Guatr nedir?
Boyun ön kısımda bulunan tiroid (kalkan) bezinin iltihap ve kanser dışındaki bir sebeble büyümesine guatr denir.
Tiroid bezinin vazifesi nedir?
Tiroid bezi boynumuzun ön kısmında yerleşik, iki modüllü, küçük bir içsalgı bezidir. Salgıladığı hormon ile vücudumuzun çalışma suratını belirler. Ürettiği hormon azalırsa vücudumuzun çalışma suratı düşer, ziyade hormon salgılarsa vücudumuzun çalışma suratı artar.
Guatr nasıl bir hastalıktır? ‘Ben guatr hastasıyım’ denilince ne anlamak gerekir?
Guatr tek bir hastalık değildir. Belirtileri ve tedavileri birbirinden farklı marazlar kümesidir. Bu sebeble guatr hastasıyım demek, biz tabipler için gayrikâfi bir tanımlamadır. Tiroid bezinin iltihaplarını ve kanserlerini bir kenara bırakırsak, guatr marazlarını üç ana kümeye ayırabiliriz. Bu öbekler da kendi içinde alt öbeklere ayrılır.
Bunlar:
1. Tiroid bezinin az hormon salgıladığı durumlar; hipotiroidi marazı. Daha çok iç illetleri yahut endokrinoloji mütehassıslarının tedavi ettiği hastalıklardır. Bezin salgıladığı hormon ehliyetsiz olduğu için vücudun suratı yavaşlar, hareketler ağırlaşır, hisler küntleşir. Bu hastalara gereken hormon ilaç biçiminde verilerek tedavi edilir.
2 . Hormon dengesizliği olmayan guatr hastaları. Bu öbekte üç çeşit guatr bulunur. Birincisi tiroid bezinin istikrarlı formda tamamının büyüdüğü (diffüz guatr); ikincisi, tiroid bezinde tek bir yumrunun (nodül) olduğu (soliter tiroid nodülü) ve üçüncüsü tiroidde çok sayıda yumrunun olduğu (multinodüler guatr) marazlar.
3 . Tiroidin çokça hormon salgıladığı illetler. Bu öbeğe zehirli guatr da denilir. Vücutta ziyade tiroid hormonu bulunması sebebiyle vücudun çalışma suratı artmıştır. Ellerde titreme, kalp çarpıntısı görülür. Bu kümede da üç tip guatr vardır. Birincisi bezin tamamının büyüdüğü (Basedow Hastalığı), ikincisi çokça hormon salgılayan tek bir yumrunun olduğu (Toksik Adenom), üçüncüsü irili ufaklı çok sayıda yumrunun olduğu (Plummer Hastalığı) illetler.
Illetin belirtileri nelerdir?
Yukarıda saydığımız hastalık çeşitlerine nazaran guatr hastasının şikayetleri de değişir. Hormonların ziyade üretildiği (zehirli guatr) tiplerde, ellerde titreme-terleme, kalp çarpıntısı, sonluluk, gözlerin yuvalarından taşması, ishal, iştah artması lakin kilo alamama, adet düzensizlikleri görülür. Hormonların az üretildiği durumlarda ise hareketlerde ve hislerde yavaşlama, ellerde kuruma, saçlarda kuruma-dökülme, adet düzensizlikleri görülür. Hormonal dengesizliğin olmadığı tiplerde yalnızca tiroid bezinde büyüme yahut nodül oluşumu . Bu illetlerin hepsinde tiroid bezi büyüyebilir, nodül oluşabilir.
İç/dış guatr, dişi/erkek guatr, zehirli guatr nedir?
Tıbbi olarak bu türlü bir sınıflama olmamasına karşın hastalara durumunu açıklarken kullanılan tabirlerdir. Tiroid bezinin büyümediği, muayenesinin olağan olduğu, yalnızca hormon dengesizliği olduğu durumda guatr marazı iç guatr olarak açıklanmış olabilir. Çokça hormon salgılayan guatr marazını “zehirli” guatr olarak isimlendiriyoruz. Ameliyat sonrası nüks eden guatr marazını açıklamak için de “dişi guatr” terimi kullanılmış. Yeniden de bu tabirler tıbbi bir ayırımı söz etmezler.
Guatr marazlarının iyot ile ilgisi nedir? İyot alsak marazı maniler miyiz?
Tiroid bezi İyot elementini kullanarak hormon üretir. Bu elementin eksik olduğu alanlarda guatr çok görülür. İyot eksikliğinin giderilmesiyle guatr illeti engellenir.
Guatr marazı olduğundan şüphelenen bireye hangi testler yapılıyor?
Basitçe kandaki hormon ölçülerini denetim etmek ve tiroid bezinin yapısını görmek için ultrason yaptırmak umumiyetle teşhiste kafidir. Bu iki testten sonra gerekli görülürse sintigrafi ve iğne biopsisi üzere öbür testler de yapılır.
Guatr marazları teşhis edildikten sonra nasıl tedavi ediliyor?
Tedavide üç durum laf bahsidir.
1.Hormon zayıflığı olan guatr hastalarına bu hormon ilaç biçiminde verilir.
2.Hormon fazlalığı olan hastalara hormon prodüksiyonunu engelleyecek ilaçlar verilir. Hormon seviyesi olağana inince ameliyat yahut radyoaktif iyot ile son tedavi yapılır.
3. Hormon dengesizliği olmadığı fakat tiroid bezinde nodüllerin olduğu durumda da umumiyetle ameliyat gerekir.
Her guatr marazı ameliyat gerektiriyor mu?
Tiroid bezinin külliyen büyüdüğü ya da içinde nodüllerin olduğu durumda ameliyat bir tedavi seçeneğidir. Her guatr illeti ameliyat gerektirmez. Bir guatr hastasını ameliyat etmek için dört sebeb vardır:
1.Boynunda büyümüş guatrın oluşturduğu estetik sorun
2. Büyümüş guatrın ya da nodüllerin yemek borusunu ve soluk borusunu sıkıştırmalarından kaynaklanan şikayetler olması
3. Büyümüş guatrın hormon dengesizliği yapması
4. Guatrda kanser tesbit edilmesi yahut kanser kuşkusu
Guatr illetinde kanser olur mu?
‘Guatr, tiroid bezinin kanser harici büyümeleridir’ diye tanım etmiştik. Lakin bu büyümelerin kanser olup olmadığı lakin birtakım incelemelerden velev ameliyattan sonra malûm olur. Hasebiyle bütün guatrlı hastalar düşünüldüğünde %15 orantısında kanser gelişme ihtimali vardır.
Ameliyattan öbür tedavi prosedürleri var mı?
Her guatr ameliyat ile tedavi edilmez. Yukarıda saydığımız marazların kimi tiplerinde ilaç tedavisi, bazısında radyoaktif iyot tedavisi (radyasyon ile tiroid bezinin tahrip edilmesi), bazısında da ameliyat gerekir.
Guatr ameliyatında ne yapılıyor?
Guatrın illetleri çeşitli olduğu üzere ameliyatları da çeşitlidir. Tiroid bezinin iki kesimli olduğunu belirtmiştik. Ameliyatta bu modüllerden biri büsbütün çıkarılabilir, her iki modülü çıkarılabilir yahut her iki modülünden bir ölçü çıkarılabilir. Ne kadar tiroid bezi çıkarılacağı, yani bu ameliyat seçeneklerinden hangisinin uygulanacağı illetin çeşidine nazaran planlanır.
Ameliyatta ne üzere riskler var? Ses telleri zarar görebilir mi?
Guatr ameliyatları günümüzde epey itimatla yapılan ameliyatlardır. Her ameliyatta olduğu üzere guatr ameliyatında da istenmeyen durumlar olabilir. Bunların en başında da ses tellerinin zarar görmesi riski vardır. Lakin bu durum %3-5 (yüz guatr ameliyatından 3 ile 5’inde) orantısında görülür. Ameliyat meydanında kanama ve paratiroid bezlerinin zarar görmesi (vücut kalsiyum istikrarını ayarlayan bezlerin hasarı) öteki risklerdir.
Ameliyat yahut ilaç tedavisi sonrası guatr tekrar eder mi?
Evet edebilir. Hormon eksikliği ilaçlarla giderildikten sonra hastalık tekrar edebilir. Bazen nodüller ilaçlarla geriledikten sonra tekrar büyüyebilirler. Bu durumda hasta tekrar değerlendirmeye ve tedaviye alınır.
Ameliyat edildikten sonra da guatr tekrar edebilir. Bilhassa çok sayıda nodülü olan guatr illetinde artta bırakılan tiroid dokusunda da nodül kalmışsa devirle bu nodüller büyüyüp guatrın tekrar etmesine yol açabilir. Bu sebeble birinci başta ameliyatı, illete iyi planlamak kıymetlidir.
Ameliyat olan hastaların denetimleri var mı?
Marazının çeşidine nazaran ameliyat sonrası hiç ilaç kullanmadan ömür uzunluğu yaşayabileceği üzere, ömrünün geri kalanında ilaç kullanmak zorunda olan hastalar da vardır. Ama bütün guatr hastaları hastalıklarına bağlı olmak üzere muayyen aralıklarla denetim edilmelidirler ki hem illetin tekrarından korunsunlar hem de oluşabilecek istenmeyen durumlar erkenden tedavi edilebilsin.
Boyun ön kısımda bulunan tiroid (kalkan) bezinin iltihap ve kanser dışındaki bir sebeble büyümesine guatr denir.
Tiroid bezinin vazifesi nedir?
Tiroid bezi boynumuzun ön kısmında yerleşik, iki modüllü, küçük bir içsalgı bezidir. Salgıladığı hormon ile vücudumuzun çalışma suratını belirler. Ürettiği hormon azalırsa vücudumuzun çalışma suratı düşer, ziyade hormon salgılarsa vücudumuzun çalışma suratı artar.
Guatr nasıl bir hastalıktır? ‘Ben guatr hastasıyım’ denilince ne anlamak gerekir?
Guatr tek bir hastalık değildir. Belirtileri ve tedavileri birbirinden farklı marazlar kümesidir. Bu sebeble guatr hastasıyım demek, biz tabipler için gayrikâfi bir tanımlamadır. Tiroid bezinin iltihaplarını ve kanserlerini bir kenara bırakırsak, guatr marazlarını üç ana kümeye ayırabiliriz. Bu öbekler da kendi içinde alt öbeklere ayrılır.
Bunlar:
1. Tiroid bezinin az hormon salgıladığı durumlar; hipotiroidi marazı. Daha çok iç illetleri yahut endokrinoloji mütehassıslarının tedavi ettiği hastalıklardır. Bezin salgıladığı hormon ehliyetsiz olduğu için vücudun suratı yavaşlar, hareketler ağırlaşır, hisler küntleşir. Bu hastalara gereken hormon ilaç biçiminde verilerek tedavi edilir.
2 . Hormon dengesizliği olmayan guatr hastaları. Bu öbekte üç çeşit guatr bulunur. Birincisi tiroid bezinin istikrarlı formda tamamının büyüdüğü (diffüz guatr); ikincisi, tiroid bezinde tek bir yumrunun (nodül) olduğu (soliter tiroid nodülü) ve üçüncüsü tiroidde çok sayıda yumrunun olduğu (multinodüler guatr) marazlar.
3 . Tiroidin çokça hormon salgıladığı illetler. Bu öbeğe zehirli guatr da denilir. Vücutta ziyade tiroid hormonu bulunması sebebiyle vücudun çalışma suratı artmıştır. Ellerde titreme, kalp çarpıntısı görülür. Bu kümede da üç tip guatr vardır. Birincisi bezin tamamının büyüdüğü (Basedow Hastalığı), ikincisi çokça hormon salgılayan tek bir yumrunun olduğu (Toksik Adenom), üçüncüsü irili ufaklı çok sayıda yumrunun olduğu (Plummer Hastalığı) illetler.
Illetin belirtileri nelerdir?
Yukarıda saydığımız hastalık çeşitlerine nazaran guatr hastasının şikayetleri de değişir. Hormonların ziyade üretildiği (zehirli guatr) tiplerde, ellerde titreme-terleme, kalp çarpıntısı, sonluluk, gözlerin yuvalarından taşması, ishal, iştah artması lakin kilo alamama, adet düzensizlikleri görülür. Hormonların az üretildiği durumlarda ise hareketlerde ve hislerde yavaşlama, ellerde kuruma, saçlarda kuruma-dökülme, adet düzensizlikleri görülür. Hormonal dengesizliğin olmadığı tiplerde yalnızca tiroid bezinde büyüme yahut nodül oluşumu . Bu illetlerin hepsinde tiroid bezi büyüyebilir, nodül oluşabilir.
İç/dış guatr, dişi/erkek guatr, zehirli guatr nedir?
Tıbbi olarak bu türlü bir sınıflama olmamasına karşın hastalara durumunu açıklarken kullanılan tabirlerdir. Tiroid bezinin büyümediği, muayenesinin olağan olduğu, yalnızca hormon dengesizliği olduğu durumda guatr marazı iç guatr olarak açıklanmış olabilir. Çokça hormon salgılayan guatr marazını “zehirli” guatr olarak isimlendiriyoruz. Ameliyat sonrası nüks eden guatr marazını açıklamak için de “dişi guatr” terimi kullanılmış. Yeniden de bu tabirler tıbbi bir ayırımı söz etmezler.
Guatr marazlarının iyot ile ilgisi nedir? İyot alsak marazı maniler miyiz?
Tiroid bezi İyot elementini kullanarak hormon üretir. Bu elementin eksik olduğu alanlarda guatr çok görülür. İyot eksikliğinin giderilmesiyle guatr illeti engellenir.
Guatr marazı olduğundan şüphelenen bireye hangi testler yapılıyor?
Basitçe kandaki hormon ölçülerini denetim etmek ve tiroid bezinin yapısını görmek için ultrason yaptırmak umumiyetle teşhiste kafidir. Bu iki testten sonra gerekli görülürse sintigrafi ve iğne biopsisi üzere öbür testler de yapılır.
Guatr marazları teşhis edildikten sonra nasıl tedavi ediliyor?
Tedavide üç durum laf bahsidir.
1.Hormon zayıflığı olan guatr hastalarına bu hormon ilaç biçiminde verilir.
2.Hormon fazlalığı olan hastalara hormon prodüksiyonunu engelleyecek ilaçlar verilir. Hormon seviyesi olağana inince ameliyat yahut radyoaktif iyot ile son tedavi yapılır.
3. Hormon dengesizliği olmadığı fakat tiroid bezinde nodüllerin olduğu durumda da umumiyetle ameliyat gerekir.
Her guatr marazı ameliyat gerektiriyor mu?
Tiroid bezinin külliyen büyüdüğü ya da içinde nodüllerin olduğu durumda ameliyat bir tedavi seçeneğidir. Her guatr illeti ameliyat gerektirmez. Bir guatr hastasını ameliyat etmek için dört sebeb vardır:
1.Boynunda büyümüş guatrın oluşturduğu estetik sorun
2. Büyümüş guatrın ya da nodüllerin yemek borusunu ve soluk borusunu sıkıştırmalarından kaynaklanan şikayetler olması
3. Büyümüş guatrın hormon dengesizliği yapması
4. Guatrda kanser tesbit edilmesi yahut kanser kuşkusu
Guatr illetinde kanser olur mu?
‘Guatr, tiroid bezinin kanser harici büyümeleridir’ diye tanım etmiştik. Lakin bu büyümelerin kanser olup olmadığı lakin birtakım incelemelerden velev ameliyattan sonra malûm olur. Hasebiyle bütün guatrlı hastalar düşünüldüğünde %15 orantısında kanser gelişme ihtimali vardır.
Ameliyattan öbür tedavi prosedürleri var mı?
Her guatr ameliyat ile tedavi edilmez. Yukarıda saydığımız marazların kimi tiplerinde ilaç tedavisi, bazısında radyoaktif iyot tedavisi (radyasyon ile tiroid bezinin tahrip edilmesi), bazısında da ameliyat gerekir.
Guatr ameliyatında ne yapılıyor?
Guatrın illetleri çeşitli olduğu üzere ameliyatları da çeşitlidir. Tiroid bezinin iki kesimli olduğunu belirtmiştik. Ameliyatta bu modüllerden biri büsbütün çıkarılabilir, her iki modülü çıkarılabilir yahut her iki modülünden bir ölçü çıkarılabilir. Ne kadar tiroid bezi çıkarılacağı, yani bu ameliyat seçeneklerinden hangisinin uygulanacağı illetin çeşidine nazaran planlanır.
Ameliyatta ne üzere riskler var? Ses telleri zarar görebilir mi?
Guatr ameliyatları günümüzde epey itimatla yapılan ameliyatlardır. Her ameliyatta olduğu üzere guatr ameliyatında da istenmeyen durumlar olabilir. Bunların en başında da ses tellerinin zarar görmesi riski vardır. Lakin bu durum %3-5 (yüz guatr ameliyatından 3 ile 5’inde) orantısında görülür. Ameliyat meydanında kanama ve paratiroid bezlerinin zarar görmesi (vücut kalsiyum istikrarını ayarlayan bezlerin hasarı) öteki risklerdir.
Ameliyat yahut ilaç tedavisi sonrası guatr tekrar eder mi?
Evet edebilir. Hormon eksikliği ilaçlarla giderildikten sonra hastalık tekrar edebilir. Bazen nodüller ilaçlarla geriledikten sonra tekrar büyüyebilirler. Bu durumda hasta tekrar değerlendirmeye ve tedaviye alınır.
Ameliyat edildikten sonra da guatr tekrar edebilir. Bilhassa çok sayıda nodülü olan guatr illetinde artta bırakılan tiroid dokusunda da nodül kalmışsa devirle bu nodüller büyüyüp guatrın tekrar etmesine yol açabilir. Bu sebeble birinci başta ameliyatı, illete iyi planlamak kıymetlidir.
Ameliyat olan hastaların denetimleri var mı?
Marazının çeşidine nazaran ameliyat sonrası hiç ilaç kullanmadan ömür uzunluğu yaşayabileceği üzere, ömrünün geri kalanında ilaç kullanmak zorunda olan hastalar da vardır. Ama bütün guatr hastaları hastalıklarına bağlı olmak üzere muayyen aralıklarla denetim edilmelidirler ki hem illetin tekrarından korunsunlar hem de oluşabilecek istenmeyen durumlar erkenden tedavi edilebilsin.
