmiştir. Gözün içinde bulunduğu ve kemiklerle çevrili bu boşluğa göz çukuru (orbita) ismi verilir. Üstte kaş ve kaş kemiği, dışta ve altta şakak kemiği, içte burun
kökü ile çevrelenmiştir. Göz kapağı, yabancı maddelerden gözü korur. Göz çukurunun hacmi 29 cm3 kadardır. İçinde göz yuvarlağı, gözü hareket ettiren kaslar, damar ve sinirler ile bunlara yastık vazifesi gören yağ doku su bulunur.
Göz yuvarlağı (glob
Göz, iç içe soğan zarı gibi üç tabakadan yapılmıştır.
a. Sert tabaka
En dışta olup, bağ dokusundan yapılmıştır. Önde şeffaf saat camı gibi saydam tabaka (kornea), arkada beyaz renkli sert tabaka (sklera)dan meydana gelmiştir. Saydam tabaka 43 diyoptrilik kırma gücüne sahiptir. Kornea, gözy aşı, göz içi suyu ve etrafındaki damarlardan sızıntı yoluyla beslenir.Saydamlığını
kaybederse, göz cisimleri göremez olur. Sadece ışığı ve hareketleri fark edebilir. Göz nakli ameliyatında, saydamlığını kaybeden kısım, daire şeklinde kesilerek çıkarılır, yerine ölü gözünden alınan parça konur.Gözün tamamının nakli tıbben mümkün değildir. Sert tabaka (sklera) beyaz olup, önde üzerini soğan zarına benzeyen kaygan ve damarlı bir mukoza (konjonktiva) örter.
b. Damar tabaka
Sert tabakanın içinde bulunur. Bol kan damarları ihtiva eder. Bunlar gözün beslenmesini sağlar.
Damar tabaka da üç kısımdan meydana gelmiştir:
1) Koroid: Arkada büyük bir kısmını meydana getirir.
2) Siliar cisim: Koroid ile iris arasında olup, uyum işini yapan siliar kas burada bulunur. Göz içi merceğini de lifçikler yardımı ile tutar.
3) İris: Göze rengini verir ve gözün diyafram görevini yapar. İrisin ortasındaki boşluğa göz bebeği (pupilla) ismi verilir. Gözün rengi iristeki kromatofor hücrelerdeki pigment (renkli tanecikler) ile sağlanır. Pigment miktarı az ise göz açık renkli,
fazla ise göz koyu renkli olacaktır. bebeklerin irisindeki pigment miktarı daima az olduğu için gözleri açık renklidir. Göz bebeği (pupilla) devamlı küçülüp büyür.Işıkta, ani üzüntü, ani ses, ani soğuk veya sıcakta, uyurken, Ameliyat için bayıltılanlarda küçülür. Karanlıkta, el kuvvetli olarak sıkıldığında, kokainmanlarda ve can çekişme esnasında büyür.
c. sinir tabaka (retina)
Gözün en iç tabakası olup, görmeyi sağlayan kısım burasıdır. İki Cins hassas hücresi vardır: Koniler ve batoneler (basiller). Bir gözde 5 milyon koni, 120 milyon basil bulunur. Koniler Gündüz görmeyi, renk ve şekil görmeyi sağlarken, basiller alaca karanlıkta ve etrafı görmeyi sağlar.
Göz merceği (lens)
Göz merceği iris ve pupillanın gerisinde, saydam, ince kenarlı bir mercektir. Yeni doğanlarda ve çocuklarda yumuşak olan mercek, yaş ilerledikçe katılaşır. Ortalama çapı 9 mm, kalınlığı ise 4-5 mm kadardır. Lens normalde 16 diyoptrilik kırma gücüne sahiptir. Çocuklarda uyum
(akomodasyon) esnasında 14 diyoptrilik yedek kırma gücü ile 30 diyoptrilik kırma gücüne ulaşabilir. Yedek kırma gücü yaş ilerledikçe azalır. Vitre, gözün içini doldurur. Şeffaf olan bu Sıvı yumurta akı kıvamındadır. % 99’u su, % 1’i proteindir ve
hacmi 3,9 cm3 kadardır. Görme siniri, göz içindeki hassas hücrelerden başlar. Sağ ve soldan gelen sinir birleşir ve liflerin yarısı çapraz yaparak yine iki ayrı sinir halinde sağ ve sol arka beyindeki görme merkezine ulaşırlar.
Gözün dış kasları, altı adettir. Gözün içe, dışa, aşağı, yukarı, aşağı içe ve dönme hareketlerini sağlarlar. Göz kasları arasındaki dengesizlikten şaşılık meydana gelir. Gözyaşı bezleri iki tanedir. Esas göz bezi göz çukurunun üst-dış kısmına yerleşmiştir.
Gözyaşı bezlerinden salgılanan yaş, konjonktiva ve kornea yüzeyini nemlendirdikten sonra, göz kapaklarının iç kısımlarındaki deliklerden, küçük kanallar vasıtasıyla Burun kökündeki gözyaşı kesesine dökülür. Buradan da küçük bir kanalla burun boşluğuna akar.
Gözyaşı, saydam tabaka (kornea)yı düzgün hale getirir. hücreleri besler. Mekanik olarak yıkama yapar ve içindeki mikrop öldürücü maddeler yardımıyla biyolojik Temizlik yapar.
Göz kapakları
Göz kapaklarının dış yüzünü ince deri, iç yüzünü konjonktiva örter. Kapakları açan ve kapatan adaleler vardır. Kapak kenarlarında kirpikler bulunur. Kirpikler, üst kapakta 150, alt kapakta 75 adet kadardır. Diplerinde yağ ve ter bezleri bulunur. Bu bezlerin iltihabına “arpacık” ismi verilir.
Yukarıda anlatılanlardan anlaşılacağı gibi, göz, muazzam bir yapıya sahip, çok kıymetli bir organımızdır. Evrim teorisinin kurucusu sayılan Darwin; göz, beyin gibi, karışık organların nasıl meydana geldiğini anlatmaktan aciz olduğunu bildirmiş, bir arkadaşına yazdığı mektupta; “Gözün teşekkülünü düşündükçe tepem atacak gibi oluyor!” demiştir.
