Gribin Tarihcesi
Tum zamanların en korkunc hastalığı hangisidir?
Veba ?
Veba ismini duymak bile bazı insanların dehşetle titremesine neden oluyordu Hic şuphe yok ki bu hastalık olumculdu Olum oranı % 90'dı Hastalığın zaturre ile seyreden formu oksurme, hapşırma ile hava yoluyla yayılıyordu Hastalığın başlamasından olume kadar olan sure bir haftaydı 6yy, 14yy ve 17 yuzyıllarda uc buyuk pandemi (dunya capında salgın) yapmıştı Gunumuze kadar toplam olarak 137 milyon insanın olumune neden olmuştu
Sonuc olarak bu hastalık tum zamanların en kotu ve olumcul epidemisine neden olmuştur diye duşunulurdu Ancak gercek bu değildi En kotu Veba salgınında yılda 2 milyon insan olmuştu
Halbuki ortada yaşanmış cok daha korkunc bir tablo vardı Bir yıl icinde en azından 25 milyondan fazla insanın olumune neden olan bir pandemi duşunun yani dunya capında bir salgın !
Coğunlukla unutulan bir hastalık!
20 yuzyılda oluşmuş bir salgın !
Ne olabilir ? AIDS, Sifiliz, veya korkunc Ebola?
Hepsi yanlış !
Bu hastalık İNFLUENZA yani hepimizin bildiği adı ile GRİP !!!
İşte bu korkunc salgında 4 yıl icinde 9 milyon erkeğin olumune neden olan I Dunya Savaşından hemen sonra olan 19181919 İspanyol Gribi salgını
Bu hastalık kesinlikle basit bir hastalık değil ve tum dunya risk altında !
1918 salgınında sadece Amerika'da bir yılda 20 milyonun uzerinde vaka gorulmuş ve bunun yaklaşık bir milyonu olmuştu
Guclu bir ruzgar carptı Boğucu bir toz fırtınası; gozleri yakan, kotu kokulu sarı bir duman bolgeyi sildi supurdu Kansas'ta guneş olum siyahına dondu
Bu olaydan iki gun sonra ilk hasta askerler bildirilmiş
Herşey 1918'de sıradan bir Mart sabahı Kansas Camp Fuston'da başladı Aşcı Albert Mitchell o gun kendisini kahvaltı hazırlayamayacak kadar bitkin hissediyordu ve ateş, orta derecede boğaz ağrısı ve kas ağrısı gibi grip benzeri semptomlarla sağlık merkezine gitti Kendisine yatak istirahati onerildi
Oğle saatlerinde 107 asker hastaydı İki gun icinde coğu ciddi zaturre şeklinde olumcul olmak uzere 522 kişi hastalanmıştı 48 kişi kaydedilen olum nedeni zaturre ile olmuştu Aynı şekilde diğer askeri birliklerde de aynı salgının etkisi altına girmişti Hastalığın sebebi olan virus Avrupa'ya yayılmış ve daha fazla insanı enfekte etmiş ve hastalık olumcul ilerlemesini surdurmuştu I Dunya Savaşı nedeniyle genc erkeklerin gemiler ve eğitim kamplarında toplanması ile hastalık hızla yayılmış ve askeri gruplardan genel topluma ulaşmıştı
Bir hafta icinde Alcatraz adası gibi izole yerler influenza tarafından istila edilmişti Sebep her ne ise havadan bulaştığı kesindi
Daha sonra hastalık Atlantiği gecti
Nisan ayında Fransızlar hastaydı, ayın ortalarında Japonlar ve Cinliler, Mayıs ayında da Afrika ve Guney Amerikalılar hastalığa yakalanmışlardı
Hastalık cok ani başlayan halsizlik, ciddi kas ağrısı, baş, sırt ve eklem ağrısı şeklindeydi Ateş 105 F'a ulaşıyordu ve akciğerler pnomoniden olen hastaların akciğerleri gibi kanlı kopukle doluyor ve hava akışı tamamen bozuluyordu Esas katil enfeksiyona eşlik eden grip virusunun direkt olarak oluşturduğu pnomoni (zaturre) idi
Philedelphia da hastalanan her1000 kişiden 158'i, Baltimore'da 1000 kişiden 148'i ve Washington DC'deki 1000 kişiden 109'u hayatını kaybetmişti Buyuk şehirler virus icin hedef noktalarını oluşturmuş; Boston'da 1000, Philedelphia'da 4500 (daha sonra 13000'e cıkmış), San Francisco'da 3500 kişi birkac ay icinde olmuştu
1918 Ekim 22'de San Francisco Board of Supervisors toplu yerlerde maske takma zorunluluğu getiren bir yasayı kabul etti ve San Francisco Chronicle bunu Maske Takın, Hayatınızı Kurtarınşeklinde anons etti Maske influenza'ya karşı % 99 etkiliydi Takip eden ay San Francisco'luların buyuk kısmı bu kurala uydu Beyaz maskeler işe yarıyor gorunuyordu Tabiiki aşılarda !! Kasım ayında influenza aktivitesi azaldı ve vaka sayısı duştu 21 Kasımda şehirdeki tum sirenler caldı ve artık maske takmak gerekmediği bildirildi Hastalık yenilmiş gibi gorunuyordu
Maske takma zorunluluğunun kalkmasıyla iki hafta sonra grip vakalarının sayısı giderek yeniden artmaya başladı İspanyol gribinin ikinci raund'u başlamıştı Maske karşıtları, politikacılar ve halkın bıkkınlığı nedeniyle maske kullanımından vazgecildi
Hastalıkla ilgili tek iyi ozellik ise hastalığın ortaya cıkışından 23 hafta sonra ortadan kaybolmasıydı
Amerika 850000 olumle hastalıktan en az etkilenen yerdi Alaska, Nome'daki Eskimo populasyonunun % 60'ı bu hastalıkla birlikte ortadan kayboldu
İspanyol gribi olarak bilinen bu bulaşıcı katil halk toplantılarının yasaklanmasına neden olmuştu Bir ailede İspanyol gribinden olum olduğunda o aile evlerinin on kapısına beyaz bir celenk asardı Gripten olenler icin toplu cenaze torenleri yasaklanmıştı Olenlerin cenazesine cok yakın aile bireyleri katılabiliyordu O zamanlar kucuk bir cocuk olan 85 yaşındaki Zane Smith o gunun manzarasını Sokakta yururken her uc ya da dort kapının birinde beyaz celenk vardı, gercekten zor gunlerdişeklinde anlatıyor Bir anne ve kızı birbirinden birkac saat sonra peşpeşe oldu Diğer bir aileden bir bebek ve 24 yaşındaki annesi oldu Buna benzer hemen her ailede olumler oldu Genc madenciler bir gun sağlıklı ertesi gun olu idi
Bazı bolgelerde ilac satan yerler ve kasaplar haric, tum mağazalar ve salonlar saat 19'dan sonra kapatılıyordu İnsanlara mağazalar ve sokaklarda toplanmamaları, kalabalık gruplar oluşturmamaları soyleniyordu Bowling salonları, havuzlar ve bilardo salonlarına 25 kişiden fazla alınmıyordu Her turlu toplantı yasaktı; okul, tiyatro, sinema, dans
Kurbanlar, diğer katil grip salgınlarındakinden farklıydı Genellikle 2040 yaş arası genc ve sağlıklı insanlar hayatını kaybetmişti Olum hastalığın başlangıcından saatler veya gunler icinde zaturre ile geldi Akciğerler kanlı sıvı ile doluyordu Doktorlar ne olduğunu anlayamamışlardı Sonucta bunun hayvandan insana bulaşan bir virus olduğu duşunuldu
25 milyon (bazı otorler bu rakamın 40 milyona kadar cıktığını belirtiyorlar) insan oldu İnanılmaz bir hız ve inanılmaz derecede buyuk bir rakam ! Dunya tam bir şoktaydı ve herkes dunyanın sonunun geldiğini bile duşunmeye başlamıştı Cunku bu derecede cok insan bu kadar hızla hicbir donemde savaşlarda dahi olmemişti
Bu virus tipi ortaya cıktıktan 18 ay sonra kayboldu ve bir daha gorulmedi
Peki daha sonra ne oldu?
Son yıllara kadar kimse ne olduğundan emin değildi Mart 1997'de Washington'daki araştırıcılar virusun genetik materyalini izole ettiklerini soylediler Bu nasıl olabilirdi? Cunku virus artık ortada yoktu Ancak 1918'de hastalıktan olenler uzerinde otopsi yapılırken doktorlar bazı ornekler alıp formaldehidde saklamışlardı Bu orneklerden biri 26 Eylul 1918'de 21 yaşında gripten olen genc bir askerin akciğeriydi İşte bu ornekten virus belirlendi
Bu araştırmalar sonucunda virusun once kuşlardan domuzlara, daha sonra da domuzlardan insanlara gectiği gosterildi
Tum zamanların en korkunc hastalığı hangisidir?
Veba ?
Veba ismini duymak bile bazı insanların dehşetle titremesine neden oluyordu Hic şuphe yok ki bu hastalık olumculdu Olum oranı % 90'dı Hastalığın zaturre ile seyreden formu oksurme, hapşırma ile hava yoluyla yayılıyordu Hastalığın başlamasından olume kadar olan sure bir haftaydı 6yy, 14yy ve 17 yuzyıllarda uc buyuk pandemi (dunya capında salgın) yapmıştı Gunumuze kadar toplam olarak 137 milyon insanın olumune neden olmuştu
Sonuc olarak bu hastalık tum zamanların en kotu ve olumcul epidemisine neden olmuştur diye duşunulurdu Ancak gercek bu değildi En kotu Veba salgınında yılda 2 milyon insan olmuştu
Halbuki ortada yaşanmış cok daha korkunc bir tablo vardı Bir yıl icinde en azından 25 milyondan fazla insanın olumune neden olan bir pandemi duşunun yani dunya capında bir salgın !
Coğunlukla unutulan bir hastalık!
20 yuzyılda oluşmuş bir salgın !
Ne olabilir ? AIDS, Sifiliz, veya korkunc Ebola?
Hepsi yanlış !
Bu hastalık İNFLUENZA yani hepimizin bildiği adı ile GRİP !!!
İşte bu korkunc salgında 4 yıl icinde 9 milyon erkeğin olumune neden olan I Dunya Savaşından hemen sonra olan 19181919 İspanyol Gribi salgını
Bu hastalık kesinlikle basit bir hastalık değil ve tum dunya risk altında !
1918 salgınında sadece Amerika'da bir yılda 20 milyonun uzerinde vaka gorulmuş ve bunun yaklaşık bir milyonu olmuştu
Guclu bir ruzgar carptı Boğucu bir toz fırtınası; gozleri yakan, kotu kokulu sarı bir duman bolgeyi sildi supurdu Kansas'ta guneş olum siyahına dondu
Bu olaydan iki gun sonra ilk hasta askerler bildirilmiş
Herşey 1918'de sıradan bir Mart sabahı Kansas Camp Fuston'da başladı Aşcı Albert Mitchell o gun kendisini kahvaltı hazırlayamayacak kadar bitkin hissediyordu ve ateş, orta derecede boğaz ağrısı ve kas ağrısı gibi grip benzeri semptomlarla sağlık merkezine gitti Kendisine yatak istirahati onerildi
Oğle saatlerinde 107 asker hastaydı İki gun icinde coğu ciddi zaturre şeklinde olumcul olmak uzere 522 kişi hastalanmıştı 48 kişi kaydedilen olum nedeni zaturre ile olmuştu Aynı şekilde diğer askeri birliklerde de aynı salgının etkisi altına girmişti Hastalığın sebebi olan virus Avrupa'ya yayılmış ve daha fazla insanı enfekte etmiş ve hastalık olumcul ilerlemesini surdurmuştu I Dunya Savaşı nedeniyle genc erkeklerin gemiler ve eğitim kamplarında toplanması ile hastalık hızla yayılmış ve askeri gruplardan genel topluma ulaşmıştı
Bir hafta icinde Alcatraz adası gibi izole yerler influenza tarafından istila edilmişti Sebep her ne ise havadan bulaştığı kesindi
Daha sonra hastalık Atlantiği gecti
Nisan ayında Fransızlar hastaydı, ayın ortalarında Japonlar ve Cinliler, Mayıs ayında da Afrika ve Guney Amerikalılar hastalığa yakalanmışlardı
Hastalık cok ani başlayan halsizlik, ciddi kas ağrısı, baş, sırt ve eklem ağrısı şeklindeydi Ateş 105 F'a ulaşıyordu ve akciğerler pnomoniden olen hastaların akciğerleri gibi kanlı kopukle doluyor ve hava akışı tamamen bozuluyordu Esas katil enfeksiyona eşlik eden grip virusunun direkt olarak oluşturduğu pnomoni (zaturre) idi
Philedelphia da hastalanan her1000 kişiden 158'i, Baltimore'da 1000 kişiden 148'i ve Washington DC'deki 1000 kişiden 109'u hayatını kaybetmişti Buyuk şehirler virus icin hedef noktalarını oluşturmuş; Boston'da 1000, Philedelphia'da 4500 (daha sonra 13000'e cıkmış), San Francisco'da 3500 kişi birkac ay icinde olmuştu
1918 Ekim 22'de San Francisco Board of Supervisors toplu yerlerde maske takma zorunluluğu getiren bir yasayı kabul etti ve San Francisco Chronicle bunu Maske Takın, Hayatınızı Kurtarınşeklinde anons etti Maske influenza'ya karşı % 99 etkiliydi Takip eden ay San Francisco'luların buyuk kısmı bu kurala uydu Beyaz maskeler işe yarıyor gorunuyordu Tabiiki aşılarda !! Kasım ayında influenza aktivitesi azaldı ve vaka sayısı duştu 21 Kasımda şehirdeki tum sirenler caldı ve artık maske takmak gerekmediği bildirildi Hastalık yenilmiş gibi gorunuyordu
Maske takma zorunluluğunun kalkmasıyla iki hafta sonra grip vakalarının sayısı giderek yeniden artmaya başladı İspanyol gribinin ikinci raund'u başlamıştı Maske karşıtları, politikacılar ve halkın bıkkınlığı nedeniyle maske kullanımından vazgecildi
Hastalıkla ilgili tek iyi ozellik ise hastalığın ortaya cıkışından 23 hafta sonra ortadan kaybolmasıydı
Amerika 850000 olumle hastalıktan en az etkilenen yerdi Alaska, Nome'daki Eskimo populasyonunun % 60'ı bu hastalıkla birlikte ortadan kayboldu
İspanyol gribi olarak bilinen bu bulaşıcı katil halk toplantılarının yasaklanmasına neden olmuştu Bir ailede İspanyol gribinden olum olduğunda o aile evlerinin on kapısına beyaz bir celenk asardı Gripten olenler icin toplu cenaze torenleri yasaklanmıştı Olenlerin cenazesine cok yakın aile bireyleri katılabiliyordu O zamanlar kucuk bir cocuk olan 85 yaşındaki Zane Smith o gunun manzarasını Sokakta yururken her uc ya da dort kapının birinde beyaz celenk vardı, gercekten zor gunlerdişeklinde anlatıyor Bir anne ve kızı birbirinden birkac saat sonra peşpeşe oldu Diğer bir aileden bir bebek ve 24 yaşındaki annesi oldu Buna benzer hemen her ailede olumler oldu Genc madenciler bir gun sağlıklı ertesi gun olu idi
Bazı bolgelerde ilac satan yerler ve kasaplar haric, tum mağazalar ve salonlar saat 19'dan sonra kapatılıyordu İnsanlara mağazalar ve sokaklarda toplanmamaları, kalabalık gruplar oluşturmamaları soyleniyordu Bowling salonları, havuzlar ve bilardo salonlarına 25 kişiden fazla alınmıyordu Her turlu toplantı yasaktı; okul, tiyatro, sinema, dans
Kurbanlar, diğer katil grip salgınlarındakinden farklıydı Genellikle 2040 yaş arası genc ve sağlıklı insanlar hayatını kaybetmişti Olum hastalığın başlangıcından saatler veya gunler icinde zaturre ile geldi Akciğerler kanlı sıvı ile doluyordu Doktorlar ne olduğunu anlayamamışlardı Sonucta bunun hayvandan insana bulaşan bir virus olduğu duşunuldu
25 milyon (bazı otorler bu rakamın 40 milyona kadar cıktığını belirtiyorlar) insan oldu İnanılmaz bir hız ve inanılmaz derecede buyuk bir rakam ! Dunya tam bir şoktaydı ve herkes dunyanın sonunun geldiğini bile duşunmeye başlamıştı Cunku bu derecede cok insan bu kadar hızla hicbir donemde savaşlarda dahi olmemişti
Bu virus tipi ortaya cıktıktan 18 ay sonra kayboldu ve bir daha gorulmedi
Peki daha sonra ne oldu?
Son yıllara kadar kimse ne olduğundan emin değildi Mart 1997'de Washington'daki araştırıcılar virusun genetik materyalini izole ettiklerini soylediler Bu nasıl olabilirdi? Cunku virus artık ortada yoktu Ancak 1918'de hastalıktan olenler uzerinde otopsi yapılırken doktorlar bazı ornekler alıp formaldehidde saklamışlardı Bu orneklerden biri 26 Eylul 1918'de 21 yaşında gripten olen genc bir askerin akciğeriydi İşte bu ornekten virus belirlendi
Bu araştırmalar sonucunda virusun once kuşlardan domuzlara, daha sonra da domuzlardan insanlara gectiği gosterildi
